Ο Αντώνης Ματσούρης, Τεχνικός Διευθυντής της SALFO & Associates, μιλά στο Construction για τα μεγάλα οδικά (και όχι μόνο) έργα που έχει αναλάβει η ελληνική εταιρεία σε Ελλάδα και εξωτερικό, και τα οποία την έχουν αναδείξει στη μεγαλύτερη εταιρεία συμβούλων μηχανικών στην Ελλάδα, με έντονο αποτύπωμα και στο εξωτερικό.
Η SALFO είναι μία από τις λίγες ελληνικές επιχειρήσεις συμβούλων μηχανικών που έχουν εδραιωθεί σε δύσκολες αγορές του εξωτερικού. Ποια μεγάλα οδικά έργα έχετε αναλάβει εντός και εκτός συνόρων;
Συμπληρώνοντας φέτος τα 30 μας χρόνια, νιώθουμε ιδιαίτερα χαρούμενοι για τα εμβληματικά έργα που έχουμε υλοποιήσει, τους φορείς που έχουμε συνεργαστεί και το αποτύπωμα που έχουμε αφήσει στο τεχνικό, αλλά και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της χώρας. Από μεγάλα έργα μεταφορών, κτιριακές εγκαταστάσεις, έργα υποδομών, περιβάλλοντος και ενέργειας, η SALFO αποτελεί βασικό συντελεστή στις εξελίξεις του τεχνικού κόσμου.
Συγκεκριμένα, στον τομέα οδικών μεταφορών, στη χώρα μας έχουμε εμπλακεί σε όλους τους αυτοκινητόδρομους που κατασκευάστηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 και μετά, ως Construction Manager (Εγνατία Οδός), Project Manager (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης), ως Ανεξάρτητος Μηχανικός (Ολυμπία Οδός, Mωρέας, Αυτοκινητόδρομοι Αιγαίου), είτε ως Τεχνικός Σύμβουλος του Παραχωρησιούχου (Νέα Οδός, Ιονία Οδός, Ε65). Επιπλέον, η SALFO έχει αναλάβει τον ρόλο του Ανεξάρτητου Ελεγκτή στα πλαίσια της Σύμβασης ΣΔΙΤ του οδικού άξονα Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος και του τμήματος Χερσόνησος – Νεάπολη του ΒΟΑΚ. Ταυτόχρονα, είμαστε Τεχνικός Σύμβουλος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για τη δημοπράτηση και παρακολούθηση μιας σειράς νέων οδικών υποδομών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε την Αναβάθμιση της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής Θεσσαλονίκης (Flyover), τον οδικό άξονα Ιωάννινα – Κακαβιά και το τμήμα του ΒΟΑΚ μεταξύ Νεάπολης και Αγίου Νικολάου. Είναι, λοιπόν, γεγονός ότι η SALFO με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχει αποτελέσει, συνεχίζει να αποτελεί και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα συνεχίσει και στο μέλλον να αποτελεί έναν βασικό και αξιόπιστο εταίρο σε όλο το φάσμα των οδικών υποδομών της πατρίδας μας.
Εκτός Ελλάδας, η εταιρεία μας δραστηριοποιείται από το 2006 στις περισσότερες από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, με γραφεία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι και Αμπού Ντάμπι), στο Κατάρ, στη Σαουδική Αραβία, στο Ομάν και στο Μπαχρέιν, όχι μόνο στον τομέα των συγκοινωνιακών υποδομών, αλλά και σε ένα μεγάλο εύρος κατηγοριών έργων και υπηρεσιών, όπως PM/CM σε μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα, malls, data centers, αλλά και σε επίπεδο χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, σχεδιασμού αστικών υποδομών, έργων περιβάλλοντος, κ.λπ.
Συγκεκριμένα, σε σχέση με τα οδικά έργα, αναφέρω ενδεικτικά ότι ήμασταν Τεχνικοί Σύμβουλοι της Ashgal (Υπηρεσία Δημόσιων Έργων) στο Κατάρ από το 2015 έως το 2020 για όλο το οδικό δίκτυο της χώρας, καθώς και Τεχνικοί Σύμβουλοι του Υπουργείου Μεταφορών του Αμπού Ντάμπι (Department of Transportation) για τη μελέτη και ωρίμανση οδικών έργων του Εμιράτου.
Ιδιαίτερη μνεία, όμως, θα ήθελα να κάνω στη Σαουδική Αραβία, όπου τα τελευταία χρόνια έχουμε αναλάβει εμβληματικά έργα σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών για τα οποία είμαστε ιδιαιτέρως περήφανοι, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός και η λειτουργία του Εθνικού Κέντρου Οδικής Ασφάλειας, η σύνταξη σύγχρονων πρότυπων οδικών προδιαγραφών για όλες τις φάσεις υλοποίησης ενός οδικού έργου και η εκπόνηση ελέγχων οδικής ασφάλειας σε διάφορα τμήματα του εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου του βασιλείου.
Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία μας ανέλαβε τον σχεδιασμό του συστήματος στάθμευσης για 184 πόλεις της Σαουδικής Αραβίας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Δήμων και Περιφερειών (ΜοΜRA).
Ποιο είναι το επίπεδο σχεδιαστικής ωριμότητας, καινοτομίας και αειφορίας των ελληνικών αυτοκινητόδρομων;
Πριν απαντήσω στην ερώτησή σας, θα ήθελα να κάνω μια σημαντική παρατήρηση. Πρέπει να ειπωθεί ένα μεγάλο μπράβο στο σύνολο του τεχνικού κόσμου της χώρας για το γεγονός ότι είμαστε σε θέση να μιλάμε για «ελληνικούς αυτοκινητόδρομους», μάλιστα ιδιαιτέρα υψηλών προδιαγραφών. Ας μην ξεχνάμε ότι η προηγούμενη δεκαετία ήταν μια δεκαετία όπου ο τομέας των κατασκευών, αλλά και όλη η χώρα, πέρασε μέσα από συμπληγάδες και κατάφερε στο τέλος να βγει νικητής. Και σε αυτό το αποτέλεσμα έχουμε συνεισφέρει όλοι, κατασκευαστές, μελετητές, σύμβουλοι, εργατικό δυναμικό, δημόσιες αρχές κ.ο.κ. Σε σχέση με την ερώτησή σας, πρέπει να επισημάνουμε ότι το ιδιαίτερο ανάγλυφο του φυσικού περιβάλλοντος του ελληνικού χώρου, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς που προκύπτουν λόγω περιβαλλοντικών, αρχαιολογικών, γεωλογικών/γεωτεχνικών απαιτήσεων επιβάλλουν την εγγενή σχεδιαστική ωριμότητα, σε συνδυασμό πάντα με τις κυκλοφοριακές προβλέψεις. Για τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, το παραπάνω ζητούμενο είχε επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό εξαρχής, αλλά έγινε σημαντική βελτιστοποίηση και κατά τη διάρκεια της κατασκευής τους. Καινοτομίες έχουν αρχίσει κυρίως να εμφανίζονται με τη λειτουργία τους μέσω των Παραχωρήσεων, οι οποίες μάλιστα αυξάνονται με τη συσσώρευση εμπειρίας, και αφορούν κυρίως σε θέματα ενεργειακής απόδοσης (π.χ. χρήση φωτοβολταϊκών, LED κ.λπ.), βέλτιστης διαχείρισης πόρων, επίτευξη αρμονίας και συνέχειας στις λειτουργικές ταχύτητες, στοιχείων ασφάλισης, ενδοεπικοινωνίας και εξυπηρέτησης χρηστών, μέσω «έξυπνων συστημάτων». Σίγουρα οι αυτοκινητόδρομοί μας έχουν «γεννήσει ταξίδια» για τους χρήστες, τα οποία σε συνδυασμό με άλλες παρεμβάσεις τοπικού χαρακτήρα αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την διασφάλιση της αειφορίας, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρουν καταλυτικά στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών που επηρεάζουν.
Με ποιες ενέργειες διασφαλίζονται η συντήρηση, η ορθή λειτουργία και η ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις ακραίες καιρικές συνθήκες που επικρατούν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης;
Καταρχάς, και τα τρία σημεία που θίγετε αποτέλεσαν βασικές παραμέτρους που ελήφθησαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αυτοκινητόδρομων. Πέραν τούτου, μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής τους και την απόδοσή τους στους χρήστες, ο εκάστοτε Λειτουργός, είτε αυτός είναι Ιδιώτης – Παραχωρησιούχος, είτε το Ελληνικό Δημόσιο- εκτελεί καθημερινές επιθεωρήσεις διασφαλίζοντας το επιθυμητό επίπεδο λειτουργίας, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνται εργασίες συνήθους και βαριάς συντήρησης, προς αποκατάσταση βλαβών.
Ταυτόχρονα, η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας δημιουργεί συνεχώς νέα εργαλεία, τα οποία υιοθετούνται σταδιακά συνεισφέροντας ακόμα περισσότερο στην επίτευξη κρίσιμων ζητούμενων, όπως είναι η οδική ασφάλεια, η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η εξοικονόμηση χρόνου κ.λπ. Σε σχέση με το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, η κλιματική κρίση έχει πλέον αλλάξει τα δεδομένα και τις παραδοχές βάσει των οποίων καλούμαστε να σχεδιάζουμε τα νέα έργα, αλλά και να προκρίνουμε κατάλληλες παρεμβάσεις στα υφιστάμενα.
Πλέον, θα πρέπει όχι μόνο να προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο αυτόν καθ’ αυτόν, αλλά και να τον διαχειριζόμαστε με τέτοιον τρόπο που να μετριάζουμε τις συνέπειές του.
Η παραπάνω προσέγγιση θα μπορούσε να είναι μια σύνοψη της έννοιας της ανθεκτικότητας των έργων, που ακούγεται όλο και περισσότερο τελευταία, ή μάλλον τμήμα αυτής.
Τέτοιου τύπου παρεμβάσεις έχουν ήδη αρχίσει να δρομολογούνται, με τη συνεργασία ιδιωτών και δημοσίου, κυρίως υπό τη μορφή αντιπλημμυρικών έργων και παρεμβάσεων για την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας.