Η κλιματική κρίση δημιουργεί νέα δεδομένα και στον τομέα των υποδομών και των μεγάλων έργων, τονίζει ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
Τους τρεις άξονες αντιπλημμυρικής θωράκισης της χώρας, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης αλλά και μετά την κακοκαιρία που χτύπησε τη Θεσσαλία, παρουσιάζει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Construction ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας. «Επιδιώκουμε να αποκαταστήσουμε τον πληγέντα -από τις καταστροφές – κοινωνικό, οικονομικό και παραγωγικό ιστό της χώρας μας και να ενισχύσουμε την ασφάλεια της κοινωνίας», σημειώνει κάνοντας παράλληλα ειδική αναφορά σε προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική κατασκευαστική αγορά.
Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, το όριο των 200 εκατ. που έχει τεθεί για τις Πρότυπες Προτάσεις είναι «απόλυτα λογικό και ρεαλιστικό», ενώ στο επίκεντρο της επιτελικής ομάδας του Υπουργείου βρίσκεται η ταχεία δρομολόγηση των έργων που έχουν υπογραφεί «εντός χρονοδιαγραμμάτων και προϋπολογισμών, με τις καλύτερες προδιαγραφές και με διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος».
Κύριε Υπουργέ, η πρόσφατη κακοκαιρία που έπληξε τη Θεσσαλία δείχνει πως η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός. Πώς επηρεάζει το γεγονός αυτό τις προτεραιότητες που έχετε θέσει στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τα μεγάλα έργα;
Η πρωτοφανής κακοκαιρία που έπληξε τη χώρα μας οδηγεί στη διαπίστωση πως τα ακραία καιρικά φαινόμενα ίσως αποτελούν τη νέα κανονικότητα στον κόσμο. Η κακοκαιρία «Daniel» έρχεται ως συνέχεια έντονων φαινομένων για την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Ήδη, από τον Μάιο μέχρι και σήμερα, πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν έρθει αντιμέτωπες με πρωτόγνωρες καταστροφικές πλημμύρες, που έχουν επιφέρει βαρύ κοινωνικό, περιβαλλοντικό, οικονομικό και παραγωγικό αντίτιμο. Συνεπώς, όλοι αντιλαμβανόμαστε πως η κλιματική κρίση δημιουργεί νέα δεδομένα και στον τομέα των υποδομών και των μεγάλων έργων. Πρέπει λοιπόν να ξαναδούμε την κλίμακα και τις αντοχές των έργων υποδομής.
Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αντιλαμβανόμαστε πλήρως τις απαιτήσεις της νέας πραγματικότητας και γι’ αυτό έχουμε θέσει ως βασική προτεραιότητα την προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συμπολιτών μας.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός μας αφορά στην αποκατάσταση των υποδομών και τον σχεδιασμό μίας νέας γενιάς έργων, σε οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες, σε αρδευτικά δίκτυα, σε αντιπλημμυρικά έργα, σε γέφυρες και φράγματα, σε σχολικές και υγειονομικές δομές και, όλα αυτά, με ταχύτητα και ασφάλεια.
Για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουμε θέσει κινούμαστε σε τρεις άξονες:
1ος: Η άμεση αποκατάσταση των ζημιών των υποδομών, με την υλοποίηση στοχευμένων τοπικών παρεμβάσεων και μέτρων έκτακτου χαρακτήρα, που θα αποκαταστήσουν την προσβασιμότητα. Σε αυτή την κατεύθυνση, με την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, θα συμπεριληφθούν βραχείας αποκατάστασης έργα υποδομών, ύψους 500 – 600 εκατ. ευρώ. Έργα κυρίως οδικά και σιδηροδρομικά, καθώς και η αποκατάσταση γεφυρών.
2ος: Η υλοποίηση νέων έργων, ακόμη και με τον εκ βάθρων επανασχεδιασμό και την κατασκευή υποδομών υψηλότερης ανθεκτικότητας σε δυσμενέστερες καταστάσεις, ώστε να μετριάσουμε, όσο είναι εφικτό, μελλοντικούς κινδύνους. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα απαιτηθεί η συμβολή ειδικών και επιστημόνων, από την ακαδημαϊκή κοινότητα, τους θεσμικούς φορείς και τη δημόσια διοίκηση, ώστε να ενσωματώσουμε την κλιματική παράμετρο στην υλοποίηση έργων υποδομών, μεταξύ άλλων και αντιπλημμυρικών έργων. Επίσης, θα απαιτηθεί η άμεση και αποτελεσματική παρακολούθηση των μελετών και έργων σε όλες τις φάσεις τους, μέχρι και την ολοκλήρωσή τους. Και, φυσικά, θα απαιτηθούν πρόσθετοι χρηματοδοτικοί πόροι, προφανώς περισσότεροι σε σχέση με το παρελθόν, μέσα από την αξιοποίηση επιλέξιμων -μελλοντικά- χρηματοδοτικών εργαλείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3ος: Ο έλεγχος και η συντήρηση υφιστάμενων έργων, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειάς τους. Για παράδειγμα, οι γέφυρες αποτελούν σημαντικό μέρος του δομικού πλούτου της χώρας μας. Παρότι αντιστοιχούν – κατά μέσο όρο – μόλις στο 2-3% των χιλιομέτρων του οδικού δικτύου, αντιστοιχούν στο 30% περίπου του κόστους κατασκευής. Κινούμενοι πάνω σε αυτούς τους άξονες, με σχέδιο και αποφασιστικότητα, επιδιώκουμε να αποκαταστήσουμε τον πληγέντα -από τις καταστροφές- κοινωνικό, οικονομικό και παραγωγικό ιστό της χώρας μας, να ενισχύσουμε την ασφάλεια της κοινωνίας και να βαδίσουμε σε έναν δρόμο προκοπής και αλληλεγγύης, ειδικά σήμερα που η οικονομία μας το επιτρέπει, στηριζόμενη σε πιο στέρεες βάσεις.
Ειδικότερα στη Θεσσαλία, που επλήγη περισσότερο από την κακοκαιρία, είχαν γίνει τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα;
Σύμφωνα με τον Νόμο, οι αρμοδιότητες που αφορούν τον σχεδιασμό, τη μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση των αντιπλημμυρικών έργων, καθώς και οι αρμοδιότητες που αφορούν τον καθαρισμό και την αστυνόμευση ρεμάτων και απαλλοτριωμένων χώρων παρά τα ρέματα, ασκούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών. Στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εμπίπτει η μελέτη και η κατασκευή έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, εφόσον αυτά χαρακτηριστούν ως ειδικά και σημαντικά έργα εθνικού επιπέδου μετά από αίτημα των αρμόδιων φορέων. Τέτοια έργα δεν υλοποιούνται στην περιοχή. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της Περιφέρειας, από το 2019 ολοκληρώθηκαν και εξελίσσονται περισσότερα από 60 αντιπλημμυρικά έργα, ύψους 140 εκατ. ευρώ.
Κύριε Σταϊκούρα, αναλάβατε το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε μια ιδιαίτερη συγκυρία για την Ελλάδα. Πόσο σημαντικό θεωρείτε εσείς προσωπικά το χαρτοφυλάκιο των Υποδομών και Μεταφορών για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, έχοντας μάλιστα θητεύσει προηγουμένως στο νευραλγικό Υπουργείο Οικονομικών;
Ανέλαβα την ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που μου εμπιστεύτηκε ο Πρωθυπουργός με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης πως στον τομέα των υποδομών, διαχρονικά, οι κυβερνήσεις της παράταξής μας έχουν το σημαντικότερο μερίδιο θετικής συμβολής αλλά και πλήρη γνώση ότι ο τομέας των υποδομών αποτελεί ένα σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Η αναβάθμιση των αστικών συγκοινωνιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τα εμβληματικά έργα υποδομής, ο εκσυγχρονισμός του ελληνικού σιδηροδρόμου, η ενίσχυση των υπηρεσιών των αερομεταφορών, η υλοποίηση σημαντικής δέσμης αρδευτικών και αντιπλημμυρικών έργων, η υλοποίηση έργων των Κτιριακών Υποδομών, η εμπέδωση της ασφάλειας γεφυρών, σηράγγων και φραγμάτων, η οδική ασφάλεια και η ηλεκτροκίνηση είναι οι άξονες στους οποίους βασίζεται η στρατηγική του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την επόμενη τετραετία. Η ανάκαμψη της χώρας είναι γεγονός και η πρόκληση για τη νέα δεκαετία είναι το να επενδύσουμε στους τομείς που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής της ελληνικής οικονομίας και ως επιταχυντής της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα σύγχρονα έργα υποδομής συμβάλλουν στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, με την αποδοτικότητα των εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών σε όλη την Επικράτεια.
Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που θα ξεμπλοκάρουν σε πανελλήνιο επίπεδο στις κατασκευές, υποδομές και μεταφορές;
Να ξεκαθαρίσουμε ότι τα μεγάλα έργα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, στην πλειονότητά τους, είναι χρονοβόρα ως προς την ολοκλήρωσή τους, για αυτό και οι αναφορές έχουν ως ορίζοντα το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε. Συνεπώς, την τρέχουσα περίοδο, οφείλουμε αφενός να ολοκληρώσουμε εντός των υφιστάμενων χρονοδιαγραμμάτων, με ποιότητα και αποτελεσματικότητα, τα μεγάλα αλλά και τα μικρότερα έργα που βρήκαμε σε εξέλιξη υλοποίησης και, αφετέρου, να σχεδιάσουμε και να αρχίσουμε την υλοποίηση μίας νέας δέσμης έργων. Σε ένα περιβάλλον που η κλιματική κρίση είναι γεγονός και δημιουργεί νέα δεδομένα, θέτουμε στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας τα έργα ανθεκτικών υποδομών. Κάθε ένα από τα έργα που υλοποιεί το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει μεγάλη σημασία για τη βιώσιμη ανάπτυξη μικρών ή μεγαλύτερων περιοχών ή και ολόκληρης της χώρας και, βεβαίως, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών.
Ως εκ τούτου, οφείλουμε να μεριμνούμε με το ίδιο ενδιαφέρον για όλα τα έργα. Και αυτό πράττουμε. Ενδεικτικά, στο Αναπτυξιακό Σχέδιο που έχουμε εκπονήσει περιλαμβάνονται εμβληματικά έργα όπως είναι το Flyοver, το Μετρό Θεσσαλονίκης, ο Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας Ε-65, ο Αυτοκινητόδρομος Πάτρα – Πύργου, η Οδική σύνδεση Άκτιο – Αμβρακία, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, o αυτοκινητόδρομος Λαμία – Καρπενήσι, η Παράκαμψη Χαλκίδας – Ψαχνών, ο άξονας Μπράλος – Άμφισσα κ.ο.κ.
Αναμφισβήτητα, τα έργα που έχουν υπογραφεί ήδη από την προηγούμενη κυβερνητική θητεία ξεπερνούν κάθε προηγούμενο. Ωστόσο, η ίδια η αγορά κατ’ επανάληψη έχει ζητήσει βελτιώσεις και επιτάχυνση σε καίρια ζητήματα. Τι πρόκειται να γίνει λοιπόν όσον αφορά το όριο των 200 εκατ. ευρώ στις Πρότυπες Προτάσεις;
Οι Πρότυπες Προτάσεις αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για την ταχεία αξιοποίηση των κονδυλίων που διατίθενται στη χώρα μας, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εντός των αυστηρών χρονικών πλαισίων που έχουν τεθεί.
Παράλληλα, επιτυγχάνουν την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου για την υλοποίηση σημαντικών, πολύπλοκων τεχνικών έργων εθνικής εμβέλειας και ενισχύουν την ιδιωτική πρωτοβουλία στη διαδικασία σύλληψης, ωρίμανσης και εκτέλεσης έργων. Αφορούν μεγάλης κλίμακας, εθνικού ενδιαφέροντος και συνεπώς υψηλού προϋπολογισμού έργα. Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ύστερα από τις απαραίτητες μελέτες, θέσαμε το όριο προϋπολογισμού ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ, ως απόλυτα λογικό και ρεαλιστικό.
Κύριε Υπουργέ, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα μικρά και μεγάλα προβλήματα αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιομηχανία υποδομών της χώρας, πώς διασφαλίζετε την απροβλημάτιστη, έγκαιρη και εντός προϋπολογισμών εκτέλεση των έργων;
Πράγματι, αυτή τη στιγμή είναι σε εξέλιξη εκατοντάδες μικρά και μεγάλα έργα σε όλη την επικράτεια, με στόχο σύγχρονες υποδομές και «έξυπνες» μεταφορές. Πρόκειται για έργα οδικά, σιδηροδρομικά, αντιπλημμυρικά, υδρευτικά, αρδευτικά, κτιριακά και λιμενικά, καθώς και για αεροπορικές υποδομές. Αντιλαμβάνεστε πως σε ένα τόσο μεγάλο πακέτο έργων, μικρών και μεγάλων, προκύπτουν μικρά και μεγάλα προβλήματα. Εργαζόμαστε εντατικά και με σχέδιο για να συμβάλουμε στην, όσο το δυνατόν, αποτελεσματικότερη και άμεση διαχείριση των προκλήσεων σε κάθε επίπεδο: Από τη μελέτη, τη διαγωνιστική διαδικασία, την κατασκευή, την επίβλεψη και την τελική τους παράδοση στην κοινωνία, έως και την μετέπειτα συντήρησή τους για την καλή λειτουργία τους.
Καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια για την ανάλυση όλων των σταδίων και διαδικασιών ώστε, με απλοποίηση της γραφειοκρατίας και έξυπνες παρεμβάσεις, να μεγιστοποιείται το παραγόμενο αποτέλεσμα, σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία, π.χ. για την απασχόληση. Δηλαδή, τα έργα να υλοποιούνται εντός χρονοδιαγραμμάτων και προϋπολογισμών, με τις καλύτερες προδιαγραφές και με διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος.
