Δημοφιλής επιλογή τόσο στις νέες κατασκευές, όσο και στις ανακατασκευές κτιρίων και εσωτερικών χώρων, η ενδοδαπέδια θέρμανση συνιστά έναν από τους πιο βιώσιμους και αποδοτικούς τρόπους θέρμανσης. Τι προσφέρει, όμως, πραγματικά σε όρους απόδοσης, τεχνικής άποψης και υγιεινής;

Η ιστορία της θέρμανσης ξεκινά με τον μύθο του ημίθεου Προμηθέα, που βλέποντας την κατάντια του ανθρώπινου γένους και την αδυναμία του απέναντι στη φύση, επισκέπτεται το εργαστήρι του Ήφαιστου, τοποθετεί τη φωτιά σε ένα κούφιο καλάμι και τη δίνει κρυφά στους ανθρώπους.

Στην αρχαιότητα, οι Έλληνες είχαν δικές τους κατασκευές, τα περίφημα «καζάνια», μέσα στα οποία τοποθετούνταν νερό που έβραζε σε φωτιά και χρησιμοποιούνταν για τα δημόσια λουτρά. Ωστόσο, τον τίτλο των πιο εξελιγμένων σε θέματα θέρμανσης δικαιούνται, αναμφισβήτητα, οι αρχαίοι Ρωμαίοι με το ειδικό μοντέλο λέβητα που κατασκεύασαν και το οποίο μπορούσε να θερμάνει τα σπίτια και τα δημόσια κτίρια μέσω της χρήσης υπόγειων σωληνώσεων και καναλιών ζεστού νερού και αέρα.

Στη σύγχρονη εποχή, που οι νέες κατασκευές αλλά και οι ανακατασκευές κτιρίων και εσωτερικών χώρο έχουν ως προαπαιτούμενο τη θερμική άνεση, η ενδοδαπέδια θέρμανση αναδεικνύεται ως ένας από τους πλέον βιώσιμους και αποδοτικούς τρόπους θέρμανσης. «Με το σύστημα της είναι σαν να δημιουργούμε το ιδανικό κλίμα μέσα στο σπίτι-χώρο μας» δηλώνει χαρακτηριστικά ο Πέτρος Βήτος, Owner στη VITOS Plumbing/Heating/Pools σημειώνοντας πως το συγκεκριμένο είδος θέρμανσης ενδείκνυται για περιοχές με κρύο κλίμα, εντούτοις ίσως είναι ακόμα πιο σημαντικό για περιοχές με αρκετή υγρασία».

Αυξανόμενη ζήτηση στην ελληνική αγορά
«Παρά το γεγονός ότι τα συστήματα ενδοδαπέδιας θέρμανσης και τα πλεονεκτήματά τους είναι ευρέως γνωστά για πάνω από τρεις δεκαετίες, μόνο τα τελευταία χρόνια έχουν καταστεί πιο δημοφιλή στην ελληνική αγορά, αυξάνοντας σημαντικά το μερίδιο εφαρμογής τους έναντι άλλων συμβατικών λύσεων» δηλώνει στο Construction o Λευτέρης Φωτόπουλος, Γενικός Γραμματέας Δ.Σ. στην Ένωση Ελληνικών Επιχειρήσεων Θέρμανσης και Ενέργειας.

Όπως υπογραμμίζει «παράλληλα, έχουν αναπτυχθεί και προσφέρονται πλέον στην αγορά ολοκληρωμένες λύσεις για την θέρμανση αλλά και τον δροσισμό, τόσο για το δάπεδο, όσο και για τις υπόλοιπες δομικές επιφάνειες όπως ο τοίχος και η οροφή».

«Ο βασικότερος λόγος της αυξανόμενης ζήτησης αυτών των συστημάτων είναι ότι αποτελούν την αποδοτικότερη λύση, όταν συνδυάζονται στις σύγχρονες κατασκευές χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης με συστήματα υψηλής απόδοσης σε χαμηλές θερμοκρασίες, όπως είναι οι αντλίες θερμότητας, οι λέβητες τεχνολογίας συμπύκνωσης και η ηλιοθερμία» σημειώνει.

Τα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα της ενδοδαπέδιας θέρμανσης
Όπως αναφέρει, τα συστήματα ενδοδαπέδιας θέρμανσης παρουσιάζουν πλήθος πλεονεκτημάτων συγκριτικά με συμβατικές λύσεις, όπως είναι τα θερμαντικά σώματα.

«Καταρχάς, επιτυγχάνεται ομοιόμορφη κατανομή της θερμότητας σε όλη την επιφάνεια ενός χώρου, καθώς επίσης και βέλτιστη θερμοκρασιακή διαστρωμάτωση καθ’ ύψος» μας λέει ο Λευτέρης Φωτόπουλος, τονίζοντας ότι αποτελούν την ιδανική λύση για κατασκευές με μεγάλο ύψος οροφής εσωτερικών χώρων.

«Επιπλέον, όλα τα σύγχρονα συστήματα παραγωγής θέρμανσης (όπως αντλίες θερμότητας νερού, λέβητες τεχνολογίας συμπύκνωσης και ηλιοθερμικά) επιτυγχάνουν πολύ υψηλότερο βαθμό απόδοσης, όταν λειτουργούν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες προσαγωγής νερού» περιγράφει.

Όπως μας πληροφορεί «η ενδοδαπέδια θέρμανση και γενικότερα τα συστήματα θέρμανσης επιφανειών λειτουργούν με ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες προσαγωγής νερού (από 30 έως 45°C), προσφέροντας έτσι μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας και, κατ’ επέκταση, μείωση του λειτουργικού κόστους και γρηγορότερη απόσβεση της αρχικής επένδυσης κόστους κτίσης» .

«Η απουσία εσωτερικών τερματικών μονάδων προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία εκμετάλλευσης και διακόσμησης των εσωτερικών επιφανειών» συνεχίζει. Επιπλέον, ο Λευτέρης Φωτόπουλος υπογραμμίζει πως η ενδοδαπέδια θέρμανση συνιστά έναν σχεδιασμό με χαμηλότερη εσωτερική θερμοκρασία.

Διατηρώντας τη θερμική άνεση
«Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει ένα αποτελεσματικό σύστημα ρύθμισης θερμοκρασίας η οποία διατηρείται στους 37οC, ενώ ο άνθρωπος εκπέμπει ενέργεια υπό μορφή θερμότητας προς το περιβάλλον προσπαθώντας να εξισορροπήσει την παραγωγή θερμότητας με τις θερμικές απώλειες» μας εξηγεί, συμπληρώνοντας πως ορίζουμε την άνεση ως την κατάσταση ισορροπίας του ανθρώπου με το περιβάλλον.

«Η άνεση δεν δημιουργείται μόνο από τη θερμοκρασία του αέρα, αλλά και από τη θερμοκρασία των επιφανειών που μας περιβάλλουν και για αυτό αναφερόμαστε στον όρο «αισθητή θερμοκρασία» (ο μέσος όρος θερμοκρασίας αέρα & επιφανειών)» αναφέρει.

«Αν καταφέρουμε να αυξήσουμε τη θερμοκρασία επιφανειών, μπορούμε να μειώσουμε τη θερμοκρασία αέρα διατηρώντας τη θερμική άνεση, ενώ παράλληλα εξοικονομούμε ενέργεια (μείωση θερμοκρασίας αέρα κατά 1οC – εξοικονόμηση 6%)» προσθέτει.

«Με την χρήση κατάλληλων μονωτικών υλικών επιτυγχάνεται τόσο ο περιορισμός θερμικών απωλειών προς το πάτωμα, όσο και η ηχομόνωση, ενώ με τη χρήση κατάλληλων αυτοματισμών δύναται ο διαχωρισμός των χώρων σε θερμικές ζώνες με διαφορετικές θερμοκρασιακές απαιτήσεις» μας λέει.

«Τα συστήματα ενδοδαπέδιας θέρμανσης μπορούν να εφαρμοστούν ακόμη και σε ανοιχτούς χώρους όπως αυλές, ράμπες, δρόμους ή ακόμα και αθλητικά στάδια για αποφυγή σχηματισμού πάγου κατά την χειμερινή περίοδο» συμπληρώνει.

«Σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο σύστημα θέρμανσης, η ενδοδαπέδια θέρμανση συνιστά το πιο οικονομικό σύστημα σε ό,τι αφορά την κατανάλωση, λόγω της τοποθέτησης της στο δάπεδο» περιγράφει ο Πέτρος Βήτος.

«Καθώς όλοι ξέρουμε, η ζέστη διαχέεται ψηλά στους χώρους, οπότε έχουμε ομοιόμορφη θέρμανση στο σύνολο των σημείων των χωρών μας, αντίθετα με τα καλοριφέρ, με τα οποία έχουμε ως αποτέλεσμα πιο κρύο δάπεδο και ζέστη πιο ψηλά στους χώρους» αναφέρει.

Μιλώντας μας για τους τύπους δαπέδου στους οποίους εφαρμόζεται η ενδοδαπέδια θέρμανση, ο Πέτρος Βήτος υπογραμμίζει πως υπάρχει δυνατότητα για κάθε τύπου δάπεδού εκτός από το κλασσικό πάτωμα ξύλου με καδρονια (με κενό δηλαδή). «Πάντα όμως να εφαρμόζονται οι οδηγίες της εκάστοτε εταιρείας εφαρμογής και κατασκευής του συστήματος» τονίζει.

Oι κύριες κατηγορίες συστημάτων θέρμανσης επιφανειών
«Στην εγκατάσταση της ενδοδαπεδιας υπάρχουν αρκετά συστήματα με διαφορετικές τεχνικές λεπτομέρειες το καθένα, αλλά εμείς θα τα χωρίσουμε γενικά σε 3 συστήματα: το κλασσικό σύστημα με ύψος θερμομπετού στα 6-7 εκατοστά και πάχος πολυστερίνης 3 εκατοστά, το μεσαίου ύψους με ύψος θερμομπετού περίπου 4 εκατοστά και πάχος πολυστερίνης 1 εκατοστό και το χαμηλού ύψους χωρίς θερμομπετόν περίπου στα 3,5 εκατοστά αλλά με σωλήνα φ10 » μας λέει ο Πέτρος Βήτος.

«Τα συστήματα που έχουν θερμομπετόν χρειάζονται τη διαδικασία που προτείνει ο κάθε κατασκευαστής της εταιρείας παραγωγής, δηλαδή φυσική ξήρανση (στέγνωμα) του θερμομπετού για ένα μήνα από την εφαρμογή του και, αφού περάσει ο μήνας, τεχνητή ξήρανση, με τη διαδικασία που προτείνει η εκάστοτε εταιρεία του συστήματος« μας εξηγεί.

«Τα συστήματα θέρμανσης επιφανειών διαχωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες, που είναι οι Θερμάνσεις δαπέδου, οι Θερμάνσεις τοίχου και οι Θερμάνσεις οροφής και σε δύο κύριες υποκατηγορίες βάσει των χρησιμοποιούμενων υλικών αλλά και τη διαδικασία κατασκευής, τη συμβατική θέρμανση δαπέδου και τη θέρμανση επιφανειών ξηράς δόμησης» μας λέει ο Λευτέρης Φωτόπουλος.

«Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα συστήματα εκείνα όπου το δίκτυο σωληνώσεων προσαγωγής-επιστροφής, μαζί με όλα τα παρελκόμενα υλικά, ενσωματώνεται μέσα σε κονίαμα, ενώ στην δεύτερη κατηγορία η κατασκευή των συστημάτων αυτών πραγματοποιείται με ειδικές πλάκες, οι οποίες έχουν άμεση επαφή με την τελική επιφάνεια, με πλήρη απουσία κονιάματος» περιγράφει.

«Η πρώτη υποκατηγορία εφαρμόζεται κυρίως σε δάπεδα και πολύ σπάνια σε οροφή (με ενσωμάτωση στην πλάκα του κτιρίου), ενώ η δεύτερη βρίσκει εφαρμογή σε δάπεδα, τοίχους και οροφές λόγω της ευελιξίας στην τοποθέτησή τους» συνεχίζει ο Λευτέρης Φωτόπουλος, υπογραμμίζοντας πως στα επιπρόσθετα χαρακτηριστικά των συστημάτων τοίχου και οροφής εντάσσεται η δυνατότητα δροσισμού του χώρου σε συνδυασμό με κατάλληλα συστήματα αφύγρανσης.

«Τέλος, όσον αφορά τα συστήματα συμβατικής θέρμανσης σε δάπεδο με κονιάματα μπορούν να διαχωριστούν βάσει της τεχνικής κατασκευής στο σύστημα με ράγες, οι οποίες τοποθετούνται επάνω στο θερμομονωτικό στρώμα και στις οποίες εγκαθίστανται ο σωλήνας, στο σύστημα με μεταλλικό πλέγμα, το οποίο τοποθετείται επάνω στο θερμομονωτικό στρώμα και με κατάλληλα ειδικά clip αγκιστρώνεται ο σωλήνας, στο σύστημα με πλάκα μόνωσης σε ρολό με ενσωματωμένο ενισχυμένο φύλλο επικάλυψης πάνω στο οποίο ο σωλήνας αγκιστρώνεται με κατάλληλα clips ή scratch και στο σύστημα με φύλλο πλάκα κόμβων, είτε ενσωματωμένο επάνω στο θερμομονωτικό υλικό είτε όχι, όπου ο σωλήνας τοποθετείται και σταθεροποιείται μεταξύ των διαμορφωμένων κόμβων» μας λέει.

Διαδικασία εφαρμογής θέρμανσης δαπεδου
Τα στάδια τοποθέτησης ενδοδαπέδιας θέρμανσης αναλύονται ακολούθως:

«Απαιτείται κατάλληλη προετοιμασία της πλάκας, έτσι ώστε να είναι καθαρή και επίπεδη, αφού πρώτα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι ηλεκτρολογικές και υδραυλικές εγκαταστάσεις του κτιρίου, έχουν πλήρως καθοριστεί οι θέσεις των κεντρικών στηλών και συγκροτημάτων διανομής των κυκλωμάτων και έχουν οροθετηθεί όλες οι σταθερές κατασκευές όπως τζάκια, εσωτερικά σκαλοπάτια, μπανιέρες» περιγράφει ο Λευτέρης Φωτόπουλος.

«Πολύ σημαντικό είναι να έχουν τοποθετηθεί οι μαρμαροποδιές και τα κουφώματα και να έχει οριστικοποιηθεί η τελική επένδυση δαπέδου» διευκρινίζει.

«Στη συνέχεια, χρειάζεται τοποθέτηση περιμετρικού περιθωρίου, το οποίο επιτρέπει την οριζόντια κίνηση (συστολή-διαστολή) του πλωτού δαπέδου, ενώ παράλληλα αποτρέπει τις θερμικές και ηχητικές γέφυρες, και επιλογή και τοποθέτηση του κατάλληλου θερμομονωτικού υλικού βάσει των προδιαγραφών του κτιρίου και ελάχιστων απαιτήσεων, όπως ορίζονται κατά το πρότυπο EN1264» αναφέρει.

«Μετά, προχωράμε στη διάστρωση του σωλήνα, του οποίο η «πυκνότητα» στο στρώσιμο καθορίζεται από τις απαιτήσεις κάλυψης θερμικών απωλειών» μας λέει ο Λευτέρης Φωτόπουλος, τονίζοντας πως οι δύο βασικότερες διατάξεις διάστρωσης των σωλήνων είναι η σπειροειδής διάταξη, για ομοιόμορφη κατανομή της θερμοκρασίας επιφάνειας, καθώς οι σωλήνες προσαγωγής και επιστροφής είναι δίπλα και η διάταξη σε μαίανδρο, για λιγότερο ομοιόμορφη κατανομή της θερμοκρασίας επιφάνειας, για μικρούς, βοηθητικούς χώρους και περιφερειακές ζώνες.
«Ακολουθεί η τοποθέτηση αρμών διαστολής, για να αντισταθμίζουν τη διαστολή και τη συστολή του θερμαινόμενου κονιάματος που προκαλούνται εξαιτίας της θερμοκρασιακής μεταβολής που υφίσταται είτε μεταξύ διαφορετικών θερμαινόμενων χώρων, είτε για θερμαινόμενες επιφάνειες που ξεπερνούν τα 40m2» τονίζει.

«Έπονται η πλήρωση υδραυλικού δικτύου και έλεγχο στεγανότητας, η διάστρωση κονιάματος, η διαδικασία φυσικής και τεχνικής ξήρανσης του κονιάματος και η τοποθέτηση τελικής επένδυσης δαπέδου» μας λέει.

«Πριν από την τελική επένδυση είναι πολύ σημαντικός ο έλεγχος του ποσοστού υγρασίας στο κονίαμα» δηλώνει, τονίζοντας πως όλες οι τελικές επενδύσεις όπως πλακάκι, ξύλο ή μάρμαρο είναι κατάλληλες στα συστήματα θέρμανσης δαπέδου, αφού πρώτα έχει ελεγχθεί η θερμική αντίσταση των χρησιμοποιούμενων υλικών κατά την φάση της μελέτης εφαρμογής, με ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά το ξύλο όπου παράγοντες όπως η χρησιμοποίηση κατάλληλης κόλλας και έλεγχος της υγρασία του ξύλου είναι καθοριστικής σημασίας».