Ο ψηφιακός μετασχηματισμός διεισδύει στον κατασκευαστικό κλάδο και η τεχνολογία των drones συμβάλλει καθοριστικά στην αποτίμηση, τη διαχείριση και την ενίσχυση κρίσιμων υποδομών. Στον ρυθμό των παγκόσμιων εξελίξεων, το μέλλον των τεχνικών έργων έχει την υπογραφή των ΣμηΕΑ.
Να υπάρχεις σημαίνει να αλλάζεις, να αλλάζεις σημαίνει να ωριμάζεις, να ωριμάζεις σημαίνει να δημιουργείς τον εαυτό σου συνεχώς, είχε πει κάποτε ο Γάλλος φιλόσοφος Henri Bergson και αναμφισβήτητα η τεχνολογία των drones αναμένεται να μετασχηματίσει τον κατασκευαστικό κλάδο την επόμενη δεκαετία με τρόπους που ουδέποτε φανταζόμασταν. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η παγκόσμια αγορά κατασκευαστικών drones αποτιμήθηκε σε 5.121,6 εκατομμύρια δολάρια το 2020 αλλά εκτιμάται ότι θα εκτοξευτεί στα 14.123,3 εκατομμύρια από άποψη αξίας μέχρι το τέλος του 2028. Με πολλές δωρεάν τεχνολογίες σε μια ενιαία πλατφόρμα, με εξαιρετικά προηγμένα συστήματα επιτήρησης, κάμερες υπέρυθρων, βιντεοκάμερες ζωντανής τροφοδοσίας, θερμικούς αισθητήρες και ραντάρ και διάφορους τύπους άλλου εξοπλισμού, τα πλεονεκτήματα της χρήσης των drones στα τεχνικά έργα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αγνοηθούν.
Στον ρυθμό του ψηφιακού μετασχηματισμού
Ολόκληρος ο πλανήτης κινείται στον ρυθμό του ψηφιακού μετασχηματισμού, με τη συνεχιζόμενη πανδημία και την ψηφιακή εγρήγορση να διατηρούν τις σχετικές επενδύσεις στα ύψη. Το 2022 οι παγκόσμιες επενδύσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό αναμένεται να αγγίξουν το 1,8 τρισ , μια άνοδο 17,6% συγκριτικά με το 2021 ενώ σύμφωνα με το Worldwide Digital Transformation Spending Guide της IDC, οι δαπάνες για ψηφιακό μετασχηματισμό θα ακολουθήσουν ανοδικό ρυθμό τουλάχιστον μέχρι το 2026. Παρά το γεγονός ότι ο κατασκευαστικός κλάδος δεν φημίζεται για την καινοτομία του, η τεχνολογική πρόοδος της συγκεκριμένης βιομηχανίας συνιστά πλέον μια πραγματικότητα, με την υιοθέτηση των drones στα τεχνικά έργα να ανοίγει την αυλαία της νέας και εξαιρετικά φιλόδοξης εποχής.
Πώς όμως ξεκίνησαν όλα; Κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή, διαπιστώνουμε πως ήταν το 2013 όταν η Amazon προκάλεσε παγκόσμια αναταραχή προτείνοντας για πρώτη φορά τη χρήση των drones στην παράδοση πακέτων ενώ το 2014 η Google αποκάλυψε ότι εργαζόταν σε ένα μυστικό πρόγραμμα παράδοσης drones και το 2015 η NASA ανακοίνωσε την εργασία της σε ένα σύστημα διαχείρισης κυκλοφορίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Παράλληλα, οι επιχειρηματίες άρχισαν να προσφέρουν τα drones ως υπηρεσία, ενοικιάζοντας τα σε εταιρείες για αεροφωτογραφίσεις ή για τράβηγμα βίντεο σχετικών με την έρευνα, τη χαρτογράφηση και άλλες υπηρεσίες. Οι παραπάνω δράσεις καθιέρωσαν σταδιακά τα ΣμηΕΑ σε μια από τις συναρπαστικότερες τάσεις κατασκευής, με τον κατασκευαστικό κλάδο να έχει σημειώσει την εντυπωσιακή αύξηση 239% στη χρήση τους από έτος σε έτος, ένα ποσοστό υψηλότερο από οποιονδήποτε άλλο εμπορικό τομέα. Δεδομένου του γεγονότος ότι σύμφωνα με σχετική μελέτη της McKinsey & Company τα μεγάλα έργα συνήθως υπερβαίνουν κατά 80% τον προϋπολογισμό και χρειάζονται 20% περισσότερο χρόνο από τον προγραμματισμένο για την ολοκλήρωσή τους, η τεχνολογία των drones έρχεται να ανατρέψει ολοκληρωτικά τις περιοριστικές παραμέτρους.
«Ένα GPR τοποθετημένο σε ΣμηΕΑ δίνει τη δυνατότητα στο Μηχανικό «να βλέπει σε βάθος» – κάτω από την επιφάνεια του σκυροδέματος, του εδάφους, του πάγου, των βράχων, του νερού»
Πολυδιάστατη η χρήση των drones στα τεχνικά έργα
Η τεχνολογία των ΣμηΕΑ εφαρμόζεται σε όλη την ποικιλία έργων Πολιτικού Μηχανικού: σε γέφυρες, φράγματα, αυτοκινητοδρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές, δίκτυα/εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, λιμενικά έργα, κτηριακά έργα, κ.α., μας λέει ο Βασίλης Μπαρδάκης, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός και Πρόεδρος ΔΣ ΣΠΜΕ, υπογραμμίζοντας τη χρησιμότητά τους στις αποτυπώσεις καθώς και την ιδιαίτερη ζήτησή τους σε περιόδους φυσικών καταστροφών. Όπως δηλώνει στο Construction, ραγδαία εξέλιξη παρουσιάζει και η χρήση των drones στις επιθεωρήσεις γεφυρών και άλλων τεχνικών έργων. Ένα GPR τοποθετημένο σε ΣμηΕΑ δίνει τη δυνατότητα στον Μηχανικό «να βλέπει σε βάθος» – κάτω από την επιφάνεια του σκυροδέματος, του εδάφους, του πάγου, των βράχων, του νερού, μας εξηγεί ο Βασίλης Μπαρδάκης, σημειώνοντας ωστόσο πως απαιτείται η κατάλληλη επικαιροποίηση και των αντίστοιχων προδιαγραφών επιθεωρήσεων. Η χρήση της τεχνολογίας των ΣμηΕΑ στα τεχνικά έργα είναι πλέον πολυδιάστατη και εφαρμόζεται σε όλα τα στάδια εξέλιξης τους, μας πληροφορεί ο CTO της GeoSense, Βασίλης Πολύχρονου.
«Κατά την διαδικασία της κατασκευής του έργου, τα ΣμηΕΑ συμβάλλουν στη μετρητική τεκμηρίωση της εξέλιξής του και της προόδου των εργασιών με σκοπό την παρακολούθηση και την τρισδιάστατη μοντελοποίησή του καθώς και τη συσχέτιση των μετρητικών δεδομένων με περιγραφική πληροφορία»
Κατά το πρώτο στάδιο της μελέτης πραγματοποιείται συλλογή και επεξεργασία φωτογραμμετρικών δεδομένων με σκοπό την τοπογραφική αποτύπωση της περιοχής ενώ κατά τη διαδικασία της κατασκευής τα ΣμηΕΑ συμβάλλουν στη μετρητική τεκμηρίωση της εξέλιξής και της προόδου των εργασιών με σκοπό την παρακολούθηση και την τρισδιάστατη μοντελοποίηση του έργου καθώς και τη συσχέτιση των μετρητικών δεδομένων με περιγραφική πληροφορία, μας λέει. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Βασίλης Πολυχρόνου, τα ΣμηΕΑ διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο και μετά την ολοκλήρωση του έργου, στην επιθεώρηση και συντήρηση του. Πράγματι, τα drones βελτιώνουν κάθε φάση των κατασκευαστικών έργων και για αυτόν ακριβώς τον λόγο μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εργοτάξια για μια σειρά εργασιών. Με δυνατότητα να παραμένουν στον αέρα για έως και 90 λεπτά, καλύπτοντας πολύ περισσότερο έδαφος στο συγκεκριμένο διάστημα από ό,τι ένας πεζός, απαλλάσσουν τους εργαζόμενους από την υποχρέωση να ερευνούν τον χώρο κάνοντας μετρήσεις και καταγραφές με το χέρι και ανοίγουν τον δρόμο σε αρχιτέκτονες και εργολάβους για την αποτελεσματική αξιολόγηση των μεγάλων εργοταξίων. Καθώς τα δεδομένα των drones μπορούν να μετατραπούν σε λεπτομερείς χάρτες και τρισδιάστατα μοντέλα, επιτρέπουν την επιτυχή παρακολούθηση του έργου και την ακριβή μέτρηση αποστάσεων, επιφανειών, υψομέτρων και όγκων κατά τη φάση της Κατασκευής και της Χαρτογράφησης.
«Είμαστε στη φάση ωριμότητας της χρήσης των drones, που προκύπτει κυρίως από τον ενιαίο εναρμονισμένο ευρωπαϊκό κανονισμό χειρισμού και πτήσεων καθώς και την αναγκαιότητα τεκμηρίωσης της εξέλιξης ενός τεχνικού έργου με φωτογραφίες που λήφθηκαν από drone»
Η φάση ωριμότητας των ΣμηΕΑ και η αξιοποίηση τους στη Γεωπονική
Ο κατασκευαστικός κλάδος διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά τραυματισμού εργαζομένων, ωστόσο τα drones αναβαθμίζουν σημαντικά το επίπεδο ασφάλειας του εργοταξίου, συνεισφέροντας στην πρόληψη ατυχημάτων που πιθανόν να προκαλούσαν καθυστερήσεις και οικονομική επιβάρυνση. Με δεδομένο ότι για κάθε τεχνικό έργο χρειάζεται να προηγηθεί χαρτογράφηση, η χρήση των drones δεν αποτελεί ‘νέα τεχνολογία’ μας πληροφορεί o Δρ. Δημήτριος Σκαρλάτος, Αναπληρωτής Κοσμήτορας Σχολής Μηχανικής και Τεχνολογίας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είμαστε στη φάση ωριμότητας της χρήσης τους, που προκύπτει κυρίως από τον ενιαίο εναρμονισμένο ευρωπαϊκό κανονισμό χειρισμού και πτήσεων καθώς και την αναγκαιότητα τεκμηρίωσης της εξέλιξης ενός τεχνικού έργου με φωτογραφίες που λήφθηκαν από drone, συμπληρώνει επισημαίνοντας πως σε τεχνολογικό επίπεδο η ενσωμάτωση αισθητήρων LiDAR για τρισδιάστατη απεικόνιση -σε συνδυασμό με τη δυνατότητα ασφαλούς και πλήρους αυτόνομης πτήσης σε δυσμενές περιβάλλον- αναμένεται να προκαλέσει μεταβολές στον τρόπο διαχείρισης των έργων, ειδικά των μεγάλων, μόλις καταστεί οικονομικά συμφέρουσα.
«Ο σωστός συνδυασμός της Aεροπορικής γνώσης των AgriDrones με τη Γεωπονική δύναται να δώσει εκπληκτικά αποτελέσματα καλαισθησίας και ώθηση μοναδική στον κλάδο»
Σύντομα, η τακτική παρακολούθηση υποδομών μεγάλου μήκους ή μεγάλης έκτασης, ακόμα και εντός του δύσκολου αστικού περιβάλλοντος, θα αποτελεί μια ουτοπική πραγματικότητα, σημειώνει χαρακτηριστικά ο Δρ. Δημήτριος Σκαρλάτος. Ο Στέλιος Χριστοδούλου, CEO και Ιδρυτής της IONOS, αναδεικνύει την κομβικής σημασίας υποστηρικτική εργασία που αφορά την προστασία και συντήρηση του Πρασίνου των Υποδομών, υπογραμμίζοντας την άμεση σύνδεση της ανάδειξης του κάλους των κατασκευών με τη ζωντάνια και ευρωστία των φυτών που τις περιβάλουν ή αποτελούν μέρους αυτών. Με την ένταξη των AgriDrones σε αυτή τη διαδικασία, η αποτελεσματική προστασία των φυτών σε μη προσβάσιμα και δύσκολα σημεία καθίσταται πλέον εφικτή, εξοικονομώντας πόρους και εργατοώρες, δηλώνει στο Construction, τονίζοντας ότι οι εφαρμογές ακριβείας απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό και ομάδες, αφού οι πτήσεις υλοποιούνται σε κοντινή απόσταση από την επιφάνεια των φυτών και πιθανά εμπόδια, 2 έως 5 μέτρα. Ο σωστός συνδυασμός της Aεροπορικής γνώσης των AgriDrones με τη Γεωπονική δύναται να δώσει εκπληκτικά αποτελέσματα καλαισθησίας και ώθηση μοναδική στον κλάδο, συμπληρώνει. Όπως μας πληροφορεί ο Στέλιος Χριστοδούλου, η ομάδα της IONOS εξειδικεύεται στις εφαρμογές ακριβείας με AgriDrones στη Γεωργία και, πιο συγκεκριμένα, στην πρόληψη, θεραπεία και προστασία φυτών, καλλιεργειών και αστικού πρασίνου.
Το μέλλον των ΣμηΕΑ στον κατασκευαστικό κλάδο και τα νομικά κωλύματα
Η χρήση των drones στον κατασκευαστικό κλάδο φέρνει επανάσταση στον τομέα, μετασχηματίζοντας ολοσχερώς τον τρόπο διαχείρισης των τεχνικών έργων. Το 2020, η Kaizen Aerial Solutions παρουσίασε το νέο της βιομηχανικό drone xFold με δυνατότητα μεταφοράς οικοδομικών υλικών και άλλων βαριών φορτίων στα εργοτάξια, χάρη στην υψηλή ανυψωτική του ικανότητα αλλά και τα προαιρετικά εξαρτήματα του, όπως αισθητήρες 3D χαρτογράφησης, ρομποτικούς βραχίονες και σταγονόμετρο πυρόσβεσης. Στο μέλλον, τα drones πιθανότατα θα μπορούν να κατευθύνουν και να καθοδηγούν αυτόνομα οχήματα και μάλιστα η Amazon και άλλοι κατασκευαστές έχουν ήδη δοκιμάσει συστήματα που συνδυάζουν drones με αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα και φορτηγά παράδοσης. Οι τρέχουσες δυνατότητες των ΣμηΕΑ τους επιτρέπουν να μειώνουν το κόστος, τον χρόνο και τον κίνδυνο στα τεχνικά έργα, βελτιώνοντας τη ροή εργασίας, την ακρίβεια, την επικοινωνία και την αποτελεσματικότητα και προσφέροντας άμεσα οφέλη στον κύκλο ζωής της κατασκευής.
«Η παραγωγή και εμπορία όσο και η εκμετάλλευση και χρήση των drones δεν είναι ελεύθερη ρύθμισης αλλά διέπεται από τις σχετικές διατάξεις της ισχύουσας Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νομοθεσίας»
Ωστόσο, όπως εύστοχα επισημαίνει ο Αντώνιος Μπρούμας, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε. LL.M, PhD Digital Law Senior Manager στην Πλατής – Αναστασσιάδης Δ.Ε., εταιρεία – μέλος της EY, η ευρεία διάδοση και χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (“drones”) εκτός από τα πολλαπλά οφέλη που έχει σε μία σειρά από τομείς οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, θέτει ταυτόχρονα και ζητήματα ασφάλειας των πτήσεων, προστασίας προσωπικών δεδομένων, προστασίας προσώπων και αγαθών, πρόληψης και καταστολής ποινικών αδικημάτων και προστασίας των καταναλωτών. Για τον λόγο αυτόν, τόσο η παραγωγή και εμπορία όσο και η εκμετάλλευση και χρήση των drones δεν είναι ελεύθερη ρύθμισης αλλά διέπεται από τις σχετικές διατάξεις της ισχύουσας Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νομοθεσίας, μας πληροφορεί. Με βάση τους κινδύνους, που εγκυμονούν, και βάσει της αρχής της αναλογικότητας, τα drones ταξινομούνται στην (i) ανοιχτή, (ii) ειδική, ή (iii) πιστοποιημένη κατηγορία με αντιστοίχως κλιμακούμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις για τους χειριστές, δηλώνει στο Construction ο Αντώνιος Μπρούμας, σημειώνοντας πως οι υποχρεώσεις και κανόνες της χρήσης ενός drone εκτείνονται από την εγγραφή σε μητρώο και τη λήψη πρότερης άδειας πτήσης μέχρι την οριοθέτηση του ύψους και των γεωγραφικών περιοχών της πτήσης αλλά και την πτήση πάνω από ανθρώπους. Eποπτική αρχή της Ελληνικής αγοράς drones είναι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η οποία διαθέτει πλέον διαδικτυακή πλατφόρμα προς το κοινό για την άμεση και εύκολη ηλεκτρονική καταγραφή, κατηγοριοποίηση και πτητική λειτουργία των drones καθώς και για την πιστοποίηση των χειριστών τους σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, συμπληρώνει.