Οι φωτο-εκπέμπουσες δίοδοι (LED) είναι αναμφίβολα οι πιο αποδοτικές φωτεινές πηγές σήμερα. Θα ήταν κοινότοπη η έκκληση για αντικατάσταση των υφισταμένων φωτεινών πηγών με LED.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί επαναστατικές τεχνολογίες που αλλάζουν ριζικά την αντίληψή μας για τα δίκτυα φωτισμού. Σε αυτές θα πρέπει να επικεντρώνεται η προσοχή όταν σχεδιάζεται ένα νέο σύστημα φωτισμού ή η αναβάθμιση υφισταμένου και να μην περιοριζόμαστε στην απλή εγκατάσταση LEDς, όπως δυστυχώς γίνεται μέχρι σήμερα, γιατί τότε θα έχουμε ένα ήδη παρωχημένο σύστημα φωτισμού.
Τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά των LEDs επιτρέπουν την ενσωμάτωσή τους σε πληθώρα αυτοματοποιημένων διατάξεων. Τα φωτιστικά LED μπορούν να επικοινωνούν με ένα κεντρικό ελεγκτή μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας οπότε ρυθμίζεται η λειτουργία τους ανάλογα με την ώρα της ημέρας ή με τις επικρατούσες καιρικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες.
Έτσι ρυθμίζεται ο φωτισμός σύμφωνα με τις ανάγκες και τις συνθήκες. Μειώνεται η στάθμη φωτισμού τις ώρες ή ημέρες χαμηλής κυκλοφορίας ή όταν δεν ανιχνεύεται κίνηση πεζών ή οχημάτων. Οι ρυθμίσεις αυτές μπορούν να αλλάξουν οποιαδήποτε στιγμή είτε αν αλλάξουν οι εξωτερικές συνθήκες ή αν κάποια γεγονότα ή συμβάντα το απαιτήσουν π.χ. χιονόπτωση, ομίχλη, διεξαγωγή κάποιας εκδήλωσης κ.ά.
Επίσης, οι ιστοί φωτισμού μπορεί να αποτελούν μέρος δικτύου Wi-Fi οπότε να μεταδίδουν πληροφορίες, ειδοποιήσεις, ενημερώσεις ή σήματα κινδύνου. Με αισθητήρια χαμηλού κόστους οι ιστοί μπορεί να χρησιμοποιηθούν για υπηρεσίες ελεγχόμενης στάθμευσης, διαχείρισης απορριμμάτων κ.ά.
Όλα τα ανωτέρω συνθέτουν τα συστήματα ευφυούς φωτισμού (smart lighting networks).
Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί μια τεχνολογία που βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά στο μέλλον, πιθανόν, θα επεκταθεί η χρήση του, και η οποία είναι το Li-Fi (Light Fidelity). Δηλαδή κάτι ανάλογο με το γνωστό Wi-Fi. Με τα δίκτυα Li-Fi μπορεί να μεταδίδεται σήμα όπως με το Wi-Fi.
Το σήμα είναι στο μήκος κύματος του ορατού φωτός οπότε εκπέμπεται από τα φωτιστικά. Δεν διαχωρίζεται αλλά ενσωματώνεται στην εκπομπή φωτός από το φωτιστικό. Επομένως οι πολίτες δεν το αντιλαμβάνονται ως κάτι χωριστό. Συσκευές όμως, όπως π.χ. αισθητήρες αλλά και κινητά τηλέφωνα, το αντιλαμβάνονται και το αποκωδικοποιούν. Έτσι μπορεί να μεταδίδονται σήματα ρύθμισης κυκλοφορίας αλλά ακόμη και επικοινωνίες των δικτύων κινητής τηλεφωνίας σε περιοχές που δεν είναι εφικτή η μετάδοσή τους π.χ. σήραγγες μετρό, αυτοκινητοδρόμων κ.λπ.
Πώς αναβαθμίζουν το αστικό περιβάλλον με οπτική άνεση και ασφάλεια
Τα συστήματα ευφυούς φωτισμού προσαρμόζουν τον φωτισμό στις ανάγκες της κυκλοφορίας και της οπτικής άνεσης των χρηστών τους. Ο φωτισμός ρυθμίζεται στην απαιτούμενη στάθμη για τη συγκεκριμένη ημέρα και ώρα και σύμφωνα με την κίνηση των πεζών και των οχημάτων. Λειτουργούν πλήρως, όταν η κίνηση των οχημάτων είναι σημαντική, δηλαδή παρέχουν ασφάλεια στην κυκλοφορία των οχημάτων, και όταν υπάρχει κίνηση πεζών στους οποίους εξασφαλίζουν την απαραίτητη οπτική άνεση. Ταυτοχρόνως η μείωση του επιπέδου φωτισμού τις ώρες που η κίνηση μειώνεται ή όταν δεν υπάρχει κίνηση πεζών, μειώνει την κατανάλωση ενέργειας. Επίσης, η δυνατότητα ρύθμισης της απόχρωσης του φωτός καθιστά τον φωτισμό φιλικό προς τους χρήστες (ανθρωποκεντρικός φωτισμός). Το ευφυές δίκτυο φωτισμού παρέχει, επίσης, πολλές άλλες λειτουργίες. Με αισθητήρες που εγκαθίστανται επί των ιστών μπορεί να παρέχονται πληροφορίες από πλατφόρμες στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας για ελεύθερες θέσεις στάθμευσης οι οποίες είναι προσβάσιμες. Επίσης, παρέχονται πληροφορίες για την κατάσταση των κάδων απορριμμάτων στις υπηρεσίες καθαριότητας. Το ευφυές δίκτυο μπορεί να μεταδίδει πληροφορίες για την κυκλοφορία, ειδοποιήσεις, ενημερώσεις ή σήματα κινδύνου. Η δυνατότητα συνδυασμού των ιστών φωτισμού με δίκτυα Wi-Fi καθιστά προσβάσιμα τα δίκτυα αυτά στους πολίτες. Τα δίκτυα μπορούν να παρέχονται επί πληρωμή ή να διαχειρίζονται από διαφημιστικές εταιρείες που παρέχουν δωρεάν το Wi-Fi αντισταθμίζοντας το κόστος με μετάδοση διαφημίσεων.
Ο ρόλος τους στο όραμα των smart cities
Τα δίκτυα ευφυούς φωτισμού παρέχουν οπτική άνεση στους πεζούς και ασφάλεια στους οδηγούς οχημάτων. Επιπλέον, εξοικονομούν ενέργεια ρυθμίζοντας τη στάθμη του φωτισμού αναλόγως των επικρατουσών συνθηκών. Είναι αδιανόητο πλέον να εγκαθίστανται “στατικά” δίκτυα οδοφωτισμού είτε σε νέα έργα ή για την αναβάθμιση υφισταμένων.
Το όφελος είναι σημαντικό, όχι μόνο από την άποψη της ποιότητας του φωτισμού αλλά και λόγω της σημαντικής εξοικονόμησης ενέργειας. Το οικονομικό όφελος αποδεικνύεται και με μια μελέτη σκοπιμότητας που οφείλει να εκπονήσει ο φορέας του έργου. Θα διαπιστώσει ότι το υψηλότερο κόστος αποσβένεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και θα συνεχίσει στο μέλλον να προσπορίζει οφέλη για τον χρήστη του. Επίσης, αυτό το δίκτυο φωτισμού θα είναι συμβατό με τα υπόλοιπα ευφυή δίκτυα και θα μπορεί να ενσωματωθεί σε ένα ευρύτερο σύστημα μιας ευφυούς πόλης. Δεν αποτελεί ταινία φαντασίας μια πόλη που τα φωτιστικά θα ανάβουν όταν διέρχεται όχημα, θα το συνοδεύουν καθ’ όλη την πορεία του ή θα ανάβουν όταν ανιχνεύουν κίνηση στον δρόμο και θα φωτίζουν την περιοχή που κινείται ο πολίτης. Σε αυτή την πόλη ο πολίτης θα έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε υπηρεσίες που θα διευκολύνουν και θα κάνουν ευχάριστη τη ζωή του.
