H κάθε εταιρεία είναι απαραίτητο να έχει έναν «κύκλο ποιότητας», που θα εποπτεύει την εφαρμογή των διαδικασιών, με πολύ συγκεκριμένα εργαλεία ποιότητας.
Mέχρι στιγμής στα περισσότερα έργα, στη σύμβαση του έργου και στην ΤΣΥ, αναγράφονται έλεγχοι ποιότητας (QC) που είναι υποχρεωτικοί από τους Κανονισμούς (ΚΤΣ-2016, ΚΤΧ-2010, ΚΑΝ.ΕΠΕ, Ευρωκώδικες κ.λπ.). Στους μεγάλους οδικούς άξονες υπήρχαν και διαδικασίες Οίκων Ελέγχου Ποιότητας (ΟΠΕ) αλλά και υπεύθυνοι Διαχείρισης Ποιότητας (Quality Managers κ.λπ.) τόσο στον ανάδοχο, όσο και στην επίβλεψη – Project Management.
Όμως αυτά φτάνουν; Ναι, ο ανάδοχος έχει «σύστημα ποιότητας» (ISO 9000) και στο έργο έχουν διαδικασίες (Method Statements). Ωστόσο, πόσο επαρκούν αυτά; Ο πελάτης έμεινε ευχαριστημένος; Ο χρήστης; Και τελικά το ολικό κόστος, με τη συντήρησή του, σε μια «life-cycle cost analysis», είχε τις βέλτιστες πρακτικές και σχεδιασμό; Το Ευρωπαϊκό Μοντέλο Επιχειρηματικής Αριστείας (EFQM – European Business Excellence Model) δίνει μια απάντηση πώς μπορούν να ικανοποιηθούν αυτές οι απαιτήσεις, με διαδικασίες Total Quality Management (TQM).
ΟΙ ΟΚΤΩ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ
Ήδη από το 1985 ο D. Garvin, στο Harvard Business Review (HBR), είχε περιγράψει τις οκτώ κύριες διαστάσεις της ποιότητας:
- Επίδοση (Performance)
- Αξιοπιστία (Reliability)
- Συμμόρφωση με προδιαγραφές (Conformance with specifications)
- Συντήρηση (Service)
- Ανθεκτικότητα (Durability)
- Αισθητική (Aesthetics)
- Δευτερεύοντα χαρακτηριστικά
- Πώς αντιλαμβάνεται την ποιότητα ο πελάτης (Perceived Quality)
Μια υπηρεσία ή ένα προϊόν, για να χαρακτηριστεί ως ολικής ποιότητας πρέπει να έχει αρκετές από τις παραπάνω διαστάσεις. Εφαρμόζοντας το Μοντέλο Επιχειρηματικής Αριστείας του EFQM φτάνεις αρκετά κοντά στο επίπεδο TQM.
ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ (TQM)
Κατά τον Senior Excellence Expert, Anthony Spanos, η ποιότητα είναι σαν τη «μυγοσκοτώστρα», σκοτώνει δηλαδή λάθη μέσα στην παραγωγή. Σε ένα εργοτάξιο παράγονται αρκετές φορές «λάθη» και το κόστος αυτό λέγεται «Quality Cost», το οποίο μπορούμε να το πούμε «κόστος μη ποιότητας». Το κόστος αυτό είναι περίπου 3%-20% του τζίρου ενός εργοταξίου και η δουλειά του TQM είναι να το μειώσει, ενδεικτικά, στο 10%. Με λίγα λόγια, σε κάθε εργοτάξιο υπάρχει ένα «κρυφό εργοτάξιο» που παράγει λάθη, τα οποία όχι μόνο πρέπει (α) να τα βρούμε, (β) να τα απομακρύνουμε αλλά και (γ) να τα ξαναφτιάξουμε σωστά, ουσιαστικά ξαναπληρώνουμε και για να τα ξαναφτιάξουμε!
Και καλά αν τα εντοπίσεις έγκαιρα, αν όμως π.χ. ένα δοκάρι προκατασκευής το εντοπίσεις ότι έχει ελαττώματα στο εργοτάξιο, 200-300 χλμ., από τη μονάδα προκατασκευής; Τότε, έχεις και το κόστος επιστροφής του ελαττωματικού δοκαριού κ.λπ., συν το έμμεσο κόστος της «διαφήμισης» της εικόνας της εταιρείας. Έτσι, το «Do it right the first time» αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
ΣΤΟΧΟΣ Η ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΛΑΘΩΝ
Στο σύγχρονο Management η ελαχιστοποίηση των λαθών και των ελαττωμάτων είναι must! Το καθήκον αυτό είναι του Top Management Committee, π.χ. ΔΣ, CEO, που πρέπει να πάρει την απόφαση για εφαρμογή διαδικασιών TQM, ίσως και με τη βοήθεια ενός σχετικού συμβούλου TQM, αφού έρθει σε επαφή με τον οργανισμό του EFQM (European Foundation of Quality Management), που εδρεύει στις Βρυξέλλες.
Ευχής έργον θα ήταν αυτά να υιοθετηθούν ως στόχοι από τους φορείς των εργοληπτικών επιχειρήσεων, το ΕΣΒΥΚ και από το Υπουργείο Υποδομών, και ίσως να επιδοτηθούν από την πολιτεία.
*Ο κ. Νικόλαος Μαρσέλλος, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ, είναι μέλος της επιτροπής Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος (ΚΤΣ) και της Μόνιμης Επιτροπής Τεχνολογίας Σκυροδέματος (ΜΕΤΣ)