Οι προκλήσεις για την ασφάλεια του κτιρίου κατά τη φάση της μελέτης, κατασκευής και λειτουργίας. Ποια είναι τα κριτήρια στην επιλογή συστημάτων ασφαλείας και πώς οι «πράσινες» πιστοποιήσεις συνδέονται με τα έξυπνα συστήματα ασφαλείας;
Αυτό που ονομάζουμε στρατηγική, κυρίως έχει να κάνει με το να περνάμε τα ποτάμια από τις γέφυρες και να διασχίζουμε τα βουνά από τα μονοπάτια είχε πει κάποτε ο Γάλλος συγγραφέας και βραβευμένος με Νόμπελ, Ανατόλ Φρανς και το βέβαιο είναι πως σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την τεχνολογική πρόοδο αλλά συγχρόνως μαστίζεται από την κλιματική κρίση, τα ασφαλή κτίρια συνιστούν την πλέον αποτελεσματική στρατηγική για τον κατασκευαστικό κλάδο. Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα πως σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα σε σχεδόν 500 κτίρια σε επτά μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, από τη Honeywell και την KRC Research, οι χειριστές κτιρίων προκρίνουν την ασφάλεια των εγκαταστάσεων τους έναντι της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας, με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών εντούτοις να αναγνωρίζει την ευεργετική φύση των πράσινων πρωτοβουλιών.
Smart Buildings: Με την ευγενική συνδρομή των τεχνολογιών αιχμής
Αυτοματισμός στον εξαερισμό, στην ψύξη, στη θέρμανση, στα συστήματα που αντιμετωπίζουν την πυρκαγιά και ελέγχουν την ασφάλεια του κτιρίου, στους ανελκυστήρες, στην ενέργεια και στον φωτισμό, στις επικοινωνίες, στην ενσωμάτωση των ΑΠΕ καθώς και στη διαφυγή σε περίπτωση κινδύνου. Ό,τι πριν από κάποια χρόνια φάνταζε ταινία επιστημονικής φαντασίας πια απλώς συνοψίζει την έννοια ενός Smart Building.
Η ανάπτυξη τεχνολογικών εφαρμογών στις μέρες μας, όπως και το IoT, έχουν επεκταθεί στη διαχείριση κτιρίων τριτογενή τομέα αλλά και σε ιδιωτικό επίπεδο, αναφέρει στο Construction η Καλήνα Σίμου, Adminidtrative Director and Co-founder στη 59ST CONSTRACTION TEXNIKH ETAIPEIA O.E, υπογραμμίζοντας πως πλέον τα κτίρια καθίστανται πραγματικά έξυπνα, βιώσιμα και πολύ απλά στη χρήση για τον τελικό χρήστη.
Με όλη την τεχνολογία αιχμής που προσφέρει ένα έξυπνο σπίτι, είναι φυσικό να περιμένουμε ότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερες ενεργειακές δαπάνες και μεγαλύτερο οικολογικό αντίκτυπο από ένα συμβατικό σπίτι, ωστόσο συχνά ισχύει το αντίθετο, σημειώνει από την πλευρά του ο Διονύσιος Μπαρκαμπάς, Πολιτικός Μηχανικός στη BARKABAS GROUP, εξηγώντας μας πως τα έξυπνα σπίτια με τις φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές για έλεγχο φωτισμού, επεξεργασία παραθύρων, διαχείριση κλίματος και τις άλλες δυνατότητες που παρέχουν, στην πραγματικότητα ενισχύουν την εξοικονόμηση χρημάτων από το κόστος ενέργειας και περιορίζουν δραστικά τον αντίκτυπο που έχει το σπίτι στο περιβάλλον.
Ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα
Κατάλληλα συστήματα ασφαλείας θεωρούνται αυτά που εγγυώνται την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, των υποδομών και των ανθρώπων και που συγχρόνως διαθέτουν την απαιτούμενη λειτουργικότητα, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν και για άλλες επιχειρησιακές λειτουργίες.
Η επιλογή των υλικών και των συστημάτων ασφαλείας απαιτείται να γίνεται χωρίς παρεκκλίσεις και εκπτώσεις στην ποιότητα και σύμφωνα με τις ανάγκες του κτιρίου ενώ οι ειδικοί που καλούνται να χειριστούν τα συγκεκριμένα συστήματα πρέπει να διαθέτουν τις ικανότητες και την επαρκή εκπαίδευση να το κάνουν.
Βαρύνουσα σημασία στην ασφάλεια του κτιρίου λαμβάνει η πρόβλεψη των κατάλληλων χώρων για την εγκατάσταση των ανελκυστήρων και οι κυκλοφοριακές μελέτες για την εκτίμηση του ιδανικού αριθμού αυτών, όπως και των βασικών χαρακτηριστικών τους (χωρητικότητα και ταχύτητα, διαδικασίες ασφάλειας και έκτακτων αναγκών, προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ), σύμφωνα και με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η συνεχής συντήρηση βάσει αυστηρών προδιαγραφών θεωρείται κύρια προϋπόθεση στην ικανότητα των συστημάτων ασφαλείας να επιτελέσουν το έργο για το οποίο έχουν τοποθετηθεί ενώ καθώς η τεχνολογία αναπτύσσεται ραγδαία, ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων ασφαλείας συνδέεται άρρηκτα και με τη δυνατότητα τους να αντιμετωπίζουν τους διαρκώς μεταλλασσόμενους κινδύνους.
Ως σύγχρονο σύστημα ασφάλειας ορίζεται εκείνο που διευκολύνει τη δουλειά των ελεγκτών, περιορίζοντας μέσω αυτοματισμών την πιθανότητα του ανθρώπινου λάθους.
Οι πιο διαδεδομένες κατηγορίες συστημάτων ασφαλείας
Οι εταιρείες επενδύουν μεγάλα ποσά και χρόνο προκειμένου να προστατεύσουν το ίδιο το κτίριο, τους ανθρώπους του, τις φυσικές και ψηφιακές υποδομές τους. Στα πιο ευρέως διαδεδομένα συστήματα ασφαλείας συγκαταλέγονται τα παρακάτω:
Συστήματα συναγερμού: Συνδεδεμένα απευθείας με μηχανισμούς κλειδώματος πόρτας ή ενεργοποιημένα από συγκεκριμένα συμβάντα στην ιδιοκτησία, τα συστήματα συναγερμού σε εμπορικά κτίρια μπορούν να αποτρέψουν την εγκληματική δραστηριότητα και να ειδοποιήσουν το προσωπικό για παραβίαση.
Συστήματα ελέγχου πρόσβαση: Οι χρήστες ταυτοποιούνται μέσω κωδικού ΡΙΝ, κάρτας proximity, ασύρματα μέσω τεχνολογίας NFC & Bluetooth, βιομετρικά με δακτυλικό αποτύπωμα. Η λειτουργία είναι αυτόνομη ή στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου συστήματος για τον έλεγχο πολλών εισόδων.
Βιντεοεπιτήρηση & κάμερες παρακολούθησης: Απαραίτητα για τον έλεγχο αγαθών και ατόμων που εισέρχονται ή που εργάζονται στους χώρους επιτήρησης, δεν προϋποθέτουν την ανθρώπινη παρουσία στον ίδιο χώρο ενώ η απόφαση για την τοποθέτηση τους πρέπει να είναι σύννομη, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων
Προσωπικού Χαρακτήρα (GDPR).
Αισθητήρες:. Στους πλέον διαδεδομένους αισθητήρες συγκαταλέγονται οι αισθητήρες κίνησης και επαφής, οι αισθητήρες θερμοκρασίας, οι αισθητήρες ηλεκτρικών συνδέσεων και οι αισθητήρες υγρασίας. Χάρη στην τεχνολογία IoT, επιτρέπουν τον εξ αποστάσεως έλεγχο και την έξυπνη διαχείρισή τους μέσω διαδικτυακών πλατφορμών.
Συστήματα πυρασφάλειας: Ένα σύγχρονο σύστημα πυροπροστασίας περιλαμβάνει απαραίτητα ένα επαρκές και κατάλληλο για την κάθε περίπτωση δίκτυο πυρανιχνευτών . Όπως μας πληροφορεί η Καλήνα Σίμου, οι νέες οικοδομές είναι πια υποχρεωμένες ακόμη και στις οικίες να εγκαθιστούν σύστημα πυρανίχνευσης για την ασφάλεια των ενοίκων.
Κυβερνοασφάλεια: Σύμφωνα με Έκθεση Ασφαλείας του 2023, δημοσιευμένη από το τμήμα ανάλυσης κινδύνων της Check Point Software, πάροχου λύσεων ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, οι κυβερνοεπιθέσεις αυξήθηκαν κατά 38% το 2022 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με μέσο όρο 1.168 εβδομαδιαίες καταγεγραμμένες επιθέσεις ανά οργανισμό. Τα εμπορικά συστήματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο περιλαμβάνουν κρυπτογράφηση δεδομένων, λογισμικό προστασίας από ιούς, παρακολούθηση κυκλοφορίας και τείχος προστασίας (firewall).
Εγγυητές της πράσινης ανάπτυξης οι ενεργειακές πιστοποιήσεις
Η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40%, εξοικονόμηση ενέργειας και αύξηση του ποσοστού ανανεώσιμης ενέργειας θέτει στο επίκεντρο των αλλαγών τον κατασκευαστικό κλάδο, αφού σύμφωνα με τον ΟΗΕ (UNEP) τα κτίρια καταναλώνουν το 40% της παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας ενώ παράγουν το ένα τρίτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (36%).
Η τεχνολογία βελτιώνει την παραγωγή, την αποδοτικότητα και την εξοικονόμηση κόστους, μειώνει τη σπατάλη προϊόντων, χημικών ουσιών και την κατανάλωση πόρων, μετράει, αξιολογεί και παρακολουθεί την πρόοδο, συμβάλλοντας στη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, υπογραμμίζει ο Διονύσιος Μπαρκαμπάς.
Στον πυρήνα «πράσινων» πιστοποιήσεων όπως το BREEAM, είναι όχι μόνο η ενεργειακή αποδοτικότητα ενός κτιρίου αλλά και η διαχείριση του καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του (whole life performance (WLP) approach), αναφέρει ο Μιχάλης Παναγόπουλος, Founder στη GDM Assets.
Τα πράσινα κτίρια έχουν 20% χαμηλότερο κόστος συντήρησης από παλαιότερα, χωρίς πιστοποίηση, εμπορικά κτίρια ενώ τα πράσινα έργα αναβάθμισης των κτιρίων μειώνουν το κόστος λειτουργίας περίπου 10% σε μόλις ένα χρόνο, τονίζει η Καλήνα Σίμου.
Η προστασία των ψηφιακών και φυσικών υποδομών του κτιρίου αποτελεί προτεραιότητα των ενεργειακών πιστοποιήσεων, διασφαλίζοντας τόσο τη συνεχή βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου όσο και την ασφάλεια και την υγεία των κατοίκων τους, επισημαίνει ο Μιχάλης Παναγόπουλος, ενημερώνοντάς μας πως Στη GDM Assets στο επίκεντρο της κατασκευής τοποθετείται ο σωστός και αποδοτικός ενεργειακός σχεδιασμός.
Επιλέγοντας ένα οικολογικό σύστημα ασφαλείας
Η επιλογή ενός οικολογικού συστήματος ασφαλείας απαιτεί την ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών στο σχεδιασμό και τη λειτουργία του, με στόχο τη μείωση του αντίκτυπου στο περιβάλλον και την εξοικονόμηση πόρων, μας λέει ο Γιώργος Καγγέλης, Co-owner στην PAROSTEC.
Στο ερώτημα ποιο είναι το κατάλληλο σύστημα ασφαλείας για ένα «πράσινο» κτίριο θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράμετροι όπως η ενεργειακή απόδοση του συστήματος που επιλέγεται -αισθητήρες με κίνηση ή αισθητήρες φωτός, οι οποίοι ενεργοποιούνται μόνο όταν απαιτείται-, η εγκατάσταση ηλιακών πάνελ που μπορούν να τροφοδοτήσουν το σύστημα ασφαλείας με καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια, η έξυπνη διαχείριση μέσω της τεχνολογίας, η χρήση περιβαλλοντικά φιλικών υλικών κατασκευής για το σύστημα επιλογής, όπως ανακυκλώσιμα πλαστικά αντί μέταλλα, αλλά και οι δυνατότητες για ανακύκλωση και διαχείριση των απορριμμάτων, που παράγονται από ένα σύστημα ασφαλείας, επισημαίνει.
Πλέον τα συστήματα ασφαλείας δεν είναι απλώς ένας συναγερμός και ένας ανιχνευτής καπνού, αφού όλα συνδέονται σε ένα κεντρικό σύστημα, λχ ΚΝΧ ή διαφορετικό πρωτόκολλο, με απεριόριστες δυνατότητες, αναφέρει η Καλήνα Σίμου, εξηγώντας μας πως μια όπλιση ενός συναγερμού μπορεί να δώσει εντολή στο κεντρικό σύστημα για τον περιορισμό του φωτισμού και κλιματισμού ενός χώρου ενώ ένας έξυπνος ανιχνευτής πλημμύρας δύναται να διαχειριστεί καλύτερα και αποδοτικότερα ένα σύστημα άντλησης υδάτων, καταναλώνοντας λιγότερους πόρους αλλά ταυτόχρονα επιτυγχάνοντας και την έγκαιρη ειδοποίηση αρμόδιων φορέων.
Ένας ανιχνευτής μονοξειδίου του άνθρακα ενεργοποιεί όποτε κρίνει απαραίτητο τον εξαερισμό και αερισμό ενός χώρου, χωρίς αυτός να χρειαστεί να δουλεύει συνέχεια, συμπληρώνει η Καλήνα Σίμου, σημειώνοντας πως οι αισθητήρες ανιχνεύουν την ποιότητα του αέρα και τη θερμοκρασία για την βελτιστοποίηση των συστημάτων κλιματισμού, αερισμού κλπ. ενώ οι κάμερες προστατεύουν τις φυσικές υποδομές του κτιρίου.
Τα δεδομένα από αυτά τα συστήματα, πρέπει να προστατεύονται από εξελιγμένα ψηφιακά συστήματα ασφαλείας και να αναλύονται συνεχώς, δημιουργώντας δυναμικά κτίρια, που έχουν ως σκοπό την συνεχή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων και των εργαζομένων εντός των κτιρίων, καταλήγει.
Ο συνδυασμός των έξυπνων συστημάτων ασφαλείας με τις απαιτήσεις «πράσινων» κτιρίων, διασφαλίζει ότι τα κτίρια είναι ταυτόχρονα περιβαλλοντικά βιώσιμα και ασφαλή για τους εργαζόμενους και τους κατοίκους, τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον, σημειώνει ο Μιχάλης Παναγόπουλος.
«Έξυπνα» και «πράσινα» τα έργα των δήμων
Τα έξυπνα κτίρια έχουν μπει στη ζωή μας επιχειρώντας να καλύψουν το κενό μεταξύ των αναγκών διαβίωσης και της ίδιας της επιβίωσής μας, δηλώνει στο Construction ο δήμαρχος του Δήμου Τρικαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου. Όπως σημειώνει, η χρήση ενσωματωμένων τεχνολογιών εντοπισμού και στοχευμένης αντιμετώπισης των αντιξοοτήτων του περιβάλλοντος σε επίπεδο κτιρίου, εκτός από μια εξαιρετική πρόταση βελτίωσης των αισθημάτων άνεσης και ασφάλειας μπορεί να γίνει και κανόνας της απαραίτητης μόνο κατανάλωσης. Η συστηματική και μεθοδική κλιμάκωση των τεχνικών αυτών σε ευρύτερη κλίμακα δύναται να επιφέρει περιβαλλοντικά αλλά και οικονομικά οφέλη με σημαντικό αντίκτυπο, υπογραμμίζει. Ο Δήμος Τρικκαίων ήδη εφαρμόζει επιτυχώς τεχνικές τηλεελέγχου και τηλεμετρίας για την ενεργειακή διαχείριση, ενώ σχεδιάζει επέκταση της εφαρμογής τους σε ένα κρίσιμο πλήθος δημοτικών κτιριακών υποδομών μέσω της χρηματοδότησης του Ελλάδα 2.0, μας ενημερώνει ο Δημήτρης Παπαστεργίου. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας νιώθουμε περήφανοι, διότι είμαστε… «πράσινοι», «έξυπνοι» και πρωτοπόροι, μας λέει ο Αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων της Κεντρικής Μακεδονίας Πάρις Μπίλλιας, πληροφορώντας μας πως το νέο κτίριο της συγκεκριμένης περιφέρειας κατασκευάστηκε με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά και διαθέτει προβλέψεις και αυτοματισμούς που συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Το κτίριο, που βρίσκεται στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης, καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, εκτείνεται σε 10.200 τ.μ., λειτουργεί εδώ και περίπου πέντε χρόνια, είναι υπερσύγχρονο και βιοκλιματικό, οι ενεργειακές ανάγκες του σε θέρμανση και ψύξη καλύπτονται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τη γεωθερμία, ενώ η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται είναι της τάξης του 70% σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα, τονίζει.
Νιώθουμε περήφανοι και πρωτοπόροι για το κτίριο αυτό και ελπίζουμε να ακολουθήσουν και άλλοι φορείς το παράδειγμά μας, αναφέρει ο Πάρις Μπίλλιας, προσθέτοντας πως η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ και του «ELENA», προτίθεται να χρηματοδοτήσει την ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων, προκειμένου να συμβάλλει ευρύτερα στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.