Τα κυριότερα αίτια που προκαλούν σοβαρά ατυχήματα κατά τη χρήση του μηχανολογικού εξοπλισμού και πώς αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Μεγάλος αριθμός ατυχημάτων σημειώνεται ετησίως στον κατασκευαστικό κλάδο κατά τη χρήση του μηχανολογικού εξοπλισμού, είτε επειδή δεν ακολουθούνται τα ενδεδειγμένα μέτρα προστασίας, είτε γιατί δεν υπάρχει επαρκής εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού. Στο παρόν αφιέρωμα, θα παρουσιάσουμε απόψεις σπουδαίων στελεχών της αγοράς, αναφορικά με τη βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας μέσα στα εργοτάξια.
Τα συνηθέστερα αιτία των ατυχημάτων
«Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, παρατηρείται ιδιαίτερη αύξηση στα ατυχήματα, που συνδέονται με τη χρήση και λειτουργία των μηχανημάτων έργου. Οι γερανοί και τα ανυψωτικά μηχανήματα, μπορούν να αποτελέσουν πιθανές πηγές ατυχημάτων, εάν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας και η προσοχή που απαιτείται κατά τη λειτουργία τους. Οι συνήθεις κίνδυνοι, που σχετίζονται με αυτά τα μηχανήματα, συνοψίζονται στην ανεπαρκή εκπαίδευση προσωπικού, την υπερφόρτωση, την αστοχία βραχίονα, την ανεξέλεγκτη μετατόπιση ή την πτώση φορτίων, τους ηλεκτρικούς κινδύνους, τις εδαφικές αστοχίες, τα σφάλματα λειτουργίας και τις μηχανικές βλάβες, καθώς και τους κινδύνους από την κυκλοφορία των οχημάτων» επισημαίνει ο Δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης, Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ και Γραμματέας ΥΑΕ ΓΣΕΕ, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία και Πρόεδρος της Επιτροπής VISION ZERO της Commission.
Ακολούθως, ο Βίκτωρ Αβδελίδης, Construction Projects Manager της GEP Group, υποστηρίζει ότι «η πλημμελής ή ακόμα και η ανύπαρκτη συντήρηση του εξοπλισμού, ο χειρισμός του εξοπλισμού από εργαζομένους χωρίς καμία εξειδίκευση ή ειδική εκπαίδευση από τον τεχνικό ασφάλειας βάσει του εγχειριδίου του κατασκευαστή, η κόπωση των εργαζομένων και η παραβίαση της διαδικασίας ασφαλούς λειτουργίας και χρήσης, είναι μερικές μόνο από τις αιτίες που οδηγούν στα εν λόγω ατυχήματα».
Μέτρα για την ενίσχυση των συνθηκών ασφάλειας
«Η πρόληψη ατυχημάτων που προκαλούνται από τον μηχανολογικό εξοπλισμό απαιτεί μία ολιστική προσέγγιση από τα εμπλεκόμενα μέρη του εργοταξίου σε δύο βασικούς άξονες: αφενός την άρτια προετοιμασία του εξοπλισμού και οργάνωση των εργασιών πριν την εκκίνησή τους, συλλέγοντας όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα των μηχανημάτων και αφετέρου τη λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεση των εργασιών, όπως η σήμανση και περίφραξη της ακτίνας δράσης των μηχανημάτων, η τήρηση αποστάσεων ασφαλείας από αυτά και η αυστηρή εφαρμογή των οδηγιών του κατασκευαστή από τους χειριστές. Λαμβάνοντας τα παραπάνω μέτρα, ο μηχανολογικός εξοπλισμός δε θα λογίζεται πλέον ως ένας πιθανός κίνδυνος πρόκλησης ατυχήματος, αλλά θα αποτελεί τον πολύτιμο αρωγό των εργαζομένων και έναν βασικό πυλώνα των κατασκευαστικών εργασιών» υπογραμμίζει ο Δημήτρης Ταπεινόπουλος, Προϊστάμενος Τμήματος Τεχνικών Έργων της Σαμαράς & Συνεργάτες ΕΠΕ.
Με τη σειρά του, ο Δρ. Κυριάκος Κοκλώνης, Quality & Research Director, της Biosafety S.A, τονίζει πως «ο περιορισμός των ατυχημάτων αυτής της κατηγορίας προϋποθέτει την εφαρμογή βασικών σχετικών διαδικασιών και απαιτήσεων, όπως η προληπτική και διορθωτική συντήρηση, ο περιοδικός έλεγχος – πιστοποίηση, οι οδηγίες ασφαλείας και η τεκμηριωμένη εκπαίδευση των εμπλεκόμενων. Εντούτοις, το σύνολο αυτό δεν πρέπει να προσεγγιστεί ως κάτι ξέχωρο και μεμονωμένο, αλλά να ενταχθεί στο ευρύτερο πλαίσιο μέτρων υγείας και ασφάλειας της εργασίας στο εργοτάξιο. Ένα τέτοιο πλαίσιο μέτρων βέβαια, θα πρέπει με τη σειρά του να μην έχει πρόσκαιρο χαρακτήρα στο ούτως ή άλλως αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ενός έργου, αλλά να στοχεύει στην ενίσχυση της κουλτούρας ΥΑΕ στα εργοτάξια».
«Για τον περιορισμό των ατυχημάτων θα πρέπει να γίνεται: Πιστή τήρηση των οδηγιών ασφαλούς λειτουργίας, συντήρησης και χρήσης του μηχανολογικού εξοπλισμού, σύμφωνα με το εγχειρίδιο του κατασκευαστή. Εκπαίδευση όλου του προσωπικού που εμπλέκεται με οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία, στη συντήρηση ή ακόμα και στον καθαρισμό του μηχανολογικού εξοπλισμού. Εφαρμογή όλων των δικλείδων ασφαλείας (π.χ. προφυλακτήρες κινουμένων μερών, ζώνες αποκλεισμού, σήμανση) για τον αποκλεισμό των μη εχόντων εργασία, αλλά και μη εκπαιδευμένου προσωπικού, από την προσέγγισή τους στον μηχανολογικό εξοπλισμό. Η εφαρμογή όλων των παραπάνω, προϋποθέτει τη γνώση και την εμπειρία του προσωπικού που είναι υπεύθυνο για την τήρηση των μέτρων Υ&Α στο εργοτάξιο, αλλά και την εγρήγορση, τον επαγγελματισμό και τη συνέπεια του συνόλου των εργαζομένων». σημειώνει ο Β. Αβδελίδης.
«Οι επικίνδυνοι παράγοντες και κατά συνέπεια τα εργατικά ατυχήματα στα μηχανήματα έργου μπορούν να περιοριστούν, με στόχο την εξάλειψή τους, με την επαρκή εκπαίδευση και τη στοχευμένη προληπτική λειτουργία των ελεγκτικών αρχών και των εταιρικών λειτουργιών, με επιθεωρήσεις και σωστή επίβλεψη. Η ορθή διαχείριση βάρους φορτίου, η διατήρηση ασφαλών αποστάσεων και η επαρκής ενημέρωση σχετικά με τις καιρικές συνθήκες, καθιστούν πιο ασφαλή την εργασία, ενώ κρίσιμη είναι η υιοθέτηση και εφαρμογή στην αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης μέσω των ΣΑΥ και ΦΑΥ (Σχέδιο και Φύλλο Ασφάλειας και Υγείας). Επιπλέον, οι ενδοεταιρικές και ενδοεργοταξιακές διαδικασίες χρειάζεται να περιλαμβάνουν την ουσιαστική διαβούλευση μεταξύ των εργαζομένων και της διοίκησης του έργου για τον καλύτερο εντοπισμό των προβλημάτων και την αμεσότερη επίλυσή τους» αναφέρει ο Δρ. Α. Στοϊμενίδης και συμπληρώνει πως «οι νέες γενιές μηχανημάτων έργου μπορούν να συντελέσουν στην αποκατάσταση ασφαλέστερου εργασιακού περιβάλλοντος. Η βελτίωση της τεχνολογίας μπορεί να ελέγξει με μεγαλύτερη ακρίβεια τους επικίνδυνους παράγοντες, να απλοποιήσει τις λειτουργίες και να αυξήσει την παραγωγικότητα. Από την άλλη αξίζει να αναφέρουμε, ότι σύμφωνα με τις διεθνείς έρευνες, ενδέχεται να δημιουργήσει μεγαλύτερο στρες στους εργαζόμενους, η οποία μπορεί να προκληθεί από την αύξηση του γνωστικού αντικειμένου και από την μεγαλύτερη επαναληψιμότητα των εργασιών».