Ο Στέφανος Παλλαντζάς, πιστοποιημένος σχεδιαστής παθητικών κτιρίων και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Παθητικού Κτιρίου γράφει στο Construction αυτού του μήνα για τα πλεονεκτήματα των παθητικών κτιρίων.
Μας ρωτάνε συχνά: «Και τι παραπάνω κάνετε εσείς στο παθητικό κτίριο από ένα κτίριο κατά ΚΕΝΑΚ που είναι στο 0,16 του κτιρίου αναφοράς και άρα παίρνει και bonus 10% στη δόμηση;» Η απάντηση είναι απλή: Στο παθητικό κτίριο δεν υπάρχει performance gap, δηλαδή απόσταση μεταξύ του ενεργειακού σχεδιασμού και της πραγματικής κατανάλωσης του υλοποιημένου κτιρίου! Έτσι το παθητικό κτίριο είναι 2-4 φορές καλύτερο από το Α++ του ΚΕΝΑΚ, χωρίς πρόσθετο κόστος.
Θερμογέφυρες – αερισμός – αεροστεγανότητα
«Και γιατί να υπάρχει performance gap σε ένα κτίριο Α++ κατά ΚΕΝΑΚ;» είναι η επόμενη, εύλογη ερώτηση. Υπάρχουν τρεις σημαντικοί λόγοι για αυτό, οι οποίοι οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην αστοχία. Ο πρώτος είναι οι θερμογέφυρες. Αυτές στις κατά ΚΕΝΑΚ ΜΕΑ δεν υπολογίζονται και κυρίως δεν ελαχιστοποιούνται, παρά μόνο προσεγγίζονται αριθμητικά με μεγάλο εύρος απόκλισης. Λίγοι σκέφτονται να μονώσουν τα μπαλκόνια στο σύνολο τους, λιγότεροι τα στηθαία στις ταράτσες, ακόμη λιγότεροι τις αρχιτεκτονικές προεξοχές και τα κλιμακοστάσια. Οι θερμογέφυρες προσθέτουν απώλειες 2-3 Kwh/m2 θερμαινόμενης επιφάνειας σε ένα κτίριο. Αυτό σε ένα κτίριο ΝΖΕΒ και Α++ σημαίνει 10-20% διαφοροποίηση από τον αρχικό σχεδιασμό.
Ο δεύτερος είναι ο φυσικός αερισμός μέσω των κουφώματων. Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια το πώς αερίζεται ένα σπίτι μέσω του ανοίγματος των παραθύρων.
Ο φυσικός – λεγόμενος – αερισμός, εξαρτάται από τη διαφορά θερμοκρασίας μέσα – έξω, από την ένταση και τη διεύθυνση του ανέμου, από τις διαστάσεις και τον τρόπο ανάκλησης του κάθε κουφώματος και φυσικά από το πόσο συχνά ο χρήστης ανοίγει τα παράθυρα. Η αδυναμία υπολογισμού ανανέωσης του αέρα μέσω των παραθύρων στο σπίτι συνεπάγεται και αδυναμία υπολογισμού των απωλειών θερμότητας τον χειμώνα ή της επιβάρυνσης ψύξης το καλοκαίρι. Αυτή μπορεί να φτάσει και το 30% του αρχικού σχεδιασμού. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει σε ένα παθητικό κτίριο που διαθέτει σύστημα ελεγχόμενου μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας το οποίο έχει διαστασιολογηθεί έτσι ώστε να καλύπτει επακριβώς τις ανάγκες σε αερισμό του κτιρίου και των χρηστών, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις απώλειες. Και φυσικά, όποιος θέλει, μπορεί να ανοίγει όποτε θέλει τα παράθυρα, αλλά δεν υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο.
Ο τρίτος λόγος είναι η αεροστεγανότητα, ή αλλιώς ο αθέλητος αερισμός. Στον ΚΕΝΑΚ ο αθέλητος αερισμός προσεγγίζεται αποκλειστικά στα κουφώματα και τίθεται ως μια δεδομένη παραδοχή την οποία κανείς δεν διαμορφώνει διαφορετικά και κανείς δεν ελέγχει (γιατί δεν έχει τη γνώση) για την εγκυρότητα της. Στο παθητικό κτίριο μετράμε με ειδική μεθοδολογία ελέγχου την αεροστεγανότητα του κτιρίου. Μια μεθοδολογία που είναι παγκοσμίως αποδεκτή και υποχρεωτική στις περισσότερες χώρες. Έχει υπολογιστεί ότι οι απώλειες από αθέλητο αερισμό, που φυσικά δεν περιορίζονται στα κουφώματα, αλλά μπορεί να υπάρχουν στο σύνολο του εξωτερικού κελύφους του κτιρίου, είναι υπεύθυνες για το 20-30% των συνολικών απωλειών του κτιρίου. Η δραστική βελτίωση της αεροστεγανότητας του κτιρίου, η οποία σημειωτέον έχει και χαμηλό κόστος με πολλαπλάσια οφέλη, μπορεί να μειώσει σημαντικά τις θερμικές απώλειες ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει την απόδοση των συστημάτων αερισμού με ανάκτηση θερμότητας και κλιματισμού. Στο παθητικό κτίριο, γνωρίζοντας ότι στο τέλος θα ελέγξουμε την αεροστεγανότητα που επιτεύχθηκε και έχοντας στη διάθεσή μας την τεχνογνωσία και τα υλικά για την πετύχουμε, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα αστοχήσουμε στον σχεδιασμό μας.
Είμαστε σίγουροι για τον σχεδιασμό μας
Τα γράφω όλα αυτά και με αφορμή το τρέχον «εξοικονομώ» αλλά και για τις νέες άδειες που πολλοί από εσάς τρέχετε αυτό τον καιρό και σας προβληματίζει το γεγονός να πιάσετε το Α+ και Α++ ή τις τρεις κατηγορίες. Είμαι βέβαιος ότι πολύ λίγοι από εσάς σκέφτεστε πώς θα αντιμετωπίσετε μια πιθανή αντίδραση του πελάτη σας στο μέλλον, μετά την υλοποίηση του έργου, όταν θα σας παραπονεθεί ότι οι ενεργειακοί στόχοι του σχεδιασμού που είχατε θέσει δεν επιτεύχθηκαν στην πράξη. Ίσως πιστεύετε ότι η συμπεριφορά του χρήστη θα φτάνει να τα δικαιολογήσει όλα! Μην είστε τόσο σίγουροι για αυτό.
Στο παθητικό κτίριο είμαστε σίγουροι για το σχεδιασμό μας και οι αποκλίσεις δεν ξεπερνούν ποτέ το +/- 10%. Και αυτό για τους λόγους που προαναφέραμε αλλά και γιατί η στρατηγική μας στο σχεδιασμό είναι από την αρχή η δραστική μείωση όλων των απωλειών του κελύφους. Έτσι δημιουργούμε ένα κέλυφος το οποίο ακόμη και σε μια ακραία συμπεριφορά του χρήστη δεν επηρεάζεται σημαντικά.
Επιπλέον είμαστε ευτυχείς γιατί χρησιμοποιούμε ένα πολύ αξιόπιστο και ανοιχτό λογισμικό, το PHPP, που μας δίνει τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε εύκολα και με σιγουριά σε αντίθεση με τον δυσπρόσιτο ΚΕΝΑΚ. Ελάτε στα σεμινάρια μας για να δείτε από κοντά τον τρόπο δουλειάς μας και να επιβεβαιώσετε τα όσα σας περιέγραψα. Αξίζει τον κόπο, ακόμη κι αν δεν σας πείσουμε για τα παθητικά κτίρια.