Ο φωτισμός είναι κομμάτι αναπόσπαστο ενός αρχιτεκτονικού έργου. Ποια είναι, ωστόσο, τα σημεία που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «κλειδιά» όσον αφορά στην όσο το δυνατόν καλύτερη ενσωμάτωσή του σε ένα τέτοιο project;
Για να πάρει απαντήσεις στο ερώτημα αυτό, στο πλαίσιο του αφιερώματός του στις εφαρμογές και τεχνολογίες φωτισμού, το Build απευθύνθηκε στους εκπροσώπους δύο καταξιωμένων ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων. Ειδικότερα, τις απόψεις τους κατέθεσαν ο Σίμος Λιάκος, Partner στο γραφείο Liakos & Associates Architects και η Νίκη Κατσαραγάκη, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, η οποία εκπροσώπησε το γραφείο A&S Architects.
Αναλυτικά όσα δήλωσαν:
Σίμος Λιάκος
Το φως, ως θεμελιώδες συστατικό της αρχιτεκτονικής, αποτελεί όχι μόνο το μέσο μέσω του οποίου αποκαλύπτεται ο χώρος, αλλά συνάμα και ένα εργαλείο για τη διαμόρφωσή του.
Είτε είναι φυσικό είτε είναι τεχνητό, το φως προσδίδει διάσταση, χρώμα και υφή, αναδεικνύοντας τις λεπτομέρειες και τονίζοντας την αρχιτεκτονική φόρμα. Διαμορφώνει την ατμόσφαιρα ενός χώρου, μεταβάλλοντας τον χαρακτήρα του ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες και την επιθυμητή αίσθηση.
Ο αρχιτέκτονας, πέρα από τη σύνθεση του οικοδομήματος και την εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης, καλείται να έχει πλήρη αντίληψη της φωταγώγησης του χώρου. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση περιλαμβάνει τόσο τις γενικές αρχές του φωτισμού όσο και τις επιμέρους ανάγκες, όπως «task lighting» που εξυπηρετεί λειτουργικές απαιτήσεις και «decorative lighting» το οποίο αποσκοπεί στην αισθητική ενίσχυση του χώρου σύμφωνα με το αρχιτεκτονικό όραμα.
Η συνεργασία του αρχιτέκτονα με την ομάδα σχεδίασης φωτισμού είναι απολύτως αναγκαία, καθώς οι τεχνικές δυνατότητες στον τομέα του φωτισμού εξελίσσονται συνεχώς και απαιτούν εξειδικευμένη προσέγγιση. Μία καλή συνεργασία διασφαλίζει την αρμονική ένταξη του φωτός στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου. Εν κατακλείδι, το αρχιτεκτονικό έργο παραμένει ατελές αν δεν ενισχυθεί με τον κατάλληλο φωτισμό. Ο σωστός φωτισμός δεν λειτουργεί μόνο ως μέσο ορατότητας, αλλά και ως κρίσιμο εργαλείο για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής του ταυτότητας, αφ’ ενός ενισχύοντας την εμπειρία του χρήστη και αφ’ ετέρου καθορίζοντας την ποιότητα του χώρου.
Νίκη Κατσαραγάκη
Το φως, τόσο το φυσικό όσο και το τεχνητό, είναι ένα από τα πιο απαραίτητα εργαλεία σχεδιασμού στην αρχιτεκτονική, αφού παίζει καθοριστικό ρόλο στη σχέση του χρήστη με τον χώρο και στην εμπειρία του μέσα σε αυτόν. Η ύπαρξη του φωτός συνδέεται απόλυτα με αυτή της σκιάς, επομένως η σωστή μεταχείρισή του ενός προκύπτει από την σωστή κατανόηση τις λειτουργίας του άλλου αλλά και της σχέσης τους.
Η ύπαρξη ή μη του φωτός καθορίζει την αισθητική αλλά και τη δυναμική ενός χώρου, την κίνηση μέσα σε αυτόν και την ευρύτερη λειτουργία του. Παράλληλα με αυτή τη διαλεκτική σχέση φωτός και σκιάς, ο μελετητής καλείται να χειριστεί το φως με τρόπο ογκοπλαστικό, ως μια σύνθεση σε διάδραση με τη σύνθεση του χώρου. Οι φόρμες και οι γεωμετρίες που προκύπτουν δημιουργούν «χώρο» μέσα στον χώρο.
Τέλος, σημαντικό ρόλο παίζει σε μια μελέτη φωτισμού το θέμα του χρόνου, όπως αυτό μελετάται ως προς τη διάρκεια και την περιοδικότητα της ενεργοποίησης του τεχνητού φωτός. Με αυτό τον τρόπο, το αρχιτεκτονικό έργο αποκτά στοιχεία που προσομοιάζουν σε έναν «έμβιο» οργανισμό. Με τα παραπάνω εργαλεία, που βασίζονται στη σχέση φωτός-σκιάς, στην ογκομετρία και στην επίδραση της τέταρτης διάστασης, το αρχιτεκτονικό έργο αποκτά τις άυλες ποιότητες του κινηματογράφου, υπό το πρίσμα της θεωρητικής μελέτης καλλιτεχνών όπως ο Anthony Mc Call.