Τα πρότυπα που διασφαλίζουν υψηλά επίπεδα ενεργειακής απόδοσης, άνεσης και ποιότητας ακόμη και σε γερασμένα κτίρια.

Tα τελευταία 4 χρόνια, το Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου συμμετείχε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα outPHit με σημαντικούς partners του χώρου από 6 ευρωπαϊκές χώρες για την ανάπτυξη εργαλείων που θα βοηθήσουν ουσιαστικά τις ριζικές ενεργειακές ανακαινίσεις στο μέλλον.

Οι στατιστικές δείχνουν ότι το 80% των υπαρχόντων κτιρίων θα συνεχίσουν να υπάρχουν μέχρι το 2100. Είναι υψίστης σημασίας να γίνουν, λοιπόν, οι ριζικές ενεργειακές ανακαινίσεις προτεραιότητα, όχι μόνο για να μπορέσουμε να πετύχουμε τους κλιματικούς στόχους που έχει θέσει η Ε.Ε. αλλά και για να αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής των ίδιων των κατοίκων, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως αυτό της Αθήνας. Η ανακαίνιση σύμφωνα με το πρότυπο Παθητικού Κτιρίου είναι αποδεδειγμένα ο καλύτερος τρόπος να επιτευχθεί αυτό.

Μέσα από το πρόγραμμα outPHit καταφέραμε να αναπτύξουμε εργαλεία που κάνουν τις ανακαινίσεις των κτιρίων σε παθητικά πιο γρήγορες και οικονομικές, πράγμα που είδαμε από πρώτο χέρι σε τρία παραδείγματα μελετών στην Αττική που λειτούργησαν ως πιλοτικά έργα του outPHit.

Σκοπός του outPHit project
Ο σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν να διευκολύνει και να επιταχύνει τις ριζικές ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων σύμφωνα με το πρότυπο Παθητικού Κτιρίου, ελαχιστοποιώντας τα σημεία επαφής όταν πρόκειται για τον σχεδιασμό, τον συντονισμό, τη χρηματοδότηση και την εκτέλεση μιας τέτοιας ανακαίνισης, συμπεριλαμβανομένων των συμβουλευτικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια του έργου, της διασφάλισης ποιότητας και τυχόν αξιώσεων εγγύησης στη συνέχεια.

Γιατί να επενδύσουμε στην ανακαίνιση;
Το κτιριακό δυναμικό μας είναι γενικώς ανεπαρκές. Η ενέργεια που σπαταλάται από τα κτίριά μας έχει ως αποτέλεσμα το 40% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ευρώπης, καθιστώντας τα βασικούς συντελεστές της κλιματικής αλλαγής και της ενίσχυσης της ενεργειακής φτώχειας. Η ριζική αναβάθμιση για την αντιμετώπιση αυτής της σπατάλης και τη βελτίωση της κτιριακής απόδοσης είναι σωστά τοποθετημένη στο κέντρο της κτιριακής πολιτικής σε όλα τα κυβερνητικά επίπεδα στην Ε.Ε. Η σταθερά υψηλή ποιότητα αυτών των αναβαθμίσεων, όμως, αποτελεί πρόκληση παρά το γεγονός ότι συντονισμένες και βελτιστοποιημένες προσεγγίσεις όπως το Energiesprong, που ξεκίνησε από την Ολλανδία το 2010 με σκοπό να ανακαινιστούν υφιστάμενα κτίρια σύμφωνα με υψηλότερα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης για να γίνουν κτίρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, και οι σειριακές ή ευθυγραμμισμένες ανακαινίσεις έχουν συμβάλει στην τυποποίηση μεθόδων αναβάθμισης ή τις έχουν καταστήσει πιο προσβάσιμες.

Το οutPHit, λοιπόν, προσπάθησε να συνδυάσει τέτοιες προσεγγίσεις με την αυστηρότητα των αρχών του Παθητικού Κτιρίου ώστε να διευκολύνει την ανάπτυξη συστημάτων ανακαίνισης υψηλής απόδοσης, εργαλείων για τη λήψη αποφάσεων και μέτρων προστασίας εγγύησης ποιότητας. Με βάση πιλοτικά έργα σε ολόκληρη την Ευρώπη και σε συνεργασία με μεγάλο εύρος ενδιαφερόμενων, ακολουθήθηκαν δύο βασικές προσεγγίσεις: το πρότυπο EnerPHit και η χρήση προκατασκευασμένων λύσεων.

EnerPHit: Ανακαινίζοντας σύμφωνα με τις αρχές του Παθητικού Κτιρίου
Το EnerPHit είναι ίσως το πιο αυστηρό και εμπεριστατωμένο πρότυπο στον κόσμο για τις ενεργειακές ανακαινίσεις. Διαμορφωμένο βάσει της φυσικής κτιρίων, το EnerPHit επιβάλλει τη συνεπή χρήση υψηλούς ποιότητας και ενεργειακής απόδοσης δομικών στοιχείων. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετική ενεργειακή απόδοση καθώς και:

  • Ομοιόμορφα ζεστοί τοίχοι, δάπεδα και παράθυρα χωρίς ρεύματα αέρα, υγροποιήσεις ή μούχλα.
  • Διαρκής παροχή φρέσκου, φιλτραρισμένου αέρα στη σωστή θερμοκρασία, εξασφαλίζοντας τη βέλτιστη ποιότητα αέρα.
  • Μείωση θέρμανσης έως και 90% το οποίο σημαίνει ανεξαρτησία από τις διακυμάνσεις στην τιμή της ενέργειας και ένα μέτρο προστασίας έναντι της ενεργειακής φτώχειας.
  • Μειωμένες εκπομπές CO2 εξαιτίας των χαμηλότερων απαιτήσεων σε θέρμανση και ψύξη.

Η απάντηση βρίσκεται στις βασικές αρχές του Παθητικού Κτιρίου. Μια προσέγγιση ενεργειακά αποδοτικής κατασκευής με περισσότερα από 30 έτη θετικών παραδειγμάτων να επιδείξει, το Παθητικό Κτίριο συνδυάζει ασυναγώνιστη άνεση με εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα ενεργειακής κατανάλωσης. Ο ποιοτικός σχεδιασμός και η δεξιοτεχνία σε συνδυασμό με ανώτερης ποιότητας κουφώματα, υψηλά επίπεδα μόνωσης και αερισμό με ανάκτηση θερμότητας αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά που διακρίνουν την κατασκευή του Παθητικού Κτιρίου.

Ό,τι είναι καλό για τα νεόδμητα κτίρια είναι καλό και για τα υφιστάμενα. Ακόμα και αν τα ίδια επίπεδα απόδοσης δεν μπορούν να επιτευχθούν σε μια ανακαίνιση, εφαρμόζονται οι ίδιες αρχές της φυσικής. Το Πρότυπο EnerPHit διασφαλίζει την ποιότητα Παθητικού Κτιρίου στις ανακαινίσεις, απαιτώντας επιμελή χρήση των συστημάτων του Παθητικού Κτιρίου και πολύ χαμηλές ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης χώρου.

Είτε πρόκειται για ανακαίνιση βήμα-βήμα είτε άμεση, είναι πάντα προτιμότερο να στοχεύουμε στην όσο το δυνατόν υψηλότερη ποιότητα. Με το EnerPHit, επιτυγχάνεται το βέλτιστο κόστος και ενεργειακή εξοικονόμηση καθώς και τα υψηλότερα επίπεδα άνεσης για τις επόμενες δεκαετίες.

Η προκατασκευή κάνει τα πράγματα ακόμα πιο απλά
Οι ολιστικές ανακαινίσεις και το Energiesprong ως προσεγγίσεις κάνουν χρήση προκατασκευασμένων δομικών στοιχείων, τα οποία συναρμολογούνται εκτός εργοταξίου και μεταφέρονται στο σημείο κατασκευής. Ψηφιοποιημένες κατασκευαστικές διαδικασίες συνδυασμένες με προκατασκευασμένους τοίχους και οροφές καθώς και προκατασκευασμένα δομικά συστήματα συγκεντρώνουν όλους τους παράγοντες από την αρχή, μειώνοντας το κόστος και τον απαιτούμενο χρόνο για την ανακαίνιση.

Τα οφέλη γίνονται ακόμα πιο προφανή όταν μεγαλύτερο πλήθος κτιρίων μπορεί να ανακαινιστεί με μιας κάνοντας χρήση λίγο πολύ των ίδιων προκατασκευασμένων στοιχείων ενώ οι κάτοικοι συνήθως δεν χρειάζεται να μετακινηθούν από τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια της αναβάθμισης. Η εικόνα ολοκληρώνεται με την προσθήκη μιας ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, όπως φωτοβολταϊκών πάνελ, η οποία θα μπορεί να καλύπτει εξ ολοκλήρου τις ενεργειακές απαιτήσεις των χρηστών του.

Όπως, μάλιστα, έχει τονίσει κατ’ επανάληψη ο Στέφανος Παλλαντζάς, Πιστοποιητής Κτιρίων, Πρόεδρος του ΕΙΠΑΚ: «Η ανακαίνιση ενός υφιστάμενου κτιρίου σε παθητικό με την προσθήκη φωτοβολταϊκών πάνελ μπορεί να μεταμορφώσει τα υφιστάμενα κτίρια σε παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας, παρέχοντας έτσι στους χρήστες δωρεάν θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό.

Το κύριο κτιριακό απόθεμα της Αθήνας που αφορά πολυκατοικίες χτισμένες μεταξύ των δεκαετιών ’60-’80 και αμόνωτες ως επί το πλείστον, δεν μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές απαιτήσεις μόνο με την προσθήκη φωτοβολταϊκών στην ταράτσα. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την αναβάθμιση των κτιρίων σε παθητικά».