Για τη μεγάλη σημασία και τα πολλά σπουδαία οφέλη των πιστοποιήσεων αειφορίας στις κατασκευές συζήτησε το Build με το μέλος του Συμβουλίου Αειφόρων Κτιρίων Ελλάδας (SBC Greece), Παντελή Λεβαντή.
Ο κ. Λεβαντής στάθηκε, ακόμη, στα πρότυπα πιστοποίησης αειφορίας BREEAM, WELL και LEED και ανέλυσε τα βασικά τους χαρακτηριστικά, ενώ κατέθεσε και τη δική του πρόβλεψη πως «η αειφορία πλέον αποτελεί στρατηγική επιλογή για όλους τους εμπλεκόμενους με το δομημένο περιβάλλον και ήρθε για να μείνει και να ορίσει τη νέα τάξη πραγμάτων».

Αναλυτικά όσα δήλωσε στο Build ο κ. Παντελής Λεβαντής:

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των προτύπων BREEAM, WELL και LEED;

«Το βασικότερο χαρακτηριστικό των διεθνών πιστοποιήσεων αειφορίας BREEAM και LEED είναι η ποικιλομορφία των κριτηρίων με τα οποία αξιολογούν. Αυτό σημαίνει ότι δεν αξιολογούν μόνο με κριτήρια ενέργειας αλλά και με κριτήρια άλλων κατηγοριών/θεματικών ενοτήτων, όπως, λόγου χάρη, η υγεία και η ευεξία των ενοίκων, το νερό, τα υλικά, η ρύπανση, τα απόβλητα, η χρήση γης, η οικολογία, οι μεταφορές και η διαχείριση των κατασκευών, αναπτύξεων και λειτουργίας των κτιρίων. Αυτή η ποικιλομορφία των κριτηρίων ορίζει και την ολιστική προσέγγιση και φύση της BREEAM και του LEED.

Επιπλέον σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι η BREEAM και το LEED για τις νέες κατασκευές και ανακαινίσεις αποτελούν εργαλεία σχεδιασμού και καθορισμού των τεχνικών προδιαγραφών των κτιρίων.
Συνεπώς, η μεγιστοποίηση του οφέλους, με ταυτόχρονη μείωση ενδεχόμενων κοστολογικών επιβαρύνσεων, ιδανικά επιτυγχάνεται με την εφαρμογή (της BREEAM και του LEED) πριν ή με την έναρξη των μελετών ενός έργου. Τέλος, η επιστημονική αυστηρότητα και οι υψηλές προδιαγραφές που θέτουν, μαζί με την επικαιροποίηση των προτύπων τους, έχουν καταστήσει την BREEAM και το LEED τις κορυφαίες πιστοποιήσεις αειφορίας των ακινήτων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Από την άλλη, τo WELL δεν αποτελεί ολιστικό πρότυπο. Το WELL εστιάζει κατά κύριο λόγο στην υγεία και στην ευεξία των ενοίκων.
Ωστόσο, αυτή η καθαρά ανθρωποκεντρική προσέγγιση τού προσδίδει ένα μεγάλο πλεονέκτημα, αυτό της ευκολίας με την οποία γίνεται άμεσα αντιληπτή η αξία και στόχευσή του (what’s in it for me). Περαιτέρω, η ευρεία κατανόηση του συσχετισμού της ανθρώπινης ευεξίας/παραγωγικότητας και των συνθηκών/περιβάλλοντος που επικρατούν στα κτίρια το καθιστούν ακόμα πιο δημοφιλές. Να σημειώσω, εδώ, ότι ο Rick Fedrizzi, Πρόεδρος του International WELL Building Institute, διακηρύσσει ότι “η υγεία και ευεξία των ανθρώπων αποτελεί το δεύτερο κύμα/ρεύμα της αειφορίας”. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε πως αυτό προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, ότι η εφαρμογή των πιστοποιήσεων BREEAM και LEED έχουν εγκαθιδρυθεί σε επίπεδο business as usual».

Πόσο μεγάλη είναι η σημασία των πιστοποιήσεων αειφορίας στις κατασκευές;

«Η σημασία των πιστοποιήσεων αειφορίας στις κατασκευές είναι πολύ μεγάλη. Ιστορικά, η πιστοποίηση BREEAM το 1990 και αργότερα το LEED το 2000 όρισαν, κατ’ ουσία, το αειφόρο κτίριο σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν και σήμερα σε όλον τον κόσμο τα κτίρια με πιστοποιητικά αειφορίας αποτελούν ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό του κτιριακού αποθέματος, αυτά τα κτίρια αποτελούν πρότυπα αριστείας. Αποκτούν μεγάλη προβολή, με αποτέλεσμα να καθοδηγούν, να επηρεάζουν και να μετασχηματίζουν ολόκληρη τη βιομηχανία του δομημένου περιβάλλοντος. Συνεπώς, η μεγάλη θετική επίπτωση των πιστοποιήσεων προέρχεται από το κύρος και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, την παγκόσμια προβολή των κτιρίων που πιστοποιούν και, κυρίως, τη μεγάλη επιρροή που ασκούν σε όλους τους εμπλεκόμενους με το δομημένο περιβάλλον».

Ποια είναι τα οφέλη των πιστοποιήσεων;

«Τα οφέλη των διεθνών πιστοποιήσεων αειφορίας των κτιρίων, όπως η BREEAM και το LEED, είναι πολλαπλά. Κατ’ αρχάς, διασφαλίζουν τη γνησιότητα του αειφόρου σχεδιασμού και των προδιαγραφών.
Επίσης, χάρη σε αυτές επέρχεται η επιβεβαίωση από ανεξάρτητους διεθνής τρίτους φορείς (μη κερδοσκοπικούς), η διαφάνεια, η διεθνής αναγνώριση των έργων και των συντελεστών τους, η αναγνωρισιμότητα των πιστοποιήσεων λόγω της διεθνούς εμβέλειάς τους, η ενθάρρυνση για καινοτομία, η θέσπιση ενός ενιαίου πλαισίου διαχείρισης όπου όλοι οι συντελεστές ενός έργου (ιδιοκτήτες, ένοικοι, μελετητές, κατασκευαστές, προμηθευτές, κλπ) ενεργούν και δημιουργούν με κοινούς ξεκάθαρους κανόνες και στόχους για την αειφορία, η μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια της κατασκευής αλλά και λειτουργίας των κτιρίων, η μείωση των εξόδων λειτουργίας και συντήρησης των κτιρίων και, τέλος, η μείωση του κινδύνου απαξίωσης των κτιρίων λόγω αυστηρότερης νομοθεσίας και αλλαγής/μετασχηματισμού της αγοράς των ακινήτων».

Πόσο σπουδαία είναι η προστιθέμενη αξία που αυτές οι πιστοποιήσεις προσφέρουν;

«Σε σχέση με τα μη πιστοποιημένα κτίρια, η προστιθέμενη αξία των πιστοποιημένων κτιρίων είναι δεδομένη στις περιπτώσεις πώλησης αλλά και μίσθωσής τους. Αυτό συναντάται σήμερα και στην ελληνική αγορά των επαγγελματικών ακινήτων (πχ, στα κτίρια γραφείων).  Δεδομένου όμως ότι η ελληνική αγορά πιστοποιημένων επαγγελματικών ακινήτων βρίσκεται στην αρχή του κύκλου της (αναπτυσσόμενη) και με πολύ μικρή προσφορά κτιρίων, καταγράφονται μεγάλες υπεραξίες της τάξης 15-20%. Ακόμη, η αυξημένη εμπορευσιμότητα των πιστοποιημένων κτιρίων είναι δεδομένη, όπως δεδομένη είναι και η χαμηλότατη εμπορευσιμότητα των μη πιστοποιημένων κτιρίων με ορατό τον υψηλό κίνδυνο απαξίωσής τους ειδικά για το υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα. Τέλος, τα πιστοποιητικά αειφορίας των κτιρίων παρέχουν ισχυρή βάση για τη συμμόρφωση των κριτηρίων της Ταξινομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Taxonomy), που αφορά στις χρηματοδοτήσεις αειφόρων έργων (έκδοση “πράσινων” ομολόγων, κλπ)».

Με ποιους τρόπους οι πιστοποιήσεις αειφορίας διασφαλίζουν την ποιότητα και την αρτιότητα των κατασκευών;

«Οι πιστοποιήσεις αειφορίας αποτελούν τη νέα τάξη πραγμάτων και για την έννοια και φύση της ποιότητας. O τρόπος αξιολόγησης, εφαρμογής και ελέγχου στις πιστοποιήσεις αειφορίας έχει κοινά χαρακτηριστικά με τον τρόπο που άρχισε να εφαρμόζεται η Ολική Ποιότητα (Total Quality Management) την δεκαετία του 1990. Η αειφορία, λόγω της ποικιλομορφίας της, εντάσσεται σε ένα διευρυμένο ολιστικό πλαίσιο. Αυτή η ποικιλομορφία διασφαλίζει σε ένα μεγάλο βαθμό την αρτιότητα στις κατασκευές. Όχι όμως αρτιότητα μόνο με την έννοια της μηχανικής, αλλά και την αρτιότητα των κατασκευών να ικανοποιούν ταυτόχρονα περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πολύπλευρη αξιολόγηση των υλικών στα συστήματα πιστοποίησης της αειφορίας.
Πέραν της κλασικής αξιολόγησης της αντοχής, στιβαρότητας και άλλων μηχανικών ιδιοτήτων, τα υλικά αξιολογούνται για την επίπτωσή τους στο περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής τους (Life Cycle Analysis), την υπεύθυνη προέλευσή τους (Responsible Sourcing), την αποδοτική χρήση τους (Material Efficiency Optimization), την επίπτωση στην υγεία των ενοικίων από τις εκπομπές των οργανικών ενώσεών τους, κλπ.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι, με την εγκαθίδρυση της αειφορίας, διευρύνεται η έννοια της ποιότητας, με κύριο χαρακτηριστικό την εύρεση λύσεων ολιστικού χαρακτήρα. Το βασικό, δε, χαρακτηριστικό των ολιστικών λύσεων είναι ο βέλτιστος συνδυασμός των πολλών παραγόντων σε ισορροπία. Ή, αλλιώς, “Sustainability is about getting the balance right”».

Εν τέλει, είναι οι «πράσινες» κατασκευές το μέλλον του κλάδου;

«Εδώ και δεκαπέντε χρόνια περίπου οι αειφόρες κατασκευές σε παγκόσμιο επίπεδο (Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία) σηματοδοτούν και καθορίζουν τη φύση της βιομηχανίας του δομημένου περιβάλλοντος.
Η αειφορία πλέον αποτελεί στρατηγική επιλογή για όλους τους εμπλεκόμενους με το δομημένο περιβάλλον, σηματοδοτώντας και προδιαγράφοντας το μέλλον. Στην Ελλάδα, με μία δεκαετή καθυστέρηση, κυρίως λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης της δεκαετίας 2010-2020, βιώνουμε σήμερα μία έντονη ανάπτυξη της εφαρμογής της αειφορίας στο δομημένο περιβάλλον.

Προφανώς η αειφορία ήρθε για να μείνει και να ορίσει τη νέα τάξη πραγμάτων.
Καθώς η ανθρωπότητα θα εξελίσσεται, οι επικρατούσες συνθήκες (περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές) θα μεταβάλλονται. Παρ’ όλ’ αυτά, η φύση της αειφορίας πάντα θα είναι ποικιλόμορφη και θα χρειαζόμαστε πλαίσιο διαχείρισης με ολιστική προσέγγιση».

Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter Build