Ο νέος νόμος για τις Δημόσιες Συμβάσεις είναι πια γεγονός. Και μια και το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, άντε να δούμε τι μας άφησε στο διάβα του. Το μεγάλο λάθος -που παραμένει- στον ορισμό της Προμήθειας.

Του Γιώργου Μπενέκου

Σχεδόν ένα χρόνο τον παλεύαμε, κυρίως μέσω του ΕΣΒΥΚ και όλοι μας ο καθένας με τη δική του εμπειρία και επιστημονικό και εργασιακό του υπόβαθρο, προσπαθήσαμε να εντάξουμε ό,τι νομίζαμε πως θα μας απαλλάξει από μπερδέματα.

Επειδή, όπως λέει και ο σοφός λαός οι ρήσεις του οποίου δεν υπόκεινται σε κριτική ή αμφισβήτηση, το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι, τα προβλήματα ξεκίναγαν από τους ορισμούς και χάνονταν στη μετάφραση. Ο κοινοτικός ορισμός του έργου building & civil engineering works μεταφράστηκε σε Oικοδομικές & Εργασίες Πολιτικού Μηχανικού, ενώ η πραγματικότητα δεν ήταν ο διαχωρισμός civil/mechanical αλλά civil/military. Mε τη σωτήρια επέμβαση της ΕΑΑΔΗΣΥ, που προς τιμήν της το πάλεψε, τελικά πετύχαμε ο ορισμός του έργου να περιλαμβάνει όλες τις ειδικότητες μηχανικών, γιατί αλλιώς ο νόμος θα μπορούσε να ονομαστεί, αντί για νόμος περί Δημοσίων Συμβάσεων σε νόμος «Η χαρά του Πάρεδρου», αφού ο Πάρεδρος «νομίμως» θα έκοβε όλα τα εντάλματα πλην οικοδομικών Π/Μ και θα τα αποκαλούσε ό,τι θέλεις πλην έργων, οπότε όλες οι ειδικότητες του Πολυτεχνείου θα τελείωναν επαγγελματικά.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ
Το μεγάλο λάθος βέβαια -το οποίο παρέμεινε- δεν ήταν στον ορισμό του έργου που κάποτε θα διορθωνόταν, αλλά στον ορισμό της Προμήθειας. Ο κοινοτικός ορισμός «A public supply contract may include, as an incidental matter, sitting and installation operations» αντί του ορθού που προκύπτει από το κοινοτικό εργαλείο ΙΑΤΕ.EU, αποδόθηκε ως «Μία σύμβαση δημόσιας προμήθειας ενδέχεται περιστασιακά να περιλαμβάνει εργασίες τοποθέτησης και εγκατάστασης». Δηλαδή νομοθετήθηκε στη θέση τού «ενδέχεται περιστασιακά» το οποίο σημαίνει «καμιά φορά και ίσως» το «παρεμπιπτόντως», το οποίο σημαίνει μεσολαβώ μεταξύ δύο πραγμάτων και στην πράξη η δημόσια διοίκηση θα ζητάει να προμηθευτεί 2 air-condition και σαν υποστηρικτική εγκατάσταση θα χτίζει και το σχολείο. Οπότε με το κόλπο αυτό όλες οι ειδικότητες μηχανικών τελειώνουν. Ακριβώς το ίδιο όπως και με τα εκκλησάκια που για ένα καντήλι 1×1 μ. προκάτ, χτίζεται η βίλα των 600 τ.μ. σαν υποστηρικτική εγκατάσταση της εκκλησίας. Ο αγώνας που δώσαμε σε κάθε επίπεδο δεν λέγεται αλλά δυστυχώς επειδή στο κόλπο αυτό συμμετέχουν τα golden boys όλων των κομμάτων αποτύχαμε παταγωδώς – όλοι παρίσταναν τον αδαή και τον άσχετο.

Επόμενο λάθος στη μετάφραση, η ιδιωτική επίβλεψη. Αυτό σαν διαδικασία προϋπήρχε κατ’ αρχάς στα πολύ μεγάλα έργα με τη μορφή των συμβούλων και η διαδικασία μονιμοποιήθηκε (established) με τις παραχωρήσεις. Εκεί στις παραχωρήσεις που τα κεφάλαια τα έβαζε η τράπεζα, αυτή επέβαλλε τον λεγόμενο «Ανεξάρτητο Μηχανικό» στον οποίον είχε εμπιστοσύνη και τη διαχείριση της αμοιβής του την είχε ο παραχωρησιούχος – αλλά με τα χρήματα της τράπεζας. Εδώ στην «κόπυ-πάστε» διαδικασία η μετάφραση λέει «φέρε ανάδοχε όποιον φίλο σου θέλεις να μας κάνει τον επιβλέποντα» –πλήρωνέ τον κιόλας από δικά σου– και φυσικά στην ελληνική προσαρμογή του συστήματος θα γίνει «του θρασύτερου το κάγκελο».

Ένα άλλο θέμα που παλέψαμε ήταν να εξαλειφθούν οι δυνατότητες διαρροής και οι διαδικασίες που επιτρέπουν «πρόδηλη» συναλλαγή και αλλού πετύχαμε, αλλού χάσαμε. Όπως:
1) Στην επικαιροποίηση δικαιολογητικών διαγωνισμού, που αν έλειπε κάτι, η νομοθεσία προέβλεπε ότι η αναθέτουσα αρχή «δύναται» να σε καλέσει για διόρθωση-συμπλήρωση οπότε το δύναται-δεν δύναται ήταν θέμα που “άφηνε περιθώρια”, αυτό διορθώθηκε στο άρθρο 43 με το λεκτικό «καλεί».
2) Το άλλο λάθος που έπρεπε το ΤΕΥΔ να υπογράφεται 10 ημέρες πριν από την καταληκτική ημερομηνία του διαγωνισμού, διορθώθηκε για να λέμε και του στραβού το δίκιο, αφού βέβαια είχε φτάσει η «πιάτσα» γύρω από αυτήν τη διάταξη να απορρίπτει προσφορά λόγω μη βεβαίας ημερομηνίας «ηλεκτρονικής!!» προ του διαγωνισμού υπογραφής του ΤΕΥΔ, αλλά μετά, γύριζαν τον χρόνο και το ποτάμι πίσω και την ανέθεταν σ’ αυτόν που είχε υπογράψει το ΤΕΥΔ 2 μήνες μετά τον διαγωνισμό. Κατόπιν αναφέρουμε παρατηρήσεις που αν και υποβλήθηκαν αρμοδίως στο ΥΜΕ μαζί με τις βέβαιες παρενέργειές τους μετοίκησαν στον κάλαθο, ήτοι εμείς αποτύχαμε.

ΑΡΘΡΟ 1-ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 44: ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ
Με τις ηλεκτρονικές προσφορές δεν υπάρχουν εκπρόθεσμες προσφορές, οπότε δεν έχει έννοια η παραπάνω διάταξη. Επίσης αποδεικτικά στοιχεία συμπαιγνίας ή διαφθοράς θέλει δεκαετίες στα ποινικά για να γίνουν αμετάκλητα δεκτά. Οι καθυστερήσεις και το μπλοκάρισμα των έργων ή θα καταστήσουν τον όρο ανεφάρμοστο ή θα διαλύσουν τα έργα. Ουδείς πρόκειται να δεχτεί ότι ενεπλάκη σε συμπαιγνία και θα ζητάει εκκαθάριση της υπόθεσης και στους τρεις βαθμούς δικαιοσύνης, κάνοντας μήνυση στην επιτροπή, με αποτέλεσμα να μην περπατάει κανένα έργο αλλά η πρόταση για διαγραφή της έννοιας μη κανονική προσφορά και συμμετοχή σε συμπαιγνία πήγε στο καλάθι.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 47-48: ΜΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ
Το ταίριασμα με τα έγγραφα της σύμβασης και ο θολός ορισμός της μη κατάλληλης προσφοράς εμπεριέχει τη «στάνταρ ανάθεση» μέσω των προδιαγραφών που αποκλείουν τους αντιπάλους. Για την αποφυγή της διαδικασίας αυτής όταν μία επιτροπή απορρίπτει τεχνικά έναν οικονομικό φορέα διότι το προϊόν του δεν ταιριάζει με τις προδιαγραφές (έγγραφα της σύμβασης) να αναφέρει υποχρεωτικά την έκφραση στο πρακτικό -ενώ υπάρχουν τουλάχιστον τρία προϊόντα που πληρούν τις (στημένες) προδιαγραφές. Έτσι θα υπάρχει ασφάλεια δικαίου και θα κοπούν οι αναθέσεις διά της προδιαγραφής και θα κλάψουν μανούλες απατεώνων. Μη ρωτάτε… πάλι καλένδες. Ούτε μπορεί να φανταστεί κανείς τι παγίδες υπάρχουν σε ελεύθερους και ανοιχτούς δήθεν για τα μάτια του κόσμου διαγωνισμούς που οδηγούν σε νταβατζήδες, μοναδικούς προμηθευτές, κλειδωμένα software και δεν συμμαζεύεται.

ΑΡΘΡΟ 25: ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 76 ΠΑΡ. Γ&Δ
Αυτό αφορά τις κατηγορίες κάτω του 10% που απορροφούνται από τις μεγάλες κατηγορίες δηλαδή τα Η/Μ που τα παίρνουν τα πτυχία Π/Μ. Ζητήσαμε να μπει παρατήρηση-προσθήκη στη διάταξη ότι το αντικείμενο κάτω του 10% του προϋπολογισμού που απορροφάται από τα μεγάλα πτυχία εκτελείται οπωσδήποτε και δεν αντικαθίσταται με τις ανακατατάξεις ποσοτήτων του ΑΠΕ από άλλα αντικείμενα. Δηλαδή στην πράξη τα εξειδικευμένα Η/Μ που γίνονται χωματουργικά και χάνονται οπότε μένει το έργο να κατασκευαστεί από επόμενες εργολαβίες αν ποτέ γίνουν. Καλένδες…

Παρ. 3: Ζητήσαμε να προστεθεί παρατήρηση ότι «ιδιότητες τεχνικοοικονομικές που περιέχονται στο ΜΗΕΔΕ δεν αμφισβητούνται και δεν βραχυκυκλώνονται από ειδικούς όρους της παρ. αυτής» δεδομένου ότι οι ειδικοί όροι μπαίνουν για να επιτρέψουν σε οικονομικούς φορείς που έχουν τα προσόντα να συμμετάσχουν στον ανταγωνισμό και όχι για να αποκλείσουν τους ήδη έχοντες δικαίωμα. Καλένδες…

ΑΡΘΡΟ 29: ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ 80 – ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
Παρ. 8: Ζητήσαμε να προστεθεί (στις συμβάσεις καθαρισμού και φύλαξης) παράγραφος όπου στα δικαιολογητικά πληρωμής υποχρεωτικά περιλαμβάνεται η κατάσταση μισθοδοσίας του προσωπικού ΑΠΔ-ΕΦΚΑ εξοφλημένη καθώς και τα καταθετήρια στα βιβλιάρια των εργαζομένων του καθαρού ποσού μισθού που αναφέρεται στην κατάσταση. Έτσι θα σταματήσει η δουλοπαροικία που στον τομέα αυτόν αποτελεί συνήθη πρακτική. Αυτό με τεράστιο αγώνα το είχαμε πετύχει επί ΝΔ στο τεχνικό συμβούλιο της ΥΠΑ, αλλά μόλις άλλαξε η σύνθεση η δουλοπαροικία επανήλθε και στη νομοθεσία δεν μπήκε. Άλλες καλένδες…

ΑΡΘΡΑ 109/112: Τροποποίηση των 259/277. Καμία παρατήρηση κανονικά αλλά καλό θα ήταν να γίνει το ΕΣΗΔΗΣ user friendly γιατί τώρα είναι σταυρόλεξο για τους μη εξοικειωμένους και το ίδιο το ΕΣΗΔΗΣ και οι διατάξεις του παρόντος προβλέπουν σεμινάρια χρηστών αντί για την πιο απλή έννοια, δηλαδή «τον μετασχηματισμό του ΕΣΗΔΗΣ σε φιλικό προς τον χρήστη».