Νίκος Κωνσταντινίδης: Δεν υπάρχουν εργατικά χέρια στην αγορά

Οι κρίσεις που ερήμωσαν την ελληνική κατασκευαστική αγορά, οι στερεότυπες αντιλήψεις της κοινωνίας και η έλλειψη πλαισίου κατάρτισης των εργοτεχνιτών.

Μπορεί η ελληνική κατασκευαστική αγορά να βιώνει ρυθμούς επανάκαμψης, τόσο σε επίπεδο κατασκευής-ανακαίνισης μικρομεσαίων ιδιωτικών έργων όσο και σε κλίμακα υποδομών, αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα που απειλεί να ακυρώσει τα έργα. Ο λόγος για το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που βρίσκεται σε έλλειψη. Όπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Anadomo Group of Companies, Νίκος Κωνσταντινίδης, «στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού σε τέτοιο βαθμό που δεν διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον κάποια λύση».

Είναι το ζήτημα των ανατιμήσεων το σημαντικότερο πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η κατασκευαστική αγορά διεθνώς και εντός συνόρων;

Οι ανατιμήσεις στα δομικά υλικά είναι σίγουρα ένα σημαντικό πρόβλημα που απασχολεί όλη την αγορά, αλλά δεν είναι ένα καθολικό ζήτημα καθώς δεν αφορά όλες τις κατηγορίες των προϊόντων. Κυρίως αφορούν υλικά όπως τα μέταλλα, με το ατσάλι ενδεικτικά να έχει καταγράψει αυξήσεις έως και 80%, αλλά και το σκυρόδεμα με αυξήσεις έως 30%-40%. Ωστόσο, πρόκειται για ένα παροδικό ζήτημα, με τις τιμές να υποχωρούν περισσότερο χωρίς βέβαια να πλησιάζουν ακόμη στα προ των ανατιμήσεων επίπεδα.

Απεναντίας, ένα ζήτημα που δεν είναι παροδικό είναι η έλλειψη του εργατικού δυναμικού για τον τομέα των κατασκευών. Ειδικά στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού σε τέτοιο βαθμό που δεν διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον κάποια λύση. Επειδή λοιπόν υπάρχει μεγάλη ζήτηση αλλά χαμηλή προσφορά, συνεχώς αυξάνονται οι τιμές και κατ’ επέκταση τα μισθολογικά κόστη που πρέπει να διαχειριστούν οι τεχνικές εταιρείες.

Σε ποιους λόγους οφείλεται το πρόβλημα που περιγράφετε; Φταίνε οι δύο συνεχόμενες κρίσεις, ή είναι βαθύτερο;

Είναι τόσο πολυσύνθετο πρόβλημα, το οποίο δεν προκλήθηκε από μία αιτία. Κυρίως βέβαια οφείλεται στην τεράστια ανάπτυξη των κατασκευαστικών αγορών στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, όπως η Βρετανία και η Γερμανία. Την περίοδο λοιπόν που η Ελλάδα, η κοινωνία και η οικονομία, βίωναν τη σκληρή δεκαετή δημοσιονομική κρίση, αυτές οι χώρες εμφάνισαν τρομακτική ανάπτυξη, συγκεντρώνοντας έτσι σχεδόν όλο το έμπειρο εργατοτεχνικό προσωπικό των βαλκανικών χωρών.

Ωστόσο, όπως είπα πιο πάνω, δεν είναι αυτός ο μόνος λόγος. Στην Ελλάδα όλοι μας γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια κακή εικόνα για την οικοδομή. Μια νοοτροπία βαθύτερη που υποβαθμίζει την εργασία στο εργοτάξιο ή γενικά στα τεχνικά επαγγέλματα των κατασκευών. Όσο σημαντικό είναι να διαχειριστούμε τον πρώτο λόγο, άλλο τόσο σημαντικό και επείγον είναι να αντιμετωπίσουμε αυτήν τη στερεότυπη αντίληψη που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία.

Δεν υπάρχουν Έλληνες να μπουν στα τεχνικά επαγγέλματα, όπως πλακάδες, γυψοσανιδάδες και μπογιατζήδες. Στην περίπτωση της Αναδομώ, για παράδειγμα, οι ελληνικής καταγωγής εργατοτεχνίτες δεν ξεπερνούν το 15% του δυναμικού.

Και πώς διαχειρίζεστε τον φόρτο έργων που αναλαμβάνετε;

Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες παραγωγής-κατασκευής που έχει η εταιρεία με το in-house δυναμικό, δεν μπορούμε να βρούμε καινούργιους εργαζομένους σε ειδικότητες που αφορούν όλη την οικοδομή παρά τις προσπάθειες εύρεσης που κάνουμε, με αποτέλεσμα να συνεργαζόμαστε με υπεργολάβους και μικρότερα συνεργεία. Το πρόβλημα όμως είναι πως οι υπεργολάβοι έχουν μεγάλη λίστα αναμονής με έργα που πρέπει να εκτελέσουν, και έτσι πολλές φορές γίνεται ένας πλειστηριασμός προσφορών από τις εταιρείες στους εργολάβους εκτοξεύοντας το κόστος που πρέπει να πληρώσουμε.

Θα μπορούσε να εισρεύσει έμπειρο προσωπικό από ξένες χώρες;

Έχουμε μιλήσει με δύο πρεσβείες και ένα προξενείο προκειμένου να φέρουμε δυναμικό από τρίτες χώρες. Η μεγαλύτερη κατασκευαστική ανάπτυξη έχει συντελεστεί στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η πλειονότητα των εργατών ήταν Ινδοί. Επειδή υπάρχει καμπή στην πρόοδο των έργων στα ΗΑΕ, έχει μείνει ανενεργό ένα μεγάλο τμήμα αυτού του πολύ εξειδικευμένου και καταρτισμένου εργατικού δυναμικού. Πρόκειται δηλαδή για εργάτες με τεχνογνωσία που χρειαζόμαστε τόσο στα μικρομεσαία έργα όσο και στις υποδομές.

Έχουμε εξαντλήσει όλο το νομικό πλαίσιο, αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό: σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, επειδή υπάρχουν εγγεγραμμένοι άνεργοι σε τεχνικά επαγγέλματα, δεν μπορούν να φέρουμε προσωπικό από τρίτες χώρες. Το οποίο είναι πολύ λογικό, αλλά ζούμε το παράδοξο να μην έρχεται προσωπικό μέσω του ΟΑΕΔ και των γραφείων εύρεσης εργασίας.

Δεν είναι αντιφατικό όμως που ενώ έχουμε ανεργία οι εταιρείες δεν βρίσκουν προσωπικό;

Είναι πράγματι παράδοξο και αντιφατικό. Βέβαια, η δουλειά που έχει κάνει ο ΟΑΕΔ είναι εξαιρετικά σημαντική και άψογη. Είναι όμως πολύ λίγοι οι εγγεγραμμένοι στη λίστα του ΟΑΕΔ για τα τεχνικά επαγγέλματα, με αποτέλεσμα να μη βρίσκουμε προσωπικό. Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στα γραφεία εύρεσης εργασίας με τα οποία συνεργαζόμαστε. Παρά τη συνεργασία μας με τον ΟΑΕΔ και τα δώδεκα γραφεία εύρεσης εργασίας, υποδεχόμαστε το πολύ δύο τεχνίτες κάθε μήνα.

Έχετε απευθυνθεί στους αρμόδιους φορείς;

Έχουμε θέσει τον προβληματισμό μας τόσο στο ΤΕΕ όσο και στο υπουργείο Ανάπτυξης. Αυτό που έχουμε τονίσει μάλιστα κατ’ επανάληψη είναι πως «στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι», δηλαδή αναφέρομαι στο ακανθώδες ζήτημα της μη κατάρτισης των τεχνιτών. Δεν υπάρχει κάποιος φορέας που να πιστοποιεί τους εργαζόμενους των τεχνικών επαγγελμάτων. Στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες υπάρχει η αντίστοιχη περιφέρεια που αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο της πιστοποίησης, με την οποία προσλαμβάνονται ως προσωπικό ή κάνουν την αντίστοιχη έναρξη στην εφορία.

Από τη δική μας πλευρά, είχε προγραμματιστεί με πρωτοβουλία της Αναδομώ και άλλων εταιρειών όπως η Wurth έναν κύκλο εκπαίδευσης τεχνικών ειδικοτήτων. Πρόκειται για βασική εκπαίδευση σε βασικά τεχνικά επαγγέλματα η οποία σύμφωνα με τον κύκλο εκπαίδευσης θα διαρκούσε 2 εβδομάδες με θεωρητική και άλλες δύο εβδομάδες με πρακτική εκπαίδευση στο εργοτάξιο. Μάλιστα, θα επιδοτούνταν, δηλαδή θα προσλαμβάνονταν οι εκπαιδευόμενοι για να μάθουν αλλά και να εργαστούν. Ωστόσο, οι περιορισμοί της πανδημίας φρέναραν τα σχέδια. Αλλά είναι μια επένδυση που έχει αναβληθεί, δεν έχει ξεχαστεί και σίγουρα θα γίνει.

Και τι πρέπει να γίνει κατά την άποψή σας με την τεχνική εκπαίδευση;

Αυτό είναι το σημαντικότερο που πρέπει να γίνει. Η οικοδομή έχει κύρος, προοπτική και ασφάλεια και πρέπει να το μάθει η νεολαία. Η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι σημαντική αλλά η ίδια η πολιτεία πρέπει να κινητοποιηθεί προκειμένου να οδηγήσει τους νέους στα τεχνικά επαγγέλματα.