Η διευθύντρια πιστοποιημένου κέντρου της Autodesk, ΒΙΜ Design Hub, επισημαίνει στο Construction πως ο δημόσιος τομέας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στην Ιαπωνία, το Χονγκ και την Αυστραλία προσφέρει κατάρτιση, υποστηρίζει οικονομικά την έρευνα και την υλοποίηση του ΒΙΜ και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την υιοθέτηση της τεχνολογίας.
Tον ρόλο του δημόσιου τομέα έως τον πιο σημαντικό για την επιτυχή υιοθέτηση του ΒΙΜ και στη χώρα μας αναδεικνύει η αρχιτέκτων Νικολέτα Παναγιωτίδου.
Σε τι βαθμό έχει υιοθετεί σήμερα το ΒΙΜ από τον κατασκευαστικό κλάδο στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα η υιοθέτηση του ΒΙΜ είναι σε πρώιμα στάδια. Υπάρχει ένας αριθμών εταιρειών που εφαρμόζει το ΒΙΜ σε κάποιον βαθμό, ενώ αρκετές από αυτές ασχολούνται με έργα εκτός χώρας. Τα κύρια ελληνικά έργα αναφοράς στα οποία εφαρμόστηκε το ΒΙΜ έως τώρα σε κάποιο βαθμό αποτελεί η κατασκευή της νέας Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο κέντρο πολιτισμού Νιάρχος και ο διαγωνισμός της Αττικό Μετρό Α.Ε που συμπεριλάμβανε την εφαρμογή του ΒΙΜ στην Γραμμή 4 στο Τμήμα «Άλσος Βεικού – Γουδή». Στον υπόλοιπο κατασκευαστικό κλάδο η εξάπλωση του ΒΙΜ γίνεται με μικρά βήματα, με πρωτοβουλίες ιδιωτών, οργανισμών και φορέων, όπως τα δύο συνέδρια ψηφιακής κατασκευής και ΒΙΜ που πραγματοποιήθηκαν πέρσι, που είχαν στόχο να αφυπνίσουν τον κατασκευαστικό κλάδο και να παρουσιάσουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται με τη χρήση του ΒΙΜ.
Σε γενικές γραμμές η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου ΒΙΜ στην Ελλάδα αποτελεί μεγάλο μειονέκτημα γιατί τα ανάλογα παραδείγματα υιοθέτησης του ΒΙΜ διεθνώς, αναδεικνύουν τον ρόλο του δημόσιου τομέα έως τον πιο σημαντικό στην επιτυχή υιοθέτηση του ΒΙΜ. Πολλές μελέτες στον ευρωπαϊκό χώρο επισημαίνουν τη σημασία της τυποποίησης για την υιοθέτηση του ΒΙΜ μέσα από διεθνές πρότυπα, όπως το ISO 19650 και άλλα σχετικά με την εφαρμογή του ΒΙΜ, όπως για παράδειγμα τα ΒΙΜ πρότυπα του Ηνωμένου Βασίλειου τα οποία καθόρισαν το ΒΙΜ σαν διαδικασία. Ο δημόσιος τομέας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στην Ιαπωνία, το Χονγκ και την Αυστραλία προσφέρει κατάρτιση, υποστηρίζει οικονομικά την έρευνα και την υλοποίηση του ΒΙΜ και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την υιοθέτηση του ΒΙΜ. Επιπλέον καθώς η τεχνολογία ΒΙΜ εξελίσσεται ραγδαία, η εφαρμογή πιλοτικών έργων αποδεικνύεται πολύ σημαντική για την καταγραφή και ανάδειξη των πλεονεκτημάτων και των διεργασιών του ΒΙΜ.
Ποια προγράμματα χρησιμοποιείτε περισσότερο και γιατί;
Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι το ΒΙΜ δεν είναι μόνο τεχνολογία αλλά μία διαδικασία (που υποστηρίζεται από πρότυπα) στην οποία χρησιμοποιείται η τεχνολογία ΒΙΜ. Επίσης, δεν υπάρχει ένα μόνο λογισμικό ΒΙΜ το οποίο μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις απαιτούμενες ΒΙΜ ανάγκες σε ένα έργο. Υπάρχουν προγράμματα τα οποία αφορούν τη μοντελοποίηση και άλλα που υποστηρίζουν διάφορες ΒΙΜ λειτουργίες, όπως το 4D construction sequencing, το clash detection, το Common data environment και άλλα.
Τα κύρια ΒΙΜ προγράμματα που χρησιμοποιούνται στην αγορά είναι των εταιρειών Autodesk, (Revit, Navisworks, BIM 360, κ.ά.), της Graphisoft (Archicad) και της Bentley, αν και σήμερα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός λογισμικών που αναπτύσσονται ραγδαία. Παρ’ όλα αυτά, η Autodesk έχει τον βασικό έλεγχο της αγοράς στον διεθνή χώρο. Εγώ προσωπικά χρησιμοποιώ τα εργαλεία της Autodesk και ειδικά το Autodesk Revit τα τελευταία 12 χρόνια και θεωρώ ότι είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο ΒΙΜ, το οποίο υποστηρίζει τον παραμετρικό σχεδιασμό, την τεκμηρίωση, την ΒΙΜ συνεργασία, την οπτικοποίηση και την εξαγωγή αρχείων σε IFC, την διεθνή “Open BIM” συνεργατική προσέγγιση του ΒΙΜ.
Το ΒΙΜ αφορά μόνο το στάδιο της μελέτης ή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στο facility management;
Η χρήση του BIM στη φάση λειτουργίας ενός έργου, γνωστή ως Facility Management, έχει μεγάλη σημασία για τους ιδιοκτήτες έργων. Η εφαρμογή BIM στον κύκλο ζωής ενός κατασκευαστικού έργου ενσωματώνει ακριβή δεδομένα για τη διαχείριση του και παρέχει μεγάλη επιχειρηματική αξία στη φάση της λειτουργίας του. Με το BIM, είμαστε πλέον σε θέση να τεκμηριώσουμε και να διαχειριστούμε την κάθε μικρή λεπτομέρεια, για παράδειγμα ενός κτιρίου, και να χρησιμοποιήσουμε μοντέλα δεδομένων για τον έλεγχο της λειτουργίας των συστημάτων. Το γεγονός ότι όχι μόνο το κτίριο αλλά και τα συστήματα είναι τεκμηριωμένα με ακρίβεια, παρέχει στους ιδιοκτήτες σημαντικά οφέλη από την άποψη της οικονομικής διαχείρισης. Επιπλέον, υπάρχουν άλλες σημαντικές ευκαιρίες στο Facility management όπως ο έλεγχος του λειτουργικού κόστους, η λήψη αποφάσεων για όλη την διάρκεια της ζωής ενός έργου, ο έλεγχος και η παρακολούθηση της εγκατάστασης σε πραγματικό χρόνο και η αποτελεσματική χρήση της ενέργειας.
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε κατά την προσωπική χρήση της τεχνολογίας του ΒΙΜ;
Η διαλειτουργικότητα μεταξύ των προγραμμάτων θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά εμπόδια στην χρήση των διάφορων τεχνολογιών ΒΙΜ. Οι τύποι αρχείων IFC, IDM, MVD, BCF, τα οποία δημιουργήθηκαν από το Building Smart International, υπόσχονται να δώσουν λύση στην ανάγκη της κατασκευαστικής βιομηχανίας για μία ελεύθερη κοινή χρήση των δεδομένων αλλά υπάρχουν ακόμη προβλήματα στην εφαρμογή τους τα οποία θα πρέπει να ξεπεραστούν. Επιπλέον, σε σχέση με τα πρότυπα που υποστηρίζουν το ΒΙΜ σαν διαδικασία, η απουσία μίας κοινής γλώσσας μεταξύ των διάφορων κατασκευαστικών αγορών θεωρούνταν ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα στην εφαρμογή του ΒΙΜ. Η δημοσίευση του διεθνούς προτύπου ISO 19650, το έτος 2018 έχει το σκοπό να καθιερώσει μία διεθνή κοινή γλώσσα για το ΒΙΜ, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την τοπική εφαρμογή του ΒΙΜ μέσα από τα εθνικά παραρτήματα, και αναμένεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των διάφορων κατασκευαστικών αγορών.
Πώς πιστεύετε ότι θα μπορούσε να αρθεί το χάσμα τεχνογνωσίας μεταξύ των μηχανικών και των υπεργολάβων στη χρήση της συγκεκριμένης τεχνολογίας;
Η σχετική κατάρτιση όλων των συμμετεχόντων του έργου, συμπεριλαμβανομένου και των ιδιοκτητών, είναι από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να γεφυρωθεί το χάσμα αυτό. Για να μπορέσει ο κλάδος να πάρει τα οφέλη από την χρήση της τεχνολογίας θα πρέπει όλα τα μέλη του έργου να μπορούν να υποστηρίξουν σωστά τις διαδικασίες. Στα αγγλικά υπάρχει ο όρος garbage in-garbage out, το οποίο σημαίνει ότι για να λάβει κανείς σωστές και αξιόπιστες πληροφορίες θα πρέπει δημιουργήσει σωστές και αξιόπιστες πληροφορίες εξαρχής.
Επίσης, ο ρόλος των φορέων του κλάδου είναι καθοριστικός και μπορεί να λειτουργήσει εως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των διαφορετικών κλάδων με εργαλεία επιμόρφωσης και κατάρτισης. Επιπλέον τα διεθνή πρότυπα του ΒΙΜ, όπως το ISO 19650, προφέρουν συγκεκριμένα εργαλεία με τα οποία μπορούν να αξιολογηθούν όλα τα πιθανά εμπλεκόμενα μέλη του έργου, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί το ανάλογο δυναμικό για τις συγκεκριμένες απαιτήσεις του ΒΙΜ σε ένα έργο. Τέλος, η τυποποίηση εως μέρος του εθνικού προγράμματος μιας χώρας μπορεί να δώσει τα ανάλογα εργαλεία που θα βοηθήσουν την επικοινωνία και την συνεργασία μεταξύ των διάφορων μερών του έργου.
Μπορούμε να μιλάμε αυτήν τη στιγμή για το επόμενο κεφάλαιο στο ΒΙΜ και ποια θα μπορούσε να είναι η μελλοντική του εξέλιξη;
Το BIM είναι η «καρδιά» της ψηφιοποίησης για τον κατασκευαστικό κλάδο. Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση που βιώνουμε σήμερα αφορά όχι μόνο το φυσικό αλλά και τον ψηφιακό και τον βιολογικό κόσμο. Πρόκειται για ένα συνδυασμό τεχνολογικών αναβαθμίσεων που αφορούν την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική, το διαδίκτυο των πραγμάτων, την τρισδιάστατη εκτύπωση, τη γενετική μηχανική, την κβαντική πληροφορική και άλλες τεχνολογίες. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν το νέο πλαίσιο καινοτομίας μέσα στο οποίο η ψηφιακή κατασκευή και το ΒΙΜ θα εξελίσσονται ραγδαία στο άμεσο μέλλον με ολοκληρωμένες εφαρμογές και υπηρεσίες που θα μεταμορφώσουν σταδιακά τον κλάδο.