Με τις Δηλώσεις EPD οι εταιρείες δομικών υλικών μπορούν να αποδείξουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων τους και να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους, όπως τονίζει στο Construction ο Νικόλαος Σηφάκης, Χημικός Μηχανικός, ΜΒΑ, Product Manager της Eurocert.
Η Ε.Ε. έχει ταχθεί υπέρ της βιωσιμότητας, αειφορίας και των αρχών της κυκλικής οικονομίας στις υποδομές και τα δομικά υλικά. Πόσο κομβικός αναδεικνύεται, πλέον, ο ρόλος της επαλήθευσης της περιβαλλοντικής επίδοσης των δομικών προϊόντων;
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο κατασκευαστικός κλάδος είναι υπεύθυνος για περισσότερο από το 35% της συνολικής παραγωγής αποβλήτων της Ε.Ε. Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από την εξόρυξη υλικών, την κατασκευή δομικών προϊόντων, καθώς και την κατασκευή και την ανακαίνιση κτιρίων υπολογίζονται στο 5-12% των συνολικών εθνικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η χρήση υλικών μεγαλύτερης αποδοτικότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονομήσεις της τάξεως του 80% των εκπομπών αυτών.
Με σκοπό τη βελτίωση της αποδοτικότητας των υλικών και τη μείωση των επιπτώσεων στο κλίμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει μια νέα ολοκληρωμένη συνεκτική στρατηγική για το κλίμα, την ενεργειακή απόδοση, την αποδοτικότητα των φυσικών πόρων και των υλικών και τη διαχείριση των αποβλήτων από τον κατασκευαστικό κλάδο. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει την προώθηση των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης σε όλο τον κύκλο ζωής των κτιρίων. Βασικός άξονας της στρατηγικής αυτής είναι η έκδοση αναθεωρημένων κανονισμών για τα δομικά προϊόντα που θα προάγουν την κατασκευή κλιματικά ουδέτερων κτιρίων, την κυκλική οικονομία και την αποδοτικότητα των υλικών, και θα συμπεριλαμβάνουν απαιτήσεις για το ποσοστό ανακυκλωμένου περιεχομένου σε ορισμένα δομικά προϊόντα. Επιπλέον, η αξιολόγηση του κύκλου ζωής θα είναι αναπόσπαστο κομμάτι στις δημόσιες συμβάσεις και στο πλαίσιο αειφόρου χρηματοδότησης της ΕΕ.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντος (EPD) μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο αρωγό για τις εταιρείες που επιθυμούν να αποδείξουν και να κοινοποιήσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων τους και στοχεύουν στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων τους.
Στις διεθνείς αγορές είναι αρκετά διαδεδομένη η επαλήθευση Περιβαλλοντικών Δηλώσεων Προϊόντων (EPD). Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της που τη διαφοροποιεί από τις άλλες πιστοποιήσεις και πόσο γνωστή είναι στην ελληνική αγορά;
Οι Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντων (EPD) παρέχουν ένα αξιόπιστο, διαφανές, συγκρίσιμο και επαληθεύσιμο περιβαλλοντικό προφίλ του προϊόντος και δίνουν τη δυνατότητα δημοσιοποίησης των περιβαλλοντικών του επιδόσεων με βάση τις εκτιμήσεις του κύκλου ζωής (LCA), σύμφωνα με τα διεθνώς αναγνωρισμένα Πρότυπα και τα διαθέσιμα ποσοτικά περιβαλλοντικά δεδομένα.
Από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας άρχισαν να λειτουργούν, σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, προγράμματα τα οποία θέτουν κανόνες και διαχειρίζονται βάσεις δεδομένων στις οποίες οι ενδιαφερόμενες εταιρείες μπορούν να καταχωρούν τις Περιβαλλοντικές Δηλώσεις των προϊόντων τους. Η πιο αντιπροσωπευτική περίπτωση ενός τέτοιου Προγράμματος είναι το INTERNATIONAL EPD® SYSTEM το οποίο είναι ένα παγκόσμιο πρόγραμμα για περιβαλλοντικές δηλώσεις τύπου III που λειτουργούν σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14025. Σκοπός του Προγράμματος είναι η επαλήθευση και η καταχώριση των Δηλώσεων EPD και η διατήρηση μιας δημόσιας διαθέσιμης βιβλιοθήκης επαληθευμένων περιβαλλοντικών δηλώσεων, με σκοπό τη μελέτη, την αξιολόγηση ή τη συγκριτική μελέτη τους από κάθε ενδιαφερόμενο.
Επιπλέον, εδώ και αρκετά χρόνια, σχήματα αξιολόγησης κτιρίων, όπως το LEED, το BREEAM, το GREENSTAR, το HQE, κ.ά., τα οποία είναι ενταγμένα στο θεσμικό πλαίσιο πολλών χωρών, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία κ.ά, παρέχουν πλεονεκτήματα για έργα για τα οποία είναι διαθέσιμες οι Περιβαλλοντικές Δηλώσεις των χρησιμοποιούμενων υλικών (π.χ. με επιπλέον μονάδες βαθμολόγησης) και ενθαρρύνουν τη χρήση προϊόντων με πληροφορίες για όλο τον κύκλο ζωής τους.
Με τον τρόπο αυτό, δημιουργούνται βάσεις δεδομένων προϊόντων, με τη βοήθεια των οποίων προάγεται η βελτίωση της αποδοτικότητάς τους και η μείωση του συνολικότερου περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους. Οι μέχρι στιγμής συνήθεις περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις (π.χ. σύμφωνα με το πρότυπο Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO 14001) επικεντρώνονται στη συνολική περιβαλλοντική επίδοση των επιχειρήσεων και δεν δίνουν βαρύτητα στη βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης συγκεκριμένων προϊόντων. Πλέον οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν στην φαρέτρα τους ένα πολύ ισχυρό εργαλείο για την ανάπτυξη, τη βελτίωση και την προώθηση των προϊόντων τους στη νέα εποχή της βιώσιμης ανάπτυξης.
Μέχρι και το τέλος του 2020, ελάχιστες ελληνικές εταιρείες είχαν προχωρήσει στη δημοσίευση επαληθευμένης περιβαλλοντικής Δήλωσης των προϊόντων τους. Στις αρχές του 2021, η Eurocert, αποτέλεσε τον πρώτο Φορέα Πιστοποίησης στην Ελλάδα, και από τους ελάχιστους παγκοσμίως, ο οποίος διαπιστεύτηκε από το ΕΣΥΔ για να επαληθεύει περιβαλλοντικές δηλώσεις μίας ευρείας γκάμας προϊόντων. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε κομβικό σημείο για την έναρξη της δραστηριότητας δημοσιοποίησης επαληθευμένων Περιβαλλοντικών Δηλώσεων, καθώς ήδη η Eurocert έχει επαληθεύσει σημαντικό αριθμό προϊόντων μερικών από τις μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις στον κλάδο των δομικών προϊόντων.
Πώς σχετίζεται η Δήλωση EPD με την αγορά δομικών υλικών και ποια τα οφέλη που κερδίζει μια εταιρεία δομικών υλικών με τη συγκεκριμένη περιβαλλοντική δήλωση;
Οι πρώτες Δηλώσεις EPD ξεκίνησαν ως αναγκαιότητα από τον κλάδο των δομικών προϊόντων, καθώς μέσω αυτών μπορούσαν να αναγνωριστούν και να επιλεγούν ευκολότερα εκείνα τα δομικά υλικά με το μικρότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Οι περιβαλλοντικές δηλώσεις προϊόντων αποτελούν μία βάση που επιτρέπει στις εταιρείες:
- να θέτουν μια περιβαλλοντική βάση αναφοράς για περαιτέρω βελτίωση,
- να μειώνουν και να μετριάζουν τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις,
- να ελαχιστοποιούν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου,
- να εξοικονομούν οικονομικούς πόρους βελτιώνοντας συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς δείκτες επίδοσης (π.χ. ενεργειακή αποδοτικότητα),
- να αποδεικνύουν και να κοινοποιούν την περιβαλλοντική υπεροχή των προϊόντων τους,
- να πληρούν τις απαιτήσεις των πελατών τους και να αυξάνουν τη φήμη τους.
Μιλήστε μας για τα κριτήρια που πρέπει να πληροί μια εταιρεία για να λάβει αυτή την αναγνώριση από τη Eurocert. Επίσης, ποια είναι η διαδικασία και τα βήματα που ακολουθείτε για να αποδώσετε σε μια εταιρεία δομικών υλικών τη συγκεκριμένη πιστοποίηση;
Οποιαδήποτε εταιρεία επιθυμεί, μπορεί να υποβάλει αίτημα στο οργανισμό μας για τον έλεγχο και την επαλήθευση της Δήλωσης EPD της.
Η ανάπτυξη και η δημοσιοποίηση Περιβαλλοντικής Δήλωσης EPD στο International EPD System περιλαμβάνει τα ακόλουθα κύρια βήματα:
- Την υλοποίηση της μελέτης Ανάλυσης του Κύκλου Ζωής του προϊόντος (LCA Report).
- Τη σύνθεση πληροφοριών στη Δήλωση EPD σε καθορισμένο μορφότυπο.
- Την επαλήθευση των σχετικών στοιχείων και εγγράφων από τον ανεξάρτητο διαπιστευμένο οργανισμό.
- Την καταχώριση και τη δημοσίευση της Δήλωσης EPD στην πλατφόρμα του International EPD System, με διάρκεια ισχύος 5 έτη και,
- Τη διενέργεια ετήσιων επιτηρήσεων για τη επιβεβαίωση της διατήρησης της εγκυρότητας της Δήλωσης.
Πόσο διαδεδομένη είναι γενικότερα η κουλτούρα της πιστοποίησης στις ελληνικές επιχειρήσεις του τεχνικού-κατασκευαστικού κλάδου;
Ο κατασκευαστικός κλάδος, και ιδιαίτερα αυτός της παραγωγής δομικών προϊόντων, είναι ιδιαίτερα θεσμοθετημένος και διέπεται από πολύ αυστηρή νομοθεσία, πρότυπα και προδιαγραφές σε ό,τι αφορά την παραγωγή και τις τελικές ιδιότητες των προϊόντων αυτών. Επομένως, οι εταιρείες αυτού του είδους διαθέτουν ήδη την κουλτούρα της πιστοποίησης, καθώς υφίστανται αυστηρούς ελέγχους για την ικανοποίηση των απαιτήσεων, τόσο από την πολιτεία, όσο και από τους φορείς πιστοποίησης.
Εκτός τις επαληθεύσεις Δηλώσεων EPD, ποιες άλλες πιστοποιήσεις διαθέτει η Eurocert που αφορούν τον ευρύτερο κλάδο των υποδομών-κατασκευών;
Η Eurocert είναι ένας Ελληνικός Ανεξάρτητος Φορέας Πιστοποίησης διαπιστευμένος από ελληνικούς και διεθνείς φορείς διαπίστευσης σε περισσότερες από 50 διαπιστευμένες υπηρεσίες και με παρουσία σε περισσότερες από 35 χώρες στην Ευρώπη και στην Ασία. H Eurocert δραστηριοποιείται, μεταξύ άλλων, στον τομέα της πιστοποίησης δομικών προϊόντων (σήμανση CE) και είναι ο μόνος φορέας στην Ελλάδα που έχει διαπιστευτεί από το ΕΣΥΔ για να διοργανώνει διεργαστηριακές δοκιμές σύγκρισης για το τσιμέντο, το σκυρόδεμα και τα αδρανή. Η Eurocert αποτελεί τον μοναδικό Φορέα στην Ελλάδα, και από τους ελάχιστους παγκοσμίως, ο οποίος είναι διαπιστευμένος σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα ISO 17065 και ISO 14025 για να επαληθεύει περιβαλλοντικές δηλώσεις μίας ευρείας γκάμας προϊόντων, όπως δομικά, χημικά, πλαστικά, αλλά και υπηρεσιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το απόλυτο εχέγγυο αξιοπιστίας και αποδοχής των επαληθευμένων Δηλώσεων EPD διεθνώς είναι αυτές να έχουν πραγματοποιηθεί από διαπιστευμένο Φορέα.