Η εταιρική υπευθυνότητα και η βιώσιμη ανάπτυξη είναι δύο έννοιες στενά αλληλένδετες με τον επιχειρηματικό κόσμο που παράγει κέρδη αλλά και ανταποδίδει στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στον ίδιο τον άνθρωπο.
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ), ή εταιρική υπευθυνότητα, μια έννοια που έχει καταστεί σημαντικό επίκεντρο για επιχειρήσεις όλων των κλάδων, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, ενώ αποτελεί βασικό κριτήριο συνεργασιών και εταιρικών συμπράξεων. Οι επενδυτές, οι συνεργάτες και οι εργαζόμενοι επιλέγουν τις επιχειρήσεις που δίνουν προτεραιότητα στην ευημερία του εργατικού δυναμικού τους και στο τμήμα της κοινωνίας που μπορεί να επηρεαστεί από τη λειτουργία τους.
Οι επιχειρήσεις του ευρύτερου κλάδου των υποδομών (κατασκευαστικοί όμιλοι, διαχειριστές ακίνητης περιουσίας, προμηθευτές δομικών υλικών και οικοδομικών προϊόντων) έχουν πολλούς λόγους για να ενσωματώσουν στη στρατηγική τους την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και το πλάνο του ESG. Και αυτό καθώς πρόκειται για εταιρείες με τεράστιο αντίκτυπο στους εργαζομένους και τις τοπικές κοινωνίες-οικονομίες.
Γιατί πρέπει να αφορά τις επιχειρήσεις του κλάδου
Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στον τομέα των κατασκευών είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Ενώ οι στρατηγικές ΕΚΕ δεν αποτελούν νομική απαίτηση για τις επιχειρήσεις, έχουν μεγάλη σημασία για τις επιχειρήσεις και μπορούν τελικά να συμβάλουν στη διαχείριση πολυποίκιλων κινδύνων που σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη των ίδιων των εταιρειών.
Θεωρητικά, τα κατασκευαστικά έργα ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων τόσο σε μακροπρόθεσμη όσο και σε βραχυπρόθεσμη βάση, διαταράσσοντας την καθημερινή ζωή των ανθρώπων με θορυβώδεις λειτουργίες, τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και περιορίζοντας τη μετακίνηση. Από την άλλη, φυσικά, κανείς δεν παραβλέπει τις σημαντικές ωφέλειες των υποδομών, καθώς η κατασκευή νέων σπιτιών ή κτιριακών συγκροτημάτων μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και την ευημερία του κοινωνικού συνόλου.
Την ίδια στιγμή πρέπει να υπολογίσουμε τον ρόλο του εργατικού δυναμικού που συμμετέχει κομβικά στην κατασκευή των υποδομών ή στη δημιουργία των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν. Η κατασκευαστική βιομηχανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους τομείς στον κόσμο (απασχολεί περίπου το 7% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ), που σημαίνει ότι υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που επηρεάζονται από τις συνθήκες εργασίας των κατασκευαστικών έργων.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό, λοιπόν, πως η κάθε επιχείρηση των υποδομών έχει ηθική και νομική υποχρέωση να διασφαλίσει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα περιοριστούν στο ελάχιστο. Οι πολιτικές που αφορούν την ΕΚΕ πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, καθώς εάν μια επιχείρηση έχει σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο σε οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων, αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για τη φήμη της εταιρείας (νομική δίωξη, πρόστιμα, δυσφήμηση) – επηρεάζοντας ίσως και αναπότρεπτα την κερδοφορία της.
Τα χαρακτηριστικά των εταιρειών που πρωτοπορούν
Δεν υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος βελτίωσης της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης μιας επιχείρησης που δραστηριοποιείται στον τομέα των κατασκευών. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι και στρατηγικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει, και αυτό θα εξαρτηθεί από τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες και τον τρέχοντα αντίκτυπό της. Κατ’ αρχάς, η ισότητα και η ποικιλομορφία μπορούν να βελτιώσουν μια επιχείρηση επηρεάζοντας θετικά τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινότητες. Μπορεί να δημιουργηθούν ευκαιρίες για ομάδες μειονότητας, για παράδειγμα, και να δημιουργηθεί ένα εργατικό δυναμικό απαλλαγμένο από προκαταλήψεις και διακρίσεις.
Ο δεύτερος τρόπος είναι ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός ενός κτιρίου ή μιας υποδομής, που θα έχουν θετικό αντίκτυπο στη ζωή εκείνων που τα χρησιμοποιούν. Για παράδειγμα, κατασκευαστικά στοιχεία όπως φωτισμός και οι πεζοδρομήσεις μπορούν να βελτιώσουν την ασφάλεια των γειτονιών κατά τη διάρκεια έργων αστικού σχεδιασμού. Ακόμη και τα μικρά έργα, όπως τα μεμονωμένα σπίτια μπορούν επίσης να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων – ένα καλά σχεδιασμένο σπίτι πρέπει να ταιριάζει στον τρόπο ζωής και τις ανάγκες του ιδιοκτήτη.
Η τρίτη μέθοδος είναι η μείωση των ρύπων που εκλύονται κατά τη διάρκεια της κατασκευής και λειτουργίας μιας υποδομής. Είναι ενδεικτικό πως μόνο στη Βρετανία, πάνω από το 40% του αποτυπώματος άνθρακα σχετίζεται με το δομημένο περιβάλλον, ενώ το διοξείδιο του άνθρακα δημιουργείται επίσης μέσω της αποσύνθεσης των αποβλήτων που δημιουργούνται από την κατασκευή. Στο ίδιο μήκος κύματος εντάσσεται και η διαχείριση των αποβλήτων της ανακαίνισης των κατοικιών, που γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά την περίοδο της καραντίνας. Μειώνοντας τα απόβλητα-απορρίμματα των κατασκευών και της ανακαίνισης, μια επιχείρηση ελαχιστοποιεί τον αρνητικό αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία και το περιβάλλον.
Τέταρτος τρόπος είναι η στήριξη της τοπικής κοινότητας και του εργατικού δυναμικού. Στηρίζοντας δράσεις που βελτιώνουν τη ζωή και διασφαλίζουν την εργασία του εργατικού δυναμικού, δημιουργείται ο θετικός αντίκτυπος και η αναγνώριση που χρειάζεται μια επιχείρηση για να ενδυναμώσει τη σχέση της με την κοινότητα, τους συνεργάτες, τους προμηθευτές της, αλλά και να βελτιώσει τη δημόσια εικόνα της.
Τελευταία μέθοδος είναι η ενσωμάτωση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στον πυρήνα των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Κάθε τμήμα, κάθε εργαζόμενος της εταιρείας πρέπει να γνωρίζει και να εφαρμόζει τη στρατηγική που ακολουθείται με στόχο την ανταποδοτική προσφορά στην κοινωνία, στο προσωπικό και στο περιβάλλον.
Το θέμα της ΕΚΕ και το ESG δεν εξαντλείται σε ένα μόνο τεύχος, καθώς πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα που μπορεί να υλοποιηθεί με πολλές μεθόδους. Με το παρόν τεύχος όμως γίνεται μια πρώτη προσπάθεια χαρτογράφησης της ΕΚΕ στον κλάδο των υποδομών, και οι απόψεις που ακολουθούν στις επόμενες σελίδες θέτουν τους βασικούς πυλώνες.