Με την πρωτοβουλία ίδρυσης του EU Observatory on Late Payments (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τις Καθυστερημένες Πληρωμές) επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) να καταπολεμήσει – ή έστω μετριάσει – ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο: τις καθυστερημένες πληρωμές.

Σύμφωνα με εκθέσεις που δημοσιεύουν οι ίδιες οι Βρυξέλλες, παρ’ ότι «οι μακρές περίοδοι αποπληρωμής και οι καθυστερημένες πληρωμές πλήττουν το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο Κατασκευαστικός Κλάδος υποφέρει περισσότερο» από κάθε άλλον κλάδο.

To ξέσπασμα της πανδημίας (COVID19) επιδείνωσε την κατάσταση, φέρνοντας μεγαλύτερες πιέσεις προς τις εταιρείες του κλάδου. Το «κενό» μεταξύ των όρων αποπληρωμής και την πραγματική διάρκειας αποπληρωμής «άνοιξε».

Οι σφυγμομετρήσεις στο τέλος του 2021 έδιναν μια ακόμη πιο πεσιμιστική εικόνα:

-67% των επιχειρήσεων του Κατασκευαστικού Κλάδου δηλώνουν ότι ο κίνδυνος καθυστερημένων πληρωμών ή και μη πληρωμής από τους οφειλέτες τους θα αυξηθεί μέσα στους επόμενους 12 μήνες,

-37% των επιχειρήσεων του ΚΚ δηλώνουν ότι οι καθυστερημένες πληρωμές έχουν μεγάλη επίδραση και ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της επιχείρησης.

Καθυστερημένες πληρωμές στον ΚΚ στην Ελλάδα
Και στην Ελλάδα, οι επιπτώσεις της COVID19 αποτυπώνονται στις καθυστερημένες πληρωμές προς τον ΚΚ, με την εικόνα σε ετήσια βάση να επιδεινώνεται. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα.

Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, οι καθυστερημένες πληρωμές:

  • Αυξήθηκαν στο 48% της συνολικής αξίας των Β2Β συναλλαγών,
  • Έναντι 28% της προηγούμενης χρονιάς,
  • Πρόκειται για μια μεταβολή της τάξης του +71% .

Το 2020, το 64% των ΜμΕ στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν πρόβλημα καθυστερημένων πληρωμών έναντι 62% το 2019. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος (EU-27) ήταν 44% το 2020.

  • 26% των ελληνικών ΜΜΕ έχουν συστηματικά πρόβλημα με τις καθυστερημένες πληρωμές,
  • 13% είναι ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρώπη των 27.

Μία στις 4 επιχειρήσεις (ποσοστό 27%) δήλωσε ότι αποδέχτηκε καθυστέρηση πληρωμών ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική στην εγχώρια αγορά.

Τα παραπάνω δεδομένα έχουν ως αποτέλεσμα η μέση περίοδος πληρωμών να αγγίζει τις 50 ημέρες.

Επιπλέον, μία στις δυο επιχειρήσεις (ποσοστό 52%) δέχτηκε να πληρωθεί ακόμη και με έναν μήνα καθυστέρηση μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Αντίθετα, οι υπόλοιπες είτε δεν άλλαξαν τις αποδεκτές περιόδους αποπληρωμής (ποσοστό 41%), είτε απαίτησαν νωρίτερα αποπληρωμή (7%) σε σχέση με πριν την πανδημία.

Ως συνέπεια των καθυστερημένων πληρωμών:

  • 74% των επιχειρήσεων ανέφεραν ότι επηρεάστηκαν οι δικές τους πληρωμές προς προμηθευτές,
  • 69% ανέφερε ότι επηρέασε νέες επενδύσεις ή προσλήψεις,
  • 59% ανέφερε ότι επηρέασε την παραγωγή ή τις επιχειρήσεις τους,
  • 51% ανέφερε ότι επηρέασε την εξυπηρέτηση των δανείων τους.

Γαλλία και Ιταλία: Δυο ευρωπαϊκά best practices
Ήδη, πάντως, χώρες-μέλη της Ε.Ε. έχουν θεσμοθετήσει εθνικά Παρατηρητήρια Καθυστερημένων Πληρωμών. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Γαλλίας και της Ιταλίας με τα Observatoire des délais de paiement (LPO) και Piattaforma dei crediti commerciali (ANCE -CCP) αντιστοίχως.

Νέοι προτεινόμενοι δείκτες «μέτρησης» των καθυστερημένων πληρωμών
Πλέον, εξετάζονται νέες προτάσεις ώστε το EU Observatory on Late Payments να καταγράφει τις καθυστερημένες πληρωμές στον ΚΚ.
Πιο συγκεκριμένα, οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τον Κατασκευαστικό Κλάδο (ESCO), αφορούν:

  • Τη θεσμοθέτηση ετήσιας πανευρωπαϊκής έρευνας ώστε να συλλέγονται τα αναγκαία data σχετικά με τις καθυστερημένες πληρωμές. Τα στοιχεία θα αφορούν τόσο τις Β2Β όσο και τις ΡΑ2Β συναλλαγές.
  • Την αξιοποίηση δεδομένων από άλλους φορείς ακόμη και αν η μεθοδολογία κάποιων δεικτών διαφέρει
  • Αναζήτηση διαθέσιμων πηγών δεδομένων, σε εθνικό επίπεδο, από τις κρατικές Αρχές, τις Κεντρικές Τράπεζες αλλά και τις στατιστικές υπηρεσίες από όλα τα μέλη της Ε.Ε.

LPO – Γαλλία
Έχει ως στοχοθεσία την αρωγή προς την κυβέρνηση και τους stakeholders κάθε κλάδου ώστε να παρακολουθούν το ζήτημα των καθυστερημένων πληρωμών. Πρόσφατα επέκτεινε το ρόλο του, παρακολουθώντας και τις αλλαγές που γίνονται στο κανονιστικό πλαίσιο και αφορούν τις καθυστερημένες πληρωμές.

Αξιοποιεί data από την Κεντρική Τράπεζα της Γαλλίας και το Γαλλικό Στατιστικό Ινστιτούτο ενώ χρησιμοποιεί δείκτες που έχουν προτείνει ενώσεις από τον ιδιωτικό τομέα.

Μέλη είναι τόσο δημόσιες Αρχές όσο και ενώσεις του ιδιωτικού τομέα, υπογραμμίζοντας ότι είναι αναγκαία – για την αντιμετώπιση του προβλήματος – η εμπλοκή ιδιωτικού και δημόσιου φορέα αλλά και δια-κλαδικά.

ANCE-CCP – Ιταλία
H ANCE (εθνική ένωση κατασκευαστών) μετρά 20.000 μέλη ενώ η πλατφόρμα CCP δημιουργήθηκε το 2012 από το Ιταλικό Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, ώστε να ενισχύσει τη διαφάνεια και την ευθύνη όσον αφορά σε πληρωμές της κρατικής διοίκησης.

Συγκεντρώνει στοιχεία τόσο από τα μέλη της ANCE ενώ η πλατφόρμα εκδίδει αναφορές για τις πληρωμές από δημοσίους/κρατικούς φορείς σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Η ANCE αξιοποιεί τα αποτελέσματα των μετρήσεων και αναλύσεών της ώστε να προτείνει πολιτικές και νομοθετικές ενέργειες ώστε να γίνονται έγκαιρα οι πληρωμές προς τις εταιρείες του ΚΚ ενώ η πλατφόρμα καταγράφει τις επιδόσεις των δημοσίων φορέων για να εντοπίζεται πού απαιτούνται παρεμβάσεις.