Την κατάργηση των ορίων ανεκτέλεστου μέρους συμβάσεων δημοσίων έργων για τις κατασκευαστικές εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων (ΜΗΕΕΠ) ζητά, με νεότερη τοποθέτησή και επιστολή της προς τον Υπουργό Υποδομών Χρήστο Σταϊκούρα και τον υφυπουργό, Νίκο Ταχιάο, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ). Με βάση τα όσα ισχύουν, το ανεκτέλεστο όριο είναι το τριπλάσιο των ορίων που όριζε παλαιότερα ο νόμος για τις τάξεις μηχανικών, δηλαδή τα όρια προϋπολογισμού έργων κατά τάξη για την 6η τάξη ήταν 44 εκατ. ευρώ πολλαπλασιαζόμενο κατά τρεις φορές, ήτοι 132 εκατ. ευρώ, για την 5η είναι 66 εκατ. ευρώ και για την 4η 22,5 εκατ. ευρώ. Αυτό, πρακτικά, σύμφωνα με πηγές της αγοράς σημαίνει ότι μία εταιρεία 6ης τάξης δεν μπορεί να συμμετάσχει σε οποιονδήποτε διαγωνισμό επιθυμεί. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για διατάξεις και παραμέτρους που εμποδίζουν άμεσα τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν και ταυτόχρονα αποκλείονται από μελλοντικούς διαγωνισμούς δημοσίων έργων. Σε αυτό το περιβάλλον, οι διακηρύξεις νέων δημόσιων έργων συνεχίζουν να ζητούν ανεκτέλεστο όριο από μικρότερες κατασκευαστικές, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να πραγματοποιούν προδικαστικές προσφυγές.
Αίτημα κατάργησης του ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου
Σύμφωνα με την ΠΕΣΕΔΕ «είναι αναγκαίο να υπάρξει σχετική νομοθετική ρύθμιση στην Ελλάδα για την κατάργηση του ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου δημοσίων συμβάσεων προς εναρμόνιση της χώρας μας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια ανάπτυξης ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις». Μάλιστα η Ένωση αναφέρεται στα άρθρα 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 και 64 του προεδρικού διατάγματος 71/2019, όπου στις προβλέψεις αυτών έχουν ενσωματωθεί στα πρότυπα τεύχη διακηρύξεων δημοσίων έργων, όπου έχει τεθεί η τήρηση των θεσπισθέντων ορίων ανεκτέλεστου μέρους συμβάσεων δημοσίων έργων ως προϋπόθεση παραδεκτής συμμετοχής των κατασκευαστικών επιχειρήσεων στους δημόσιους διαγωνισμούς.
Μάλιστα, σύμφωνα με την ΠΕΣΕΔΕ και όπως κρίθηκε με την απόφαση 419/2023 του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΑΔΗΣΥ, η διάταξη του άρθρου 20 παρ. 4 του Ν. 3669/2008 σχετικά με τη διατήρηση των ορίων στο ανεκτέλεστο αντίκειται στα άρθρα 18 παρ. 1, 19, 58, 63 και 71 της ευρωπαϊκής οδηγίας 2014/24 και στις γενικές αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, όπως η απαγόρευση διακρίσεων και οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της ελεύθερης ανάπτυξης του ανταγωνισμού, της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών, της αναλογικότητας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Πηγές της αγοράς αναφέρουν, εκτός των άλλων, ότι έως τώρα που δεν υπήρχε κατασκευαστικό αντικείμενο, δεν είχε δημιουργηθεί ζήτημα με τη συγκεκριμένη κατάσταση. Εξαίρεση των ορίων αποτελούν οι εταιρείες που δεν είναι εγγεγραμμένες στο ΜΗΕΕΠ, είναι 7ης τάξης ή αλλοδαπές.
Η ΠΕΣΕΔΕ αναφέρει ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις, που κατά τεκμήριο εκτελούν έργα στο εξωτερικό και αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, ευνοούνται από το όριο στο ανεκτέλεστο για τις μικρές επιχειρήσεις αφού τα έργα αυτά δεν προσμετρώνται στο ανεκτέλεστο, παρά το γεγονός ότι έχουν αυξημένες οικονομικές απαιτήσεις. Σημειώνεται, πως όλες οι εταιρείες υποχρεούνται κατά τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς να αναφέρουν ότι το ανεκτέλεστο υπόλοιπο είναι μικρότερο από τα προαναφερόμενα και να αναγράψουν ποιο είναι αυτό κατά την κατάθεση της σχετικής προσφοράς.
Αντιθέτως, οι 7ης έχουν την δυνατότητα να αυξάνουν το ανεκτέλεστο, καθώς υπολογίζεται με βάση το τριπλάσιο του τζίρου της τελευταίας οικονομικής χρήσης, γεγονός που αποτελεί και σημαντικό σημείο τριβής από πλευράς των εταιρειών 6ης τάξης και κάτω. Σημειώνεται ότι για την κατάσταση στον κλάδο των κατασκευών έχει τοποθετηθεί και η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην κανονιστική της παρέμβαση για τον κλάδο των κατασκευών, σύμφωνα με την οποία διαπιστώνει ότι δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού, υπάρχει υψηλός βαθμός συγκέντρωσης στη συγκεκριμένη αγορά -κυρίως μεγάλων δημοσίων έργων- η οποία έχει έντονα ολιγοπωλιακή διάρθρωση.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter Build