Στο, ήδη πολύ μεγάλο, πρόβλημα υποστελέχωσης που αντιμετωπίζουν οι τεχνικές εταιρείες της χώρας μας αναφέρθηκε, σε συνέντευξή της στο Build, η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε.), Μαρία Τσιομπάνου. Η κ. Τσιομπάνου ανέλυσε τους λόγους για τους οποίους παρατηρούνται αυτές οι ελλείψεις και το πόσο σοβαρές είναι, επισημαίνοντας παράλληλα τον κίνδυνο της μη έγκαιρης ολοκλήρωσης έργων εξ αιτίας αυτού του ζητήματος. Απαντώντας, δε, στο πώς μπορεί να επιλυθεί το πρόβλημα, τόνισε πως «οι λύσεις είναι πολιτικές» και ότι πρέπει «να καταλήξουμε σε μία ολιστική και βιώσιμη στρατηγική που θα μπορέσει να δώσει λύση μακροπρόθεσμα στηρίζοντας τις επιχειρήσεις αλλά και συνολικά την απασχόληση και την υλοποίηση των αναπτυξιακών στόχων της χώρας».
Η συνέντευξη της κ. Μ. Τσιομπάνου στο Build:
Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίον παρατηρούνται, γενικά, ελλείψεις προσωπικού στις τεχνικές εταιρείες στην Ελλάδα;
«Οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο και μη εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό έχουν διαπιστωθεί εδώ και αρκετό καιρό από τους κατασκευαστές, μικρούς και μεγάλους, του χώρου. Τουλάχιστον τρία χρόνια πίσω, πριν ακόμη το δομικό αυτό πρόβλημα πάρει το σημερινό του μέγεθος, είχαμε προειδοποιήσει για τα προβλήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε, όταν μιλούσαμε για την “αποεπένδυση” που είχε λάβει χώρα στον κλάδο μας κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Η ύφεση στον τομέα των κατασκευών ήδη από το 2007 και μετά ήταν βαθιά. Πιο συγκεκριμένα, η σωρευτική μείωση της προστιθέμενης αξίας των κατασκευών μεταξύ 2008-2019 έφτασε το 87,7%, ενώ της απασχόλησης το 61,8%, ξεπερνώντας σε μεγάλο βαθμό τη μείωση που είχε καταγραφεί συνολικά και στους υπόλοιπους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Όπως αντιλαμβάνεστε, η δυναμικότητα του τομέα σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, τεχνογνωσία αλλά και σε ανθρώπινους πόρους, σταδιακά απαξιώθηκε».
Οι εν λόγω ελλείψεις, πόσο σοβαρές είναι;
«Το πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού που προκύπτει αξιολογώντας απλώς και μόνο τα απόλυτα αριθμητικά νούμερα είναι ήδη μεγάλο. Προσθέτοντας σε αυτό άλλους παράγοντες, όπως είναι η έκρηξη του κύκλου εργασιών όλων των επιχειρήσεων του κατασκευαστικού χώρου, η σοβαρότητά του και οι προκύπτουσες συνέπειες αυξάνονται γεωμετρικά. Από την βαθιά ύφεση του κλάδου βρισκόμαστε σε μία περίοδο αυξανόμενης κατασκευαστικής δραστηριότητας όχι μόνο σε δημόσια αλλά και σε ιδιωτικά έργα. Η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων μας δυσκολεύεται να εξασφαλίσει το απαιτούμενο τεχνικό προσωπικό. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το επιστημονικό προσωπικό. Οι εταιρείες του κλάδου βρίσκονται σε μόνιμη αναζήτηση μηχανικών όλων των ειδικοτήτων, έμπειρων και μη».
Σε ποιες περιοχές είναι πιο έντονο αυτό το πρόβλημα;
«Η Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε., ως Πανελλήνια οργάνωση με 49 Συνδέσμους νομαρχιακού επιπέδου, έχει πλήρη εικόνα για όλη την χώρα. Εντονότερο είναι το πρόβλημα στην περιοχή της Αττικής, εξαιτίας της πολύ μεγάλης ανόδου ιδιωτικών έργων όπως, για παράδειγμα, νέων ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων. Επίσης, στην περιοχή αυτή εξελίσσονται πολύ μεγάλα κατασκευαστικά projects, όπως είναι το Ελληνικό και άλλα μεγάλα δημόσια έργα, που είναι ακόμη στο στάδιο συμβασιοποίησης. Επομένως, αναμένουμε ότι στην Αττική το πρόβλημα θα κορυφωθεί τα επόμενα χρόνια. Στις υπόλοιπες περιοχές το φαινόμενο είναι ακόμη διαχειρίσιμο, χωρίς, όμως, αυτό να μειώνει την δυσκολία που αντιμετωπίζουν όλοι οι κατασκευαστές».
Τίθεται σε κίνδυνο η ολοκλήρωση σημαντικών έργων εξ αιτίας του εν λόγω προβλήματος;
«Έχουμε μπροστά μας μία τεράστια πρόκληση, ένα τεράστιο μέγεθος “ανεκτέλεστων” δημόσιων έργων που έχουν συμβασιοποιηθεί και πρέπει να ολοκληρωθούν τηρώντας συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Εάν σε αυτό το μέγεθος προστεθούν και τα έργα, δημόσια και ιδιωτικά, που θα προκύψουν από την υλοποίηση του προγράμματος του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, αντιλαμβάνεστε την σοβαρότητα του κινδύνου της μη έγκαιρης ολοκλήρωσης των έργων. Θεωρώ ότι δεν είναι καθόλου τυχαία η πολύ συχνή αναφορά των εκπροσώπων των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων στις κενές θέσεις εργασίας. Κατά κάποιο τρόπο προεξοφλούν την καθυστέρηση υλοποίησής τους και προσπαθούν να “προετοιμάσουν” την κοινή γνώμη αλλά και τις αναθέτουσες αρχές γι’ αυτήν».
Κατά την άποψή σας, τι θα πρέπει να γίνει ούτως ώστε να επιλυθεί το ζήτημα;
«Το σημαντικό σήμερα, καθώς βιώνουμε αυτό το μεγάλο πρόβλημα, δεν είναι να “κλείσουμε τρύπες” αλλά να δούμε την μεγάλη εικόνα: να καταλήξουμε, δηλαδή, σε μία ολιστική και βιώσιμη στρατηγική που θα μπορέσει να δώσει λύση μακροπρόθεσμα στηρίζοντας τις επιχειρήσεις αλλά και συνολικά την απασχόληση και την υλοποίηση των αναπτυξιακών στόχων της χώρας.
Το φαινόμενο της έλλειψης κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού στην Ελλάδα είναι γενικότερο. Δεν αφορά μόνο στον κατασκευαστικό κλάδο αλλά επεκτείνεται και σε άλλους παραγωγικούς κλάδους όπως της μεταποίησης, του τουρισμού, των υπηρεσιών πληροφορικής κλπ. Εάν αυτό συνδυασθεί με το πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας που καταγράφει η χώρα μας, κοντά στο 12%, διαμορφώνεται μία ιδιαιτέρως στρεβλή εικόνα. Από τη μία έχουμε πολύ σοβαρά ελλείματα σε ανθρώπινο δυναμικό και από την άλλη ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό, κατά την γνώμη μου, αναδεικνύει ένα πολύ βαθύτερο πρόβλημα της χώρας. Στην ουσία αποκαλύπτει την ισχνή διάρθρωση της παραγωγικής ελληνικής οικονομίας αλλά και κοινωνίας. Τελικά, αναδεικνύει ότι όλα σε αυτή την χώρα γίνονται άναρχα, χωρίς προγραμματισμό και συγκεκριμένο στόχο. Έχω αναφερθεί πολύ συχνά στις τοποθετήσεις μου, λόγω της ιδιότητός μου ως Προέδρου της Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε., στην αδυναμία και στην αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης σε όλους τους βαθμούς της.
Η στοχοθέτηση και ο βηματισμός μίας κοινωνίας καθορίζεται από την Πολιτεία. Το πρόβλημα είναι από τη φύση του διαρθρωτικό και άρα πολιτειακό. Οι λύσεις επομένως είναι πολιτικές και απαιτούν αρχικά να καθορισθούν με ακρίβεια οι στόχοι που θέλουμε να πετύχουμε και στη συνέχεια να σχεδιασθεί ο τρόπος με τον οποίον θα τους υλοποιήσουμε. Χρειάζεται να γίνει πολύ σοβαρή προσπάθεια από την Πολιτεία σε συνεργασία με τους παραγωγικούς κλάδους προκειμένου να αντιμετωπισθεί το δομικό αυτό πρόβλημα σταδιακά αλλά σταθερά. Εντούτοις, η μεγαλύτερη δυσκολία, βρίσκεται στο “θολό” παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον. Η εικόνα που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στον κατασκευαστικό κλάδο, αλλά και γενικότερα στον επιχειρηματικό γίγνεσθαι, είναι η εικόνα πολλαπλών, ταυτόχρονων κρίσεων. Το επιχειρηματικό περιβάλλον που διαμορφώνεται κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι περισσότερο περίπλοκο και προκλητικό από εκείνο της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Είναι, επομένως, πολύ δύσκολο να σχεδιάσει κάποιος τις μελλοντικές του κινήσεις και φυσικά το ίδιο ισχύει και για τα κράτη».
Ποιες πρωτοβουλίες και δράσεις υλοποιεί ή σκοπεύει να υλοποιήσει η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων προς ανάδειξη ή/και επίλυση του προβλήματος;
«Όσον αφορά στην ανάδειξη του προβλήματος, όπως ανέφερα και παραπάνω, εδώ και χρόνια μιλάμε για την αποεπένδυση του κλάδου και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε και θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Η Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε. βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με την Πολιτεία για όλα τα διαρθρωτικά προβλήματα του κλάδου μας με ολοκληρωμένες και εμπεριστατωμένες προτάσεις. Για το συγκεκριμένο θέμα, είμαστε ήδη σε συνεργασία με Περιφερειακές Αρχές, όπως για παράδειγμα με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, όπου έχουμε ξεκινήσει την δημιουργία ενός άτυπου μητρώου καταγραφής τεχνικού προσωπικού όλων των ειδικοτήτων».
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter Build
