Για τη σημασία της επισκευής του υδαταγωγού που κατασκευάστηκε την περίοδο 1975-1978, έχει συνολικό μήκος περίπου 56 χλμ. και συντίθεται από προκατασκευασμένους από προεντεταμένο σκυρόδεμα σωλήνες διαμέτρου 1,65 μ. και μήκους 6.00 μ. ανά τεμάχιο, μιλά στο Construction ο Δρ. Γρηγόρης Πενέλης, Αντιπρόεδρος της ΕΥΑΘ.

Για ποιον λόγο κρίθηκε απαραίτητη η επισκευή του αγωγού; 

Ο αγωγός παρέχει περίπου το 35% του πόσιμου νερού της Θεσσαλονίκης (περίπου 30.000-40.000 κ.μ./ημέρα). Από το 1986, που παρουσιάστηκε η πρώτη αστοχία του αγωγού, έως και την πρόσφατη του 2018 προκλήθηκαν διακοπές στην υδροδότηση μεγάλου μέρους της Θεσσαλονίκης. Η ΕΥΑΘ είχε προχωρήσει σε πλήρη και ενδελεχή μελέτη του προβλήματος  σε συνεργασία με το Εργαστήριο Σιδηροπαγούς Σκυροδέματος του ΑΠΘ με επικεφαλής τον καθηγητή Γ. Πενέλη από το 1998, ενώ το 2004 ολοκλήρωσε τη μελέτη αποτίμησης και ενίσχυσης του αγωγού.

Εντούτοις, δεν προχώρησε ποτέ σε υλοποίηση του έργου αποκατάστασης και ενίσχυσης, διότι για αρκετά χρόνια οι αστοχίες είχαν σταματήσει. Μετά τη θραύση του αγωγού το 2018 και την εκ νέου ανάδειξη του προβλήματος, η ΕΥΑΘ αποφάσισε να προχωρήσει στην αποκατάσταση του αγωγού, τόσο η προηγούμενη διοίκηση που δημοπράτησε το έργο όσο και η νυν που το τρέχει με γρήγορους ρυθμούς και αθόρυβα.

Πείτε μας λίγα λόγια για την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της επισκευής. Τι εργασίες περιλάμβανε;

Από τη μελέτη διαπιστώθηκε ότι το πλέον επιβαρυμένο τμήμα είναι 6,50 χλμ. από τη θέση Δυτικά Αγ. Αθανασίου προς Θεσσαλονίκη, εκ των οποίων τα 800 μ. είναι αυτά στα οποία έχει συμβεί το 80% των θραύσεων του αγωγού στην περιοχή της ΒΙΠΕΘ. Η πρώτη φάση του έργου, που έχει ολοκληρωθεί, περιλάβανε τα 800 μ. στα οποία παρατηρήθηκε το 80% των αστοχιών, από το 1986 έως το 2018.

Η αστοχία του αγωγού προκαλείται από τη διάρρηξη των κυκλικών οπλισμών προέντασης, οι οποίοι έχουν προσβληθεί στο συγκεκριμένο τμήμα από θεϊκά ιόντα που υπάρχουν στο υπέδαφος, ενώ ο αγωγός είναι υπό ένταση από την εσωτερική υδροστατική πίεση (6,00 atm) αλλά και το βάρος του υπερκειμένου χώματος (1,90 μ).

Η επισκευή και ενίσχυση του αγωγού της Αραβησσού γίνεται ενόσω αυτός λειτουργεί, με αποκατάσταση των διαβρώσεων ή πλήρη απομάκρυνση των προεντεταμένων οπλισμών και εξωτερική τοποθέτηση ινοπλισμένων πολυμερών ελασμάτων, τα οποία αποτελούν την πλέον σύγχρονη τεχνολογία για την ενίσχυση του οπλισμένου και προεντεταμένου σκυροδέματος.

Μιλήστε μας για τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίσατε κατά την επισκευή του αγωγού και πώς τα λύσατε.

Το βασικό ρίσκο στην όλη διαδικασία είναι η ανάγκη να επισκευαστεί ο αγωγός εν λειτουργία, δηλαδή γεμάτος με νερό ενώ τροφοδοτεί τη Θεσσαλονίκη. Φανταστείτε λοιπόν το άγχος που κυριεύει τους εμπλεκόμενους, όταν αποκαλύπτοντας ένα τμήμα του αγωγού σε βάθος 3-4 μ. από την επιφάνεια, έχει ρωγμές που χάνουν νερό!

Οι ενέργειες πρέπει να είναι άμεσες, να ενισχυθεί προσωρινά με μεταλλικά κολάρα εξωτερικής περίσφυξης (σέλες), στη συνέχεια να σφραγιστούν οι διαρροές με ταχείας πήξεως ενέματα πολυουρεθανικής βάσης και μετά να γίνει η τελική ενίσχυση. Λάθος δεν χωράει, καθώς εάν σπάσει ο αγωγός σε ένα μόνο σημείο κόβεται η παροχή στη Θεσσαλονίκη!

Ποιες καινοτομίες χρησιμοποιήθηκαν κατά την επισκευή του υδαταγωγού;

Η βασική καινοτομία της επέμβασης είναι ότι γίνεται εν λειτουργία. Βασική επιλογή είναι ότι πρόκειται για επισκευή, οπότε αντικαθίστανται μόνο οι βλαβέντες χάλυβες προέντασης με ισοδύναμους εξωτερικούς χαλαρούς οπλισμούς FRPS, χωρίς να απαιτείται πλήρης περιμετρική όπλιση. Αυτό σε σχέση με μια πλήρη εξωτερική επικάλυψη με FRPS, οδηγεί σε κόστος επέμβασης περίπου στο 30% της εναλλακτικής με πλήρη εξωτερική περίσφιξη με FRPs.

Ποια τα οφέλη που προκύπτουν από την ολοκλήρωση του έργου για την πόλη της Θεσσαλονίκης;

Εύχομαι και ελπίζω τα οφέλη για τους Θεσσαλονικείς να μην είναι… ορατά. Δηλαδή, στα επόμενα 20 χρόνια να είναι απρόσκοπτη η υδροδότηση της πόλης και να μη θυμάται πλέον κανείς τον αγωγό της Αραβησσού, πλην της ΕΥΑΘ που θα συνεχίσει να τον φροντίζει. Και, περίπου στο 2040, η τότε διοίκηση της ΕΥΑΘ να έχει ήδη σχεδιάσει και να υλοποιεί έναν 2ο αγωγό.

Τι περιλαμβάνουν τα επόμενα βήματα σε ό,τι αφορά τον υδαταγωγό;

Τα επόμενα βήματα ήδη εκτελούνται. Η δεύτερη φάση του έργου είναι σε εξέλιξη με στόχο να διανοιχθεί, ελεγχθεί και επισκευαστεί το σύνολο των υπολειπόμενων 5,7 χλμ., καθώς και άλλα σημεία που έχουν «δώσει» ανησυχητικές ενδείξεις.

Υπάρχουν μελλοντικά σχέδια για την ανάπτυξη έργων που, μαζί με τον υδαταγωγό της Αραβησσού, θα συμβάλουν στην απρόσκοπτη υδροδότηση της Θεσσαλονίκης;

Η ΕΥΑΘ υλοποιεί ένα τεράστιο επενδυτικό πλάνο «πράσινων» επενδύσεων με στόχο το 2030. Ειδικά, αναφορικά με την υδροδότηση, βρίσκεται σε φάση προσυμβατικών ελέγχων η επέκταση της εγκατάστασης επεξεργασίας  του νερού του Αλιάκμονα από δυναμικότητα 150.000 κ.μ./ημέρα σε 300.000 κ.μ./ημέρα, έτσι ώστε να μπορέσει να επεκταθεί το δίκτυο υδροδότησης και στους περιφερειακούς δήμους της νομαρχιακής ενότητας Θεσσαλονίκης που σήμερα δεν είναι συνδεδεμένοι με το δίκτυο της ΕΥΑΘ.

Επιπλέον, στα πλαίσια της περαιτέρω ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των υποδομών ύδρευσης -infrastructure resilience – η ΕΥΑΘ σχεδιάζει την κατασκευή νέων δεξαμενών περίπου 100.000 κ.μ. στην εγκατάσταση επεξεργασίας νερού, καθώς και την αποκατάσταση και ενίσχυση υφιστάμενων δεξαμενών στους περιμετρικούς λόφους της Θεσσαλονίκης (όπως Εύοσμο και Ευαγγελίστρια), οι οποίες μπορούν διά της βαρύτητας να εξασφαλίζουν την υδροδότηση της πόλης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, όπως ένα μπλακάουτ.