Καθώς ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων γίνεται ολοένα και μεγαλύτερος, πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα περισσότεροι σταθμοί φόρτισης, που θα καλύπτουν τις ανάγκες των οδηγών.
Η ηλεκτροκίνηση έχει διαδοθεί ιδιαίτερα στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την υλοποίηση κατάλληλων υποδομών, που θα καταστήσουν τα ηλεκτρικά οχήματα λειτουργικά. Προς αυτή την κατεύθυνση βλέπουμε να κινείται η κυβέρνηση, η οποία δρομολογεί προγράμματα που προωθούν την ηλεκτροκίνηση, όπως το «Κινούμαι Ηλεκτρικά 3», το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Αντίστοιχα, οι διαχειριστές των μεγάλων ελληνικών αυτοκινητοδρόμων, αλλά και των super markets, των εμπορικών κέντρων και εν γένει των χώρων μαζικής προσέλευσης, επιδίδονται όλο και περισσότερο στην εγκατάσταση σύγχρονων ταχυφορτιστών, θέλοντας να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες των ηλεκτρικών οχημάτων. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, θα παρουσιάσουμε την πορεία την ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα, καθώς και τις προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν, τόσο σε νομοθετικό όσο και σε υλικοτεχνικό επίπεδο.
Παρουσίαση του προγράμματος «κινούμαι ηλεκτρικά 3»
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών παρουσίασε στις 3 Ιουνίου 2024 τον τρίτο κύκλο του προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά» για την επιδότηση αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων. Η δράση έχει προϋπολογισμό 33 εκατ. ευρώ, ενώ η ημερομηνία επιλέξιμης δαπάνης ξεκινά από την 1η Μαΐου 2024 και η υποβολή αιτήσεων ολοκληρώνεται στις 30 Απριλίου 2025. Ο Χρήστος Σταϊκούρας, Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, υπογράμμισε ότι «κύριο χαρακτηριστικό του νέου προγράμματος είναι η εισαγωγή αυξημένης ανώτατης επιδότησης για φυσικά πρόσωπα, από 8.000 ευρώ, που ήταν ο προηγούμενος κύκλος, στις 9.000 ευρώ. Αυτή η επιδότηση, εάν συνδυαστεί και με την αύξηση της επιστροφής για απόσυρση παλαιού οχήματος, από τα 1.000 ευρώ που ήταν ο προηγούμενος κύκλος, στις 2.000 ευρώ, αθροίζει στις 11.000 ευρώ».
Επιπλέον, ο υπουργός ανέφερε πως «από τον Νοέμβριο του 2023, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει καταβάλει την επιδότηση σε 7.772 δικαιούχους, με το ποσό πλέον των 26,1 εκατ. ευρώ, για αγορά ηλεκτρικού οχήματος. Προγραμματίζεται, η πληρωμή επιπλέον 478 αιτήσεων, ύψους 1,8 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας την επιδότηση που έχει καταβληθεί στα 28 εκατ. ευρώ από τον Νοέμβριο και στα 33,3 εκατ. ευρώ συνολικά, από την αρχή του προγράμματος. Παράλληλα, οι πληρωμές θα συνεχίσουν και τους υπόλοιπους μήνες του έτους, με σταθερά υψηλό ρυθμό»
Η Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδια για τις Μεταφορές, Χριστίνα Αλεξοπούλου, τόνισε τη σημασία επιδότησης των ηλεκτρικών ποδηλάτων, καθώς «αποτελούν μέρος της μικροκινητικότητας, η οποία είναι δομικό στοιχείο της Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, στην οποία επενδύει η κυβέρνηση. Το ύψος της επιδότησης για ηλεκτρικά ποδήλατα μέσω του “Κινούμαι Ηλεκτρικά 3 ”, παραμένει ίδιο με αυτό του β’ κύκλου (40% της Λιανικής Τιμής προ Φόρων και έως 800 ευρώ). Υπάρχουν επιπλέον επιδοτήσεις για πολύτεκνους και ΑμεΑ ύψους 500 ευρώ».
Οι παραπάνω δράσεις έχουν σκοπό να ενισχύσουν την ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα και να δώσουν τη δυνατότητα στους πολίτες να αποκτήσουν ηλεκτρικά οχήματα με μειωμένο κόστος, προάγοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της Χ. Αλεξοπούλου «υστέρα από 4 χρόνια κρατικών ενισχύσεων, κυκλοφορούν στη χώρα μας 14.700 αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ο στόχος που έχει τεθεί βάσει του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα είναι να κυκλοφορούν στην Ελλάδα 67.000 οχήματα χαμηλών εκπομπών ρύπων το 2025 και 340.000 το 2030. Σήμερα κυκλοφορούν 39.000 επαναφορτιζόμενα οχήματα».
Προκλήσεις που πρέπει άμεσα να ξεπεραστούν
Παρά τις κυβερνητικές ενέργειες και τα σχετικά επιχορηγούμενα προγράμματα που εξαγγέλλονται, πρέπει να ξεπεραστούν σοβαρές προκλήσεις, που σχετίζονται με τις υποδομές που απαιτεί η ηλεκτροκίνηση. Οι πιο σημαντικές από αυτές αφορούν το θεσμικό πλαίσιο σε ζητήματα αδειοδοτήσεων, τις υψηλές δαπάνες για την υλοποίηση σταθμών φόρτισης, αλλά και την κουλτούρα του ελληνικού κοινού, που ακόμα ένα μεγάλο μέρος του παρουσιάζει αποστροφή προς την ηλεκτροκίνηση. Κρίσιμο ζήτημα αποτελεί ο ρυθμός υλοποίησης των υποδομών, ο οποίος θα πρέπει να συνάδει με την όλο και μεγαλύτερη αύξηση των ηλεκτρικών οχημάτων, γεγονός που για την ώρα δεν φαίνεται να συμβαίνει. Ωστόσο, τα προβλήματα που αναδύονται δεν είναι απροσπέλαστα και μπορούν να ξεπεραστούν με την ορθή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και με στοχευμένες δράσεις, τόσο της πολιτείας όσο και των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Επί του θέματος ο Αλέξανδρος Αρχοντίδης, Commercial Director της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΟΔΟΥ Α.Ε., επισημαίνει ότι «για την επιτάχυνση της κατασκευής υποδομών ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα, πρέπει να ξεπεραστούν οι εξής προκλήσεις: υψηλό κόστος κατασκευής και αναβάθμισης δικτύου, πολυπλοκότητα κανονισμών και αδειών, ανάγκη για αξιόπιστες και συμβατές τεχνολογίες φόρτισης, καθώς και κοινωνική αποδοχή των ηλεκτρικών οχημάτων. Για να ξεπεραστούν αυτές οι προκλήσεις, χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση που να συνδυάζει την οικονομική ενίσχυση, τη βελτίωση των κανονιστικών πλαισίων, τις τεχνολογικές καινοτομίες και την κοινωνική ευαισθητοποίηση. Η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων και η ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των υποδομών ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα». Με τη σειρά του ο Ροδιανός Αντωνακόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, Νέα Οδός και Κεντρική Οδός, τονίζει ότι «προκλήσεις αποτελούν η αναβάθμιση του υπάρχοντος δικτύου διανομής ενέργειας και των σχετικών υποσταθμών, η αύξηση παραγωγής πράσινης ενέργειας και η διάρκεια διαδικασίας αδειοδότησης και τοποθέτησης ταχυφορτιστών. Στη Νέα Οδό με την τεχνογνωσία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, δημιουργήσαμε μια διέξοδο στις προσκλήσεις αυτές με την κατασκευή του πρώτου και μεγαλύτερου υβριδικού σταθμού φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, μέσω φωτοβολταϊκών, στον ΣΕΑ Μαλακάκας – Σείριος.
Οι ταχυφορτιστές καταναλώνουν την πράσινη ενέργεια που παράγεται και λειτουργεί ανεξάρτητα από το δίκτυο διανομής, αποφεύγοντας την επιβάρυνσή του. Αποτελεί μια ελπιδοφόρα λύση για το μέλλον της ηλεκτροφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα και όχι μόνο».
Απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης
Η περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία αδειοδότησης αποτελεί ένα κρίσιμο πρόβλημα, που καθυστερεί σημαντικά την υλοποίηση σταθμών φόρτισης. Αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τους επιχειρηματίες, ενώ θέτει εμπόδια στην ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης. «Η κύρια πρόκληση είναι οι υποδομές σταθμών φόρτισης να αναπτύσσονται παράλληλα, ίσως και ένα βήμα γρηγορότερα, με την αύξηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αυτή τη στιγμή έχουν εκπονηθεί κάποια σχέδια για δημόσια σημεία φόρτισης που προχωρούν ικανοποιητικά, με προκλήσεις όπως η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης και η βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου για την ταχύτερη επέκταση και αδειοδότηση των σημείων φόρτισης. Για εμάς, το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στο να δοθούν κίνητρα ανάπτυξης των εταιρειών που ασχολούνται αποκλειστικά με την ηλεκτροκίνηση και τις υποδομές φόρτισης, όπως η εταιρεία μας, ώστε να αναπτυχθεί ένας υγιής ανταγωνισμός και να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα» επισημαίνει ο Αθανάσιος Βοζίκης, Founder and Business Developer της EVPOWER.
«Τις περισσότερες φορές τα έργα υποδομών μπορεί να πραγματοποιηθούν σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα μετά από την τεχνική μελέτη, ωστόσο, όταν και όπου χρειαστεί επαύξηση ισχύος, ιδιαίτερα σε μη διασυνδεδεμένο δίκτυο, τότε τα έργα ενδέχεται να καθυστερήσουν από αρκετά έως πολύ. Επίσης, μεγάλο εμπόδιο είναι η δήλωση των έργων μετά την ολοκλήρωση τους στον Διαχειριστή του δικτύου ή στην Πολεοδομία και στις διάφορες πλατφόρμες (π.χ. e-mobility, φορτίζω παντού, e-adeies). Οι διαδικασίες είναι νέες και οι απαιτήσεις μπορεί να διαφέρουν ανά υπηρεσία και υποκατάστημα. Ένα σταθερό και εύκολο νομικό πλαίσιο είναι προϋπόθεση για να υπάρξει περαιτέρω εξάπλωση των υποδομών φόρτισης, ώστε αναλογικά να γίνει και η μετάβαση από τα συμβατικά σε ηλεκτρικά οχήματα πιο εύκολα» εξηγεί στέλεχος της ΑΒ Βασιλόπουλος.
Το μέλλον της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα
Παρά τα προβλήματα που αναλύσαμε παραπάνω, η ηλεκτροκίνηση στη χώρα μας αρχίζει να διαδίδεται με γοργούς ρυθμούς, δημιουργώντας ένα αίσθημα αισιοδοξίας στην πολιτεία, αλλά και στην ελληνική αγορά. Ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων, τόσο δημόσιας όσο και ιδιωτικής χρήσης, έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ενώ έχουν κατασκευαστεί σταθμοί φόρτισης στο μεγαλύτερο κομμάτι της επικράτειας. Στο μέλλον προβλέπεται η ηλεκτροκίνηση να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τους κινητήρες εσωτερικής καύσεως, σύμφωνα με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Η ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα βρίσκεται σε φάση ταχείας ανάπτυξης με αυξανόμενες πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων και επέκταση του δικτύου των φορτιστών. Το πρόγραμμα “Κινούμαι Ηλεκτρικά”, που πρόσφατα άνοιξε ο Γ’ κύκλος του, αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στην αγορά. Η EVPOWER, πρωτοπόρος στον τομέα της προμήθειας και εγκατάστασης φορτιστών πανελλαδικά, συμβάλλει ενεργά προς αυτήν την κατεύθυνση, προωθώντας λύσεις φόρτισης για κάθε ανάγκη» σημειώνει ο Α. Βοζίκης. Μεγάλη ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων βλέπουμε στα super markets της χώρας μας. Σύμφωνα με στέλεχος της ΑΒ Βασιλόπουλος «οι εγκαταστάσεις θέσεων φόρτισης έχουν κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια και όλες οι μεγάλες αλυσίδες έχουν δημιουργήσει ένα αξιοσημείωτο δίκτυο φορτιστών ως επί το πλείστoν με τρίτους συνεργάτες. Στα επόμενα χρόνια αναμένεται να υπάρξει μια αντικατάσταση υπαρχόντων φορτιστών με ταχύτερους (AC φορτιστές με DC Φορτιστές) λόγω του όλο και μεγαλύτερου αριθμού ηλεκτρικών οχημάτων που υποστηρίζουν DC φορτιστές. Με τους πιο γρήγορους DC φορτιστές, που οι δημόσιες φορτίσεις θα γίνονται σε λιγότερο χρόνο και με τη διασπορά των σημείων φόρτισης στα super markets, θα μειωθεί σημαντικά το άγχος εμβέλειας των ηλεκτρικών οχημάτων».
Σημαντική αύξηση των ηλεκτρικών οχημάτων
Ακολούθως, ο Ρ. Αντωνακόπουλος επισημαίνει ότι «η εξέλιξη της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα ξεκίνησε αργά, αλλά με κάθε χρόνο που περνάει, αυξάνεται η ταχύτητα ανάπτυξης του τομέα αυτού. Είναι ευχάριστη η στήριξη του τομέα από τον Δημόσιο μηχανισμό, καθώς και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πάνω από όλα η πιο σημαντική στήριξη έρχεται από την αγορά. Το 2020 το 2,6% των νέων οχημάτων ήταν ηλεκτρικά. Τον Μάρτιο του 2024 το νούμερο αυτό σκαρφάλωσε στο 9,6% σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Εναλλακτικών Καυσίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναμένουμε τα επόμενα χρόνια την απότομη αύξηση σε αυτό το νούμερο, πάντα παράλληλα με τις σχετικές υποδομές».
Σχετικά, ο Α. Αρχοντίδης υπογραμμίζει πως «η ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο με την υιοθέτηση επιδοτήσεων και φορολογικών κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων και σταθμών φόρτισης. Μέχρι 31/5/2024 κυκλοφορούν 39.886 οχήματα BEV και PHEV. Αναμένουμε περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης, συμμόρφωση με ευρωπαϊκές κανονιστικές απαιτήσεις, και αύξηση του μεριδίου αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Η τεχνολογία όμως είναι δυναμική και αλλάζει πολύ γρήγορα, έτσι λοιπόν στην Ολυμπία Οδό παρακολουθούμε τις εξελίξεις και φροντίζουμε να είμαστε πάντα στην αιχμή του δόρατος, προσφέροντας στους χρήστες μας όλες τις τελευταίες υπηρεσίες και δυνατότητες, όπως π.χ. σταθμούς υπερταχείας φόρτισης σε όλους τους Σ.Ε.Α., πρατήριο υδρογόνου από το 2026 στην Ακράτα».
Συμπερασματικά, η ηλεκτροκίνηση στη χώρα μας βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο ανάπτυξης, ωστόσο ακόμα απέχει από τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης με την εξαγγελία επιδοτήσεων και με την παραχώρηση φοροαπαλλαγών, έχει βοηθήσει σημαντικά στην αύξηση των ηλεκτρικών οχημάτων την τελευταία τριετία. Κρίσιμο ζήτημα για τη χώρα μας αποτελούν τα προβλήματα που καθυστερούν την υλοποίηση περισσότερων σταθμών φόρτισης, τα οποία σχετίζονται κατά κύριο λόγο με το κόστος κατασκευής και με την παραχώρηση αδειοδοτήσεων. Οι προκλήσεις αυτές μπορούν να ξεπεραστούν, εφόσον υπάρχει ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό πλάνο και μία σταθερή σχέση συνεργασίας μεταξύ της πολιτείας και των ιδιωτικών επιχειρήσεων που κατέχουν την τεχνογνωσία. Εντούτοις, το μέλλον φαίνεται ιδιαίτερα ελπιδοφόρο και αναμένουμε τα ηλεκτρικά οχήματα να αποτελέσουν το βασικό μέσο μεταφοράς για όλους τους πολίτες, εξασφαλίζοντας ένα πιο υγιεινό αστικό περιβάλλον για όλους.