Το Construction είχε την τιμή να παρακολουθήσει τις εργασίες του φετινού συνεδρίου της IBTTA. Ενώπιον του διεθνούς ακροατηρίου, αναγνωρίστηκε η υπεροχή των μεγάλων οδικών αξόνων της Ελλάδας και φυσικά των εταιρειών που τους λειτουργούν.
Στην Αθήνα διεξήχθη φέτος το διεθνές συνέδριο της της Διεθνούς Ένωσης Αυτοκινητοδρόμων (International Bridge, Tunnel and Turnpike Association – IBTTA), υπό τον τίτλο Global Tolling Summit, θέτοντας επί τάπητος όλα όσα απασχολούν τη βιομηχανία των μεγάλων οδικών αξόνων σε παγκόσμιο επίπεδο. Βιωσιμότητα, αειφορία, πράσινη κινητικότητα σε συνάρτηση με την ενεργειακή μετάβαση, μείωση του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα, κλιματική κρίση, ανθεκτικότητα, διαλειτουργικότητα, τεχνολογία και αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης σε οχήματα, υποδομές και παροχή υπηρεσιών ήταν τα θέματα που απασχόλησαν τους συνέδρους.
Οικοδεσπότης του φετινού συνεδρίου ήταν η HELLASTRON, που εκπροσωπεί όλους τους σύγχρονους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους και υποδομές με διόδια (Αττική Οδός, Γέφυρα, Εγνατία Οδός, Νέα Οδός, Μορέας, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Ολυμπία Οδός και Κεντρική Οδός).
Χρήστος Σταϊκούρας: Κομβική η ανάπτυξη των αυτοκινητοδρόμων
Τη σημασία της κατασκευής και της συντήρησης των σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, αλλά και της κοινωνικής συνοχής, υπογράμμισε στο συνέδριο ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας.
Όπως σημείωσε ο Υπουργός: «Η σημασία της ανάπτυξης των αυτοκινητοδρόμων είναι θεμελιώδης τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία, ενώ αποτελεί και ένα εξαιρετικό πεδίο ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών με ‘ευφυή’ συστήματα μεταφορών. Αυτά τα συστήματα προσφέρουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες προς τους χρήστες και ταυτόχρονα, συμβάλλουν στην εξωστρέφεια του εθνικού συστήματος μεταφορών, μέσω της διαλειτουργικότητας που μπορεί να αποκτήσουν με ανάλογα συστήματα άλλων χωρών».
Ο κ. Σταϊκούρας τόνισε την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα της κατασκευής των αυτοκινητοδρόμων τα τελευταία 25 χρόνια στη χώρα μας με την ανάπτυξη ενός δικτύου «οδικών αρτηριών συνολικού μήκους 2,5 χιλιάδων χιλιομέτρων με σταθμούς διοδίων, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερα από 300 χιλιόμετρα σηράγγων και γεφυρών», υπογραμμίζοντας τη σημαντική συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα σε αυτήν.
Βασίλης Χαλκιάς: Κλιματική κρίση και τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν τα δεδομένα
Αναμφισβήτητα, ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της διεθνούς εκδήλωσης ήταν το γεγονός της ανάληψης της προεδρίας της ΙΒΤΤΑ από τον «δικό μας» Βασίλη Χαλκιά, πρώτο Έλληνα στα 92 χρόνια της ιστορίας της Διεθνούς Ένωσης. Ο κ. Χαλκιάς έχει διατελέσει πρώτος και επί πενταετία (2014-2019) Πρόεδρος της HELLASTRON, Πρόεδρος της Ένωσης των Ευρωπαϊκών Αυτοκινητοδρόμων (ASECAP) το 2018 – 2019 και Πρόεδρος της Διεθνούς Οδικής Ομοσπονδίας (International Road Federation – IRF) το 2019 – 2022, αποτελώντας την μοναδική διεθνώς μέχρι σήμερα περίπτωση της τριπλής αυτής αναγνώρισης.
«Η επιλογή της Αθήνας για τη διεξαγωγή της διεθνούς αυτής διοργάνωσης μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς με σκληρή δουλειά και με ένα άρτιο, ασφαλές και διαλειτουργικό δίκτυο σε όλη την Ελλάδα, πρωταγωνιστούμε τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιους φορείς υψηλού κύρους που προωθούν την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και διαμορφώνουν τις εξελίξεις του κλάδου», επισημαίνει ο κ. Χαλκιάς σε δήλωσή του στο Construction.
Ο επερχόμενος πρόεδρος της ΙΒΤΤΑ και πολύπειρο στέλεχος της βιοηχανίας υποδομών κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην κοινή αποστολή για την προώθηση της βιώσμης κινητικότητας, αναδεικνύει την πρόκληση της κλιματκής κρίσης, καθώς και τις καινοτομίες των μεγάλων οδικών αξόνων.
Αναλυτικά, ο Βασίλης Χαλκιάς σημειώνει: «Προσωπικά, αξιοποιώντας τις προηγούμενες ιδιότητές μου ως Πρόεδρος της Ένωσης των Ευρωπαϊκών Αυτοκινητόδρομων (Association Européenne des Concessionnaires d’Autoroutes et d’ouvrages à Péage – ASECAP) και της Διεθνούς Οδικής Ομοσπονδίας (International Road Federation – IRF) και προσεχώς ως Πρόεδρος της IBTTA, αλλά και δεδομένης της προηγούμενης συνεργασίας μου με την Παγκόσμια Οδική Ένωση των 126 κυβερνητικών φορέων από όλο το πλανήτη (PIARC), προσκάλεσα στο ίδιο τραπέζι τους Προέδρους των τεσσάρων αυτών Οργανισμών που αποτελούν τους κορυφαίους εκπροσώπους τους με στόχο να αναπτύξουν ακόμα ισχυρότερους δεσμούς και να υιοθετήσουμε κοινή ατζέντα για το μέλλον της βιώσιμης κινητικότητας, συντονίζοντας τη συγκεκριμένη, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση, που έθεσε επί τάπητος τα κρίσιμα ζητήματα για το σήμερα και το αύριο των αυτοκινητόδρομων.
Η μεγαλύτερη πρόκληση των καιρών μας –και στην περίπτωση των οδικών υποδομών– είναι η κλιματική κρίση που απειλεί ανθρώπινες ζωές και περιουσίες καθώς και τη βιωσιμότητα των ίδιων των υποδομών. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι προδιαγραφές κατασκευής των νέων έργων θα πρέπει πλέον να ανταποκρίνονται στις νέες απαιτήσεις ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας, ενώ για τις υφιστάμενες υποδομές η εφαρμογή εξελιγμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και αντιμετώπισης θα αποτελέσει μονόδρομο.
Περαιτέρω, επεκτείνεται σταδιακά σε όλο τον κόσμο η μετάβαση σε συστήματα διοδίων ελεύθερης ροής, όπου οι οδηγοί δεν σταματούν σε σταθμούς διοδίων ή σε μπάρες, αλλά μέσα από συμβατές τεχνολογίες είναι δυνατή η ασύρματη και χωρίς επαφή πληρωμή, κυρίως μέσα από την καταγραφή των πινακίδων τους με ηλεκτρονικά μέσα. Προκύπτουν δε πολλαπλά οφέλη όπως η εξοικονόμηση χρόνου κατά τις μετακινήσεις και η μείωση της κατανάλωσης και των εκπεμπόμενων ρύπων, αναβαθμίζοντας συνολικά το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Οι τεχνολογίες αιχμής και δη η τεχνητή νοημοσύνη έχουν αλλάξει επίσης τα δεδομένα και στον τομέα της οδικής ασφάλειας, με τις αυτοκινητοβιομηχανίες να επενδύουν σημαντικά στην αυτόνομη οδήγηση και την ασφάλεια. Τα συστήματα που διαθέτουν πλέον τα οχήματα έχουν τη δυνατότητα να επεμβαίνουν στις λειτουργίες τους την κρίσιμη στιγμή. Είναι ενθαρρυντικό ότι σύμφωνα με σχετικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί, υπάρχει αισθητή μείωση των τροχαίων ατυχημάτων για τα μοντέλα που είναι εξοπλισμένα με ένα τεχνολογικό πακέτο ενεργητικής ασφάλειας.
Για το μείζον ζήτημα της οδικής ασφάλειας όμως ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει καθοριστικός στην εξίσωση, άρα βασικό ζητούμενο είναι η περαιτέρω προώθηση της παιδείας οδικής ασφάλειας από τα κράτη, στα σχολεία και σε ολόκληρη την κοινωνία. Στην Ελλάδα, που τη δεκαετία 2012-2021 περισσότεροι από 7.600 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους, είναι παρήγορο ότι ο αριθμός των θυμάτων μειώθηκε αισθητά (22%) τα τελευταία πέντε χρόνια σε σχέση με τα προηγούμενα πέντε, ενώ η αντίστοιχη μείωση στους αυτοκινητόδρομους ανήλθε σε 18%. Όλοι μαζί οφείλουμε να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για αυτήν την υπόθεση ζωής – σταθερός σύμμαχος της Πολιτείας σε αυτήν την προσπάθεια είναι η HELLASTRON και τα μέλη της, πραγματοποιώντας δράσεις και εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.
Είμαστε και θα είμαστε παρόντες άλλωστε σε όλα τα μέτωπα. Διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι τα χρήσιμα συμπεράσματα που προέκυψαν από το διεθνές Συνέδριο της IBTTA στην Αθήνα, θα λειτουργήσουν ως οδηγός για την εξέλιξη των ελληνικών αυτοκινητόδρομων».
Εμμανουήλ Βράιλας: Οι ελληνικοί αυτοκινητόδρομοι στην κορυφή της τεχνολογικής καινοτομίας
Τη σημασία της πολυπληθούς εκδήλωσης και -πολύ περισσότερο- το περιεχόμενο των ελληνικών παρουσιάσεων που εντυπωσίασαν τους συνέδρους ανάδειξε μεταξύ αλλων ο Πρόεδρος της HELLASTRON, Εμμανουήλ Βράιλας.
«Ως Πρόεδρος της HELLASTRON -που αριθμεί στα μέλη της όλους τους σύγχρονους ελληνικούς αυτοκινητοδρόμους και υποδομές με διόδια (Αττική Οδό, Γέφυρα, Εγνατία Οδό, Νέα Οδό, Μορέα, Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, Ολυμπία Οδό και Κεντρική Οδό), είναι φυσικό να αισθάνομαι υπερηφάνεια, όταν σε ένα συνέδριο υψηλού διεθνούς κύρους, η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως μια από τις κορυφαίες χώρες στον κόσμο σε οδικές υποδομές αλλά και στη φιλοσοφία και την πρακτική εφαρμογή της συντήρησης και λειτουργίας τους. Αυτό αποτυπώθηκε στον εντυπωσιακό για διεθνές συνέδριο αριθμό (το ένα τρίτο του συνόλου) ελληνικών παρουσιάσεων, στην υψηλή ποιότητα και την καινοτομική τους προσέγγιση, και βέβαια, στην ανάληψη της προεδρίας της IBTTA από τον πρώην Πρόεδρο της HELLASTRON, της ASECAP και της IRF, Βασίλη Χαλκιά, από 1-1-2024», αναφέρει στη δήλωση που παραχώρησε στο Construction.
«Επίσης αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση από την τοποθέτηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Χ. Σταϊκούρα, που κατά την ομιλία του στο Συνέδριο αναφέρθηκε στη σημασία των σύγχρονων ελληνικών παραχωρήσεων αυτοκινητοδρόμων ως πεδίων εφαρμογής νέων ευφυών τεχνολογιών μεταφορών, τονίζοντας παράλληλα τη συμβολή μας στον μετασχηματισμό του βασικού οδικού κορμού της χώρας σε εργαλείο εξωστρέφειας και οικονομικής ανάπτυξης.
Πραγματικά, για έναν κλάδο που στην Ελλάδα έχει ιστορία μόλις δύο δεκαετιών, η διεθνής διάκριση από εκπροσώπους χωρών με πολλαπλάσιο ΑΕΠ και πολύ περισσότερα χρόνια εμπειρίας και ενασχόλησης με τον συγκεκριμένο τομέα είναι μεγάλη τιμή, όπως αντίστοιχα και η αναγνώριση της πολιτείας για τον ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό μας ρόλο», τονίζει ο κ. Βράιλας, καταλήγοντας: «Η μεγαλύτερη ίσως ικανοποίηση προέρχεται από το γεγονός ότι ως κλάδος συνεισφέρουμε πολύ ουσιαστικά σε τομείς που αφορούν άμεσα την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των συμπολιτών μας όπως: στην οδική ασφάλεια, έχοντας μειώσει, από το 2007, τους θανάτους από τροχαία στους αυτοκινητοδρόμους κατά 90% στο δίκτυο των 2.160 χλμ. που λειτουργούμε – μόλις το 6% του συνόλου των θανάτων από τροχαία όταν το αντίστοιχο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι 8%, στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με συνεχείς επενδύσεις για τη μείωση του αποτυπώματος CO2 του δικτύου μας και την ταχύτερη επίτευξη πράσινης κινητικότητας, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπήςκαι τέλος στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας επενδύοντας σε ετήσια βάση περισσότερα από 191 εκατομμύρια ευρώ».
Με drones, ΑΙ και AR ο έλεγχος ελληνικών δρόμων και γεφυρών
Το δεύτερο πιο σημαντικό γεγονός του Global Tolling Summit ήταν η παρουσίαση ελληνικών case studies με αντικείμενο τον έλεγχο και τη συντήρηση των υποδομών. Πέραν των διαφοροποιήσεων που εντοπίζονται στις τακτικές ελέγχου και συντήρησης των υποδομών, οι ελληνικές εταιρείες που διαχειρίζονται μεγάλους οδικούς άξονες απέδειξαν πως κατέχουν την τεχνογνωσία να ηγηθούν των εξελίξεων σε διεθνές επίπεδο.
Προηγμένος έλεγχος βάσει δεδομένων
Τις καινοτομίες που εφαρμόζει η Ολυμπία Οδός παρουσίσε αρχικά ο Παναγιώτης Παπανικόλας, εστιάζοντας στις νέες μεθόδους ελέγχου και συντήρησης των γεφυρών που περιλαμβάνονται στο δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου. Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, ο στρατηγικός έλεγχος των γεφυρών και σηράγγων του αυτοκινητοδρόμου περιλαμβάνει τη λεπτομερή εξέταση κάθε 6 χρόνια, την οπτική κάθε τρία, ενώ προβλέπεται ο έλεγχος ειδικών περιπτώσεων (π.χ. έπειτα από σεισμό ή ατύχημα).
Ειδική αναφορά έκανε στις πλατφόρμες Scanprint IMS και Drone Photogrammetry, όπως και στην εφαρμογή μοντελοποίησης που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη, για τον έλεγχο, τον εντοπισμό και την επιδιόρθωση φθορών σε επιφανειακά αλλά και δύσβατα σημεία.
Heron: Το ρομποτικό σύστημα για τις οδικές υποδομές
Την προηγμένη πλατφόρμα Heron, στην οποία συμμετέχει η Ολυμπία Οδός, ανέδειξε από την πλευρά του ο Γιάννης Χανδάνος. Ο Quality & Administrative Support Manager της Ολυμπίας Οδού, μιλώντας για το ευρωπαϊκό R&D project που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon 2000, σημείωσε πως η έξυπνη ρομποτική πλατφόρμα έχει στόχο να αναλάβει ποικίλα θέματα συντήρησης και ελέγχου στον αυτοκινητόδρομο.
Η πιλοτική εφαρμογή της πλατφόρμας Heron θα γίνει το καλοκαίρι του 2024 στην Ελλάδα από την Ολυμπία Οδό, στην Ισπανία από την Acciona και στη Γαλλία από το Gustave Eiffel Univercity. Στο πρόγραμα Heron συμμετέχουν συνολικά 11 μέλη (εταιρείες και ιδρύματα) από 7 χώρες. Στο τέλος της δοκιμαστικής λειτουργίας, θα αξιολογηθεί η δυνατότητα του Heron στη βελτίωση της ασφάλειας, στη μείωση του κόστους συντήρησης και στην αποφυγή προβλημάτων στην κυκλοφορία κατά τη διάρκεια των τεχνικών εργασιών συντήρησης.
Ολιστική διαχείριση των υποδομών
Την προσέγγιση που έχει υιοθετήσει στο Asset Management ο Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου παρουσίασε ο Ζαχαρίας Μαριδάκης. Σύμφωνα με τον Technology Support Manager της Aegean Motorway, καθοριστκό χρονικό σημείο ήταν η επιλογή της σουίτας IBM Maximo Application Suite το 2022, που τόσο στο management οσο και στο mobile module, επιτρέπει καλύτερη διαχείριση των εργασιών, πληρέστερα και αναλυτικότερα δεδομένα, αλλά και εγγυάται την τήρηση των κανόνων ασφαλείας.
Ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και ασφάλεια
Τέλος, ο Αστέριος Σιμόπουλος μίλησε για τις μεθόδους ελέγχου, καταγραφής δεδομένων και παρέμβασης στα έργα της Νέας Οδού. Ο Asset & Planning Manager of New & Heavy Maintenance Projects της Νέας Οδού έφερε ως παράδειγμα τη διάβρωση εδάφους που παρατηρήθηκε στα θεμέλια μιας ανισόπεδης διάβασης. Ανέφερε ότι αρχικά χρησιμοποιήθηκε οπτικός έλεγχος και έπειτα κρίθηκε αναγκαία η χρήση UAV, με το οποίο καταγράφηκαν λεπτομερή δεδομένα του σημείου. Στη συνέχεια, με την ψηφιακή αποτύπωση των δεδομένων, οι τεχνικοί της Νέας Οδού προέβησαν στη δημουργία της κατάλληλης δομοστατικής ενίσχυσης.
Προστιθέμενη αξία από τα έσοδα των διοδίων
«A visual feast – big projects from around the globe» ήταν ο τίτλος της συζήτησης για το πώς η προστιθέμενη αξία από τα έσοδα των διοδίων μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη των υποδομών. Σπουδαία παρουσία είχαν οι εκπρόσωποι των ελληνικών εταιρειών, οι οποίοι παρουσίασαν την ανάπτυξη της χώρας μας μέσα από τη δική τους οπτική.
«Σήμερα θα αναφερθούμε στο project του υβριδικού σταθμού φόρτισης στο ΣΕΑ Σείριος, το οποίο πρόκειται να αλλάξει το μέλλον της ενεργειακής αυτονομίας των αυτοκινητοδρόμων» τόνισε ο Ροδιανός Αντωνακόπουλος, CEO της εταιρείας Νέα Οδός. Συγκεκριμένα, ο ίδιος εξήγησε ότι ο σταθμός αποτελείται από 4 ταχυφορτιστές, με ισχύ 120Kw ο καθένας, ενώ διαθέτει ηλιακά πάνελ, τα οποία καλύπτουν συνολική επιφάνεια 2.293m2. Οι ενεργειακές ανάγκες του σταθμού καλύπτονται από την παραγωγή των πάνελ και του συμβατικού δικτύου ηλεκτροδότησης, ενώ διαθέτει μπαταρίες λιθίου μεγάλης χωρητικότητας για την αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας, στοιχεία που «καθιστούν τον σταθμό τον πρώτο του είδους του στην Ελλάδα», τόνισε ο CEO της εταιρείας Νέα Οδός.
Από την πλευρά του, ο Πάνος Λούκας, Managing Director της Γέφυρα Α.Ε., επεσήμανε πως, πριν από τη Γέφυρα του Ρίου – Αντίρριου, υπήρχαν τεράστια κυκλοφοριακά προβλήματα στην περιοχή, αφού για να διασχίσουν τα οχήματα τον ισθμό μέσω των Ferry boat, χρειάζονταν περίπου 45 λεπτά, ενώ σε περίπτωση κακοκαιρίας η πρόσβαση στην απέναντι όχθη ήταν αδύνατη.
Πρόκειται για μία ζωτικής σημασίας υποδομή, συνολικού κόστους 786 εκ. ευρώ, η οποία ολοκληρώθηκε το 2004 λίγο πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες εξήγησε ο Π. Λουκάς και συμπλήρωσε ότι «στην καινοτόμο κατασκευή, η οποία υλοποιήθηκε σε βάθος 65m κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, χρησιμοποιήθηκαν 312.517 m3 ενισχυμένου σκυροδέματος και 17.700 τόνοι δομικού χάλυβα».
Οφέλη από τις χιλιομετρικές χρεώσεις
«Distance – Based charging/road usage charging» ήταν ο τίτλος του πάνελ στο οποίο συζητήθηκαν οι χιλιομετρικές χρεώσεις που σχεδιάζουν να επιβάλουν αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στα αστικά κέντρα, προκειμένου να προωθήσουν τις αρχές της βιωσιμότητας και να αντισταθμίσουν τα μειωμένα έσοδα από τους φόρους καυσίμων που επιφέρει η ηλεκτροκίνηση.
Αρχικά, ο Ansgar Kauf, Senior Expert, Innovative Mobility ανέφερε ότι οι φόροι που προέρχονται από τα καύσιμα αποτελούν βασική χρηματοδότηση του οδικού κλάδου και του κράτους. «Εξαιτίας της ολοένα αυξανόμενης χρήσης των ηλεκτρικών οχημάτων, προβλέπεται μείωση 33% έως το τέλος του 2023 των παραπάνω εσόδων, ποσοστό το οποίο πρόκειται να ανέλθει στο 90% το 2050» επισήμανε χαρακτηριστικά. Λύση, σύμφωνα με τον ίδιο, αποτελεί η αντικατάσταση της φορολογίας καυσίμων με την πληρωμή διοδίων, η οποία θα βασίζεται στα χιλιόμετρα που θα διανύει ένα όχημα. Από την άλλη πλευρά, ο Justin Hamilton, Director της Kapsch TrafficCom, εστίασε στις προκλήσεις που υπάρχουν στην επιβολή χρεώσεων με βάση την κυκλοφοριακή συμφόρηση ή την απόσταση. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε ότι το κόστος των διοδίων θα είναι αφενός υψηλότερο από τον φόρο που υπάρχει σήμερα στα καύσιμα και αφετέρου θα αποτελεί πιο δύσκολη υπόθεση η συλλογή του.