Ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Αειφόρων Κτιρίων Ελλάδας περιγράφει τα επόμενα βήματα της Οδηγίας, αλλά και το πώς θα επηρεαστεί η ελληνική αγορά κατασκευών και δομικών υλικών.
Το SBC Greece, ως το ελληνικό μέλος του World Green Building Council, προωθεί την αειφορία στον κατασκευαστικό τομέα, παρέχοντας τεχνική καθοδήγηση, στρατηγική υποστήριξη και ενεργό συμμετοχή στις διεθνείς πρωτοβουλίες για ένα βιώσιμο δομημένο περιβάλλον. Το Construction, αντιλαμβανόμενο τον κομβικό ρόλο του SBC Greece ως συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε φορείς της ελληνικής αγοράς και τους ευρωπαϊκούς στόχους, απευθύνθηκε στον Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου Αειφόρων Κτιρίων Ελλάδας και CEO της ICON Group, Δημήτρη Μαναγούδη, με σκοπό να περιγράψει τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει για την εναρμόνιση και εφαρμογή των απαιτήσεων της νέας Οδηγίας.
Όπως εξηγεί μεταξύ πολλών άλλων ο κ. Μαναγούδης, «η αναθεωρημένη EPBD αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την επίτευξη κτιρίων μηδενικών εκπομπών και βιώσιμων πόλεων. Η επιτυχής εφαρμογή της θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και τη δέσμευση για συνεχή βελτίωση των πρακτικών και των πολιτικών στον κτιριακό τομέα. Ως SBC Greece, θα συνεχίσουμε να συμβάλλουμε ενεργά στην κατεύθυνση αυτή, διασφαλίζοντας ότι η Ελλάδα θα πρωτοπορήσει στη μετάβαση προς ένα βιώσιμο δομημένο περιβάλλον».
Τι νέο εισάγει η αναθεωρημένη EPBD;
Η νέα οδηγία εστιάζει στην ενίσχυση των υποδομών και της νομοθεσίας για την επίτευξη κτιρίων μηδενικών εκπομπών (nearly zero-emission buildings – nZEB) έως το 2050.
Ορισμένα από τα βασικά σημεία της αναθεώρησης περιλαμβάνουν, αρχικά, την υποχρεωτική εφαρμογή των κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nZEB). Συγκεκριμένα, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι nZEB έως το 2030, ενώ το υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα θα πρέπει να υποβληθεί σε αναβαθμίσεις που να πλησιάζουν αυτό το πρότυπο. Επίσης, προωθούνται η ηλεκτροκίνηση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με την ενσωμάτωση σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και την ενίσχυση της χρήσης ΑΠΕ. Ακόμη, ενθαρρύνεται η χρήση τεχνολογιών που επιτρέπουν τη διαχείριση της ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή η ψηφιακή αποτύπωση και τα έξυπνα κτίρια. Τέλος, ενισχύονται τα κίνητρα για ανακαινίσεις, με τη χρήση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και υποστήριξη για την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων.
Πιστεύετε ότι η Οδηγία κινείται στη σωστή κατεύθυνση;
Αναμφισβήτητα, η αναθεωρημένη EPBD θέτει φιλόδοξους στόχους, αλλά υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Στην Ελλάδα, για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, οι απαιτήσεις για nZEB έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται, αλλά το πλαίσιο χρειάζεται ενίσχυση, ιδιαίτερα στην εφαρμογή τους στον ιδιωτικό τομέα, την εκπαίδευση-κατάρτιση, και την απλούστευση των διαδικασιών χρηματοδότησης.
Αναλυτικά, ενώ τα δημόσια κτίρια κινούνται προς τα nZEB, παρότι ο ρυθμός και η ταχύτητα υλοποίησης δεν δείχνει να ενσωματώνεται στις απαιτήσεις, στον ιδιωτικό τομέα οι προκλήσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες κυρίως ως προς θέματα χρηματοδότησης και κόστους επενδύσεων.
Την ίδια στιγμή, οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου χρειάζονται καλύτερη κατάρτιση σχετικά με την ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών και νέων τεχνολογιών (κυρίως ως προς την εφαρμογή). Αυτός ο παράγοντας πρέπει να συγκεραστεί και με το δεδομένο της έλλειψης κατασκευαστικού εργατικού δυναμικού και το προφίλ που διατηρεί ο κλάδος αυτός, δηλαδή της δυσκολίας που αντιμετωπίζει να προσελκύει νέο δυναμικό.
Το ίδιο κρίσιμο με τα παραπάνω είναι το γεγονός πως παρά την ύπαρξη ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι συχνά πολύπλοκη.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα για την εφαρμογή της Οδηγίας;
Η επιτυχής εφαρμογή της Οδηγίας στην Ελλάδα απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση με τα εξής βήματα:
Εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου: Επικαιροποίηση των κανονισμών για να ευθυγραμμιστούν με τις νέες απαιτήσεις. Η Ελλάδα έχει πλούσιο νομικό υπόβαθρο, μια καλή παρακαταθήκη που όμως παραμένει πολύπλοκο και συνήθως δεν διευκολύνει την εξέλιξη σε επιμέρους θέματα. Χρειάζεται να απλοποιηθεί και να είναι ένα ξεκάθαρο πλαίσιο χωρίς να επιτρέπονται διαφορετικές ερμηνείες.
Προώθηση χρηματοδοτικών εργαλείων: Ενίσχυση προγραμμάτων όπως το «Εξοικονομώ» και δημιουργία νέων εργαλείων για την υποστήριξη ανακαινίσεων. Φυσικά, είναι κρίσιμος ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος, το οποίο και αυτό, χρήζει εκπαίδευσης και εναρμόνισης.
Δημόσια ευαισθητοποίηση: Εκστρατείες ενημέρωσης για τα οφέλη της ενεργειακής απόδοσης. Πρέπει να εκπαιδευτεί και ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία σε όλες τις δομές, προκειμένου να αλλάξουμε την κουλτούρα για το πως αντιμετωπίζουμε τα κτίρια και τις εργασίες σε αυτά.
Συνεργασία με τη βιομηχανία:Ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ φορέων κατασκευής και έρευνας για την ανάπτυξη καινοτόμων υλικών και τεχνολογιών. Εδώ ο ρόλος των Πανεπιστημίων και δομών εκπαίδευσης είναι καταλυτικός, καθώς μπορεί να έχει ρόλο καθοδηγητικό.
Τι σημαίνει για την ελληνική αγορά;
Η αναθεωρημένη οδηγία φέρνει σημαντικές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για την ελληνική αγορά:
Πρώτα απ’ όλα, αύξηση ζήτησης για καινοτόμα υλικά και τεχνολογίες. Υλικά με υψηλή θερμομονωτική απόδοση και χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση. Γενικότερα η τεχνολογία των υλικών θα επιφέρει νέες τάσεις που τα τροποποιήσουν δομικά, τον τρόπο της κατασκευής των υλικών όπως τα γνωρίζουμε σήμερα.
Δεύτερον, αναμένεται ενίσχυση του κατασκευαστικού τομέα. Οι επενδύσεις σε ανακαινίσεις και νέες κατασκευές θα δώσουν ώθηση στην οικονομία.
Τρίτον, ανάπτυξη εξειδικευμένων επαγγελμάτων. Μηχανικοί, αρχιτέκτονες και κατασκευαστές με γνώσεις βιώσιμου σχεδιασμού θα είναι περιζήτητοι. Εργατικό δυναμικό που θα γνωρίζει να εφαρμόζει τα νέα συστήματα και υλικά, θα έχει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.
Πώς επηρεάζεται η έρευνα και ανάπτυξη των δομικών υλικών;
Η αναθεωρημένη EPBD δίνει ισχυρή ώθηση στην έρευνα για πιο «πράσινα» υλικά. Οι εταιρείες δομικών υλικών καλούνται να αναπτύξουν υλικά με μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα, να βελτιστοποιήσουν τις θερμομονωτικές ιδιότητες των προϊόντων τους, να ενσωματώσουν την αρχή της κυκλικής οικονομίας, προωθώντας ανακυκλώσιμα και επαναχρησιμοποιούμενα υλικά, αλλά και να προωθούν ολοένα και περισσότερο την έκδοση EPD’s υλικών καθώς από τέλος του 2030 οδηγούμαστε σε υποχρεωτική έκδοση.
Στην Ελλάδα, η έρευνα στον τομέα αυτό παρουσιάζει πρόοδο, αλλά απαιτείται περαιτέρω χρηματοδότηση και συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας.
