Εν μέσω ενεργειακής κρίσης και καινοφανών ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες, η ελληνική βιομηχανία δομικών υλικών παρουσιάζεται ιδιαίτερα ανταγωνιστική και θέτει τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια.
Παρά την παγκόσμια ύφεση η Ελλάδα ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της
Κορυφαία στελέχη της ελληνικής αγοράς και εκπρόσωποι σπουδαίων φορέων του κατασκευαστικού τομέα, έδωσαν το παρών στο Building Materials Forum, που διοργανώθηκε την Τρίτη 13 Δεκεμβρίου του 2022 από τον όμιλο επικοινωνιών BOUSSIAS. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, τέθηκαν επί τάπητος τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη βιομηχανία δομικών υλικών, οι δυσκολίες που η τελευταία αντιμετωπίζει εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και των ελλείψεων σε πρώτες ύλες, καθώς και προβλέψεις για το μέλλον του κλάδου.
Τριπλάσιο ποσοστό ανάπτυξης για το 2023
«Τα δομικά υλικά θα πρέπει να στρέφονται στη δομική ποικιλομορφία, στον κύκλο ζωής και στην ανακύκλωση» υπογράμμισε ο Νίκος Παπαθανάσης, Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ανοίγοντας τις εργασίες του συνεδρίου. Το 2022 η Ελλάδα φαίνεται να σημειώνει συντελεστή ανάπτυξης 5,6% τη στιγμή που η υπόλοιπη Ευρώπη πέφτει κάτω από το 3%. Στόχος για το νέο έτος, είναι το ποσοστό αυτό να τριπλασιαστεί και η χώρα μας να αποτελέσει μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις που δεν θα μπει σε ύφεση. Καίριος δείκτης οικονομικής προόδου είναι η εξαγωγιμότητα ενός κράτους, τόνισε ο Αναπληρωτής Υπουργός και συμπλήρωσε ότι στην Ελλάδα ο κατασκευαστικός κλάδος έχει μεγάλο ποσοστό εξαγωγών σε δομικά υλικά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει βαρύτητα στον πράσινο χαρακτήρα των προϊόντων και πιο συγκεκριμένα στον τρόπο παρασκευής τους, στις ενεργειακές δαπάνες παραγωγής και εξόρυξης, καθώς και στο κόστος μεταφοράς. Εξετάζεται σύντομα να θεσπιστεί περιβαλλοντικός φόρος στα προϊόντα εκτός Ευρώπης, που δεν θα τηρούν τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Σταδιακά οι επιταγές του ESG υιοθετούνται σε ουσιαστικό επίπεδο από τις ελληνικές επιχειρήσεις και οι καταναλωτές σύντομα θα επιλέγουν αγαθά με βάσει τα κριτήρια βιωσιμότητας. Στα άμεσα σχέδια είναι να ληφθούν μέτρα τα οποία θα βοηθήσουν τις μικρότερες επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση στα τεράστια ποσά των χρηματοδοτήσεων, που θα δοθούν το προσεχές διάστημα. «Η πολιτεία δείχνει πλήρη εμπιστοσύνη στον ιδιωτικό τομέα και στους αρμόδιους φορείς όπως το ΤΕΕ, για τη σωστή απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης» εξέφρασε ο Ν. Παπαθανάσης και πρόσθεσε πως «η άνθιση του κατασκευαστικού τομέα θα ανοίξει νέες θέσεις εργασίας, θα αποτελέσει δέλεαρ για τους Έλληνες μηχανικούς που έχουν διαφύγει στο εξωτερικό και πυλώνα ευρύτερης οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα».
Ο ρόλος των νέων τεχνολογιών στην επιχειρηματική ανταγωνιστικότητα
Η Αντωνία Μοροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ και Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, επισήμανε ότι παρά την κατασκευαστική κρίση που βασανίζει την παγκόσμια αγορά, η ελληνική βιομηχανία δομικών υλικών βρίσκεται σε περίοδο ακμής. Η χώρα μας εξάγει σε μεγάλο ποσοστό πρώτες ύλες, ενώ πολλές ελληνικές εταιρείες είναι μέλη διεθνών ομίλων.
Οι νέες τεχνολογίες καθιστούν την παραγωγή πιο ανταγωνιστική και κερδοφόρα και προς αυτή την κατεύθυνση επενδύουν οι πρωτοπόρες επιχειρήσεις. Οι εφαρμογές της τεχνίτης νοημοσύνης, η χρήση των ρομπότ σε διαδικασίες ρουτίνας, η μαζική ανάλυση δεδομένων, το 3D printing και η προκατασκευή, καθώς και η αξιοποίηση του VR – AR, μπορούν να επιφέρουν μείωση του κόστους και του χρόνου της παραγωγικής διαδικασίας, να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων και να απλοποιήσουν τις πολυσύνθετες διαδικασίες των logistics.
Η αύξηση των τιμολογίων ενέργειας έχει παρασύρει το κόστος των δομικών υλικών προς τα πάνω, σε ποσοστό που αγγίζει σε πολλές περιπτώσεις το 40%. Το φαινόμενο των ανατιμήσεων απειλεί τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αναστέλλει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και θέτει σε κίνδυνο την ολοκλήρωση των δημόσιων έργων, όπως και την απορρόφηση χρημάτων από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ, ανέφερε ότι η σύμμεικτη χρήση παραδοσιακών και σύγχρονων δομικών υλικών, η εφαρμογή της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στα νεόδμητα κτίρια και οι πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας στα κελύφη, μπορούν να επιφέρουν άμεση μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Ιδιαίτερα σημαντικός στην αντιμετώπιση της κρίσης του δομημένου περιβάλλοντος είναι ο Μη Καταστροφικός Έλεγχος, που προσεγγίζει το τέλος του χρόνου ζωής των κατασκευών, καθώς παρέχει διαγνωστικά εργαλεία για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων επεμβάσεων συντήρησης και προστασίας τους.
Φλέγον το ζήτημα των ανατιμήσεων για τις κατασκευές
Στο παρακάτω πάνελ εξετάστηκε με ποιους τρόπους μπορεί να μειωθεί η τιμή των δομικών υλικών και πώς η κατασκευαστική αγορά μπορεί να διαχειριστεί τη μαινόμενη κρίση, η οποία αναμένεται να διαρκέσει για αρκετό διάστημα ακόμη. Στον διάλογο έλαβαν μέρος ο Σέργιος Λαμπρόπουλος, Ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ και Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών, ο Εμμανουήλ Βράϊλας, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ και Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων και ο Νίκος Νικολόπουλος, CEO της TenTec και Technical Partner της TEN BRINKE, ενώ συντονιστής του πάνελ ήταν ο Μιχαήλ Δακτυλίδης, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων.
Θεσμικές παρεμβάσεις για τον περιορισμό της ακρίβειας
Ο Σ. Λαμπρόπουλος, επισήμανε ότι για να περιοριστεί η καλπάζουσα άνοδος των δομικών υλικών, θα πρέπει να συσταθεί ένα εθνικό σύστημα τιμολόγησης και αναθεωρήσεων. Πριν από μερικά χρόνια προτάθηκε η δημιουργία ενός Εθνικού Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών, αλλά καταργήθηκε το 2015. Σήμερα η ιδέα αυτή επανήλθε στο προσκήνιο, ωστόσο η υλοποίηση της προχωρά με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Η εξεύρεση νέων τεχνικών και η προώθηση καινοτόμων προϊόντων, συνδυαστικά με καίριες θεσμικές διορθώσεις, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος, που θα βάλουν φρένο στην άνοδο των τιμών και θα φέρουν σημαντική ανάπτυξη του κλάδου, υποστήριξε ο πρόεδρος του ΕΣΒΥΚ.
Υπό αμφισβήτηση η ολοκλήρωση των δημόσιων έργων
«Η ραγδαία αύξηση του κατασκευαστικού κόστους οφείλεται στην υψηλή ζήτηση που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στον τομέα, στον πόλεμο στην Ουκρανία, στην υγειονομική κρίση των δύο προηγούμενων ετών, καθώς και στην αστάθεια που επικρατεί στην εφοδιαστική αλυσίδα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ε. Βράϊλας. Παράλληλα, με την εκτίναξη των τιμών δεν υπάρχει επαρκής θεσμική κατοχύρωση για τις προδιαγραφές των νέων υλικών. Ο ιδιωτικός τομέας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μπορέσει να ξεπεράσει τις αναδυόμενες δυσκολίες, μέσω του γόνιμου διαλόγου και των συνεχών διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, πολλά δημόσια έργα, εξαιτίας της δυσκαμψίας της ελληνικής νομοθεσίας, κινδυνεύουν να εγκαταλειφθούν, καθώς κρίνονται οικονομικά μη βιώσιμα. Πρέπει να ξεπεραστούν άμεσα οι δυσχέρειες, διότι υπάρχει το καταστροφικό για τη χώρα ενδεχόμενο να χαθούν οι χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αξιολόγηση των ακινήτων βάσει της βιωσιμότητας τους
«Η αύξηση της τιμής των δομικών υλικών αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για την παγκόσμια κατασκευαστική αγορά» σημείωσε ο Ν. Νικολόπουλος.
Η ανατίμηση αποτελεί σημαντικό αντιαναπτυξιακό παράγοντα και οδηγεί πολλά projects στην εγκατάλειψή τους. Επιπρόσθετο πρόβλημα αποτελούν οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες και σε υπηρεσίες, οι οποίες αναμένεται να γίνουν ακόμη πιο έντονες. Συνεπώς, υπό αυτές τις συνθήκες, μεγάλη πρόκληση για τις εταιρείες κατασκευών θα αποτελεί η τήρηση του κοστολογίου και των χρονοδιαγραμμάτων. «Ο ιδιωτικός τομέας είναι ανοικτός σε πρακτικές που επιφέρουν εξοικονόμηση χρημάτων και βιώσιμη ανάπτυξη» τόνισε ο CEO της TenTec. Το κόστος κάθε κατασκευής θα πρέπει να εξετάζεται μακροπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τις δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας.
Ανάπτυξη εν μέσω κρίσης
Την αρχή και τη λήξη του πάνελ σηματοδότησε ο Γεώργιος Στασινός, Πρόεδρος του ΤΕΕ, ο οποίος υπογράμμισε ότι η χώρα πέρασε από μία δύσκολη δεκαετία, κατά την οποία υπήρχε ελάχιστη οικοδομική δραστηριότητα. Σήμερα, παρά τα σοβαρά προβλήματα που έχουν προκύψει, παρατηρείται άνθιση του κατασκευαστικού κλάδου. Σε αυτό, έχουν συμβάλλει καθοριστικά οι δράσεις της πολιτείας και του ΤΕΕ, με την απλοποίηση του οικοδομικού κανονισμού και την παροχή κινήτρων για την «πράσινη» αναβάθμιση των ακινήτων. Σημαντική ενίσχυση παρέχει το πρόγραμμα Εξοικονομώ, το οποίο αναμένεται να συνεχιστεί και το 2023, συμπεριλαμβάνοντας επιμέρους προγράμματα για τους νέους, τις τουριστικές και εμπορικές επιχειρήσεις.
Η επίδραση της κρίσης στην βιομηχανία χρωμάτων
Στο πάνελ που ακολουθεί, συζητήθηκε το κατά πόσο η κρίση που επικρατεί στον κατασκευαστικό τομέα επηρεάζει τη βιομηχανία δομικών υλικών και ποιες είναι οι προβλέψεις για το μέλλον του κλάδου. Στον διάλογο συμμετείχαν η Τζούλη Χαϊδά, Προέδρος στον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας – Θράκης και επικεφαλής της εταιρείας Ικτίνος, ο Αρμόδιος Γιαννίδης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών και CEO της Vitex, ο Ευριπίδης Τσαούσογλου, Managing Director του Institute of Coating Technologies και ο Γεώργιος Μαλτέζος, Principal Banker EBRD, ενώ συντονιστής του πάνελ ήταν ο Δημήτρης Δημητρίου, Αρχιτέκτων και Αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητήριου Αθηνών.
Η Ελλάδα 4η παγκοσμίως στην εξαγωγή μαρμάρου
Η Τ. Χαιδά υπογράμμισε ότι διανύουμε μία πολύ δύσκολη περίοδο για τα δομικά υλικά. Οι ελλείψεις που υπάρχουν στις πρώτες ύλες, η ενεργειακή κρίση και οι αναταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην παγκόσμια αγορά. Οι ενεργειακές δαπάνες αποτελούν το 1/3 του παραγωγικού κόστους, το οποίο βαραίνει τόσο τους παραγωγούς όσο και τους καταναλωτές. Οι καθυστερήσεις στην παράδοση των υλικών και η άνοδος των ναύλων έχουν εκτοξεύσει τις τιμές, γεγονός που απειλεί τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Το μάρμαρο πρόσθεσε η Τ. Χαιδά, είναι ένα κατεξοχήν εξαγώγιμο προϊόν, καθώς το 76% της συνολικής παραγωγής διατίθεται σε χώρες του εξωτερικού, με την Ελλάδα να κατέχει παγκοσμίως την τέταρτη θέση στην εμπορία μαρμάρου.
Προ των πυλών το νέο κύμα ανατιμήσεων
Στη συνέχεια, ο Α. Γιαννίδης σημείωσε πως η Vitex από το 2012 είχε 120% αύξηση των κερδών της, γεγονός στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά η χρήση πολιτικών ESG. Τα χρώματα, επεξήγησε ο CEO της εταιρείας, αποτελούν μείζονα δείκτη αειφορίας, γιατί μεγαλώνουν το προσδόκιμο ζωής των βαφόμενων αντικειμένων. Η τεχνολογία αποτελεί καταλύτης για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων, καθώς επιτρέπει την παραγωγή πιο οικολογικών προϊόντων.
Η αύξηση του κόστους ενέργειας δεν έχει επηρεάσει τόσο πολύ την βιομηχανία των χρωμάτων. Μεγαλύτερη επιβάρυνση υπάρχει στην αγορά αδρανών που χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες στις βαφές. Αν και ακόμη υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις στη χημική βιομηχανία, η κατάσταση πλέον έχει βελτιωθεί. Αντίστοιχα και το κόστος μεταφοράς, αν και κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα, έχει σημαντική πτώση σε σύγκριση με τα προηγούμενη έτη.
Μείζον πρόβλημα η έλλειψη πρώτων υλών
Ο Ε. Τσαούσογλου διευκρίνισε ότι η ενεργειακή κρίση έχει επηρεάσει ελάχιστα την βιομηχανία χρωμάτων, σε ποσοστό μόλις 5%-10%. Σημαντική αύξηση τιμών εντοπίζεται στις πρώτες ύλες, κόστος που μεταφέρεται στην τελική τιμή των προϊόντων. Διαχρονικά πάντοτε υπήρχαν ελλείψεις σε μεμονωμένες κατηγορίες υλικών, όμως η κρίση του 2019 ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ο κλάδος, σύμφωνα με τον Ε. Τσαούσογλου, έχασε πολύτιμο χρόνο προσπαθώντας να αντικαταστήσει τις πρώτες ύλες και δεν επένδυσε επαρκώς στην καινοτομία. Έπειτα, ο ίδιος τόνισε ότι η νομοθεσία σχετικά με τη βιώσιμη παραγωγή χρωμάτων θα πρέπει να είναι στοχευμένη και αποτελεσματική. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι είναι κρίσιμο για το περιβάλλον και τον άνθρωπο να χρησιμοποιούνται πράσινα υλικά και να περιορίζονται τα χημικά, όμως θα πρέπει να θεσπίζονται κανονισμοί και πολιτικές που να επιφέρουν μακροπρόθεσμα οφέλη.
Το green reporting βασικό κριτήριο δανειοδότησης
Ο Γ. Μαλτέζος εξήγησε ότι οι αυξήσεις των τιμών, που έχουν ξεκινήσει πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχουν οδηγήσει σε αύξηση του επιτοκίου δανεισμού και κατ’ επέκταση στο κόστος των επενδύσεων. Βασικά κριτήρια για τη δανειοδότηση των εταιρειών αποτελούν η οικονομική τους ευρωστία, η δυνατότητά τους να απορροφήσουν πιθανές αυξήσεις και ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των έργων που παρουσιάζουν (green reporting).
Προς διευκόλυνση των επιχειρήσεων, έχουν δημιουργηθεί τραπεζικά συμβουλευτικά προγράμματα, που διορθώνουν τις επενδυτικές αδυναμίες. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα, οι οποίες αποτελούν το 95% στη χώρα μας.
Κοινωνικοπολιτικές ζυμώσεις και τεχνολογία
Στην ενότητα που ακολουθεί, θα γίνει μία εκτενής παρουσίαση της στενής σχέσης που έχουν τα δομικά υλικά με το αρχιτεκτονικό έργο στην ολότητά τους, αλλά και μία φιλοσοφική προσέγγιση για το ποια είναι τα κοινωνικοπολιτικά στοιχεία που επηρεάζουν την αρχιτεκτονική και ποια αναμένεται να είναι η εξέλιξή της τα επόμενα χρόνια.
Μια κοινωνικοπολιτική προσέγγιση της αρχιτεκτονικής
Ο Δημήτρης Ποτηρόπουλος, αρχιτέκτων και επικεφαλής του γραφείου Potiropoulos + Partners, σημειώνει ότι στη σύγχρονη σχεδιαστική αντίληψη το υλικό, μέσω της παραμετροποίησης, αναλαμβάνει τον πιο ενεργητικό και δυναμικό ρόλο που έχει διαδραματίσει ποτέ, ενόσω στο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο έχουν εισαχθεί νέοι όροι, όπως ρευστότητα, ροϊκότητα, μεταλλαξιμότητα και πολυπλοκότητα, έννοιες που έχουν να κάνουν με τις πολυμορφικές δυνατότητες της ύλης. Στη διαδικασία αυτή, το υλικό δεν παρίσταται ως τελικό μέσο απόδοσης του σχεδιασμού στην πράξη, αλλά μετέχει υπό μία έννοια ως κινητήρια δύναμη. Η έννοια της «ισορροπίας» στις ανθρώπινες επιστήμες, ειδικότερα σε εκείνες που διαπραγματεύονται το περιβάλλον, εκλαμβάνεται ως ανθρωποκεντρική και τελικά μάλλον συντηρητική, ενώ η οικολογική αντίληψη έχει συνδεθεί στην πράξη με την παραγωγή αρχιτεκτονικής- και γενικότερα των κατασκευών- με τον ίδιο απροσδιόριστο και αναποτελεσματικό τρόπο που έχει συνδεθεί και με την παραγωγή πολιτικής, όσον αφορά στο ζήτημα της αειφορίας. Μέσα από τα λόγια του Rem Koolhaas, ο Δ. Ποτηρόπουλος θέτει την προβληματική της «υποχρέωσης» της σύγχρονης αρχιτεκτονικής να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με το «design προβολής» και την τεχνολογία, να εξετάσει πάλι τα «ουσιώδη» (fundamentals) μέσα από τα αρχετυπικά χαρακτηριστικά που συγκροτούν (ή θα έπρεπε να συγκροτούν) τα κτίρια και τις πόλεις, προκειμένου να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του ίδιου του πυρήνα της αρχιτεκτονικής σκέψης.
«Υπάρχει στη σημερινή κοινωνία μία παράδοξη συνεκτικότητα αντιφατικών στοιχείων -που καθρεφτίζεται και στην σύγχρονη αρχιτεκτονική παραγωγή- όπου η συνοχή ναι μεν συνδέει αυτά τα κομμάτια, όχι όμως ολοκληρωμένα σαν σε πίνακα της Αναγέννησης, αλλά σε μία κατάσταση ευαίσθητης ισορροπίας, την οποία εξασφαλίζουν η κεντρομόλος και η φυγόκεντρος δύναμη» είπε Δ. Ποτηρόπουλος, κλείνοντας μία ομιλία φιλοσοφικής διάστασης, που θέτει κρίσιμους προβληματισμούς για την εξέλιξη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής.
Η άρρηκτη σχέση αρχιτεκτονικής και υλικού
Η ύλη είναι αυτή που σχηματοποιεί κάθε ιδέα στην αρχιτεκτονική. Κάποιες από τις πρώτες ύλες όπως το ξύλο, το χώμα και η πέτρα θεωρούνται προσιτά για τον άνθρωπο, διότι είναι εύκολη η επαφή και η «γνωριμία» μαζί τους. «Σχήματα και υλικά δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να ορίσουμε τη σχέση μας με τον χώρο, και με αυτή την έννοια το φως διαφεύγει, καθορίζει, απορροφάται ή αντανακλάται. Ψυχρά, σκληρά υλικά δεν θέλει κανείς να τα ακουμπήσει, όπως το inox, ή το γυαλισμένο υπέροχο μάρμαρο που είναι θαυμάσιο να το έχει κανείς στο χώρο του. Εντέλει όμως η σχέση με το υλικό είναι αισθητική, αλλά και καθημερινής χρήσης: δεν πίνεις τον ίδιο καφέ σε πορσελάνινη κούπα και σε μια από ανοξείδωτο υλικό, αλλάζει η γεύση. Το ίδιο συμβαίνει και με τη διαμόρφωση του εξωτερικού περιβάλλοντος του κελύφους του κτιρίου από το δομικό υλικό: προδιαγράφει την αισθητική του κτιρίου, προσδιορίζοντας τελικά τον πολιτισμό μας», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Θεοφάνης Μπομπότης, αρχιτέκτων και συνιδρυτής του γραφείου Bobotis + Bobotis Architects.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η αρχιτεκτονική είναι η σχέση που αποκτά ο άνθρωπος με τον χώρο. Τα υλικά είναι απαραίτητα για την αίσθηση του εσωτερικού χώρου, ενώ διαμορφώνουν την αισθητική του εξωτερικού αστικού περιβάλλοντος. Κάθε υλικό επιλέγεται βάσει των προδιαγραφών του έργου και του χώρου. Η επιλογή πρέπει να είναι προσεκτική, επειδή ακόμη και η παραμικρή αστοχία μπορεί να καταστρέψει ολόκληρο το σχέδιο. Αν και οι πρώτες ύλες είναι σχετικά λίγες, με τη σύγχρονη τεχνολογία μπορούμε να φτιάξουμε αρκετά παράγωγα από αυτές, δίνοντας μεγάλη ευελιξία στο αρχιτεκτονικό έργο. Με τη σωστή χρήση της τεχνολογίας και την ορθή επιλογή των υλικών μπορεί να επιτευχθεί σημαντική εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας, εξασφαλίζοντας παράλληλα άριστη ποιότητα και αντοχή. «Η εντοπιότητα των υλών είναι ένα στοιχείο που μπορεί να μειώσει τους ρύπους και τις περιττές δαπάνες» τόνισε ο Θ. Μπομπότης και πρόσθεσε πως «η αρχιτεκτονική είναι ιδέα αξιοποίησης του χώρου και στη συνέχεια χρήσης υλικών. Δεν χρειάζεται τόσο η τεχνολογία, αλλά περισσότερο η εφαρμογή φιλοσοφικών παραμέτρων».
Οι περιστρεφόμενοι πύργοι στην Αγία Νάπα
Οι περιστρεφόμενοι πύργοι στη Μαρίνα της Αγίας Νάπας στην Κύπρο εντυπωσιάζουν για τον προσεγμένο αρχιτεκτονικό τους σχεδιασμό, καθώς διακρίνονται για την απαράμιλλη αισθητική τους, αλλά και για την αυξημένη δυσκολία κατασκευής, εξαιτίας του μεγάλου ύψους και της στρεπτικότητάς τους. Αναμφίβολα, μόλις ολοκληρωθούν και οι δύο πύργοι, θα αποτελέσουν ορόσημο για την περιοχή και παράγοντας που θα ενισχύσει την τοπική οικονομική ανάπτυξη.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πύργων
Ο Παύλος Φιλίππου, αρχιτέκτονας του γραφείου J+A Philippou architects engineers, μίλησε για τους περιστρεφόμενους πύργους στην περιοχή της Αγίας Νάπας στην Κύπρο. Η μελέτη του έργου ξεκίνησε πριν 10 χρόνια από το γραφείο του σε συνεργασία με τη Smith Group.
Οι δυο πύργοι έχουν σχεδιαστεί σε σπειροειδή διάταξη, με αποτέλεσμα κάθε όροφος να περιστρέφεται σε σχέση με τον επόμενο και τον προηγούμενο κατά 1,6 μοίρες. Το συνολικό ύψος του οικοδομήματος ανέρχεται στα 113μ. και είναι χωρισμένο σε 29 επίπεδα.
Η κύρια χρήση των πύργων θα είναι οικιστική, ενώ στα χαμηλότερα δώματα θα φιλοξενεί καταστήματα λιανικής, ενισχύοντας τον εμπορικό χαρακτήρα της Μαρίνας. Μέχρι στιγμής έχει υλοποιηθεί μόνο ο ένας πύργος, ενώ η κατασκευή του δεύτερου έχει αναβληθεί. Η πρόσοψη αποτελείται από πλέγμα αλουμινίου κάλυψης, το οποίο παρέχει την επιθυμητή διαπερατότητα και τον απαραίτητο εξαερισμό των εσωτερικών χώρων. Τα συστήματα αλουμινίου είναι αρκετά ανθεκτικά, ώστε να αντέχουν τις πιέσεις λόγω του ανέμου και τις περιστροφής των πανύψηλων κτιρίων. Επιπλέον, έχουν τοποθετηθεί επιλεκτικά κάθετοι υαλοθραύστες, που προστατεύουν το εσωτερικό από την ηλιοφάνεια και την υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας.
Σχεδιαστικά προβλήματα και πρωτοποριακές λύσεις
«Στον κόσμο υπάρχουν ελάχιστα στρεπτικά κτίρια και ακόμα λιγότερα που να έχουν κεκλιμένες κολώνες» τόνισε ο Ιωάννης Περικλέους, Civil & Structural Engineer, MIStructE Managing Partner του γραφείου A. J. Pericleous. Σε ένα τόσο απαιτητικό project ήταν λογικό να υπάρχουν σχεδιαστικά προβλήματα, τα οποία ξεπεράστηκαν με τη συνεργασία και τον συντονισμό όλων των συντελεστών του έργου. Η θεμελίωση του πύργου έγινε σε τεχνητό έδαφος, πάνω σε προγενέστερη θαλάσσια έκταση, ενώ πρόβλημα αποτελούσε η δύναμη του βάρους, όπως πρόκυπτε από τη στρέψη του πύργου. Για να αυξηθεί η αντοχή του οικοδομήματος χρησιμοποιήθηκαν σύμμικτοι δοκοί σύζευξης, ενώ για την προστασία από τα σεισμικά φαινόμενα μηχανικές αγκιστρώσεις. Ιδιαίτερα καινοτόμο ήταν το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκαν υλικά για να αντικατασταθεί το τσιμέντο, όπως ιπτάμενη τέφρα και πυριτική πεπάλη. Έτσι τοποθετήθηκε ένα «πράσινο» σκυρόδεμα, το οποίο είχε τις απαραίτητες ιδιότητες και προδιαγραφές, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του πύργου για στήριξη
Παραγωγή «πράσινου» σκυροδέματος
Με τη σειρά του, ο Μιχαήλ Παπαφιλίππου, Construction Engineer – Project Manager της TERNA, ανέφερε ότι η σύμβαση του έργου υπεγράφη το 2018, όμως καθυστέρησε η υλοποίησή του, λόγω της επερχόμενη κρίσης των επόμενων ετών. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη οικοδομική ανάπτυξη στην Κύπρο, που ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Μέχρι και πρόσφατα, κατασκευάζονταν στο νησί μικρά κτίρια -συνήθως τριώροφα, ενώ πλέον, ανεγείρονται έργα που ξεπερνούν τα 100 μέτρα σε ύψος. Μάλιστα υπάρχει και κτίριο που αγγίζει τα 180 μέτρα. Παρά όμως την μεγάλη αυτή άνθιση, στην Ανατολική Κύπρο δεν υπήρχε τεχνογνωσία στο σκυρόδεμα, οπότε οι άνθρωποι της ΤΕΡΝΑ αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν ειδικά σκυροδέματα, μεγάλης αντοχής.
Η θεμελίωση έγινε σε 23 πασσάλους, πάχους 1500 χιλιοστών και βάθους 32 μέτρων, ενώ τοποθετήθηκαν 60 πάσσαλοι στα 22 μέτρα περιμετρικά του πυρήνα του κτιρίου. Ο πρώτος πύργος αναμένεται να παραδοθεί στους χρήστες στους επόμενους τρεις μήνες. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ΤΕΡΝΑ έχει σχεδιάσει και το λιμενικό έργο της Μαρίνας, η οποία έχει χωρητικότητα 600 σκαφών.
Μεγάλο πρόβλημα για τη διεθνή αγορά αποτελούν η ενέργεια, το αυξημένο κόστος κατασκευής, η έλλειψη των πρώτων υλών, οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις εξοπλισμού και υλικών, αλλά και η έλλειψη καταρτισμένου εργατικού δυναμικού. «Λύση για την αντιμετώπιση όλων αυτών των δυσχερειών αποτελεί η συνεργασία μεταξύ των διάφορων ειδικοτήτων της κατασκευαστικής κοινότητας, με στόχο πάντοτε το value engineering» είπε ο Μ. Παπαφιλίππου, κλείνοντας την παρουσίασή του.
Η Ελληνική αγορά ακολουθεί τις επιταγές βιωσιμότητας
Στην ενότητα που ακολουθεί μεγάλες εταιρείες δομικών υλικών, οι οποίες πρωταγωνιστούν στην ελληνική και διεθνή αγορά, παρουσιάζουν τα προϊόντα τους και τις μεθόδους που εφαρμόζουν προκειμένου να εξασφαλίσουν τον πράσινο χαρακτήρα τόσο των ίδιων των προϊόντων όσο και της παραγωγικής διαδικασίας. Στόχος για κάθε επιχείρηση του τομέα είναι η παραγωγή υλικών που θα είναι φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ παράλληλα θα διακρίνονται για την ποιότητά τους και τη διάρκειά τους στον χρόνο.
Η σημασία της πρόσοψης στην αειφορία των κατασκευών
Η Elval Colour διαθέτει μεγάλη γκάμα αλουμινίου σε ρολά κατάλληλα για οροφές και τα σύνθετα πάνελ αλουμινίου Etalbond -διαθέσιμα σε τρεις τύπους- για τις προσόψεις των κτιρίων. «Η πρόσοψη διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο σε ένα κτίριο, διότι διαμορφώνει την ταυτότητα του, αποτελεί κυρίαρχο αισθητικό του στοιχείο, προσφέρει ηχομόνωση και σκίαση, το προστατεύει από τα καιρικά φαινόμενα και επηρεάζει την ενεργειακή του συμπεριφορά» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγγελος Ζωγράφος, Technical Sales Engineer της Elval Colour. Σταδιακά χρησιμοποιούνται νέα υλικά στις προσόψεις, όπως το ξύλο και καινοτόμες τεχνοτροπίες, όπως οι αεριζόμενες προσόψεις, ενώ γίνονται ειδικές εφαρμογές, όπως η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στο εξωτερικό κέλυφος. Για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας, θα πρέπει η πρόσοψη να διακρίνεται από μεγάλο κύκλο ζωής και να γίνονται ενδελεχείς μελέτες για την εξεύρεση βέλτιστων πρακτικών σχεδιασμού και κατασκευής. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες, όπως είναι το αλουμίνιο και να προωθείται η έννοια της αποσυναρμολόγησης και όχι της κατεδάφισης των παλαιών κτιρίων, ώστε τα υλικά να μην πετιούνται, αλλά να αξιοποιούνται σε επόμενες κατασκευές.
Η προκατασκευή είναι και αυτή μία πρακτική που μπορεί να βοηθήσει στη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς μειώνεται ο χρόνος κατασκευής και οι ενεργειακές απαιτήσεις. Κάθε υλικό θα πρέπει να είναι ποιοτικό με μεγάλη διάρκεια ζωής και να είναι ανθεκτικό στα φαινόμενα πυρκαγιάς.
Η πυροπροστασία, σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα, είναι δείκτης αειφορίας, διότι η φωτιά καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον και θέτει σε κίνδυνο τις ανθρώπινες ζωές. Ο Α. Ζωγράφος έκλεισε την ομιλία του λέγοντας, ότι ο σωστός σχεδιασμός των προσόψεων κάνει πιο αποδοτικά τα κτίρια, μειώνει το κόστος συντήρησης τους, ενισχύει την ασφάλεια της κατασκευής και ανεβάζει μακροπρόθεσμα την αξία του ακινήτου.
Εγγυημένα προϊόντα με διεθνείς πιστοποιήσεις
Στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος Ασλάνης, Director of Research & Development and Technical Support της Isomat, υπογράμμισε ότι ο τομέας των δομικών υλικών είναι ταχέα εξελισσόμενος. Η Isomat, ακολουθώντας πιστά τις επιταγές της βιώσιμης ανάπτυξης, λαμβάνει μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και νερού κατά την παραγωγική διαδικασία, θέτει ως προτεραιότητα τη σωστή διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωσή τους, περιορίζει τις απαιτούμενες μεταφορές και ακολουθεί πολιτικές μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, τα εργοστάσια της εταιρείας χρησιμοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και πιο συγκεκριμένα φωτοβολταϊκά συστήματα που καλύπτουν το 50% των ετήσιων ενεργειακών αναγκών. Στα προϊόντα της εταιρείας γίνεται περιορισμός των βιοκτόνων και των συντηρητικών, σύμφωνα με τις σχετικές Ευρωπαϊκές οδηγίες, ενώ εξετάζεται η προοπτική χρήσης ανακυκλώσιμων πρώτων υλών, όπως ιπτάμενη τέφρα, φλοιό ρυζιού, γυαλί, ελαστικά και δομικά απορρίμματα. Ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί και στις συσκευασίες, οι οποίες είναι ανακυκλώσιμες κατά 90% και φτιάχνονται από ανακυκλωμένα υλικά.
«Είναι σημαντικό τα προϊόντα να είναι πιστοποιημένα, να έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και να συμβάλλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, καθιστώντας τα πιο φιλικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον» επισήμανε ο Κ. Ασλάνης. Τα προϊόντα της εταιρείας έχουν πιστοποιηθεί με το Indoor Air Comfort Gold που αποτελεί την πιο αυστηρή σήμανση για τις εκπομπές VOCs και την εξασφάλιση βέλτιστης ποιότητας αέρα στο εσωτερικό των κτιρίων, με το Emicode, το οποίο απονέμεται σε δομικά υλικά με πολύ χαμηλές εκπομπές VOCs, και με το Blue Angel, που εξασφαλίζει το χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και την προστασία της ανθρώπινης υγείας. Η Isomat είναι από τις πρώτες ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν συντάξει αναλυτική έκθεση εταιρικής υπευθυνότητας για τα έτη 2019 και 2020, ενώ σύντομα αναμένεται να ολοκληρωθεί η σχετική έκθεση για το διάστημα 2021-2022.
Πρωτοποριακά υλικά για ενίσχυση της πυρασφάλειας
Ακολούθως, ο Αντώνιος Δανιηλίδης, Dry Construction Category Manager της Knauf, παρουσίασε την σειρά προϊόντων FireWin, τα οποία παρέχουν υψηλού επιπέδου αντιπυρική προστασία σε κάθε κατασκευή. Το Fire Protection Acrylic είναι ένα διογκούμενο σφραγιστικό ενός συστατικού υδατικής βάσης, το οποίο χρησιμοποιείται για καλώδια, πλαστικούς ή μεταλλικούς σωλήνες και κατασκευαστικούς αρμούς.
Το Knauf Fire Protection Foam αποτελεί αφρό πολυαιθέρα ενός συστατικού, που σκληραίνει με την απορρόφηση της υγρασίας. Μπορεί να εφαρμοστεί σε ελεύθερα ανοίγματα, σε παράθυρα και πόρτες, καθώς και σε ρηγματώσεις ή διάκενα. Έπειτα, το Fire Protection Panel, το οποίο είναι επεξεργασμένη πλάκα πετροβάμβακα μεγάλης πυκνότητας με επικάλυψη πυροδιογκούμενης βαφής και το Fire Protection Mortar, που είναι σφραγιστικό λευκό κονίαμα το οποίο αποτελείται από ανόργανες ενώσεις και περλίτη, χρησιμοποιούνται αμφότερα για μεγάλα ανοίγματα με διελεύσεις καλωδίων, καθώς και για ελεύθερα ανοίγματα. Έπειτα, το Fire Wrap είναι μία πυροδιογκούμενη λωρίδα γραφιτούχας βάσης, το οποίο όταν έρθει σε επαφή με τη φωτιά καλύπτει τα κενά που δημιουργούνται, ενώ το Fire Collar αποτελείται από δυο στρογγυλά μεταλλικά κομμάτια με μεταλλική επίστρωση, που εμπεριέχουν πυροδιογκούμενο υλικό. Και τα δυο προϊόντα εφαρμόζονται σε πλαστικούς και μεταλλικούς σωλήνες. Το Fire Protection Putty Cord είναι ένα εύπλαστο κορδόνι σαν πλαστελίνη, ιδανικό για μικρών διαστάσεων διελεύσεις, ηλεκτρολογικά και υδραυλικά κουτιά και διακόπτες. Τέλος, το Fire Protection Coating αποτελεί μία πυροδιογκούμενη ακριλική βαφή υδατικής βάσης, η οποία είναι ειδικά σχεδιασμένη για την ενίσχυση της πυραντίστασης των ινώδων μονωτικών.
Η σειρά FireWin χρησιμοποιείται σε τοίχους σκυροδέματος ή οπτοπλινθοδομής, επενδύσεις, γυψοσανίδες και δάπεδα. Η Knauf, επιδιώκοντας την παροχή ποιοτικών και αποτελεσματικών υπηρεσιών, διοργανώνει σεμινάρια κατάρτισης του προσωπικού πάνω σε ζητήματα πυρασφάλειας, ενώ διαθέτει πιστοποιημένους επαγγελματίες και προϊόντα.
Στεγανοποίηση για πράσινα δώματα
Τα τελευταία χρόνια, η ζήτηση για πράσινα δώματα έχει αυξηθεί κατά πολύ στην ελληνική αγορά, υποστηρίζει ο Σταμάτης Αντωνάκος, Target Market Manager Roofing & Waterproofing της Sika Hellas. Η εταιρεία παρέχει πρωτοποριακά συστήματα στεγανοποίησης, πλήρως ασφαλή και με μεγάλη διάρκεια ζωής, πάνω στα οποία τοποθετούνται τα πράσινα δώματα.
Με την χρήση των τελευταίων, παρέχεται καλύτερη θερμομόνωση στα κτίρια και συνεπώς μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, βελτιώνεται το μικρόκλιμα των αστικών κέντρων, μειώνονται οι απορροές των υδάτων που είναι υπεύθυνες για τα έντονα πλυμμηρικά φαινόμενα, περιορίζεται η ηχορύπανση και απορροφάται σημαντικό μέρος των ατμοσφαιρικών ρύπων. Υπάρχουν τρία είδη πράσινων δωμάτων: ο εκτατικός που απαιτεί μικρή συντήρηση, ο ημιεντατικός που χρειάζεται περιοδική συντήρηση και ο εντατικός που θέλει τακτική συντήρηση.
Η Sika παρέχει μία γκάμα προϊόντων που είναι πιστοποιημένη με FLL, η οποία αποτελεί τη σημαντικότερη σήμανση για τα πράσινα δώματα. Η στεγανοποίηση μπορεί να γίνει είτε με ασφαλτική μεμβράνη είτε με μεμβράνες ΤPO ή PVC, ενώ υπάρχουν ψεκαζόμενες μεμβράνες πολυουρίας και επαλειφόμενα συστήματα παρόμοια με το χρώμα.
Η παρακολούθηση των δωμάτων για πιθανές διαρροές που μπορεί να βλάψουν μακροπρόθεσμα το κτίριο, γίνεται με ψηφιακά μέσα, τα οποία δείχνουν επακριβώς το σημείο της αυξημένης υγρασίας. Έτσι, εξοικονομείται χρόνος και περιορίζεται το κόστος συντήρησης. Για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος, τα συστήματα στεγανοποίησης επιλέγονται πάντοτε σε συνεργασία με τις αρμόδιες εταιρείες δωμάτων.
Πιστοποίηση δομικών υλικών από την TÜV Hellas
Ο Αθανάσιος Μουζάς, Buildings & Infrastructure Projects Inspector της TÜV Hellas, επεξήγησε ότι ο φορέας που εκπροσωπεί αποτελεί έναν κοινοποιημένο οργανισμό πιστοποίησης (ΝΒ 0654) για επιλεγμένα δομικά προϊόντα. Από την 1η Ιουλίου του 2013, κάθε δομικό προϊόν που πωλείται ή διατίθεται στο εμπόριο εντός της ΕΕ, πρέπει να φέρει το σήμα CE. Η σήμανση CE υποδεικνύει πως το προϊόν συμμορφώνεται με τον κανονισμό 305/2011 της ΕΕ για τα δομικά υλικά.
Η TÜV Hellas μέσω της κοινοποίησης της μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες πιστοποίησης σε ένα ευρύ φάσμα δομικών προϊόντων, όπως το τσιμέντο, τη δομική άσβεστο, τα αδρανή, τα πρόσθετα σκυροδέματος, τα κονιάματα τοιχοποιίας κ.ά..
Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες (Παράρτημα Ι Κανονισμού 305/2011), τα δομικά υλικά θα πρέπει να διακρίνονται από μηχανική αντοχή και ευστάθεια, αντοχή στη φωτιά, να είναι φιλικά προς το περιβάλλον, ασφαλή στη χρήση, να συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη θερμομόνωση, να προστατεύουν από τον θόρυβο και να παράγονται μέσω της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων. Η τελευταία συνθήκη προϋποθέτει υλικά, τα οποία έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, είναι περιβαλλοντικώς συμβατά και μπορούν να ανακυκλωθούν – επαναχρησιμοποιηθούν. Η αξιοπιστία και ο οικολογικός χαρακτήρας ενός προϊόντος πιστώνονται με το EPD, το οποίο είναι ένα σύστημα Οικολογικής Σήμανσης που παρουσιάζει τα περιβαλλοντικά δεδομένα ενός προϊόντος, σύμφωνα με προκαθορισμένες κατηγορίες παραμέτρων. Η απόκτηση του EPD βασίζεται στην ολιστική μελέτη του κύκλου ζωής ενός προϊόντος. Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση του, ο Α. Μουζάς τόνισε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 115 του Νόμου 4759/2020, δίδεται 10% επιπλέον δόμηση σε κτίρια με: LEED Gold, BREEAM V. Good και DGNB Silver. Το σύστημα DGNB βασίζεται στην έννοια της ολιστικής βιωσιμότητας, δίνοντας ίση έμφαση στο περιβάλλον, στους ανθρώπους και στην εμπορική βιωσιμότητα.
Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα η καινοτομία και η βιώσιμη ανάπτυξη
Ο Αθανάσιος Βόσσος, Commercial Manager της Χαλυβουργίας Ελλάδος, τόνισε ότι σήμερα οι αυξημένες δαπάνες ενέργειας αποτελούν το 65% του συνολικού κόστους παραγωγής, ενώ μεγάλα προβλήματα στη βιομηχανία χάλυβα είχαν επιφέρει οι τεράστιες ελλείψεις σε κράματα που προέρχονταν από την Ουκρανία.
Ωστόσο, ο ίδιος παραμένει αισιόδοξος για το μέλλον και πιστεύει πως η ελληνική αγορά έχει πολλές προοπτικές ανάπτυξης. Η ολκιμότητα και ο εφελκυσμός είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν το προϊόν της Χαλυβουργίας Ελλάδος, καθώς ο χάλυβας παρέχει καλύτερη αντισεισμική προστασία στα κτίρια και είναι πιο εύπλαστος για τους τεχνίτες. Μία ανερχόμενη τάση των τελευταίων χρόνων στην οποία έχει η εταιρεία ανταποκριθεί με μεγάλη επιτυχία, είναι η ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση από την πλευρά των πολιτικών μηχανικών για προκατασκευασμένους κλωβούς. Η αγορά πάσχει από εξειδικευμένο προσωπικό που θα μπορούσε να φέρει εις πέρας ένα τέτοιο εγχείρημα, ενώ με την προκατασκευή εξοικονομείται πολύτιμος χρόνος και περιορίζεται το κόστος. Η εταιρεία, στοχεύοντας στην καινοτομία και στη βιώσιμη ανάπτυξη, συνεργάζεται με τα Πανεπιστήμια της Κρήτης, της Θεσσαλίας, της Αθήνας και της Πάτρας, προκειμένου να βρεθούν πράσινες λύσεις που θα μειώσουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Τα προϊόντα της Χαλυβουργίας Ελλάδος, αξιολογώντας τον κύκλο ζωής τους, είναι πιστοποιημένα με EPD (Περιβαλλοντική Δήλωση Προϊόντος).
Ο χάλυβας, όπως επισήμανε ο Α. Βόσσος, είναι σχεδόν 100% ανακυκλώσιμο προϊόν με αποτέλεσμα να μην αποτελεί οικοδομικό απόβλητο και να αποτελεί ιδανικό υλικό για την κυκλική οικονομία. Ακόμη και τα ελάχιστα υπολείμματα που προκύπτουν κατά την παραγωγή του είναι πλήρως εκμεταλλεύσιμα από την τσιμεντοβιομηχανία και τις εταιρείες οδοποιίας.
Πράσινα δώματα και βιώσιμες πόλεις
H E-Green, η οποία αντιπροσωπεύει τη Zinco στην Ελλάδα, ειδικεύεται σε βιοκλιματικές εφαρμογές, όπως τα υδατοπερατά δάπεδα και τα φυτεμένα δώματα, και αναλαμβάνει το αρχικό στάδιο μελέτης, καθώς και την τελική υλοποίησή τους. «Τα φυσικά δώματα αποτελούν καταλύτη αποκατάστασης του φυσικού τοπίου στα αστικά κέντρα» σημείωσε ο Γρηγόρης Κοτοπούλης, Agronomist GPA, Technical Director της E-Green. Τα κτίρια δημιουργούν έναν σκληρό φλοιό στο έδαφος, ο οποίος συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες θερμότητας, προκαλώντας το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας. Επιπλέον, ο σκληρός αυτός φλοιός δημιουργεί έντονη απορροή των υδάτων, με συνέπεια να προκαλούνται έντονες πλημμύρες κατά τους χειμερινούς μήνες.
Τα πράσινα δώματα μπορούν να συμβάλουν στη σκίαση των κτιρίων και στη μείωση της θερμοκρασίας τους, να αποτελέσουν ζώνες ανάσχεσης των πλημμυρών, να συνδράμουν στην απορρόφηση των ρύπων και να βελτιώσουν την αισθητική πόλεων.
Σύμφωνα με τον Γ. Κοτοπούλη, υπάρχουν τα ελαφρά συστήματα δωμάτων, τα οποία εκτείνονται σε βάθος 6-7 εκ. πάνω από τη επιφάνεια στεγανοποίησης. Έχουν μικρό κόστος συντήρησης και κατασκευής, ενώ αποτελούν ιδανική λύση για κάθε τύπο κτιρίου, καθώς δεν χρειάζεται προϋπάρχουσα σχετική μελέτη. Έπειτα, διατίθενται δώματα που δίνουν έμφαση στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και βρίσκονται σε βάθος 20-30εκ. από την στεγανολεκάνη. Η σκίαση που παρέχουν συνδυαστικά με την υγρασία που απορροφούν, συντελούν στη μείωση της θερμοκρασίας του εξωτερικού κελύφους και των εσωτερικών χώρων του κτιρίου.
Η τελευταία κατηγορία δωμάτων ουσιαστικά επιφέρει αποκατάσταση του φυσικού τοπίου στα αστικά κέντρα, καθώς εκτείνεται σε βάθος 50-60εκ. Εφαρμόζεται κυρίως σε υπόσκαφες κατοικίες και αποτελεί αποτελεσματική ζώνη ανάσχεσης των πλημμυρών. Μάλιστα, η E-Green διαθέτει καινοτόμα δώματα, που σε βάθος μόλις 20εκ., μπορούν να συγκρατήσουν 60 λίτρα νερό ανά τετραγωνικό μέτρο.
Στόχος είναι η προώθηση συστημάτων στην ελληνική αγορά, τα οποία θα ανακυκλώνουν το γκρίζο νερό των κτιρίων και θα συμβάλλουν τόσο στη μειωμένη κατανάλωση πόσιμου νερού όσο και στη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των κατασκευών.
Πυλώνες αειφορίας η τεχνολογία και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός
Σπουδαίοι αρχιτέκτονες και μηχανικοί χρησιμοποιούν καινοτόμα δομικά υλικά και μεθόδους για να υλοποιήσουν έργα που ξεχωρίζουν για την αισθητική, τη λειτουργικότητα και τον βιώσιμο χαρακτήρα τους. Η τεχνολογία φαίνεται πως ανοίγει τον δρόμο για νέα υλικά, που θα είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον και θα διακρίνονται από καλύτερες φυσικές και μηχανικές ιδιότητες, δίνοντας μεγαλύτερη δημιουργική ευελιξία στους επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου.
Τα βιοϋλικά αποτελούν το μέλλον των δομικών υλικών
Μία νέα τάση που υπάρχει στον κόσμο των δομικών υλικών είναι η στροφή προς τα βιοϋλικά, κατέδειξε στην παρουσίασή του ο Θωμάς Δοξιάδης, Landscape Architect του γραφείου doxiadis+. Σε πειραματικό στάδιο βρίσκονται υλικά, τα οποία προέρχονται από το μικκύλιο. Πιο συγκεκριμένα, τα μανιτάρια Δίρφυς χρησιμοποιούν απλά υποστρώματα, όπως σανό, για να μεγαλώσουν. Έτσι, δημιουργείται ένα συνονθύλευμα από μύκητες και άλλα οργανικά υλικά, που σταδιακά αποδεικνύεται ότι αποτελεί εξαιρετικό δομικό υλικό. Η εν λόγω ύλη έχει διπλάσια αντοχή στη σύνθλιψη σε σχέση με το μπετό, αναλογικά του ειδικού της βάρους. Δεν είναι κατάλληλη για στήριξη βαρειών αντικειμένων ή για το κτίσιμο μεγάλων κτιρίων, όμως μπορεί να βρει ενδιαφέρουσες εφαρμογές σε μικρότερες κατασκευές. «Ανοίγεται ένας κόσμος καινούριων υλικών που θα προέρχονται από την βιολογία» πρόσθεσε ο Θ. Δοξιάδης.
Τα βιοϋλικά προς ώρας έχουν αυξημένο κόστος παραγωγής σε σχέση με τα συμβατικά, δεν είναι ακόμη πιστοποιημένα και δεν έχουν τόσο μεγάλη αντοχή στα σεισμικά φαινόμενα. Ωστόσο, βοηθούν στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, ενώ μπορεί να γίνει η παραγωγή τους σε τοπικό επίπεδο. Βέβαια, η πρόοδος της τεχνολογίας και η επιστημονική έρευνα αναμένεται να αναδείξουν τα επόμενα έτη ακόμα περισσότερες προοπτικές και πρακτικές εφαρμογές.
Στη συνέχεια, ο αρχιτέκτονας τοπίου αναφέρθηκε στους αειφόρους κήπους και ειδικότερα σε πρόσφατες έρευνες που εξετάζουν συγκεκριμένα είδη φυτών, ώστε να κατασκευαστούν πράσινα δώματα, τα οποία δεν θα χρειάζονται άρδευση. Τα τελευταία χρόνια επικρατεί η τάση να κυριαρχεί το έμβιο στοιχείο στις κατασκευές και να περιορίζεται το άβιο, χαρακτηριστικό που θα γίνει ακόμα πιο έντονο τις επόμενες δεκαετίες. Κλείνοντας, ο Θ. Δοξιάδης μίλησε για την επαναχρησιμοποίηση των δομικών υλικών και έθεσε ως παράδειγμα το Experience Park, τον σχεδιασμό του οποίου ανέλαβε το αρχιτεκτονικό του γραφείο. Αξιοποιήθηκαν στο μέγιστο εφικτό βαθμό τα υλικά που υπήρχαν από τις προγενέστερες εγκαταστάσεις του Ελληνικού, με αποτέλεσμα να εξασφαλιστεί ο πράσινος χαρακτήρας του πάρκου και η νοητή πολιτιστική συνέχεια της περιοχής.
Στατική μελέτη με προεκτεταμένες πλάκες στο αεροδρόμιο καστελιού
Ο Γρηγόρης Πενέλης, επικεφαλής της εταιρείας Penelis Consulting Engineers, παρουσίασε τη στατική μελέτη του Διεθνούς Αερολιμένα Ηράκλειου Κρήτης, την κατασκευή του οποίου ανέλαβε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Για την στατικότατα μίας τόσο εκτενούς κατασκευής, συνολικής επιφάνειας 40.000 τετραγωνικών μέτρων, χρησιμοποιήθηκαν προεντεταμένες πλάκες (Pt Slabs), οι οποίες χρησιμοποιούνται συχνά στο εξωτερικό. Στη χώρα μας όμως, από τη δεκαετία του 80’ και μετά, η εν λόγω τεχνογνωσία χάθηκε και σταμάτησε να εφαρμόζεται σε κτίρια. Η προένταση χρησιμοποιείται στην Ελλάδα μόνο στη γεφυροποιία, που λόγω του βάρους και των μεγεθών των ζεύξεων, η εφαρμογή της είναι κάπως διαφορετική. Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου είναι ότι χρειάζεται απλούστερο ξυλότυπο, αυξάνεται η ταχύτητα κατασκευής, μειώνεται το βάρος (δεδομένο σημαντικό για τα ψηλά κτίρια) υπάρχει απεμπλοκή με Η/Μ διελεύσεις και ευμενής επιρροή για τα θερμοκρασιακά.
Η θεμελίωση προσομοιώθηκε με ελατήρια. Έτσι, προκειμένου να υπολογιστεί η σχετική βύθιση των πλακών, έπρεπε να αφαιρεθεί η καθίζηση από τις στηρίξεις. Η διαστασιολόγηση των στοιχείων Ω/Σ πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του λογισμικού ECtools για Υψηλή Πλαστιμότητα, το οποίο υπολογίζει όλες τις παραμέτρους που απαιτεί ο EN1998 για τον ικανοτικό σχεδιασμό. O σχεδιασμός των προεντεταμένων πλακών πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό Etabs, καθώς και με επιπρόσθετη εκτέλεση υπολογισμών δια χειρός. Οι τάσεις του εδάφους υπολογίστηκαν αυτόματα από το λογισμικό, ωστόσο οι οριακές τιμές καθορίστηκαν σε συνεργασία με την Σωτηρόπουλος & Συνεργάτες ΑΕ – ΑΤΕΝΕΙΑ ΙΚΕ. «Το αεροδρόμιο του Καστελίου αποτελεί την πρώτη εφαρμογή Pt Slabs στην Ελλάδα» είπε ο Γ. Πενέλης ολοκληρώνοντας την ομιλία του και ευχαρίστησε τους συντελεστές του έργου.