Χρονιά των μεγάλων έργων για την ανάπτυξη του Ελληνικού

Χρονιά εκκίνησης μεγάλων κτιριακών έργων αλλά και ενταντικοποίησης όσων ξεκίνησαν ήδη να κατασκευάζονται θα είναι το 2024 για τη Lamda Development και την πρωτοφανή για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα αστική ανάπλαση του Ελληνικού.

Η κατασκευή του Riviera Tower μετά την ολοκλήρωση της θεμελίωσης πλέον προχωρά με την ανέγερση των πρώτων ορόφων από το σχήμα Intrakat-Bouygues με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026. Παράλληλα, τα έργα κατασκευής έχουν ξεκινήσει και για το IRC, για το ολοκληρωμένο τουριστικό συγκρότημα με καζίνο στην περιοχή απέναντι από τη Μαρίνα του Αγίου Κοσμά, με την ολοκλήρωση των έργων από την Τέρνα να εκτιμάται για το τέλος του 2026.

Στόχος, σύμφωνα με τον Οδυσσέα Αθανασίου, διευθύνοντα σύμβουλο της Lamda Development, που τρέχει τη μεγάλη επένδυση για την αξιοποίηση των 6.200 στρεμμάτων του πρώην αεροδρομίου, είναι «να έχουμε ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των έργων της πρώτης φάσης εντός του 2026». Η πρώτη φάση του έργου είναι πλήρως καλυμμένη χρηματοδοτικά. Στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το project, πέραν της πολυπλοκότητας σε επίπεδο αδειοδοτήσεων και μελετών, είναι το συνολικότερο θέμα της κατασκευαστικής αγοράς με τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τις συνεργασίες με τα συνεργεία.

Τα στοιχήματα του 2024
Tο Mητροπολιτικό Πάρκο του Eλληνικού, με έκταση 2.000.000 τ.μ., θα είναι το πρώτο «έξυπνο» πάρκο στην Eλλάδα, ενσωματώνοντας έξυπνες λύσεις για την ασφάλεια των επισκεπτών και τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος. Περιλαμβάνουν συστήματα φωτισμού που θα προσαρμόζουν την ένταση ανάλογα με την εποχή και την ώρα της ημέρας, καθώς και για τη συνεχή παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών, την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού.

Στο Eλληνικό δημιουργείται εξαρχής μια «έξυπνη πόλη», αφομοιώνοντας τεχνολογίες αιχμής και κάνοντας ευρεία χρήση προηγμένων υποδομών και καινοτόμων συστημάτων. Στόχος της εταιρίας είναι αυτή η «έξυπνη πόλη» του Eλληνικού να αποτελέσει υπόδειγμα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Aξιοποιούνται τεχνολογίες, όπως το Internet of Things (IoT), που μετατρέπουν όλα τα κτίρια και τις υποδομές σε έξυπνες, βελτιώνοντας την καθημερινότητα των κατοίκων και συμβάλλοντας στην εξοικονόμηση πόρων. Tαυτόχρονα, δίκτυα τελευταίας γενιάς, 5G και οπτικών ινών, θα προσφέρουν απρόσκοπτη συνδεσιμότητα υπερυψηλών ταχυτήτων. Kάθε εμπορική και οικιστική ανάπτυξη στη νέα πόλη του Eλληνικού θα είναι εξοπλισμένη με συστήματα που θα εξασφαλίζουν ενεργειακή αποδοτικότητα και μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Στους φετινούς στόχους περιλαμβάνονται τα έργα για το Vouliagmenis Mall, το Riviera Galleria, ο Πύργος Μεικτής Χρήσης, το retail park, την συνοικία Little Athensa, τα cove residences, οι παράκτιες βίλες, το ξενοδοχείο της ΤΕΜΕΣ στην Μαρίνα Αγίου Κοσμά, οι αθλητικές εγκαταστάσεις, τα έργα για το Μητροπολιτικό Πάρκο κ.ά.

Οι εμπορικοί προορισμοί
Aρχές του έτους θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες επιλογής εργολάβου για το έργο της Riviera Galleria, με στόχο την έναρξη της κατασκευής. Ήδη, εκδόθηκε η οικοδομική άδεια. H Riviera Galleria, ένα συγκρότημα κτιρίων συνολικής έκτασης ανωδομής 23.000 τ.μ. με 19.000 τ.μ. GLA, φέρει την υπογραφή του διεθνούς φήμης Iάπωνα αρχιτέκτονα, Kengo Kuma, έχοντας σχεδιαστεί σε συνεργασία με το ελληνικό μελετητικό γραφείο BETAPLAN. Θα διαθέτει περισσότερα από 100 καταστήματα κορυφαίων fashion brands, εστιατορίων και καφέ. Eπίσης, θα διεξάγονται μεγάλες πολιτιστικές και μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις τέχνης και φεστιβάλ μόδας. Έως τώρα, έχουν ήδη υπογραφεί/συμφωνηθεί Heads of Terms (HoTs) για το 53,2% της μεικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας (GLA).

Στις 30 Nοεμβρίου εξάλλου, εκδόθηκε η οικοδομική άδεια για την ανέγερση του Vouliagmenis Mall. Θα έχει συνολική έκταση 185.000 τ.μ., με προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και gadgets με αισθητήρες αφής, προσφέροντας πρωτόγνωρες εμπειρίες στους επισκέπτες. Tο Eμπορικό Kέντρο και οι αναπτύξεις που θα βρίσκονται πάνω από αυτό θα έχουν πιστοποίηση LEED Gold. Tο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για την εκμισθώσιμη επιφάνεια είναι εντυπωσιακό. Ήδη ολοκληρώθηκαν συμφωνίες Heads of Terms (HoTs) για το 70% της μεικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας (GLA). Oι προκαταρκτικές εργασίες εκσκαφών ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο, ενώ οι κύριες εργασίες της ανέγερσης θα ξεκινήσουν το πρώτο εξάμηνο του 2024. Παράλληλα στην πρώτη φάση αναμένεται να ξεκινήσει το παράκτιο ξενοδοχείο της ΤΕΜΕΣ που θα υλοποιηθεί επί της Μαρίνας του Αγίου Κοσμά, ένα δεύτερο παραλιακό ξενοδοχείο στην δυτική πλευρά πάλι στον Άγιο Κοσμά, το νοσοκομείο και το εκπαιδευτικό κέντρο που έχουν τοποθετηθεί στην ανατολική πλευρά, δηλαδή στην περιοχή της Γλυφάδας.

Σε εξέλιξη τα έργα υποδομών
Σε ό,τι αφορά την υπογειοποίηση της Ποσειδώνος από την Avax, οι εκσκαφές έχουν ολοκληρωθεί κατά 72% και η σκυροδέτηση κατά 37%. Aποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα σε εξέλιξη σήμερα στην Aττική. Όταν ολοκληρωθεί, η Ποσειδώνος θα διασχίζεται υπόγεια από την παραλία του Aλίμου έως το ύψος της Mαρίνας του Eλληνικού. Tο σύνολο της έκτασης που καλύπτει σήμερα η παραλιακή, θα μεταμορφωθεί σε χώρο πρασίνου που θα ενοποιεί το Mητροπολιτικό Πάρκο με την παραλία, ενώ από το σημείο θα διέρχεται δρόμος ήπιας κυκλοφορίας και ποδηλατόδρομος. H ολοκλήρωση αναμένεται τον Iούνιο του 2025 ώστε να παραδοθεί στο κοινό μετά τις απαραίτητες δοκιμές καλής λειτουργίας, στο τέλος του έτους. Eπιπλέον, η αντιπλημμυρική θωράκιση της ευρύτερης περιοχής του Eλληνικού και της παραλιακής ζώνης, αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την Lamda Development. Στο πλαίσιο αυτό, η διευθέτηση του ρέματος των Tραχώνων με χωρητικότητα διπλάσια της υφιστάμενης συμβάλει στη «θωράκιση» της νέας, σύγχρονης πόλης του Eλληνικού απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, που είναι ήδη ορατές. Tο μήκος του ρέματος είναι 3 χλμ. και το μέγιστο βάθος εκσκαφής έως 8 μέτρα. Έχουν ολοκληρωθεί κατά 60% οι εκσκαφές και η ολοκλήρωσή του αναμένεται τον Iούλιο 2024. Eπιπρόσθετα, έχει ολοκληρωθεί το 88% των εκσκαφών και το 65% των σκυροδετήσεων στους κεντρικούς συλλέκτες όμβριων υδάτων.

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται επίσης, οι εργασίες οριοθέτησης και του ρέματος του Aεροδρομίου (ή Eυρυάλης).

Το πρώτο κτίριο που παραδόθηκε
Από τον συνοπτικό απολογισμό της μέχρι στιγμής πορείας των έργων του mega project που τρέχει η Lamda Development δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η παράδοση του Kέντρου Φροντίδας AμεA, το πρώτο κτίριο που παραδόθηκε εντός χρονοδιαγράμματος στον Δήμο Eλληνικού-Aργυρούπολης στεγάζοντας 4 σωματεία AμεA. Με συνολική δόμηση 11.500 τ.μ., σε οικόπεδο 7.400 τ.μ. το οποίο έχει ήδη αποδοθεί στον νέο του ιδιοκτήτη, Δήμο Ελληνικού Αργυρούπολης, το νέο Κέντρο Φροντίδας Ατόμων με αναπηρία, διαθέτει μοναδικό περιβάλλοντα χώρο και η δημιουργία του έχει ως στόχο την αναβάθμιση της καθημερινότητας και ένα νέο τρόπο ζωής, πιο εύκολο, περισσότερο λειτουργικό και εξωστρεφή τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες που χρειάζονται, αλλά και δικαιούνται τη βέλτιστη φροντίδα.

Το Κέντρο Φροντίδας ΑμΕΑ στο οποίο στεγάζονται τα σωματεία «Αμυμώνη», «Ερμής», «Νίκη – Victor Artant», «Σύλλογος Ατόμων με Σκλήρυνση κατά Πλάκας»

Το νέο Little Athens Project
Το Little Athens αποτελεί μια περιοχή, μέσα στο Ελληνικό η οποία βρίσκεται στο δυτικό άκρο της έκτασης στον Δήμο Αλίμου. Προς το παρόν ξεκινά η δημιουργία για τα πρώτα 58 διαμερίσματα ενός εκ των οικιστικών συγκροτημάτων (Park Rise). Συνολικά αναμένεται θα δημιουργηθούν 10 τετράγωνα με 460 διαμερίσματα. Το επόμενο τρίμηνο θα ξεκινήσει η προπώληση των πρώτων 168 διαμερισμάτων.

Το Little Athens έχει την υπογραφή σημαντικών αρχιτεκτονικών γραφείων.

Στο πρώτο οικοδομικό τετράγωνο υπογράφει 30 κτίρια (88 διαμερίσματα) η BIG, στο δεύτερο η 314 Architects με 156 διαμερίσματα, η ίδια και στο τρίτο με 9 κτίρια 79 διαμερισμάτων, στο επόμενο η Deda Architects με 56 διαμερίσματα και τέλος η Tsolakis Architects με συνολικά 80 διαμερίσματα. Το μέσο κόστος ανά τ.μ. για τα διαφορετικά οικιστικά συγκροτήματα ανέρχεται σε περίπου 6.000-6.500 ευρώ, ενώ οι τιμές πώλησης σύμφωνα με το πρώτο πιλοτικό launching ξεκινούν από τα 6.000-6.500 ανά τ.μ.

Σύμφωνα με την τελευταία εταιρική παρουσίαση του ομίλου, τα υπό σχεδιασμό 1.230 διαμερίσματα, αφορούν σε μεικτή πωλούμενη επιφάνεια που αγγίζει τα 153.000 τ.μ., από τα οποία η Lamda αναμένει συνολικά μικτό έσοδο 1,171 δισ. ευρώ και μικτό κέρδος 447 εκατ. ευρώ.

Προ των πυλών ο νέος ΟΣΕ

Επί τάπητος στο υπουργικό συμβούλιο, που συνεδρίασε υπό τον πρωθυπουργό, τέθηκαν από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σταϊκούρα, η πρόταση για τη δημιουργία της «Νέος ΟΣΕ Α.Ε.», καθώς και το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών για τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού τομέα.

Ειδικότερα, για την αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών του στην Ελλάδα, η κυβέρνηση προχωρά, σε συνεργασία με την Ε.Ε., σε πλήρη αναδιοργάνωση των εταιρειών που εμπλέκονται στον σχεδιασμό, ανάπτυξη, συντήρηση και διαχείριση των σιδηροδρομικών υποδομών και του τροχαίου υλικού της χώρας, προς διασφάλιση ενός σύγχρονου, γρήγορου, άνετου και απολύτως ασφαλούς σιδηροδρομικού δικτύου σε πλήρη διαλειτουργικότητα με τα ευρωπαϊκά αντίστοιχα δίκτυα.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η μέχρι σήμερα λειτουργία των τριών εταιρειών που εμπλέκονται με σιδηροδρομικό έργο, με πολλαπλές κοινές αρμοδιότητες και διεπιφάνειες, παράλληλες, αντικρουόμενες ή/και συμπληρωματικές αρμοδιότητες, έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία ενιαίου στρατηγικού σχεδιασμού, συντονισμού, ανάπτυξης, συντήρησης, διαχείρισης και πλήρους ελέγχου του σιδηροδρομικού δικτύου, με συνέπειες την καθυστέρηση υλοποίησης έργων και την πιθανότητα απώλειας πολύτιμων πόρων, ανθρώπινων και οικονομικών. Επίσης, υπάρχει σημαντική συνολική επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού από την πολλαπλότητα προσωπικού αντιστοίχων προσόντων και αρμοδιοτήτων για παρόμοιες διαδικασίες εντός των τριών εταιρειών. Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε αναγκαίος και έχει προγραμματιστεί ο άμεσος ριζικός εκσυγχρονισμός για την ανάπτυξη του σιδηροδρομικού τομέα, υλοποιώντας τις εξής σημαντικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των δημόσιων πυλώνων του υπάρχοντος συστήματος (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ).

Τα βήματα εκσυγχρονισμού με τεχνικό σύμβουλο διοίκησης
Κατ’ αρχάς, δημιουργείται ένας νέος, ενιαίος, σύγχρονος δημόσιος φορέας, με πυρήνα τον ΟΣΕ («Νέος ΟΣΕ»), που αναλαμβάνει πλήρως τον ρόλο, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του Διαχειριστή της Σιδηροδρομικής Υποδομής, όπως περιγράφονται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, ενώ καθίσταται και μοναδικός υπεύθυνος για το σύνολο των μελετών και έργων που εκτελούνται επί του σιδηροδρομικού δικτύου, της διαχείρισης του τροχαίου υλικού, καθώς και των σταθμών και λοιπών εγκαταστάσεων της ιδιοκτησίας του. Στη νέα εταιρεία εντάσσονται επιπλέον του σημερινού ΟΣΕ: α) η ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. και β) η ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. κατά το μέρος που αφορά στο επιχειρησιακά κρίσιμο για τον σιδηρόδρομο τμήμα της δραστηριότητάς της (τροχαίο υλικό, ενεργές σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις).

Ο Νέος ΟΣΕ θα αναλάβει τη συνολική ευθύνη για όλα τα θέματα ασφαλείας και συνεχούς βελτίωσης του σιδηροδρομικού συστήματος, συνεργαζόμενος με τους λοιπούς φορείς του τομέα (υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ΡΑΣ, Hellenic Train και λοιποί operators) στο πλαίσιο της εφαρμογής μίας νέας προσέγγισης με συστημική ανάλυση και διαχείριση κινδύνων, σε εφαρμογή των κατευθύνσεων της ΕΕ και του σχετικού Action Plan που εκπονεί η κυβέρνηση. Η σύσταση και οργάνωση του νέου φορέα θα κατοχυρωθεί νομοθετικά. Οι αρμοδιότητές του θα καλύπτουν πλήρως αυτές των σημερινών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ και θα συμπληρωθούν κατάλληλα, ώστε να αντιμετωπιστούν κενά ή/και αδυναμίες του υφιστάμενου τρόπου λειτουργίας των φορέων.

Πιο αναλυτικά, ο νέος φορέας θα είναι Ανώνυμη Εταιρεία ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου, με το Διοικητικό του Συμβούλιο να ορίζεται από τη Ελληνική Κυβέρνηση, με τήρηση των αρχών διαφάνειας και αξιοκρατίας. Ο Νέος ΟΣΕ θα εποπτεύεται από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Θα δημιουργηθούν εντός του φορέα διακριτοί επιχειρησιακοί τομείς στους οποίους θα ενταχθεί με τις απαραίτητες προσαρμογές το υφιστάμενο επιχειρησιακό έργο των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ και οι σχετικές οργανωτικές μονάδες (Γενικές Διευθύνσεις, Διευθύνσεις κ.λπ. μονάδες) που το υλοποιούν. Οι αντίστοιχες υποστηρικτικές (διοικητικές) διευθύνσεις των τριών εταιρειών θα συγχωνευθούν σε έναν ενιαίο διοικητικό τομέα, προς αξιοποίηση των σχετικών οικονομιών κλίμακας.

Θα προσληφθεί, μετά από διεθνή διαγωνισμό, εταιρεία με αποδεδειγμένη τεχνική και διοικητική εμπειρία στη διοίκηση και λειτουργία αντίστοιχων φορέων, ως «τεχνικός σύμβουλος διοίκησης» του Νέου ΟΣΕ. Ο τεχνικός σύμβουλος διοίκησης θα συνεισφέρει με τεχνογνωσία και εξειδικευμένα ανώτατα στελέχη, αναλαμβάνοντας σε καθημερινή βάση, το σύνολο των επιχειρησιακών εργασιών της εταιρείας, καθώς και την ειδικότερη ευθύνη λειτουργίας κρίσιμων επιχειρησιακών τομέων για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών, εφαρμόζοντας αναλογικά διεθνείς εμπειρίες που υιοθετήθηκαν στο παρελθόν από αντίστοιχους σιδηροδρομικούς Οργανισμούς.

Ο Νέος ΟΣΕ θα καταρτίσει στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο και θα συνάψει σύμβαση απόδοσης με το εποπτεύον υπουργείο μέσω της οποίας θα παρακολουθείται βάσει συμφωνημένων δεικτών απόδοσης και μετρήσιμων στόχων.

Επίσης, θα αναλάβει την ευθύνη του συνόλου των έργων και λοιπών συμβάσεων των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ (τροχαίο υλικό, ενεργοί σταθμοί κλπ.) που βρίσκονται σε εξέλιξη και οι οποίες θα συνεχιστούν απρόσκοπτα με βάση ειδική πρόβλεψη του νέου νόμου.

Πώς θα χρησιμοποιηθούν οι εθνικοί & ευρωπαϊκοί πόροι
Ο Νέος ΟΣΕ ενδυναμώνεται σημαντικά επιπλέον σε τεχνογνωσία, προσωπικό και συστήματα, με αξιοποίηση ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων. Ειδικότερα:

  • Τεχνογνωσία: Θα αξιοποιηθεί η Δήλωση Πρόθεσης Συνεργασίας, που έχει ήδη συναφθεί μεταξύ των αρμόδιων υπουργών Ελλάδας και Γαλλίας στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών, με κύρια εστίαση στα θέματα διαχείρισης κινδύνων, ασφάλειας και διαλειτουργικότητας του σιδηροδρομικού δικτύου. Επιπρόσθετα, ως κρίσιμης σημασίας αναγνωρίζεται η μεταφορά τεχνογνωσίας που θα επιτευχθεί από τον τεχνικό σύμβουλο διοίκησης στον Νέο ΟΣΕ.
  • Προσωπικό: Ο νέος φορέας θα στελεχωθεί από το σύνολο του προσωπικού των δύο φορέων (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ) και το σχετικό προσωπικό του τμήματος δραστηριοτήτων της ΓΑΙΑΟΣΕ που θα ενταχθεί στο Νέο ΟΣΕ. Παράλληλα, προβλέπεται η στελέχωσή του να ενισχυθεί σημαντικά με προσεκτικά επιλεγμένο πρόσθετο νέο προσωπικό που θα ξεπεράσει τα 600 άτομα και με προσόντα που θα καλύπτουν τις απαιτήσεις των νέων θέσεων εργασίας που θα οριστούν. Η πρώτη ομάδα προσλήψεων αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2024, ενώ η υπόλοιπη ενίσχυση στελέχωσης θα προχωρήσει σε στάδια, μέχρι το μέσο του 2025, με βάση επίσης και τις απαιτήσεις στελέχωσης που θα προσδιοριστούν από το Business Plan του νέου φορέα.
  • Συστήματα: Ο Νέος ΟΣΕ θα εξοπλιστεί με τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφαλείας διαχείρισης της κυκλοφορίας συρμών (ERTMS), καθώς και βελτιστοποίησης της αξιοποίησης του δικτύου, πολλά από τα οποία είναι ήδη υπό εγκατάσταση στο δίκτυο του ΟΣΕ και τα τρένα ιδιοκτησίας της ΓΑΙΑΟΣΕ. Επιπρόσθετα, θα επανασχεδιασθεί εξ’ αρχής ένας προηγμένος ψηφιακός οργανισμός και θα εξοπλιστεί με σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα (μητρώο παγίων, συστήματα προγραμματισμού και παρακολούθησης των μελετών και έργων, σύγχρονο σύστημα δυναμικής πληροφόρησης και εξυπηρέτησης των επιβατών).

Η αναδιοργάνωση του ΟΣΕ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και θα υλοποιηθεί πλήρως μέχρι το τέλος του 2025, με ενδιάμεσα ορόσημα, πρώτον, την υποβολή του σχεδίου εφαρμογής του μετασχηματισμού που θα περιέχει επίσης σχέδια της προτεινόμενης νομοθεσίας και της διακήρυξης για τον διεθνή διαγωνισμό πρόσληψης Τεχνικού Συμβούλου Διοίκησης (ΤΣΔ) της «Νέος ΟΣΕ» κατά το Q2 του 2024. Δεύτερον, την ψήφιση νομοθεσίας για νέο ΟΣΕ και δημοσίευση τευχών διεθνούς διαγωνισμού για τον ΤΣΔ μέχρι το τέλος του 2024.

Τρίτον, με την έγκριση πολυετούς επενδυτικού προγράμματος και υπογραφή νέας σύμβασης απόδοσης μεταξύ ΟΣΕ και ελληνικού κράτους μέχρι τον Ιούνιο του 2025.


Η σειρά των έργων
Όπως αποκαλύφθηκε με την παρουσίαση του Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, τα σιδηροδρομικά έργα κατηγοριοποιούνται σε αυτά που έχουν άμεση προτεραιότητα και πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το 2026, τα έργα με ολοκλήρωση πενταετίας (2029) και ακολουθούν έργα με δεκαετή σχεδιασμό (2034) και μελλοντικά έργα με εικοσαετή σχεδιασμό (2044).

Στα ενταγμένα έργα ύψους 529 εκατ. ευρώ που έχουν χρηματοδότηση και προχωρούν άμεσα περιλαμβάνονται:

  • Οριστικές αποκαταστάσεις Θεσσαλίας, (Ταμείο Ανάκαμψης) με 180 εκατ. ευρώ.
  • Σηματοδότηση Θεσσαλονίκη-Ειδομένη («Phasing” μεταξύ ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020 και ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2021-2027) με 27 εκατ. ευρώ.
  • Νέα Καρβάλη – Τοξότες (CEF1) με 212 εκατ. ευρώ.
  • Προαστιακός Δυτικής Αττικής, (Ταμείο Ανάκαμψης) με 110 εκατ. ευρώ.

Στη δεύτερη λίστα είναι τα έργα 1,39 δισ. ευρώ προς χρηματοδότηση από το CEF II (το πρόγραμμα Συνδέοντας την Ευρώπη). Αυτά είναι:

  • ΣΚΑ – ΟΙΝΟΗ με 240 εκατ. ευρώ.
  • Λιόσια – Κόρινθος (Αναβάθμιση) με 70 εκατ. ευρώ.
  • Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας (Αναβάθμιση) με 90 εκατ. ευρώ.
  • Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας (Ηλεκτροκίνηση) με 75 εκατ. ευρώ.
  • Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο με 480 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση 341 εκατ. ευρώ.
  • Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο με 295 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση 214 εκατ. ευρώ.
  • Ρίο – Πάτρα με 477 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση 366 εκατ. ευρώ.

Στην τρίτη λίστα είναι τα έργα πενταετούς προγραμματισμού ύψους περίπου 650 εκατ. ευρώ. Αυτά είναι:

  • Σιδηροδρομική σύνδεση του 6ο προβλήτα με το εθνικό δίκτυο (Ε.Π.ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2021-2027) με 35 εκατ. ευρώ.
  • Προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης (Ε.Π.ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2021-2027) με 20 εκατ. ευρώ.
  • Επέκταση προαστιακού σιδηροδρόμου και σύνδεση με λιμένα Λαυρίου (Ε.Π.ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2021-2027) με 391 εκατ. ευρώ.
  • Εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης με ETCS Level 1 και αναβάθμιση γραμμής στο τμήμα Λατομείο – ΒΙΠΕ – Σ.Σ. Βόλου. Έργο ενταγμένο στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020. Αναφέρεται ως έργο στο “ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ” 2021-2027 αλλά λόγω “DANIEL” δεν έχει γίνει ακόμα η διαδικασία.
  • Παλαιοφάρσαλος –Καλαμπάκα: Εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης με ETCS Level 1 και κατασκευή παρακαμπτήριας γραμμής στον Σ.Σ. Σοφάδων. Έργο ενταγμένο στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020. Αναφέρεται ως έργο στο “ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ” 2021-2027 αλλά λόγω “DANIEL” δεν έχει γίνει ακόμα η διαδικασία.
  • Στρυμώνας- Αλεξανδρούπολη.

Στις επόμενες προτεραιότητες έρχονται τα έργα με δεκαετή και εικοσαετή προγραμματισμό. Στα έργα δεκαετίας περιλαμβάνονται σημαντικά έργα όπως:

  • ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΓΝΑΤΙΑ: Στρυμόνας – Αλεξανδρούπολη Γραμμές
  • ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΓΝΑΤΙΑ: Στρυμώνας – Αλεξανδρούπολη, Παραλλαγή Ίασμος- Πολύανθος με 110 εκατ. ευρώ
  • ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Πλατύ – Φλώρινα, με 50 εκατ. ευρώ
  • ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΑΘΗΝΩΝ: Ικόνιο – Σφίγγα με 700 εκατ. ευρώ
  • ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΛΙΜΕΝΩΝ: Επέκταση προαστιακού και σύνδεση με λιμένα Ραφήνας με 310 εκατ. ευρώ

Τέλος στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, περιλαμβάνονται πολύ μεγάλα έργα που μεγαλώνουν το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Τα έργα αυτά είναι:

  • Προαστιακός Πάτρας: Πάτρα – Πύργος με 200 εκατ. ευρώ
  • Δυτική Εγνατία: Καλαμπάκα –Ηγουμενίτσα με 1.55 δισ. ευρώ
  • Δυτική Εγνατία: Καλαμπάκα – Κοζάνη με 550 εκατ. ευρώ
  • Νέα Ανατολική Εγνατία: Θεσσαλονίκη – Ν.Καρβάλη με 1.5 δισ. ευρώ
  • Δυτική Μακεδονία: Αναβάθμιση Δικτύου με 2 δισ. ευρώ
  • Πελοπόννησος: Αναβάθμιση Δικτύου με 1.5 δισ. ευρώ.

Τι αλλάζειστις δημόσιες συμβάσεις

Όπως αναφέρεται στη σχετική απόφαση που αναρτήθηκε στη Διαύγεια, με βάση τις προτεραιότητες που έχουν τεθεί για τη διετία, ετοιμάζεται νομοθετική ρύθμιση για νέες απλοποιήσεις και βελτιώσεις, προβλέπεται η λειτουργία πληροφοριακού συστήματος για τη συστηματοποίηση των διαδικασιών προετοιμασίας και ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων για την κάλυψη των αναγκών της γενικής διεύθυνσης δημοσίων συμβάσεων και επικαιροποιείται και ο κανονισμός διενέργειας ελέγχων.

Σχετικά με τις δράσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και τις νέες που εντάχθηκαν, το υπουργείο Ανάπτυξης έχει αναλάβει, ως επισπεύδων ή συντονιστής, τη συγκρότηση και τη λειτουργία ομάδας εργασίας για την αποτίμηση του ρυθμιστικού πλαισίου, τη σύνταξη έκθεσης αποτίμησης και διατύπωσης προτάσεων αναθεώρησης, την έκδοση εγκυκλίων που αφορούν σε διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, στα πρότυπα έγγραφα που πρέπει να τηρούνται και στις προτάσεις εφαρμογής, ενώ θα γίνει και μία μελέτη μέτρησης του διοικητικού βάρους των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων με σκοπό την απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου.

Επιπλέον, έχει συσταθεί ομάδα εργασίας για την εφαρμογή του κανονισμού eForms (για συμβάσεις άνω και κάτω των Ορίων), διερευνά την ετοιμότητα του τραπεζικού συστήματος για την ηλεκτρονική έκδοση εγγυήσεων ενώ έχει αναλάβει και την υλοποίηση (επικαιροποίηση – αναθεώρηση) του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις. Τελικά, ως νέο μέτρο προβλέπεται ότι το υπουργείο Ανάπτυξης θα καταθέσει πρόταση για ψήφιση νομοσχεδίου με τις αναγκαίες νέες απλοποιήσεις και βελτιώσεις του ρυθμιστικού πλαισίου και θα εκπονήσει Εθνικό Σχέδιο Δράσης του Κέντρου Αριστείας για τις Δημόσιες Συμβάσεις Καινοτομίας.

Σημειώνεται πως για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις δημόσιες συμβάσεις, μέσω προκαταρκτικών διαβουλεύσεων και έρευνα αγοράς σε κεντρικούς διαγωνισμούς, το υπουργείο Ανάπτυξης σε συνεργασία με τα επιμελητήρια προχωρούν σε επιμορφωτικά σεμινάρια.

Ως νέα δράση στο υπουργείο Ανάπτυξης ορίζεται ότι θα λειτουργεί πληροφοριακό σύστημα για την συστηματοποίηση των διαδικασιών προετοιμασίας και ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων για τις ανάγκες της γενικής διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων ως Εθνική Κεντρική Αρχή Αγορών (ΕΚΑΑ) για δημόσιες συμβάσεις προμήθειας αγαθών και γενικών υπηρεσιών, εξαιρουμένων των δημοσίων συμβάσεων προμήθειας ιατροτεχνολογικών, υγειονομικών, φαρμακευτικών αγαθών και συναφών υπηρεσιών.

Η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων αυξάνει τη στρατηγική της συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε θέματα εποπτείας του συστήματος και ενίσχυσης της διαφάνειας μέσω ελεγκτικών μηχανισμών.

Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα δημιουργήσει ψηφιακό παρατηρητήριο τιμών και έχει αναλάβει τα υποδείγματα τευχών τεχνικού περιεχομένου. Επιπλέον για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών σε εξέλιξη βρίσκονται δράσεις που αφορούν στην βελτίωση της κοστολόγησης δημοσίων έργων και εργαλείων, στην προώθηση έργων υποδομής για την ανάπτυξη έξυπνων πόλεων με έμφαση στην προσβασιμότητα των ΑμΕΑ και στην αντικατάσταση του στόλου αστικών των λεωφορείων με λεωφορεία αντιρρυπαντικής τεχνολογίας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη καθώς και στην συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την παραγωγή έργων και μελετών / Μητρώο ελεγκτών μηχανικών/Μητρώο Συντελεστών Παραγωγής Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων, Μελετών, Τεχνικών και λοιπών συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών (ΜΗΤΕ).

Αντ. Ματσούρης: Η SALFO δίνει το «παρών» σε εμβληματικά έργα εντός και εκτός Ελλάδας

Η SALFO είναι μία από τις λίγες ελληνικές επιχειρήσεις συμβούλων μηχανικών που έχουν εδραιωθεί σε δύσκολες αγορές του εξωτερικού. Ποια μεγάλα οδικά έργα έχετε αναλάβει εντός και εκτός συνόρων;

Συμπληρώνοντας φέτος τα 30 μας χρόνια, νιώθουμε ιδιαίτερα χαρούμενοι για τα εμβληματικά έργα που έχουμε υλοποιήσει, τους φορείς που έχουμε συνεργαστεί και το αποτύπωμα που έχουμε αφήσει στο τεχνικό, αλλά και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της χώρας. Από μεγάλα έργα μεταφορών, κτιριακές εγκαταστάσεις, έργα υποδομών, περιβάλλοντος και ενέργειας, η SALFO αποτελεί βασικό συντελεστή στις εξελίξεις του τεχνικού κόσμου.

Συγκεκριμένα, στον τομέα οδικών μεταφορών, στη χώρα μας έχουμε εμπλακεί σε όλους τους αυτοκινητόδρομους που κατασκευάστηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 και μετά, ως Construction Manager (Εγνατία Οδός), Project Manager (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης), ως Ανεξάρτητος Μηχανικός (Ολυμπία Οδός, Mωρέας, Αυτοκινητόδρομοι Αιγαίου), είτε ως Τεχνικός Σύμβουλος του Παραχωρησιούχου (Νέα Οδός, Ιονία Οδός, Ε65). Επιπλέον, η SALFO έχει αναλάβει τον ρόλο του Ανεξάρτητου Ελεγκτή στα πλαίσια της Σύμβασης ΣΔΙΤ του οδικού άξονα Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος και του τμήματος Χερσόνησος – Νεάπολη του ΒΟΑΚ. Ταυτόχρονα, είμαστε Τεχνικός Σύμβουλος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για τη δημοπράτηση και παρακολούθηση μιας σειράς νέων οδικών υποδομών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε την Αναβάθμιση της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής Θεσσαλονίκης (Flyover), τον οδικό άξονα Ιωάννινα – Κακαβιά και το τμήμα του ΒΟΑΚ μεταξύ Νεάπολης και Αγίου Νικολάου. Είναι, λοιπόν, γεγονός ότι η SALFO με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχει αποτελέσει, συνεχίζει να αποτελεί και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα συνεχίσει και στο μέλλον να αποτελεί έναν βασικό και αξιόπιστο εταίρο σε όλο το φάσμα των οδικών υποδομών της πατρίδας μας.

Εκτός Ελλάδας, η εταιρεία μας δραστηριοποιείται από το 2006 στις περισσότερες από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, με γραφεία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι και Αμπού Ντάμπι), στο Κατάρ, στη Σαουδική Αραβία, στο Ομάν και στο Μπαχρέιν, όχι μόνο στον τομέα των συγκοινωνιακών υποδομών, αλλά και σε ένα μεγάλο εύρος κατηγοριών έργων και υπηρεσιών, όπως PM/CM σε μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα, malls, data centers, αλλά και σε επίπεδο χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, σχεδιασμού αστικών υποδομών, έργων περιβάλλοντος, κ.λπ.

Συγκεκριμένα, σε σχέση με τα οδικά έργα, αναφέρω ενδεικτικά ότι ήμασταν Τεχνικοί Σύμβουλοι της Ashgal (Υπηρεσία Δημόσιων Έργων) στο Κατάρ από το 2015 έως το 2020 για όλο το οδικό δίκτυο της χώρας, καθώς και Τεχνικοί Σύμβουλοι του Υπουργείου Μεταφορών του Αμπού Ντάμπι (Department of Transportation) για τη μελέτη και ωρίμανση οδικών έργων του Εμιράτου.

Ιδιαίτερη μνεία, όμως, θα ήθελα να κάνω στη Σαουδική Αραβία, όπου τα τελευταία χρόνια έχουμε αναλάβει εμβληματικά έργα σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών για τα οποία είμαστε ιδιαιτέρως περήφανοι, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός και η λειτουργία του Εθνικού Κέντρου Οδικής Ασφάλειας, η σύνταξη σύγχρονων πρότυπων οδικών προδιαγραφών για όλες τις φάσεις υλοποίησης ενός οδικού έργου και η εκπόνηση ελέγχων οδικής ασφάλειας σε διάφορα τμήματα του εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου του βασιλείου.

Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία μας ανέλαβε τον σχεδιασμό του συστήματος στάθμευσης για 184 πόλεις της Σαουδικής Αραβίας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Δήμων και Περιφερειών (ΜοΜRA).

Ποιο είναι το επίπεδο σχεδιαστικής ωριμότητας, καινοτομίας και αειφορίας των ελληνικών αυτοκινητόδρομων;

Πριν απαντήσω στην ερώτησή σας, θα ήθελα να κάνω μια σημαντική παρατήρηση. Πρέπει να ειπωθεί ένα μεγάλο μπράβο στο σύνολο του τεχνικού κόσμου της χώρας για το γεγονός ότι είμαστε σε θέση να μιλάμε για «ελληνικούς αυτοκινητόδρομους», μάλιστα ιδιαιτέρα υψηλών προδιαγραφών. Ας μην ξεχνάμε ότι η προηγούμενη δεκαετία ήταν μια δεκαετία όπου ο τομέας των κατασκευών, αλλά και όλη η χώρα, πέρασε μέσα από συμπληγάδες και κατάφερε στο τέλος να βγει νικητής. Και σε αυτό το αποτέλεσμα έχουμε συνεισφέρει όλοι, κατασκευαστές, μελετητές, σύμβουλοι, εργατικό δυναμικό, δημόσιες αρχές κ.ο.κ. Σε σχέση με την ερώτησή σας, πρέπει να επισημάνουμε ότι το ιδιαίτερο ανάγλυφο του φυσικού περιβάλλοντος του ελληνικού χώρου, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς που προκύπτουν λόγω περιβαλλοντικών, αρχαιολογικών, γεωλογικών/γεωτεχνικών απαιτήσεων επιβάλλουν την εγγενή σχεδιαστική ωριμότητα, σε συνδυασμό πάντα με τις κυκλοφοριακές προβλέψεις. Για τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, το παραπάνω ζητούμενο είχε επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό εξαρχής, αλλά έγινε σημαντική βελτιστοποίηση και κατά τη διάρκεια της κατασκευής τους. Καινοτομίες έχουν αρχίσει κυρίως να εμφανίζονται με τη λειτουργία τους μέσω των Παραχωρήσεων, οι οποίες μάλιστα αυξάνονται με τη συσσώρευση εμπειρίας, και αφορούν κυρίως σε θέματα ενεργειακής απόδοσης (π.χ. χρήση φωτοβολταϊκών, LED κ.λπ.), βέλτιστης διαχείρισης πόρων, επίτευξη αρμονίας και συνέχειας στις λειτουργικές ταχύτητες, στοιχείων ασφάλισης, ενδοεπικοινωνίας και εξυπηρέτησης χρηστών, μέσω «έξυπνων συστημάτων». Σίγουρα οι αυτοκινητόδρομοί μας έχουν «γεννήσει ταξίδια» για τους χρήστες, τα οποία σε συνδυασμό με άλλες παρεμβάσεις τοπικού χαρακτήρα αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την διασφάλιση της αειφορίας, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρουν καταλυτικά στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών που επηρεάζουν.

Με ποιες ενέργειες διασφαλίζονται η συντήρηση, η ορθή λειτουργία και η ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις ακραίες καιρικές συνθήκες που επικρατούν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης;

Καταρχάς, και τα τρία σημεία που θίγετε αποτέλεσαν βασικές παραμέτρους που ελήφθησαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αυτοκινητόδρομων. Πέραν τούτου, μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής τους και την απόδοσή τους στους χρήστες, ο εκάστοτε Λειτουργός, είτε αυτός είναι Ιδιώτης – Παραχωρησιούχος, είτε το Ελληνικό Δημόσιο- εκτελεί καθημερινές επιθεωρήσεις διασφαλίζοντας το επιθυμητό επίπεδο λειτουργίας, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνται εργασίες συνήθους και βαριάς συντήρησης, προς αποκατάσταση βλαβών.

Ταυτόχρονα, η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας δημιουργεί συνεχώς νέα εργαλεία, τα οποία υιοθετούνται σταδιακά συνεισφέροντας ακόμα περισσότερο στην επίτευξη κρίσιμων ζητούμενων, όπως είναι η οδική ασφάλεια, η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η εξοικονόμηση χρόνου κ.λπ. Σε σχέση με το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, η κλιματική κρίση έχει πλέον αλλάξει τα δεδομένα και τις παραδοχές βάσει των οποίων καλούμαστε να σχεδιάζουμε τα νέα έργα, αλλά και να προκρίνουμε κατάλληλες παρεμβάσεις στα υφιστάμενα.

Πλέον, θα πρέπει όχι μόνο να προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο αυτόν καθ’ αυτόν, αλλά και να τον διαχειριζόμαστε με τέτοιον τρόπο που να μετριάζουμε τις συνέπειές του.

Η παραπάνω προσέγγιση θα μπορούσε να είναι μια σύνοψη της έννοιας της ανθεκτικότητας των έργων, που ακούγεται όλο και περισσότερο τελευταία, ή μάλλον τμήμα αυτής.

Τέτοιου τύπου παρεμβάσεις έχουν ήδη αρχίσει να δρομολογούνται, με τη συνεργασία ιδιωτών και δημοσίου, κυρίως υπό τη μορφή αντιπλημμυρικών έργων και παρεμβάσεων για την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας.

BIG 5 Global: Στο επίκεντρο η πράσινη μεταστροφή των κατασκευών

Η44η συνεχής διοργάνωση της Big 5 Global, του μεγαλύτερου και του πιο σημαντικού κατασκευαστικού γεγονότος, ολοκληρώθηκε στο Ντουμπάι, καταγράφοντας επισκεψιμότητα-ρεκόρ. Περισσότεροι από 81.000 επισκέπτες-επαγγελματίες των κατασκευών από 166 χώρες έδωσαν το «παρών» στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου του Ντουμπάι στην έκθεση-σταθμό της διεθνούς βιομηχανίας, από τις 4 έως τις 7 Δεκεμβρίου 2023.

Πρόκειται για τη σπουδαιότερη Διεθνή Έκθεση στη Μέση Ανατολή, η οποία προβάλλει τη μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα των κατασκευών, σε εμπορικούς επισκέπτες, όχι μόνο από την περιοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Μέσης Ανατολής, αλλά και από τις γειτονικές χώρες της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράν, του Ιράκ, της Ινδίας και της Υποσαχάριας και Βόρειας Αφρικής. «Φέτος η Big 5 Global ξεπέρασε τις προσδοκίες, προσελκύοντας τον μεγαλύτερο αριθμό επαγγελματιών κατασκευών από διάφορες γωνιές του κόσμου, ενισχύοντας ένα περιβάλλον που ευνοεί την ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης, την ανάπτυξη παγκόσμιων συνεργασιών και την προβολή νέων τάσεων και πρακτικών στην κατασκευαστική τεχνολογία», δήλωσε η Josine Heijmans, Αντιπρόεδρος της dmg events, που διοργανώνει την Big 5 Global.

«Αυτό το ορόσημο επιβεβαιώνει τη δέσμευσή μας να προσφέρουμε απαράμιλλη αξία στους συμμετέχοντες, τους εκθέτες και τους συνεργάτες μας, που επιδιώκουν να συμμετάσχουν σε επιχειρηματικές δραστηριότητες στο κατασκευαστικό τοπίο της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας», συμπλήρωσε.

Οι συνεργασίες που τράβηξαν την προσοχή
Συγκεντρώνοντας τα μεγαλύτερα ονόματα των κατασκευών στο Ντουμπάι για τέσσερις ημέρες, η Big 5 Global χρησίμευσε ως κόμβος για μεγάλες συμφωνίες και συνεργασίες, ενισχύοντας περαιτέρω τη σημασία των εκθέσεων για τη διευκόλυνση ισχυρών επιχειρηματικών σχέσεων.

Σε μια τέτοια συνεργασία, η Abu Dhabi Airport Free Zone (ADAFZ), ένας από τους εκθέτες στην Big 5 Global, υπέγραψε συμφωνία με την Grand Move, για την ανάπτυξη ενός εμπορικού πάρκου αξίας 17,8 εκατομμυρίων δολαρίων, που θα εκτείνεται σε 35.000 τ.μ. στη νέα συνοικία Al Falah. Το γενικό σχέδιο του έργου περιλαμβάνει μια υπεραγορά που θα διαθέτει ιατρικό κέντρο και αθλητικό κλαμπ και άλλες εγκαταστάσεις λιανικής και F&B. Η Maureen Bannerman, Chief Commercial Officer, Abu Dhabi Airports, δήλωσε: «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι αυτή η συμφωνία MoU θα συμβάλει στην ανάπτυξη της νέας περιοχής Al Falah, φέρνοντας τις κοινότητες κοντά».

Ένας άλλος εκθέτης, η Floors & Walls εξασφάλισε συνεργάτες διανομής για τα προϊόντα της, συγκεκριμένα τη Richmond και τη Sintrich, στην Ινδία, τη Συρία, το Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία. Οι συμφωνίες διανομής θα αποφέρουν περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. «Είμαστε πολύ χαρούμενοι που συμμετείχαμε στην Big 5 Global φέτος και έχουμε ήδη κλείσει το περίπτερό μας για την έκδοση του 2024», δήλωσε ο Valy Ossman, Διευθύνων Σύμβουλος, Floors & Walls. Εκτός από νέες συνεργασίες, φέτος η εκδήλωση έγινε πεδίο λανσαρίσματος πολλών νέων προϊόντων. Η United Motors & Heavy Equipment Company με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα λάνσαρε καινοτόμα προϊόντα (Wacker Neuson Zero Emission, ACBe) που επαναπροσδιορίζουν τη βιωσιμότητα και την αποδοτικότητα στην κατασκευή.

Το μέλλον του κλάδου έχει… τεχνολογία
Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ημερών, η Big 5 Global έγινε μια σημαντική πλατφόρμα στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκε το μέλλον του κλάδου. Μια σειρά από οξυδερκείς διαλόγους και συζητήσεις διαμορφώθηκαν στην Big 5 Global Leaders’ Summit, όπου συζητήθηκε το κάλεσμα της βιομηχανίας για μετασχηματισμό της βιομηχανίας. Επίσης στην εκδήλωση Big 5 FutureTech Summit οι ομιλητές συμμετείχαν σε κρίσιμους διαλόγους για τη μελλοντική προστασία του κλάδου σε ένα μέλλον με πρωταγωνιστή την κυβερνοασφάλεια. Το πρόγραμμα της Big 5 Global φιλοξένησε επίσης μια ημέρα συνομιλιών σχετικά με τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στον σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική υπό τον τίτλο «Everything Architecture».

Με την υποστήριξη του Επιμελητηρίου Ψηφιακής Οικονομίας του Ντουμπάι (DCDE), η καινοτομία στον τομέα των κατασκευών πήρε σάρκα και οστά στο Start-up City. Ο Saeed Al Gergawi, Αντιπρόεδρος του DCDE, σχολίασε: «Η Start-up City δημιουργεί μια πολύτιμη πλατφόρμα που φέρνει κοντά τους αναδυόμενους φορείς του κλάδου για να επιδείξουν τις καινοτόμες ιδέες τους και να διαμορφώσουν το μέλλον της κατασκευής. Η υποστήριξη του επιμελητηρίου για αυτήν την επίκαιρη εκδήλωση έρχεται ως μέρος της προσπάθειάς μας να καλλιεργήσουμε πολλά υποσχόμενες εταιρείες τεχνολογίας και να προωθήσουμε την ατζέντα ψηφιακού μετασχηματισμού του εμιράτου. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην εδραίωση της θέσης του Ντουμπάι ως κορυφαίου παγκόσμιου κόμβου για την ψηφιακή οικονομία σύμφωνα με τους στόχους της Οικονομικής Ατζέντας του Ντουμπάι».

Απέναντι στην κλιματική κρίση
Ένας ακόμη μείζων πυλώνας της Big 5 Global ήταν η αντιμετώπιση των συνεπειών και του ίδιου του φαινομένου της κλιματικής κρίσης. Στις περισσότερες από 130 θεματικές ενότητες που διεξήχθησαν στη διεθνή εκδήλωση, οι ομιλητές τόνισαν την υιοθέτηση τεχνολογίας, τις βιώσιμες μεθόδους δόμησης, την εφαρμογή της γεωθερμικής ενέργειας και τις επείγουσες ανάγκες της βιομηχανίας για αποτελεσματική βελτίωση των υλικών για τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

«Όλοι γνωρίζουμε για την έκτακτη ανάγκη της κλιματικής κρίσης. Πρέπει να είμαστε σε θέση να κάνουμε καλές επιλογές υλικών για να μειώσουμε τον αντίκτυπο. Και για όλα αυτά, τα ψηφιακά εργαλεία θα είναι πολύ χρήσιμα», δήλωσε ο Belarmino Cordero, Διευθύνων Σύμβουλος της Eumada, ο οποίος μίλησε στο Facade Talks. Απηχώντας το κοινό αίσθημα για την υιοθέτηση του BIM στις συνομιλίες τεχνολογίας, ο Δρ. Ing.

Ο Ali Ismail, ειδικός BIM από το Ντουμπάι, σημείωσε: «Κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να δημιουργήσουμε μια κοινότητα, μια ενδιαφέρουσα ομάδα ανθρώπων και εταιρειών που πιστεύουν στην αξία της χρήσης ανοιχτών προτύπων BIM και πιστεύουν στη βελτίωση της βιομηχανίας μας εμβαθύνοντας τη συνεργασία ως άτομα και εταιρείες».


Εντυπωσίασε η Ελλάδα
Πιο εντυπωσιακή από κάθε άλλη χρονιά ήταν η συμμετοχή των 57 ελληνικών εταιρειών του κλάδου των δομικών υλικών και κατασκευών στην Big 5 Global που διοργάνωσε και φέτος η Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου (Enterprise Greece).

Κατά τη διάρκεια της Big 5 Global, η Enterprise Greece, με δικό της γραφείο στον κεντρικό διάδρομο της έκθεσης, στήριξε την εθνική συμμετοχή, η οποία χαρακτηρίστηκε από τη δυναμική παρουσία των ελληνικών εταιρειών με τα καινοτόμα προϊόντα τους αλλά και την πιο έντονη διαφημιστική έως σήμερα προβολή της χώρας στα κεντρικά σημεία εντός και εκτός εκθεσιακού χώρου.

H Ελλάδα είχε για 4η συνεχόμενη χρονιά τη μεγαλύτερη εθνική παρουσία στον χώρο Startup City της «Big 5 Global», με τη συμμετοχή 8 ελληνικών Startups, οι οποίες προέβαλαν τις καινοτόμες τεχνολογίες τους στον τομέα της βιομηχανίας των δομικών υλικών και κατασκευών. Επίσης για δεύτερη φορά, δημιουργήθηκε χώρος υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής για την προβολή του Ελληνικού Μαρμάρου, καθώς η Enterprise Greece σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας – Θράκης (ΣΕΜΜΘ) ξεκίνησαν από το 2022 συντονισμένες δράσεις για την προώθηση του εξαιρετικού αυτού προϊόντος στο εξωτερικό, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου 3ετίας στου κλάδου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξαγωγές του των δομικών υλικών προς την Μ. Ανατολή το 2022, ανήλθαν στο 0,18% (102,1 εκ. δολάρια) του συνολικού όγκου των ελληνικών εξαγωγών και είχαν αύξηση 3.9% σε σχέση με τις εξαγωγές του κλάδου για το 2021.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης διοργανώθηκαν δύο σημαντικές εκδηλώσεις:
α) Στο περίπτερο προβολής του ελληνικού μαρμάρου, πραγματοποιήθηκε την πρώτη ημέρα της έκθεσης, παρουσία της Διοίκησης του Οργανισμού, Welcome Reception προς τιμή των 57 ελληνικών επιχειρήσεων της εθνικής συμμετοχής. Την εκδήλωση μεταξύ άλλων τίμησαν με την παρουσία τους ο Πρέσβης της Ελλάδας στα H.A.E., κ. Αντώνιος Αλεξανδρίδης , ο Σύμβουλος της Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Παναγιώτης Λεμπέσης, ο Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας, κ. Δημήτριος Βουρδάνος, καθώς και η Σύμβουλος επιχειρηματικότητας και εξωστρέφειας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, κ. Ελευθερία Τσαγκαράκη.
β) Στο χώρο του Start-Up City, πραγματοποιήθηκε παρουσίαση του οικοσυστήματος των νεοφυών εταιριών του κατασκευαστικού τομέα στις χώρες του Κόλπου. Στο πάνελ των ομιλητών συμμετείχε η Εντεταλμένη Σύμβουλος και Εκτελεστικό μέλος του Δ.Σ. της Εnterprise Greece, κα Μπέττυ Αλεξανδροπούλου, η οποία μίλησε για το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων και τις δράσεις υποστήριξης της Enterprise Greece, καθώς και για τις δυνατότητες εμπλοκής τους σε έργα στη Μέση Ανατολή.

Σε δηλώσεις του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Enterprise Greece, κ. Μαρίνος Γιαννόπουλος, ανέφερε: «Ξεπέρασε κάθε προσδοκία η εθνική συμμετοχή της Ελλάδας στη φετινή Big 5 Global και θέλω να συγχαρώ όσους συνέβαλαν σε αυτή τη μεγάλη επιτυχία. Στόχος ήταν να οργανωθεί μια ακόμα πιο δυναμική εθνική συμμετοχή σε σχέση με την περσινή, στην οποία η χώρα μας είχε κερδίσει τις εντυπώσεις, και να αναδειχθούν για άλλη μια φορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ελληνικών προϊόντων, όλων των κλάδων των δομικών υλικών και υπηρεσιών. Με τη φετινή μας παρουσία, ανεβάσαμε πολύ ψηλά τον πήχη των προσδοκιών και είμαι σίγουρος ότι στην επόμενη διοργάνωση, η Ελλάδα θα μια έχει μια πιο δυναμική παρουσία».

Η Εντεταλμένη Σύμβουλος και Εκτελεστικό Μέλος ΔΣ της Enterprise Greece, κα. Μπέττυ Αλεξανδροπούλου από την πλευρά της δήλωσε τα εξής: «Η φετινή εθνική συμμετοχή στη Big 5 Global 2023, μας γεμίζει αισιοδοξία για τις τεράστιες προοπτικές που εμφανίζονται για τον συγκεκριμένο κλάδο τα επόμενα χρόνια. Και στη φετινή διοργάνωση, καταφέραμε να δείξουμε και να αναδείξουμε τα καινοτόμα ελληνικά προϊόντα και να προσελκύσουμε αριθμό-ρεκόρ επισκεπτών και επιχειρηματιών. Επίσης απολαμβάνουμε τη μεγάλη επιτυχία που γνωρίζει το branding του ελληνικού μαρμάρου το οποίο είχαμε παρουσιάσει στην περσινή διοργάνωση σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας-Θράκης. Τέλος, είναι άξια αναφοράς, η μεγάλη συμμετοχή ελληνικών Start-ups του κατασκευαστικού κλάδου, η οποία επιβεβαιώνει ότι η χώρα μας αποτελεί μια ανερχόμενη δύναμη καινοτομίας και εξωστρέφειας.»

Στις δηλώσεις του ο Πρέσβης κ. Αντώνιος Αλεξανδρίδης τόνισε τα εξής: «Είχα την τιμή και την χαρά να επισκεφτώ την έκθεση δομικών υλικών BIG 5 και να συνομιλήσω με τους 57 Έλληνες εκθέτες. Η ιδιαίτερα υψηλή συμμετοχή, 4η πολυπληθέστερη μεταξύ όλων των χωρών, επιβεβαιώνει το δυναμισμό και τον εξωστρεφή χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας και, παράλληλα, τις ευκαιρίες που παρουσιάζουν τα ΗΑΕ και η ευρύτερη περιοχή για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Η Πρεσβεία μας, σε συνεργασία με την Enterprise Greece που διοργάνωσε επιτυχώς την Εθνική Συμμετοχή, θα παραμείνει αρωγός και συμπαραστάτης στις προσπάθειες των ελληνικών εξωστρεφών επιχειρήσεων».

Parostec: Στην τελική ευθεία το ανακατασκευασμένο κτίριο στη Χρήστου Λαδά

Το εμβληματικό κτίριο στη Χρήστου Λαδά 3, που στέγαζε τη δεκαετία του 1980 τις εφημερίδες «Το Βήμα» και «Τα Νέα», καθώς και πολλά γνωστά περιοδικά του ΔΟΛ, θα αποκτήσει και πάλι ζωή. Και μάλιστα, όχι μόνο θα κατοικηθεί εκ νέου, αλλά και θα πιστοποιηθεί κατά BREEAM – μία από τις κορυφαίες μεθόδους αξιολόγησης βιωσιμότητας, παγκοσμίως, για υποδομές και κτίρια. Η αειφόρα και καινοτόμα «αναζωογόνηση» του ιστορικού κτιρίου αποτελεί δημιούργημα της ελληνικής κατασκευαστικής εταιρείας Parostec, που έλαβε την ψήφο εμπιστοσύνης της γερμανικής εταιρείας ανάπτυξης ακινήτων Ehret+Klein Greece (ιδιοκτήτριας του κτιρίου), το 2021. «Πιστεύοντας ακράδαντα στην δυναμική των πόλεων, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση του αστικού μετασχηματισμού της Αθήνας, η οποία αντικατοπτρίζεται ιδιαίτερα και στο υπερσύγχρονο γραφείο, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις μας, με στόχο να προσφέρουμε ένα ανθρωποκεντρικό περιβάλλον όσον αφορά στη συνεργασία, στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και στο υψηλό κλίμα έμπνευσης για τους εργαζομένους μας.

Η συνέργειά μας με την Parostec κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και σκιαγραφεί το πάθος και των δύο μερών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την επίτευξη αριστείας σε όλα τα επίπεδα», δήλωσαν οι Michael Ehret και Stefan Klein, διευθύνοντες σύμβουλοι της Ehret+Klein Greece, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για το ανακατασκευασμένο κτίριο που βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας. «Είμαστε πολύ χαρούμενοι που η Ehret+Klein Greece μας συμπεριέλαβε στο δίκτυο των τοπικών εταίρων της στην Ελλάδα και πολύ χαρούμενοι για το τελικό αποτέλεσμα», δήλωσαν οι συνιδρυτές της Parostec, Γιώργος Καγγέλης και Γιώργος Οικονομόπουλος.

«Αυτό το πραγματικά εμβληματικό κτίριο, που κουβαλάει τόση ιστορία, αποτελεί για την Parostec κομβικό ορόσημο, καθώς είναι το πρώτο μεγάλης κλίμακας έργο που αναλάβαμε στην Αθήνα», σημείωσε μιλώντας στο Build ο Γιώργος Οικονομόπουλος. «Ήταν το πρώτο βήμα επέκτασης και μετεξέλιξης της επιχείρησής μας, η οποία πρωταγωνιστεί στις Κυκλάδες από το 1990, έχοντας κατασκευάσει περισσότερες από 150 πολυτελείς βίλες και ξενοδοχεία υψηλών προδιαγραφών στην Πάρο και στην Αντίπαρο», συνέχισε. Η καινοτομία του κτιρίου έγκειται στο γεγονός πως πρόκειται για ένα έργο που ανακατασκευάστηκε σύμφωνα με τα αυστηρά πρότυπα του BREEAM, και αυτό «όχι μόνο επειδή ήταν απαίτηση της Ehret+Klein Greece, αλλά και πυρήνας της κατασκευαστικής στρατηγικής που ακολουθούμε», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Το κτίριο στη Χρήστου Λαδά, σύμφωνα με τους επικεφαλής της Parostec, αναμένεται να παραδοθεί στους νέους ενοίκους του έως τον Μάρτιο. Θα στεγάσει τα γραφεία της ΔΕΗ και χάρη στην εκτεταμένη ανακαίνιση που έγινε, με γνώμονα τη βιωσιμότητα και την ευελιξία, θα ανταποκρίνεται στις επιχειρηματικές απαιτήσεις και θα πληροί τα υψηλότερα πρότυπα βιωσιμότητας. Εκτός αυτού θα εναρμονίζεται από αρχιτεκτονικής και λειτουργικής άποψης με την πολυσύχναστη εμπορική περιοχή της Αθήνας. Στο ακριβώς διπλανό κτίριο, στη Χρήστου Λαδά 1, στεγάζονται τα -επίσης ανακαινισμένα- νέα γραφεία της Parostec και της Ehret+Klein Greece, όπου οι δύο εταιρείες θα σχεδιάζουν τις επόμενες επιχειρηματικές κινήσεις τους στην Ελλάδα. Η ανακατασκευή των νέων γραφείων 200 τετραγωνικών μέτρων, που διακρίνονται για τον βιομηχανικό χαρακτήρα και τον μίνιμαλ σχεδιασμό τους, ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2023 και η μετάβαση στις καινούργιες εγκαταστάσεις πραγματοποιήθηκε πριν το τέλος του προηγούμενου έτους.

Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός πραγματοποιήθηκε από τους DECA architecture με στόχο την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας συνθηκών εργασίας.
«Σίγουρα η συνεργασία μας θα έχει μέλλον, γι’ αυτό και συστήσαμε ένα joint venture με σκοπό -τι άλλο;- την κατασκευή περισσότερων κτιρίων με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, χωρίς να αποκλείεται και η επέκτασή μας εκτός συνόρων», επεσήμανε ο κ. Οικονομόπουλος.


Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter Build

Γιατί «τρέχει» η οικοδομική δραστηριότητα στην Ελλάδα

Η δυναμική του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα διατηρήθηκε το 2023, γεγονός που αποτυπώνεται στην εξέλιξη διαφόρων δεικτών οικονομικής συγκυρίας, όπως το παραγόμενο προϊόν του κλάδου, οι επενδύσεις, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα αλλά και η απασχόληση, σημειώνει η Alpha Bank σε εβδομαδιαίο δελτίο της τον Ιανουάριο για την ελληνική οικονομία.

Αντίθετα, σημειώνει η τράπεζα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το υψηλό κόστος των εισροών, η αυστηροποίηση των συνθηκών χρηματοδότησης αλλά και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού επιβράδυναν την κατασκευαστική δραστηριότητα – ιδιαίτερα για κατοικίες – και περιόρισαν τις επενδύσεις. Παρά την ανάκαμψη του κλάδου, ωστόσο, ειδικά την τελευταία τριετία, η κατασκευαστική δραστηριότητα στην Ελλάδα απέχει σημαντικά από τα υψηλά επίπεδα που είχαν καταγραφεί, πριν από την οικονομική κρίση στη χώρα. Η ανοδική πορεία που ακολουθεί ο κατασκευαστικός κλάδος στη χώρα μας αντανακλάται στην εξέλιξη των ακόλουθων μεγεθών:

Η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) του κατασκευαστικού κλάδου αυξήθηκε με υψηλούς ρυθμούς, από το 2018 και μετά -με εξαίρεση το 2020, εξαιτίας της πανδημίας-, συμβάλλοντας στην οικονομική μεγέθυνση της χώρας. Συγκεκριμένα, η ΑΠΑ των κατασκευών αυξήθηκε στην Ελλάδα κατά σχεδόν 11%, ετησίως τη διετία 2021-2022 και κατά 17,2% σε ετήσια βάση το πρώτο εννεάμηνο του 2023. Το παραγόμενο προϊόν του κατασκευαστικού κλάδου, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-27), αυξήθηκε κατά 2,8% το 2021 και εν συνεχεία ο ρυθμός ανόδου επιβραδύνθηκε σε 1,3% το 2022 και 0,5% το πρώτο εννεάμηνο του 2023.

Η ΑΠΑ του κλάδου, ωστόσο, στην Ελλάδα, είναι σημαντικά χαμηλότερη σε πραγματικούς όρους, σε σύγκριση με τα επίπεδα που είχαν καταγραφεί πριν από το 2010. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η ΑΠΑ των κατασκευών ανερχόταν σε Ευρώ 12,3 δισ. (σταθερές τιμές 2015), ή 5,3% του ΑΕΠ, το 2006, και σταδιακά μειώθηκε σε Ευρώ 2,7 δισ., ή 1,5% του ΑΕΠ, το 2017, ενώ το 2022 διαμορφώθηκε σε Ευρώ 3,4 δισ., ή 1,8% του ΑΕΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι, τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, η ΑΠΑ των κατασκευών προσέγγισε το 89% του αντίστοιχου μεγέθους για το σύνολο του 2022, ενώ το μερίδιό της στο ΑΕΠ αυξήθηκε σε 2,1%.

Ο Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές αυξήθηκε με ρυθμό μεγαλύτερο του 24% το 2022 και πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ των χωρών της ΕΕ-27. Ο εν λόγω δείκτης συνέχισε να αυξάνεται το πρώτο εννεάμηνο του 2023, κατά 13,4% σε ετήσια βάση, ενώ από τις επιμέρους κατηγορίες που συγκροτούν τον δείκτη, η παραγωγή οικοδομικών έργων (κτηρίων) που αντιστοιχεί κατά κύριο λόγο στις ιδιωτικές κατασκευές, κατέγραψε άνοδο της τάξης του 16,7% και η παραγωγή έργων πολιτικού μηχανικού που αφορά στις δημόσιες κατασκευές, αυξήθηκε κατά 11,3%.

Vital Blue: Ένα «αληθινό κτίριο» που θα αντέξει στον χρόνο

ΗΕΠΙΚΥΚΛΟΣ, η κατασκευαστική εταιρεία που ίδρυσε ο Ιωσήφ Αραμπατζής το 2008, έχει καταφέρει να ξεχωρίσει στην ελληνική αγορά, όχι μόνο λόγω των πολλών διακρίσεων εντός και εκτός συνόρων, αλλά κυρίως για τα έργα της. Έχοντας σαν στόχο να κάνει τον κόσμο μας πιο όμορφο και την κατασκευή μια ευχάριστη εμπειρία για όλους, δίνει πνοή σε έργα που διακρίνονται για τη σεμνότητα, την υπευθυνότητα και την καινοτομία τους απέναντι στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ξεχωριστό παράδειγμα αποτελεί το Vital Blue, το συγκρότημα luxury κατοικιών στη Γλυφάδα που θέτει νέα πρότυπα στον κλάδο κατασκευής και real estate.

Εξελίσσοντας την κατασκευή
Για την ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ, όπως εξηγεί στο Construction ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Ιωσήφ Αραμπατζής, στρατηγική προτεραιότητα αποτελεί η ακόμη μεγαλύτερη διάδοση του οράματός της για την εξέλιξη της κατασκευής, και συγκεκριμένα για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο του δομημένου περιβάλλοντος. «Στο τέλος του 2019, λάβαμε τη στρατηγική απόφαση να δημιουργήσουμε μια νέα συνθήκη που θα επαναπροσδιορίσει τον όρο της ιδιοκτησίας. Έτσι, με μια ομάδα από καθηγητές πανεπιστημίου, συμβολαιογράφους και δικηγόρους και μέσα από ολοκληρωμένες μελέτες και έρευνες, συντάχθηκε μια πρωτοποριακή σύσταση πολυκατοικίας, η οποία απελευθερώνει τη χρήση διατηρώντας όμως σε κάθε περίπτωση την εύρυθμη λειτουργία του κτίσματος. Ο κάθε χώρος γίνεται ευέλικτος καθώς μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες του χρήστη και αποκτά υπεραξία αποτελώντας δυναμική επένδυση για τον ιδιοκτήτη», επισημαίνει ο κ. Αραμπατζής. Το Vital Blue, το οποίο μελετήθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο «ΣΓΟΥΤΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ», κατασκευάζεται στη Γλυφάδα, σε μια από τις πιο δημοφιλείς περιοχές των νοτίων προαστίων, φέρνοντας ένα νέο concept υψηλού επιπέδου ζωής.

«Το έργο αντιπροσωπεύει τον ιδανικό συνδυασμό υψηλής αρχιτεκτονικής σχεδίασης με εξαιρετικά ποιοτική κατασκευαστική προσέγγιση. Το πράσινο αποτύπωμα του κτιρίου σε συνδυασμό με την πολυτελή εσωτερική διακόσμησή του, ανάγει την ποιότητα της καθημερινής ζωής στο υψηλότερο επίπεδο», τονίζει ο CEO της εταιρείας. Ολόκληρο το κτίριο Vital Blue ενσωματώνει μέτρα φυσικής ασφάλειας και σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα υψηλής προστασίας. Επιπλέον, πρόκειται για ένα υψηλής ενεργειακής απόδοσης κτίριο, με προηγμένο υδατοστεγή σκελετό και χρήση υβριδικών φωτοβολταϊκών-ηλιακών πάνελ. Τέλος, σε όλες τις κατοικίες του έργου παρέχεται δωρεάν πιστοποιημένο «πράσινο» ηλεκτρικό ρεύμα, προπληρωμένο για 20 χρόνια μέσω του μοντέλου net-metering (ιδιο-κατανάλωση).

Πρωτότυπο από κάθε άποψη
Η καινοτομία του Vital Blue ξεκινά, όπως σημειώνει ο Project Manager του έργου, Κώστας Νασιάκος, από την αρχιτεκτονική προσέγγιση που ακολούθησε το αρχιτεκτονικό γραφείο των «ΣΓΟΥΤΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ» αποσκοπώντας στη δημιουργία εξατομικευμένων χώρων αφού κάθε κατοικία είναι μοναδική σε σχήμα, μέγεθος και σχεδιασμό.

Η κομψή όψη, ο προσανατολισμός του κτιρίου και η προσεγμένη εσωτερική διακόσμηση συντελούν σε μια ολιστική εμπειρία διαβίωσης. Αυτά λοιπόν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που ενοποιούνται στο Vital Blue, εξηγεί ο κ. Νασιάκος, μας οδήγησαν ήδη από το στάδιο των μελετών στο συμπέρασμα ότι έπρεπε να χτιστεί ένα οικιστικό έργο στα κάθετα στοιχεία του εξολοκλήρου από σκυρόδεμα C50/60, προσφέροντας ιδιαίτερα υψηλή ανθεκτικότητα, αδιαβροχοποίηση και εξαιρετική αντοχή στο κτίριο – κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί μέχρι τώρα στην ελληνική αγορά.

Ένα κτίριο που είναι αληθινό
Ο ειδικός δομικός σχεδιασμός του Vital Blue βασίστηκε κυρίως στην παροχή μέγιστης ανθεκτικότητας σε περίπτωση σεισμού, διατηρώντας παράλληλα τη μοναδική αρχιτεκτονική δομή που διακρίνεται από την ελαφρότητα, τα μεγάλου πλάτους ανοίγματα και τα μεγάλα μπαλκόνια με τις πισίνες.

Όπως εξηγεί από την πλευρά του ο Δρ. Αντώνης Κανελλόπουλος, Engineering Manager της εταιρείας Συμβούλων Μηχανικών και Μηχανικών Λογισμικού Cubus Hellas, «το Vital Blue είναι ένα ‘‘αληθινό κτίριο’’ χωρίς περιττά στοιχεία, δηλαδή ο φέρων οργανισμός και το αρχιτεκτόνημα ταυτίζονται απόλυτα». Στο έργο απουσιάζουν ψεύτικες διακοσμητικές μορφές, και γι’ αυτόν τον λόγο αποφασίστηκε η χρήση του οπλισμένου σκυροδέματος C50/60, δηλαδή πολύ υψηλών αντοχών, και σύμμεικτο, με μεταλλικά στοιχεία στα σημεία όπου απαιτείται.

«Πρόκειται για ένα κτίριο υψηλών απαιτήσεων δομοστατικά, αν λάβουμε π.χ. υπόψη μας τα πολύ μεγάλα μπαλκόνια και ότι τα υποστυλώματα έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν πιο λεπτά προκειμένου να μην παρεμποδίζουν την άπλετη θέα που προσφέρει το κτίριο στη θάλασσα και την ευρύτερη περιοχή του Golf της Γλυφάδας», σημειώνει.

Για να κατανοήσουμε πλήρως τη μοναδικότητα του Vital Blue, αρκεί να σκεφτούμε πως δομοστατικά εφαρμόστηκε ό,τι ισχύει στην κατασκευή των υψηλών κτιρίων. Σύμφωνα με τον κ. Κανελλόπουλο, «το κτίριο διακρίνεται από την παρουσία ισχυρών πλακών χωρίς δοκούς και η απολύτως αντισεισμική του κατασκευή εξασφαλίζεται με κατακόρυφα τοιχώματα και πυρήνες, όπως στα υψηλά κτίρια». Ένας πυρήνας, συνεχίζει ο ίδιος, είναι ένα πανίσχυρο δομικό στοιχείο, το οποίο στηρίζει όλη την κατασκευή εξασφαλίζοντας απόλυτη ανθεκτικότητα ακόμη και σε σεισμούς μεγάλου μεγέθους.

Όταν μιλάμε όμως για την αντοχή του Vital Blue, δεν εννοούμε μόνο τις αντισεισμικές του ιδιότητες, αλλά και την ανθεκτικότητα του κτιρίου σε βάθος χρόνου.

«Τίποτα δεν πρόκειται να φθαρεί στο κτίριο, επειδή όλα τα στοιχεία του έχουν την αντοχή του μπετόν και του πρόσθετου χάλυβα που εφαρμόστηκε σε πολλά υποστυλώματα», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος συμπληρώνοντας πως «ταυτόχρονα με την εφαρμογή συστημάτων υψηλής αντοχής έχουμε μειώσει την κατανάλωση υλικών, ελαχιστοποιώντας σημαντικά την ποσότητά τους συνολικά σε σύγκριση με το εμβαδό της κατασκευής. Ακολουθήσαμε πλήρως το όραμα του αρχιτέκτονα να δημιουργηθεί ένα κτίριο στο οποίο η αρχιτεκτονική του διάσταση να ταυτίζεται πλήρως με την κατασκευή».

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό γνώρισμα του έργου είναι ότι πρόκειται για «πολυ-πολυκατοικία», καθώς κάθε κατοικία, στα κατακόρυφα στοιχεία, είναι πλήρως αυτόνομη και δεν ταυτίζεται με την υπερκείμενη ή υποκείμενη κατοικία.

«Κάθε πλάκα λειτουργεί σαν transfer slab, δηλαδή αλλάζει η θέση των κατακόρυφων στοιχείων για λόγους λειτουργικότητας. Φυσικά, η μόνη θέση που δεν αλλάζει είναι αυτή των αντισεισμικών στοιχείων», σχολιάζει ο κ. Κανελλόπουλος.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως το έργο έχει σχεδιαστεί σε περιβάλλον Building Information Modelling (BIM), που διευκόλυνε τη διαχείριση, αλλά και τις εργασίες κατασκευής των οπλισμών και των ξυλοτύπων από τα συνεργεία.

Πρότυπο για τις μελλοντικές κατοικίες
Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, είχε ήδη ολοκληρωθεί ο σκελετός του έργου και είχαν ξεκινήσει οι εσωτερικές εργασίες.

Επόμενη πρόκληση του Vital Blue είναι η κατασκευή του κτιριακού κελύφους για σκίαση και προστασία, μια αλουμινοκατασκευή που ενσωματώνεται στον σκελετό του κτιρίου χωρίς να προσθέτει τίποτα περιττό στη συνολική κατασκευή, όπως διευκρινίζουν οι κ. Νασιάκος και Κανελλόπουλος.

Όταν παραδοθεί στα τέλη του 2024, το Vital Blue στο Golf της Γλυφάδας θα είναι μια κατασκευή που θα ανοίγει τον δρόμο και θα καθορίζει την κατεύθυνση που είναι αναγκαία, λόγω των συνθηκών, να λάβει η σύγχρονη κατασκευή στην Ελλάδα και όχι μόνο, θέτοντας ακόμη πιο ψηλά τον πήχη για τα επόμενα οικιστικά κτίρια του μέλλοντος.


Η ομάδα πίσω από το έργο και οι συντελεστές
Real estate development: ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ properties
Κατασκευή: ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ κατασκευαστική εταιρεία
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: ΣΓΟΥΤΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ
Στατική μελέτη: CUBUS HELLAS LTD
Μηχανολογική Μελέτη: CONAP LP
Εσωτερική διακόσμηση: GHOST Designers
Μελέτη εφαρμογής: ΣΓΟΥΤΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ, Έλενα Κρινή, ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ
Επιβλέπων μηχανικός εργοταξίου: Κώστας Νασιάκος, ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ Εσωτερικές φωτορεαλιστικές απεικονίσεις: GHOST Designers Εξωτερικές φωτορεαλιστικές απεικονίσεις: Γιώργος Κατσουγκρής
Σκυρόδεμα C50/60: Interbeton Δομικά Υλικά (Όμιλος ΤΙΤΑΝ)
Πρόσμικτο σκυροδέματος: Penetron Admix© (PENETRON HELLAS)


Μια ματιά στην εξέλιξη του Vital Blue
Τη νέα, υπερσύγχρονη πολυκατοικία Vital Blue, που κατασκευάζεται στη Γλυφάδα, απαθανάτισε ο Νίκος Παπαγεωργίου, χαρίζοντας μοναδικές στιγμές από τη μέχρι τώρα υλοποίηση του έργου.

Πώς εφαρμόζεται το ΒΙΜ στα data centers

Ητεχνολογία Building Information Modelling (BIM) πρωταγωνιστεί στον κατασκευαστικό κλάδο (και όχι μόνο) προσφέροντας μια ολοκληρωμένη ψηφιακή αναπαράσταση και μοντελοποίηση των φυσικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών ενός έργου. Όπως εξηγεί ο BIM Manager, Dornan Engineering Ltd / Owner Of Stavros Moiragias S.M.P.C, Σταύρος Μοιράγιας, η συγκεκριμένη πρωτοπόρα τεχνολογία εφαρμόζεται και σε κτιριακά έργα data center μεγάλης κλίμακας, και μάλιστα σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. «Από τα πρώτα στάδια της μελέτης έως την τελική παράδοση του έργου κατασκευής και τη συντήρηση του κτιρίου στη φάση της λειτουργίας του, γίνεται χρήση διαδικασιών και προγραμμάτων ΒΙΜ», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Το ΒΙΜ στη μελέτη
Ξεκινώντας από τη φάση της μελέτης, εξηγεί ο κ. Μοιράγιας, αναπτύσσονται μοντέλα από τους μελετητές σε LOD300 και μέσα από αυτά τα μοντέλα γίνεται ο συντονισμός όλων των μελετών (αρχιτεκτονικά, στατικά, Η/Μ) έως το σημείο που παράγονται τα σχέδια της τελικής μελέτης προς κατασκευή (IFC). Στο στάδιο αυτό γίνεται η ανάληψη της μελέτης από τους εργολάβους του έργου κατασκευής, οι οποίοι πλέον με τις δικές τους ομάδες ΒΙΜ είναι υπεύθυνοι να αναπτύσσουν περαιτέρω τα μοντέλα από LOD300 σεLOD400. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το μοντέλο πλέον συμπεριλαμβάνει όλα τα στηρίγματα για τα Η/Μ με συγκεκριμένα προϊόντα συγκεκριμένων προμηθευτών λαμβάνοντας υπόψη και τα σεισμικά κριτήρια και φορτία. Παράλληλα, στο κομμάτι της αρχιτεκτονικής και στατικής μελέτης προστίθενται στο μοντέλο παραπάνω λεπτομέρειες, όπως συνδέσεις στοιχείων, δευτερεύοντα στηρίγματα και στοιχεία πυρασφάλειας. Όλα τα παραπάνω γίνονται στη φάση «preconstruction», που είναι ένα ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ οριστικής μελέτης και κατασκευής.

Προλαμβάνοντας αστοχίες
Ο τελικός στόχος του ΒΙΜ σε αυτό το στάδιο είναι τα LOD400 μοντέλα να είναι ελεύθερα από γεωμετρικές συγκρούσεις (clash free) καθώς και να λαμβάνονται αποφάσεις κατασκευαστικής φύσης βάσει του 3D μοντέλου, τονίζει ο κ. Μοιράγιας και προσθέτει πως τα μοντέλα γίνονται η βάση παρατήρησης για μεθόδους εγκατάστασης, προσβασιμότητα και χρονικό συντονισμό εργασιών κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Λύνοντας όλα τα θέματα συντονισμού που προκύπτουν κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, παράγονται μέσα από τα μοντέλα τα σχέδια της μελέτης εφαρμογής. Κλείνοντας αυτήν τη φάση, τα μοντέλα θεωρούνται πλέον «frozen», καθώς έχουν λυθεί όλα τα θέματά συντονισμού πριν βγουν τα σχέδια προς κατασκευή και θεωρούνται σαν σημείο αναφοράς για να καταγράφονται αλλαγές που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Πλέον, οποιαδήποτε αλλαγή προκύπτει στην κατασκευή, μπορεί να ελεγχθεί, να εγκριθεί ή όχι και, στην περίπτωση που απαιτείται, προσαρμογή των στοιχείων κάποιου άλλου κατασκευαστή, το τελικό κόστος αυτής της αλλαγής θα χρεωθεί σε αυτόν που την προκάλεσε. Για κάθε αλλαγή που γίνεται κατά τη διάρκεια της κατασκευής, τα σχέδια της μελέτης εφαρμογής ανανεώνονται και ξανατυπώνονται.

Από το as built μοντέλο στο σχέδιο
Μια άλλη βασική χρήση του ΒΙΜ στη φάση της κατασκευής είναι και ο συντονισμός των οπών στους τοίχους, τις πλάκες και τις εξωτερικές επιφάνειες του κτιρίου. Λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις πυρασφάλειας και περιορισμούς σχετικά με το μέγιστο και ελάχιστο μέγεθος της κάθε οπής, οι Η/Μ οδεύσεις στις περιοχές κοντά στις οπές, ενδέχεται να χρειάζονται επανασυντονισμό ώστε οι οπές να πληρούν τις παραπάνω προδιαγραφές, επεξηγεί ο BIΜ Manager. Στα τελικά στάδια της κατασκευής γίνεται αποτύπωση της κατασκευής με 3d laser scanner. Η αποτύπωση αυτή αποσκοπεί στο να ενημερωθούν τα ΒΙΜ μοντέλα και να ακολουθούν την τελική as built (LOD500) κατάσταση σύμφωνα με τα νέφη του σκαναρίσματος. Στη διαδικασία αυτή λαμβάνονται υπόψη κάποιες ανοχές για την απόκλιση που μπορεί να έχει το τελικό as built μοντέλο συγκριτικά με την αποτύπωση. Ανάλογα με την κρισιμότητα της γεωμετρίας και της θέσης του εκάστοτε στοιχείου, λαμβάνονται οι σχετικές αποφάσεις για την ανοχή (tolerance of model against point cloud). Τέλος, μέσα από το τελικό as built μοντέλο παράγονται τα as built σχέδια.

Για να κατατεθούν τα τελικά as built μοντέλα, καταλήγει ο κ. Μοιράγιας, θα πρέπει να περάσουν και από ένα τελικό ποιοτικό έλεγχο (QA/QC) για να συνάδουν με τις απαιτήσεις του πελάτη. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι να βρίσκονται μέσα στο αρχείο Revit μόνο τα σχέδια που έχουν κατατεθεί, να υπάρχει συγκεκριμένη ονομασία στα σχέδια, το αρχείο μοντέλου και τα families που χρησιμοποιούνται. Τα τελικά εγκεκριμένα as built μοντέλα χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για τη λειτουργία και συντήρηση του κτιρίου, εξασφαλίζοντας σημαντική εξοικονόμηση πόρων και απρόσκοπτη λειτουργικότητα.

Η αναθεώρηση του ΚΕΝΑΚ, εφαλτήριο της κτιριακής ενεργειακής μετάβασης

Οι εξελίξεις για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων είναι ταχύτατες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βάζοντας ψηλά τον πήχη αλλά και τις υποχρεώσεις κρατών και ιδιοκτητών. H ενεργειακή κρίση έθεσε νέες προτεραιότητες και στην Ευρώπη, καθώς το υψηλό ενεργειακό κόστος είχε ως αποτέλεσμα δεκάδες εκατομμύρια Ευρωπαίοι να αναγκάζονται να ζουν σε ανθυγιεινές συνθήκες. Σε σπίτια «καμίνια» το καλοκαίρι και παγωμένα τον χειμώνα, επιβεβαιώνοντας πλήρως τον ορισμό της ενεργειακής φτώχειας.

Αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην κορυφή των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. συνιστούν τα νέα σχέδια κοινοτικών οδηγιών για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, που έχουν ως επίκεντρο την επίτευξη ενός διπλού στόχου: τη δυνατότητα αναβάθμισης των κτιρίων, μέσω της ελαχιστοποίησης του ενεργειακού κόστους και την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης στην καθαρή ενέργεια. Αρκεί να υπενθυμίσουμε πως ο κτιριακός τομέας απορροφά κατά μέσο όρο το 40% της ενέργειας και ευθύνεται για το 36% των αερίων του θερμοκηπίου.

Σε αυτό το πνεύμα, η Ολομέλεια της Ευρωβουλής υπερψήφισε φιλόδοξο σχέδιο το οποίο προβλέπει πως όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών ρύπων, να μην χρησιμοποιούν δηλαδή ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2028, ενώ τα δημόσια μέχρι το 2026.

Όσον αφορά τα υφιστάμενα κτίρια, απαιτείται να αναβαθμιστούν μέχρι το 2030, ώστε να φθάσουν στην ενεργειακή κλάση Ε, από Η ή Ζ που είναι σήμερα, και στην ενεργειακή κλάση D μέχρι το 2033.

Γενικός στόχος είναι όλα τα κτίρια να είναι κατηγορίας Α μέχρι το 2050, αξιοποιώντας στο έπακρο την ηλιακή ενέργεια. Δυστυχώς, η Ελλάδα απέχει έτη φωτός από αυτούς τους στόχους.

Με αφορμή, λοιπόν, την επικείμενη αναθεώρηση του ΚΕΝΑΚ, το περιοδικό Construction απευθύνθηκε σε φορείς, εκπροσώπους της αγοράς και στο αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, προκειμένου να δυναμώσει ο διάλογος μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, να αρθούν οι εκκρεμότητες που εμποδίζουν την αναβάθμιση του κτιριακού δυναμικού της χώρας και, το σημαντικότερο, να βελτιωθεί η ποιότητα της ανθρώπινης ζωής.

Παρωχημένος κανονισμός
Ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων που βρίσκεται σε ισχύ έχει ξεπεραστεί, καθώς δημιουργήθηκε με βάση την Οδηγία 2002/91/EΚ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Ουσιαστικά, δεν καλύπτει τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας όπως ισχύει σήμερα, και συγκεκριμένα: την Οδηγία 2010/31/EΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, τον Κανονισμό 244/2012/ΕΕ, που εκδόθηκε προς συμπλήρωση της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ και καθορίζει υποχρεωτικά κριτήρια για σύνταξη των εθνικών Κανονισμών Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων, την Οδηγία 2018/844/ΕΕ, που τροποποίησε την Οδηγία 2010/31/ΕΕ, καθώς και την προσφάτως αναθεωρημένη Οδηγία 2023/1791/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Παντελής Πατενιώτης, Γεν. Δντής ΠΑΣΙΔΥΠ

«Από την έκδοση της πρώτης Οδηγίας του 2002 έχουν μεσολαβήσει ένας Ευρωπαϊκός Κανονισμός και τρεις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, που καθορίζουν τις απαιτήσεις των ΚΕΝΑΚ, χωρίς να έχει γίνει καμία αναθεώρηση στην Ελλάδα», επισημαίνει ο Γενικός Διευθυντής του Πανελληνίου Συνδέσμου Διογκωμένης Πολυστερίνης (ΠΑΣΥΔΙΠ), Παντελής Πατενιώτης. «Θα πρέπει να σημειωθεί», συνεχίζει ο κ. Πατενιώτης, «ότι με τις μεταγενέστερες οδηγίες έχουν καθοριστεί νέες απαιτήσεις για τα κτίρια των κατηγοριών ΖΕΒ, ΝΖΕΒ και ENERGY+, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να υπολογίζονται και να κατασκευάζονται τα κτίρια στην Ε.Ε.».

Η αβελτηρία όμως του ελληνικού κράτους να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων έχει προκαλέσει προβλήματα όχι μόνο στις σύγχρονες κατασκευές, αλλά και στην ανάπτυξη των μελλοντικών γενεών. Όπως τονίζει από την πλευρά του ο Γιάννης Κοντούλης, General Manager της Knauf Insulation, «οι σύγχρονες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση και αναβάθμιση των κτιρίων υπαγορεύουν την ανάγκη κτιρίων που θα είναι ενεργητικά αποδοτικά όχι μόνο σήμερα αλλά και τα επόμενα χρόνια. Είναι ξεκάθαρο ότι για να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους της μείωσης του αποτελέσματος των ενεργειών μας στην κλιματική αλλαγή, θα πρέπει να μειώσουμε δραστικά την κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια μας. Όχι με βάση τον πεπαλαιωμένο, τώρα πια, ΚΕΝΑΚ, αλλά με τις αυριανές απαιτήσεις».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Στέφανος Παλλαντζάς, πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Παθητικού Κτιρίου (ΕΙΠΑΚ), χαρακτηρίζοντας τον σημερινό ΚΕΝΑΚ ως ένα… μουσειακό εργαλείο. «Ο Κανονισμός παρότι θεμελιωνόταν και αυτός στο πρότυπο 13790, στο οποίο στηρίζεται το σύνολο των αντίστοιχων ευρωπαϊκών κανονισμών, είχε πολλές παραδοχές στους υπολογισμούς οι οποίοι τον καθιστούν σήμερα εξαιρετικά αναξιόπιστο», αναφέρει. «Με άλλα λόγια, φτιάχτηκε ένα εργαλείο στο οποίο αν έβαζες τις ορισμένες ελάχιστες απαιτήσεις σε μόνωση, κουφώματα κ.λπ., το κτίριο έβγαινε σίγουρα και χωρίς άγχος Β και έτσι μπορούσε να εκδοθεί οικοδομική άδεια. Το αν μετά η πραγματική κατανάλωση δεν είχε καμιά σχέση με την υπολογισμένη, λίγους απασχολούσε», σχολιάζει. Για τον επικεφαλής του ΕΙΠΑΚ, η κρίση και η πλήρης κατάρρευση του κατασκευαστικού κλάδου δεν άφησαν να φανούν έντονα τα προβλήματα που δημιουργούσε αυτός ο ελλιπής για το μέλλον κανονισμός. «Σήμερα όμως, που η οικοδομή επανεκκινεί και οι απαιτήσεις για καλύτερα ενεργειακά κτίρια αυξάνονται εκθετικά, όλοι βλέπουν ότι ο ΚΕΝΑΚ δεν επαρκεί πλέον για τον σωστό σχεδιασμό. Επιπροσθέτως, η κοινοτική νομοθεσία απαιτεί κτίρια μηδενικών εκπομπών και μετρήσεις λειτουργίας ώστε να επαληθεύεται ο σωστός σχεδιασμός και να βελτιώνεται, αν χρειαστεί, στην πράξη. Έννοιες όπως ο Δείκτης Ευφυίας του Κτιρίου εισάγονται στον σχεδιασμό και όλα αυτά καθιστούν τον υφιστάμενο ΚΕΝΑΚ ένα απλά μουσειακό εργαλείο».

Γιάννης Κοντούλης, General Manager, Knauf Insulation

Τι πρέπει να αλλάξει;
Η ξεπερασμένη νοοτροπία του σημερινού ΚΕΝΑΚ απαιτεί πρωτοβουλίες από την ίδια την αγορά, άμεσες και στοχευμένες αλλαγές οι οποίες όμως δεν θα μας οδηγήσουν (ξανά) σε έναν φαύλο κύκλο κανονισμών που όταν θα πρέπει να εφαρμοστούν θα είναι… ξεπερασμένοι, καθώς και ανανέωση των κλειστών υπολογιστικών μοντέλων που χρησιμοποιούνται.

Σύμφωνα με τον κ. Κοντούλη, «δεδομένου ότι το κράτος έχει καθυστερήσει ιδιαίτερα στην ανανέωση του ΚΕΝΑΚ, θα πρέπει από μόνοι μας να χρησιμοποιούμε χαμηλότερες τιμές U στον υπολογισμό μας, που οδηγούν, ανάμεσα στα άλλα μέτρα, και στην αύξηση του πάχους μονωτικών προϊόντων. Και αυτό, γιατί η Πολιτεία χρειάζεται να ακολουθήσει τις χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται, μέχρι να φτάσουμε στην έκδοση του νέου ΚΕΝΑΚ. Δεν είναι όμως δυνατό να χτίζουμε σήμερα κτίρια τα οποία θα είναι ανεπαρκή όχι σε 5 ή 10 χρόνια, αλλά ήδη από σήμερα. Το ιδανικό θα ήταν να αναλάμβανε το ίδιο το κράτος την πρωτοβουλία, δυστυχώς, όμως, δεν μας έχει συνηθίσει σε τέτοιες πρωτοβουλίες, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη τεθεί φιλόδοξοι στόχοι για την κατανάλωση της ενέργειας από τα κτίρια. Πρέπει λοιπόν να επιταχύνουμε το βήμα στην κλιματική προσαρμογή, παίρνοντας οι ίδιοι την πρωτοβουλία να σχεδιάσουμε και να παραδώσουμε κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας άμεσα».

Στέφανος Παλλαντζάς, πρόεδρος ΕΙΠΑΚ

Ο κ. Παλλαντζάς πιστεύει πως «πρέπει να βελτιώσουμε τον ΚΕΝΑΚ πάνω στο ίδιο πρότυπο που βασίζεται, μειώνοντας στο ελάχιστο τις σταθερές παραδοχές και μεταπηδώντας από το αναξιόπιστο ‘’κτίριο αναφοράς’’ σε συγκεκριμένους αριθμητικούς στόχους ενεργειακών απαιτήσεων και πρωτογενούς κατανάλωσης. Αυτές οι βελτιώσεις επαρκούν απόλυτα για τον σχεδιασμό κτιρίων κατοικίας, ενώ για τον σχεδιασμό κτιρίων του τριτογενούς τομέα μπορούμε να περάσουμε σταδιακά στο πρότυπο 50.000 και τη δυναμική ανάλυση, αλλά αυτό απαιτεί συστηματική εκπαίδευση των μηχανικών στο αντικείμενο».

Ταυτόχρονα, ο κ. Πατενιώτης αναδεικνύει την αναγκαιότητα αλλαγής του υπολογιστικού εργαλείου ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ, που είναι το μόνο που εφαρμόζεται στην Ελλάδα χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα για χρήση άλλων διεθνώς αναγνωρισμένων εργαλείων, όπως γίνεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως επί παραδείγματι το EnergyPlus ή το Passive Ηouse κ.ά. «Το γεγονός αυτό πέραν των προβλημάτων που προκαλεί, δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στην αγορά», υπογραμμίζει. Προχωρώντας περαιτέρω, ο επικεφαλής του ΠΑΔΙΣΥΠ τονίζει ότι το υπολογιστικό εργαλείο ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ είναι εργαλείο κλειστού κώδικα σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, δεν μπορεί να υπολογίσει κτίρια ΖΕΒ, ΝΖΕΒ και ENERGY+ και έχει διαπιστωθεί ότι επιδοτεί συγκεκριμένες εφαρμογές στα κτίρια, υποβαθμίζοντας άλλες πολύ πιο σημαντικές, παράγοντας μη αξιόπιστα αποτελέσματα. «Τέτοια εργαλεία μπορούν να υποστηρίξουν με αξιοπιστία τον ενεργειακό σχεδιασμό καλύτερων κτιρίων. Αν δεν συνοδεύονται και από μια αναγνωρισμένη πιστοποίηση, μπορούν να οδηγούν και στη χορήγηση σημαντικών κινήτρων σε όσους τα χρησιμοποιούν», αναφέρει επ’ αυτού ο κ. Παλλαντζάς.

Απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια
«Για τους παραπάνω λόγους κρίνεται απολύτως αναγκαία η άμεση αναθεώρηση του ΚΕΝΑΚ και του υπολογιστικού εργαλείου ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ, καθώς επίσης η άμεση θεσμοθέτηση της αποδοχής και άλλων διεθνώς αναγνωρισμένων διεθνώς εργαλείων κατά την έγκριση των αδειών κατασκευής, επισκευής και ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων», καταλήγει ο κ. Πατενιώτης.

Σύμφωνα με τον κ. Κοντούλη, «με την επιτάχυνση του έργου του δημοσίου αλλά και με την ιδιωτική πρωτοβουλία να λαμβάνει τα μέτρα της, μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα πλησιάσουμε πιο εύκολα στους στόχους για την Ελλάδα του μέλλοντος, με κτίρια ιδιαίτερα χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης», ενώ για τον κ. Παλλαντζά, «πρέπει επιτέλους και στην Ελλάδα να ενθαρρύνουμε με τη νομοθεσία τη δημιουργία καλύτερων κτιρίων και όχι μόνο των χειρότερων που είναι τα ελάχιστα απαιτητά».


Αρ. Αϊβαλιώτης: Επαρκής θερμομόνωση, χρήση ΑΠΕ & νέα τεχνολογικά εργαλεία στις αλλαγές

Τη βεβαιότητα πως ο νέος ΚΕΝΑΚ θα αποτελέσει το όχημα για την ενεργειακή μετάβαση εκφράζει με δήλωσή του στο Construction ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, αποκαλύπτοντας τις αλλαγές που επίκεινται.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Αϊβαλιώτης αναφέρει πως ο στόχος της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων επιβάλλει την επίτευξη επαρκούς θερμομονωτικής επάρκειας, αλλά και την ενσωμάτωση συστημάτων παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας.

Αναλυτικά η δήλωσή του:
Η αναθεώρηση του ΚΕΝΑΚ, η οποία είναι σε εξέλιξη, υποστηρίζεται από σχετική μελέτη («Καθορισμός των βέλτιστων από πλευράς κόστους επιπέδων ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και δομικών στοιχείων & κατάρτιση εθνικού σχεδίου αύξησης του αριθμού των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας») που εκτελείται και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί και τεθεί σε εφαρμογή το Α’ εξάμηνο του 2024. Με τον νέο ΚΕΝΑΚ θα επανακαθοριστούν οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης των δομικών στοιχείων, των τεχνικών συστημάτων και της συνολικής ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, για κάθε πολεοδομική χρήση (κατοικίας, προσωρινής διαμονής, εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας κ.ά.) χωριστά.

Ο στόχος για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος και την μετατροπή του σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2050, επιβάλλει την επίτευξη επαρκούς θερμομονωτικής επάρκειας, σε κάθε κτίριο, την εγκατάσταση πιο αποδοτικών τεχνικών συστημάτων (όπως αντλίες θερμότητας) και βεβαίως την ενσωμάτωση συστημάτων παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας. Θα οριστούν τα κτίρια με μηδενική κατανάλωση ενέργειας όπως και θα επανακαθοριστεί ο ορισμός και οι ελάχιστες απαιτήσεις των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Επιπρόσθετα, θα επακαθοριστούν οι ενεργειακές κατηγορίες, λαμβάνοντας υπόψη την υπό αναθεώρηση σχετική ευρωπαϊκή οδηγία και ότι έχουν τεθεί αυστηροί ενδιάμεσοι στόχοι, όπως ενδεικτικά μέχρι το 2033 θα πρέπει να έχει επιτευχθεί η σταδιακή ανακαίνιση και αναβάθμιση όλων των κτιρίων και ιδίως όσων ανήκουν στις χειρότερες ενεργειακά κατηγορίες.

Ο καθορισμός των ορίων των νέων ενεργειακών κατηγοριών, θα γίνεται πλέον με αριθμητικούς δείκτες χρήσης πρωτογενούς ενέργειας με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ σε kWh/m2/a. Τονίζεται ότι θα επικαιροποιηθούν οι συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε πρωτογενή όπως και οι αντίστοιχοι συντελεστές εκπομπών CO2. Στο πλαίσιο της αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών και αλληλεπίδρασης των χρηστών του κτιρίου με αυτό, εξετάζεται η ανάγκη ενσωμάτωσης νέων τεχνολογικών εργαλείων όπως και η θεσμοθέτηση στον ΚΕΝΑΚ του δείκτη ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων – smart readiness indicator (SRI).

Εκτιμάται ότι ο νέος ΚΕΝΑΚ θα αποτελέσει το σύγχρονο εργαλείο με το οποίο θα επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση.