«Η ολοκληρωμένη ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου επαναπροσδιορίζει τη σχέση του συμπαγούς αστικού ιστού με το παραλιακό μέτωπο», τονίζει η κ. Δημ. Νάνου, Αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Τομέα Αθηνών.

Για να είναι μια μητρόπολη, όπως η Αθήνα, πιο φιλική στους κατοίκους της, απαιτούνται έργα τα οποία θα βελτιώσουν την καθημερινή ζωή όχι μόνο των κατοίκων του κέντρου της, αλλά και των προαστίων της.

Ένα τέτοιο έργο είναι και η -πολυαναμενόμενη- ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, ένα έργο που θα αναβαθμίσει την όψη του παραλιακού μετώπου της Αθήνας και την ποιότητα της ζωής των κατοίκων του.

Το Ιστορικό Του Έργου
Πρόκειται για το έργο με τίτλο «ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΦΑΛΗΡΙΚΟΥ ΟΡΜΟΥ (ΦΑΣΗ Α΄)», προϋπολογισμού 150 εκατ. ευρώ που δημοπρατήθηκε το 2016 από την προηγούμενη διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 8 σχήματα: Άκτωρ, Ιντρακάτ, Άβαξ, Τέρνα, κοινοπραξία ΤΕΚΑΛ-Oberosler, Πόρτο Καρράς, Condotte Italiana και Μέτκα.

Τον Ιανουάριο του 2017, η Άκτωρ ανακηρύχθηκε ανάδοχος με έκπτωση 53.54%, ενώ τον Μάιο του ίδιου έτους υπεγράφη η σχετική σύμβαση και ξεκίνησαν οι εργασίες. Το έργο έπρεπε να ολοκληρωθεί μέσα σε 21 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης, όμως μια σειρά παραγόντων έχουν καθυστερήσει την ολοκλήρωσή του (υποεκτιμημένος προϋπολογισμός, μη εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, πανδημία, αλλαγές στη μετοχική σύνθεση του αναδόχου).

Τον Ιανουάριο του 2021 οι εργασίες είχαν ολοκληρωθεί σε ποσοστό 85%, ενώ η α’ φάση της ανάπλασης αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2021, σύμφωνα με τον Χρήστο Παναγιωτόπουλο, Πρόεδρο της Άκτωρ, καθώς η εταιρεία θέλει να εκμεταλλευτεί και τη θερινή περίοδο που διανύουμε.

Βασικά Τεχνικά Στοιχεία Του Έργου
Σκοπός του έργου είναι να κατασκευαστούν τα έργα υποδομών για την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, και ειδικότερα τα έργα Α ́ Φάσης αφορούν συγκοινωνιακά έργα, και συγκεκριμένα οδικά έργα, τροχιοδρομικό έργο, πεζόδρομους – ποδηλατόδρομους, συνοδά έργα απορροής ομβρίων οδοστρωμάτων και τροχιόδρομου και αποχέτευση / αποστράγγιση τεχνικών κάλυψης, κατακόρυφη και οριζόντια σήμανση, έργα φωτεινής σηματοδότησης και προσωρινά έργα για την εξυπηρέτηση της κυκλοφορίας κατά την διάρκεια των επί μέρους κατασκευαστικών φάσεων. Πιο συγκεκριμένα:

Συγκοινωνιακά έργα

  • Εγκάρσια μετατόπιση μέχρι 90 m και σε μήκος περίπου 1000 m, με κατά τμήματα σχετική ταπείνωση μέχρι και 3 m του άξονα της Λεωφόρου Ποσειδώνος, από τον A/K Κηφισού μέχρι τον A/K Συγγρού, μαζί με την αποκατάσταση των συναρμογών της παραλλαγμένης Λεωφόρου με τα υφιστάμενα και διατηρούμενα τμήματά της, σε συνδυασμό με την κατασκευή δύο τεχνικών κάλυψης μήκους 300 m περίπου έκαστο και εγκάρσιων γεφυρώσεων του νέου οδικού έργου, για την ενοποίηση του αστικού χώρου με το παραλιακό μέτωπο.
  • Μερική αναδιαμόρφωση των A/K Συγγρού και Κηφισού, πλήρης αναδιαμόρφωση του A/K Π. Φαλήρου, κατασκευή νέων συνδετήριων κλάδων πρόσβασης στις δραστηριότητες του παραλιακού μετώπου Φαλήρου και συνοδές προσαρμογές.
  • Κατά τμήμα αναδιαρρύθμιση/μετατόπιση της Λεωφόρου Εθνάρχου Μακαρίου και της παράλληλης γραμμής Tραμ, κατά τμήμα υψομετρική ταπείνωση της υφιστάμενης γραμμής Τραμ για την προσαρμογή με την υψομετρία της οδού Εθνάρχου Μακαρίου.
  • Εγκάρσιες αποκαταστάσεις συνέχειας του δικτύου πεζόδρομων – ποδηλατοδρόμων, ανισόσταθμo προς τα οδικά έργα.
  • Οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση κυκλοφοριακού συστήματος, ασφάλιση οδών, συμπλήρωση/τροποποίηση φωτεινής σηματοδότησης του αστικού οδικού δικτύου και εγκατάσταση απαιτούμενου εξοπλισμού για την ένταξη της περιοχής του έργου στο σύστημα Διαχείρισης Κυκλοφορίας της Περιφέρειας Αττικής.

Υδραυλικά έργα εντός περιοχής ανάπλασης Φαληρικού Όρμου

  • 2 ξηρά αντιπλημμυρικά κανάλια, ένα στο Μοσχάτο (δυτικό) και ένα άλλο στην Καλλιθέα (Ανατολικό), στη θέση της υφιστάμενης παραλιακής υψηλής Λεωφ. Ποσειδώνος, η οποία μετατίθεται στα κατάντη. Κάθε ένα από τα προαναφερώμενα κανάλια περιλαμβάνει 2 κλάδους.
  • ΗΕπεκτάσεις των υφιστάμενων υγρών αντιπλημμυρικών καναλιών προς τα νέα ξηρά αντιπλημμυρικά κανάλια, εκατέρωθεν του Ιλισού, στην περιοχή του Κηφισού (Δυτικό υγρό κανάλι) και στην περιοχή της Ναυταθλητικής Μαρίνας (Ανατολικό υγρό κανάλι).
  • Επέκταση της διευθέτησης του Ιλισού στα ανάντη των ήδη κατασκευασμένων έργων διευθέτησης Α’ Φάσης (2004) σε μήκος 458 m περίπου.
  • Νέος παραλιακός συλλεκτήρας Μοσχάτου και Καλλιθέας (κατάντη και κατά μήκος των υφιστάμενων γραμμών του Τραμ) σε αντικατάσταση του υφιστάμενου παραλιακού συλλεκτήρα.
  • Έργα μετάθεσης του υφιστάμενου αγωγού Φυσικού Αερίου Φ 18’’/19 bar. με την κατασκευή νέου αγωγού, κάτω από τη νέα παραλιακή Λεωφ. Ποσειδώνος, με όλα τα απαιτούμενα συνοδά έργα του.
  • Μετάθεση του υφιστάμενου αγωγού ύδρευσης Φ800 χιλιοστών ΕΥΔΑΠ στις περιοχές όπου επηρεάζεται από τα προς υλοποίηση έργα.

Υδραυλικά έργα εκτός περιοχής ανάπλασης Φαληρικού Όρμου

  • Αντλιοστάσιο για την ανανέωση στάσιμων νερών στον Κηφισό με θαλασσινό νερό δυναμικότητας 2,0 κυβ. μέτρα/δλ. που θα κατασκευαστεί στην ανατολική πλευρά του Κηφισού και κατάντη της Λεωφ. Ποσειδώνος. Το αντλιοστάσιο για την ανανέωση των στάσιμων νερών στον Κηφισό θα χρησιμοποιηθεί για την τροφοδοσία με νερό θαλάσσης των τριών λιμνών αναψυχής στις υπό ανάπλαση περιοχές του Φαληρικού Όρμου.
  • Ωθητικός αγωγός DN1000 χιλιοστών. και αγωγοί DN700 χιλιοστών, μήκους 2,3 χλμ. περίπου, για την ανανέωση των στάσιμων νερών.
  • Κέντρο Ανάκτησης Νερού στον Ελαιώνα (ΚΑΝΕ) με στεγασμένη μονάδα τριτοβάθμιας επεξεργασίας της υγρής φάσης λυμάτων δυναμικότητας 1.200 κυβ. μέτρα/ημέρα.
  • Για τη μεταφορά των επεξεργασμένων λυμάτων από τον Ελαιώνα στην υφιστάμενη.

δεξαμενή Άρδευσης στο Φαληρικό Όρμο, και μελλοντικά για όλες τις ανάγκες του παραλιακού μετώπου κλπ., θα χρησιμοποιηθούν οι ανωτέρω ωθητικοί αγωγοί DN 1000 και DN700 για την ανανέωση των στάσιμων νερών στον Κηφισό, με επέκταση προς τα ανάντη μέχρι το ΚΑΝΕ με αγωγό DN355 HDPE, μήκους 940 μ. περίπου, και προς τα κατάντη μέχρι την υφιστάμενη δεξαμενή με αγωγό DN450 HDPE, μήκους 350 μ. περίπου.

Η Σημασία Του Έργου
Για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου, ήρθαμε σε επικοινωνία με τη Δήμητρα Νάνου, Δικηγόρο, DEA – DES, και Αντιπεριφερειάρχη Νοτίου Τομέα Αθηνών. Η κα Νάνου στάθηκε στη σημασία του έργου για την περιοχή, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Η ολοκληρωμένη ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου αποκαθιστά και επαναπροσδιορίζει τη σχέση του συμπαγούς αστικού ιστού με το παράκτιο μέτωπο.

Τα έργα της Α’ φάσης της ανάπλασης (αφενός τα υδραυλικά που εξασφαλίζουν την αποτελεσματική αντιπλημμυρική προστασία των «χαμηλών» περιοχών του Μοσχάτου και της Καλλιθέας – σε συνδυασμό με τα έργα αντιρρύπανσης του Φαληρικού Όρμου, την ανανέωση των στάσιμων υδάτων στον Κηφισό και το Κέντρο Ανάκτησης Νερού στον Ελαιώνα για τις μελλοντικές ανάγκες άρδευσης – αφετέρου η λειτουργική αναδιάταξη των τεχνικών υποδομών και ειδικά των συγκοινωνιακών έργων, μεταξύ δε αυτών και η κατασκευή του δικτύου πεζοδρόμων 4 χλμ. – ποδηλατοδρόμων 3 χλμ. εντός του χώρου της ανάπλασης), σχεδιάσθηκαν και υλοποιούνται για να «υποδεχθούν» το οικολογικό πάρκο εκτάσεως 600 στρ. περίπου (Β’ φάση ανάπλασης).

Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες παρεμβάσεις αστικής ανάπλασης που έχει τύχει τόσο μεγάλης κοινωνικής συναίνεσης και σηματοδοτεί την ανάγκη μεταξύ άλλων για δημιουργία θετικών περιβαλλοντικών συνθηκών, βελτίωση του μικροκλίματος και μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ευρύτερης περιοχής, καθώς και για λειτουργική ενοποίηση και αισθητική συνοχή της παραλιακής ζώνης από το ΣΕΦ μέχρι το Σούνιο, στην οποία περιλαμβάνεται και η παράλληλη αξιοποίηση των Ολυμπιακών ακινήτων στον Φαληρικό Όρμο.

Ο χώρος της ανάπλασης πρόκειται να συγκεντρώσει ένα σύνθετο πλέγμα χρήσεων και λειτουργιών (με την αλληλοδιαδοχή των αξόνων της φύσης, του πολιτισμού, της άσκησης – άθλησης και της ψυχαγωγίας) και να προσφέρει στους πολίτες και τους επισκέπτες της Αττικής την ελεύθερη και χωρίς αποκλεισμούς πρόσβαση σε αυτόν και πάντως, μία ελκυστική προοπτική με πολλά σημεία ενδιαφέροντος.

Βασικός άξονας του σχεδιασμού ήταν το μέτωπο προς τη θάλασσα να διατηρήσει τη γραμμικότητα και τη συνέχεια του φυσικού τοπίου, ανασύροντας ταυτόχρονα μνήμες από το παρελθόν».

Στα «Σκαριά» Η Β’ Φάση
Αξίζει να σημειωθεί ότι γίνονται τα πρώτα βήματα για την υλοποίηση της β’ φάσης της ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου. Η φάση αυτή προβλέπει τη δημιουργία ενός πάρκου 600 στρεμμάτων, προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, το οποίο θα ενώνεται με τις περιοχές του Μοσχάτου, των Τζιτζιφιών και της Καλλιθέας μέσω μεγάλων πεζογεφυρών πάνω από τη νέα παραλιακή λεωφόρο. Επίσης, προβλέπεται η κατασκευή δύο υπέργειων χώρων στάθμευσης για 900 οχήματα κτιρίων συνολικής έκτασης 3.500 τ.μ., με πρόβλεψη χρήσεων εμπορίου, εστίασης, και αναψυχής.

Τον Μάιο ανακοινώθηκε από τη διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής ότι το έργο εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2021-207 (μέσω του ΠΕΠ Αττικής). Στόχος είναι η β’ φάση να δημοπρατηθεί εντός 4 μηνών (από τον Μάιο) και να ενταχθεί στο ΠΕΠ Αττικής 2021 – 2027 στις αρχές του 202