Στο σφυρί βγαίνει την Τετάρτη 22 Ιουνίου 2022 οικόπεδο της εταιρείας Carouzos Real Estate στο κέντρο της Γλυφάδας. Πρόκειται για ένα ακόμη asset της οικογένειας Καρούζου, για το οποίο επιβλήθηκε αναγκαστική κατάσχεση. Το οικόπεδο, συνολικής έκτασης 2.145,04 τ.μ., βρίσκεται στην οδό Γρηγορίου Λαμπράκη 29 και περικλείεται κατά το ήμισυ από τις πεζοδρομημένες οδούς ήπιας κυκλοφορίας, Κύπρου και Ηούς.
Η υψηλή τιμή της πρώτης προσφοράς, που έχει οριστεί στα 7,761 εκατ. ευρώ, ίση με την αγοραία αξία του, δικαιολογείται από την εγγύτητα του οικοδομήσιμου οικοπέδου στον κεντρικό εμπορικό πυρήνα της Γλυφάδας. Επισπεύδων τον πλειστηριασμό είναι η Sunrise NPL Finance DAC, εκπροσωπούμενη από την Intrum Hellas ΑΕΔΑΔΠ, ως νόμιμη διαχειρίστρια των εν Ελλάδι απαιτήσεων. Μεταξύ των πιστωτών δικαιούχων χρηματικής αποζημίωσης από το πλειοδοτικό ποσό που θα προκύψει είναι η Τράπεζα Κύπρου, η Εθνική Τράπεζα, η Τράπεζα Πειραιώς και η ΕΥΔΑΠ.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletterBuild
Προχωρά η ανάπλαση γύρω από την περιοχή της Τούμπας, στη Θεσσαλονίκη, που περιλαμβάνει και το εκσυγχρονισμένο γήπεδο του ΠΑΟΚ. Το πέμπτο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε νόμιμο το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο αφορά στην έγκριση Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) στην περιοχή κι ακόμη, ενέκρινε τον καθορισμό χρήσεων γης, όρων και περιορισμών και την περιβαλλοντική έγκριση του Σχεδίου. Οι αναπλάσεις κρίθηκε ότι ανταποκρίνονται στις προβλεπόμενες απαιτήσεις του νόμου 4447/2016. Ένα από τα αιτιολογικά της θετικής γνωμοδότησης του Συμβουλίου της Επικρατείας βασίστηκε στον νόμο 4572/2018, με τον οποίο παραχωρήθηκαν στον ερασιτέχνη ΠΑΟΚ τρεις εκτάσεις γύρω από το σημερινό γήπεδο της Τούμπας, συνολικής επιφάνειας 22.066 τ.μ. Οι τρεις εκτάσεις θεωρείται ότι αποτελούν μία ενιαία έκταση, η οποία περιλαμβάνει και όλες τις απαραίτητες βοηθητικές εγκαταστάσεις και συνοδές χρήσεις για τη λειτουργία του ποδοσφαιρικού κέντρου.
Έρχεται η εφαρμογή του πολεοδομικού σχεδίου για τον εκσυγχρονισμό των ποδοσφαιρικών εγκαταστάσεων
Πλέον, αναμένεται η έγκριση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Εφαρμογής του ήδη εγκεκριμένου Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Το Προεδρικό Διάταγμα, που έρχεται από μέρα σε μέρα για την ανάπλαση της περιοχής της Τούμπας μετά την έγκριση του προσχεδίου του, θα επικυρώσει και τον εκσυγχρονισμό των ποδοσφαιρικών εγκαταστάσεων που βρίσκονται εντός του πολεοδομικού σχεδίου. Άλλωστε, στη σχετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, περιγράφονται με λεπτομέρειες τόσο οι αλλαγές στο γήπεδο της Τούμπας, που χρησιμοποιεί ο ΠΑΟΚ, όσο και οι αναπλάσεις του περιβάλλοντος χώρου του γηπέδου.
Η υπό ανάπλαση περιοχή της Τούμπας, κατά βάση γύρω από το ποδοσφαιρικό γήπεδο, ονομάζεται «Νέα Τούμπα» και αφορά τη χωρική έκταση της «πρώην Αλάνας Τούμπας», περικλειόμενη από τις οδούς Λαμπράκη, Αδαμίδου, Μικράς Ασίας, Κλεάνθους, Ανώνυμο Πεζόδρομο και πεζόδρομο Παπαηλιάκη. Η Νέα Τούμπα φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν υπερτοπικό πυρήνα αναψυχής, πολιτισμού, εκδηλώσεων, εστίασης και πόλο έλξης τουριστικού ενδιαφέροντος, με κατεξοχήν αστικά χαρακτηριστικά και μίξη χρήσεων γης.
Η ανάπλαση θα περιλάβει την ενσωμάτωση του εκσυγχρονισμένου ποδοσφαιρικού γηπέδου του ΠΑΟΚ, με σύγχρονες πολεοδομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, με σεβασμό στην ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής. Στην ανάπλαση της περιοχής της Τούμπας και στην αναβάθμιση του οικείο δημόσιου χώρου έχουν προβλεφθεί και οι αναγκαίοι χώροι στάθμευσης.
Ο εκσυγχρονισμός των ποδοσφαιρικών εγκαταστάσεων θα βοηθήσει τον ΠΑΟΚ να πάρει έγκριση από τα τεχνικά κλιμάκια των UEFA και FIFA για αναβάθμιση της ποιοτικής κατηγοριοποίησης του γηπέδου της Τούμπας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές διοργανώσεις.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletterBuild
Στο επίκεντρο της στρατηγικής της Ικτίνος βρίσκεται το τελευταίο χρονικό διάστημα η μείωση της έκθεσης από την Κίνα, η οποία είναι έντονα επηρεασμένη από την πανδημία αλλά και από τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας. Γι’ αυτό και η ελληνική εταιρεία μαρμάρου προχωράει στην αύξηση της διασποράς ως προς τις αγορές στις οποίες δραστηριοποιείται το τελευταίο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα η Ικτίνος βρίσκεται σε διεργασίες αναζήτησης νέων κοιτασμάτων, με ταυτόχρονες έρευνες που διεξάγει σε περισσότερες από 10 περιοχές στη Βόρεια Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Ιουλία Χαϊδά: Η Κίνα επηρεάζει έντονα τις επιδόσεις των ελληνικών εταιρειών μαρμάρου
Όπως αναφέρει στο Build η αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος της Ικτίνος, Ιουλία Χαϊδά, σκιαγραφώντας το τοπίο της αγοράς αυτή τη στιγμή και σε σχέση με τις παγκόσμιες εξελίξεις αλλά και τα γεγονότα στην Κίνα, η οποία αποτελεί τον κύριο προορισμό ακατέργαστων όγκων ελληνικού μαρμάρου: «γενικά η αγορά της Κίνας από το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και ύστερα βρίσκεται σε μεγάλη ύφεση».
Η επικεφαλής της Ικτίνος αναφέρει ότι η ύφεση που παρουσιάζεται επηρεάζει έντονα τόσο την δική της επιχείρηση όσο και συνολικά τις επιχειρήσεις εξόρυξης και κατεργασίας μαρμάρου στην Ελλάδα, δεδομένου ότι ποσοστό που αντιστοιχεί σε έως και το 60% της παραγωγής τους κατευθύνεται στην Κίνα. «Σε ό,τι αφορά τη δική μας εταιρεία έχουμε καταφέρει να περιορίσουμε το ποσοστό της έκθεσής μας στην Κίνα από το 60% σε περίπου 50% και καταβάλουμε προσπάθειες να κινηθούμε και φτάσουμε ακόμα και σε μικρότερο ποσοστό από αυτό.
Ωστόσο όταν μία αγορά απορροφά τόσο μεγάλες ποσότητες μαρμάρου, μόνο εύκολο δεν είναι να περιορίσει κανείς την έκθεσή του σε αυτήν. Παρόλ’ αυτά έχουμε στρέψει το ενδιαφέρον μας στις πλάκες αλλά και στα επεξεργασμένα προϊόντα μαρμάρου, τα οποία δείχνουν μία καλύτερη εικόνα και ανοδικές τάσεις παγκοσμίως σε αγορές όπως οι ΗΠΑ και τα Εμιράτα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ικτίνος κατάφερε να αυξήσει κατά 40% τις πωλήσεις των πλακών και των επεξεργασμένων προϊόντων το 2021, ενώ με ανάλογους ρυθμούς κινούμαστε και το 2022».
Δεν αναμένεται εξομάλυνση στην Κίνα εντός του α’ εξαμήνου
H κυρία Χαϊδά προβλέπει ότι η κατάσταση στην Κίνα δεν αναμένεται να έχει εξομαλυνθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022 και να ανοίξει και πάλι η συγκεκριμένη αγορά.
«Γι’ αυτό και ρίχνουμε το βάρος μας στις αγορές που σας προανέφερα (ΗΠΑ και Εμιράτα), στη Νοτιοανατολική Ασία και σε περιοχές που γίνονται μεγάλα έργα και υπάρχει σημαντική ζήτηση για κατεργασμένα προϊόντα».
Να σημειωθεί ότι η επένδυση που υλοποιεί η Ικτίνος με αντικείμενο την υπόγεια εξόρυξη κοιτασμάτων στην περιοχή του Βώλακα στη Δράμα, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. «Βρισκόμαστε σε καλό σημείο. Αναμένουμε την έκδοση μίας ακόμα άδειας για να μπορέσουμε να επεκταθούμε και σε ένα ακόμα σημείο, όπου η έρευνα μας έχει δείξει ότι υπάρχει υλικό καλής ποιότητας», επισημαίνει η κυρία Χαϊδά. Σε εκκρεμότητα παραμένει προς το παρόν η διάθεση της έκτασης των 2.689 στρεμμάτων γης, στον όρμο Φανερωμένης στη Σητεία της Κρήτης με αντικείμενο την τουριστική της αξιοποίηση, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με εν δυνάμει επενδυτές.
Μείωση τζίρου, αύξηση κερδοφορίας το 2021
Η Ικτίνος σε επίπεδο πωλήσεων το 2021 κατέγραψε ελαφρά μείωση του κύκλου εργασιών της σε σύγκριση με το 2020, ωστόσο κατάφερε να αυξήσει την καθαρή της κερδοφορία.
Ο μακροπρόθεσμος δανεισμός της ήταν αυξημένος στα 20,5 εκατ. ευρώ από 19 εκατ. ευρώ το 2020, ενώ ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός ήταν 18,28 εκατ. ευρώ από 14,9 εκατ. ευρώ, ενώ 3,89 εκατ. ευρώ από τον μακροπρόθεσμο δανεισμό του 2021 είναι προς αποπληρωμή εντός της τρέχουσας οικονομικής χρήσης του 2022.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletterBuild
Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο διοργάνωσε με ιδιαίτερη επιτυχία το 2ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο TMM_CH με θέμα «Καινοτόμος, Διεπιστημονική, Ψηφιακή Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Επαναπροσδιορίζοντας την ταυτότητα του κόσμου σε κρίση, μέσα από τον Πολιτισμό».
Η έναρξη των εργασιών κηρύχθηκε από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, Παναγιώτη Πικραμμένο, με τις ευλογίες και χαιρετισμό του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου, που μετέφερε ο εκπρόσωπός του, Μητροπολίτης Λαοδικείας, κ. Θεοδώρητος, και του Μακαριώτατου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, κ. Ιερωνύμου, μετά την εναρκτήρια ομιλία της Προέδρου του Συνεδρίου, Καθηγήτριας Τώνιας Μοροπούλου, και τους εναρκτήριους χαιρετισμούς από τον Πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητή Ανδρέα Μπουντουβή, και τον Πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Γιώργο Στασινό.
Το Διεθνές Συνέδριο TMM_CH διοργανώνεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το National Geographic, την Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA, το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, τη Διεθνή Επιτροπή CIPA Heritage Documentation, τον Οργανισμό Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς OWHC, την Ευρωπαϊκή Ένωση Εκπαίδευσης Μηχανικών SEFI, την AHEPA Hellas, και άλλους διεθνείς οργανισμούς, συμβούλια, επιστημονικές ενώσεις και φορείς προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Πρόεδρος του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH είναι η Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου, επικεφαλής της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ, επιστημονικά υπεύθυνης για τη μελέτη, το σχεδιασμό, το συντονισμό των εργασιών και την επιστημονική παρακολούθηση του εμβληματικού έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα, ως υποδειγματικής εφαρμογής διεπιστημονικής συνεργασίας, που τέμνει οριζόντια όχι μόνο τις ειδικότητες των μηχανικών και των θετικών επιστημόνων, αλλά και ανοίγει το διάλογο με τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες.
Ειδικότερα, στην εναρκτήρια συνεδρία, μετέφεραν επίσης χαιρετισμούς, ο Πρόεδρος του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, ο Δρ. Fredrik Hiebert από τη National Geographic Society, η ιδρύτρια και Πρόεδρος της Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA, Bonnie Burnham, ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, Καθηγητής Mario Santana Quintero, ο Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής CIPA Heritage Documentation, Αναπληρωτής Καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης, η Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς OWHC, Lee Minaidis, ο Διευθυντής της Έδρας UNESCO “Digital Cultural Heritage”, Δρ. Μαρίνος Ιωαννίδης, και ο Ταμίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εκπαίδευσης Μηχανικών SEFI, Καθηγητής του Παν. στο Delft, Pieter de Vries.
Η έναρξη των εργασιών. Στο πάνελ διακρίνονται η Πρόεδρος του Συνεδρίου Καθηγήτρια ΕΜΠ κ. Τώνια Μοροπούλου, ο Πρύτανης του ΕΜΠ, Καθηγητής κ. Ανδρέας Μπουντουβής. Αριστερά της Προέδρου η Bonnie Burnham, Ιδρύτρια και Επίτιμη Πρόεδρος του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων, ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντής, Πρόεδρος του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου. Δεξιά του Πρυτάνεως ο Καθηγητής ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος, Μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του ICOMOS, και ο Δρ Μαρίνος Ιωαννίδης, επικεφαλής της έδρας της UNESCO για Digital Cultural Heritage στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Ο κομβικός ρόλος της διεπιστημονικότητας
Συμπέρασμα του 2ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου TMM_CH είναι η επείγουσα αναγκαιότητα να εφαρμοστούν οι εξελίξεις της έρευνας και της καινοτομίας που εφαρμόστηκαν πρωτοποριακά στον Πανάγιο Τάφο και σε άλλα εμβληματικά έργα, ώστε να συμβάλλουν στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με διεπιστημονικότητα, αξιοποιώντας ολιστικά την τρισδιάστατη ψηφιακή τεκμηρίωση με συμβατότητα με τα ιστορικά υλικά και δομήματα, διατηρώντας την αρχιτεκτονική αυθεντικότητα. Η αξιοποίηση των μνημείων, ιστορικών πόλεων και συνόλων με επανάχρηση σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας διαμορφώνει στο πεδίο της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης στο πλαίσιο της αειφόρου διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, με όρους σεβασμού και προστασίας των αξιών, και με την κοινωνία ενημερωμένη και ικανή να μετέχει ουσιαστικά στις πολιτικές που απαιτεί ο νέος σχεδιασμός.
Σήμερα, στη συγκυρία της πάνδημης υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, το Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο TMM_CH συντάσσεται με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της Ταυτότητας του Κόσμου σε κρίση μέσα από τον πολιτισμό, και καταθέτει τις προτάσεις του.
Το 2ο Διεθνές Συνέδριο TMM_CH διεξήχθη υβριδικά με φυσική παρουσία εκατό πενήντα σύνεδρων στο Ίδρυμα Ευγενίδου και με διαδικτυακή συμμετοχή πεντακοσίων σύνεδρων σε πραγματικό χρόνο μέσω πλατφόρμας με δυνατότητα ανάδρασης. Έλαβαν χώρα δεκατέσσερις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης με ανοιχτή πρόσβαση, οι οποίες παραμένουν προσβάσιμες από την ιστοσελίδα του συνεδρίου https://tmm-ch.com/open_access.php
Παράλληλα, παρουσιάστηκαν εκατό είκοσι τέσσερις επιστημονικές εργασίες που δημοσιεύονται σε επιστημονικούς τόμους και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, μετά από αξιολόγηση τριακοσίων δέκα εργασιών που υπεβλήθησαν από τριακόσιους εβδομήντα επτά συγγραφείς από τριάντα τρεις χώρες από όλο τον κόσμο.
Το εμβληματικό έργο-υπόδειγμα στον Πανάγιο Τάφο
Κατά την πρώτη μέρα εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH, στις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης 1 και 2 με θέματα “The Holy Sepulchre rehabilitation project: An emblematic source of innovation” και “Novel Educational Approach for the Preservation of Cultural Heritage” αντίστοιχα, υπογραμμίστηκε η δυναμική των καινοτομιών που εισήγαγε η έρευνα, η μελέτη, η επιστημονική επιστασία και το έργο για την αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου σε όλα τα επίπεδα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μεταφορά τεχνογνωσίας που επιχειρείται με την Erasmus+ Στρατηγική Συμμαχία EDICULA “Educational Digital Innovative CUltural heritage Learning Alliance” του ΕΜΠ με το Πανεπιστήμιο της Sapienza της Ρώμης και την Ακαδημία Τεχνών και Σχεδίου Bezalel στα Ιεροσόλυμα. Αξιολογήθηκε ως υπόδειγμα το ομόλογο σεμιναριακό μάθημα του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΕΜΠ στην «Προστασία Μνημείων», το οποίο παρακολούθησαν από κοινού μεταπτυχιακοί φοιτητές και των τριών Πανεπιστημίων. Η μεταφορά τεχνογνωσίας θα συνεχιστεί επί τόπου στα Ιεροσόλυμα, καθώς και στην ανασκαφή στους κήπους Shallalat στην Αλεξάνδρεια, με ευθύνη του Ελληνικού Ινστιτούτου Αλεξανδρινού Πολιτισμού, με επικεφαλής την αρχαιολόγο κ. Καλλιόπη Παπακώστα.
Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 1 με θέμα “The Holy Sepulchre rehabilitation project: An emblematic source of innovation” συντόνισε η Καθηγήτρια ΕΜΠ Τώνια Μοροπούλου και συμμετείχαν ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Χρίστος Δήμας, ο Υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τον Απόδημο Ελληνισμό, Ανδρέας Κατσανιώτης, η Βίκυ Μπαφατάκη από τα Διεθνή Βραβεία Sciacca, η Bonnie Burnham από την Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA και το World Monuments Fund, ο Fulgencio Sanmartín ως εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Επίκουρος Καθηγήτρια Adi Sela Wiener από την Ακαδημία Τεχνών και Σχεδίου Bezalel, η Δρ. Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αλεξανδρινού Πολιτισμού, ο Δρ. Yotam Asscher από την Εφορεία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, ο Παναγιώτης Φούζας από την εταιρεία PerpetielSI, και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Gabriele Favero από το Πανεπιστήμιο της Sapienza της Ρώμης, ο οποίος και συνόψισε τη συζήτηση.
«Στο πρώτο διεθνές συνέδριο συζητήθηκε με συστηματικό τρόπο το έργο της αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου από το Πολυτεχνείο, στο πλαίσιο της ιστορικής απόφασης των τριών χριστιανικών κοινοτήτων. Στο δεύτερο συνέδριο η έμφαση δόθηκε κυρίως στις καινοτομίες οι οποίες χαρακτήρισαν ως διεπιστημονική και παραδειγματική την πρότυπη επέμβαση στο Ιερό Κουβούκλιο για την αποκατάστασή του. Ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε τόσο στην τρισδιάστατη αποτύπωση σε όλες τις φάσεις του έργου, που επέτρεψε να λειτουργήσει ως βάση της διεπιστημονικότητας καθώς μπορούσαμε εκεί να ‘‘ανεβάζουμε’’ τα αρχεία των υλικών, της δόμησης, της αρχιτεκτονικής, ακόμη και της ιστορίας, ώστε να έχουμε μια ενιαία διαχείριση δεδομένων αλλά και μια οπτικοποίηση των δεδομένων, για να μπορούν να την παρακολουθούν οι τρεις επικεφαλής των χριστιανικών κοινοτήτων, ως φύλακες των αρχών και των αξιών του Παναγίου Τάφου», σχολίασε στο Construction η Πρόεδρος του Διεθνούς Συνεδρίου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ, Τώνια Μοροπούλου.
«Ταυτόχρονα, σημαντική ήταν και η συνεδρία για την εκπαίδευση όπου στο επίκεντρο ήταν η μεταφορά τεχνογνωσίας από το πρότυπο έργο του Παναγίου Τάφου μέσα από τον ακαδημαϊκό χώρο και τις επαγγελματικές ενώσεις που μετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus+ στο Πανεπιστήμιο της Sapienza, αυτό δηλαδή που αρχίζει την επέμβαση στον υπόγειο χώρο, την ακαδημία Bezalel της Ιερουσαλήμ, την Εφορία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, την Hellenic Research Institute for Alexandria Heritage και την Perpetial Srl. Αυτό συζητήθηκε και ως υπόδειγμα συνεργασίας των τριών διατμηματικών προγραμμάτων των πανεπιστημίων για τον Πανάγιο Τάφο», πρόσθεσε. Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 2 με θέμα “Novel Educational Approach for the Preservation of Cultural Heritage” συντόνισε η Καθηγήτρια ΕΜΠ Τώνια Μοροπούλου, και συμμετείχαν η Καθηγήτρια Μαρία Αρακαδάκη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Καθηγητής Κώστας Καραδήμας από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, διευθυντές των διεπιστημονικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων για την προστασία μνημείων στα δύο πανεπιστήμια, η Αντωνία Λαμπροπούλου από την Erasmus+ Στρατηγική Συμμαχία EDICULA, η Λέκτορας Anna Koboviko-Katz από το Technion Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Ισραήλ, η Δρ. Παρασκευή Πουλή από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, ο Καθηγητής Mike Turner από την έδρα UNESCO “Urban Design and Conservation” στα Ιεροσόλυμα, η Καθηγήτρια Elisabetta Zendri από το Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας, και ο Καθηγητής Gabriele Favero από το Πανεπιστήμιο της Sapienza της Ρώμης, ο οποίος και συνόψισε τη συζήτηση.
Στη συζήτηση με θέμα «Πράσινη και Γαλάζια Συμφωνία για τοπική και περιφερειακή αειφόρο ανάπτυξη», διακρίνονται ο Γ.Γ. Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Δημήτριος Παπαγιαννίδης, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου, Αντώνης Γιαννικουρής, η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Τώνια Μοροπούλου, ο Γ.Γ. Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, ο Επίτιμος Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Σύμβουλος του Πρωθυπουργού σε θέματα της Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Κρεμλής, η Πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, Αθηνά Χατζηπέτρου, και ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Φραγκάκης.
Η απάντηση του πολιτισμού στην κλιματική – υγειονομική κρίση
Στις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης 3 και 4 με θέματα “Resilience to Climate Change, Natural Hazards and Pandemic Risks – Biosafety” και “Preserving Compatibility, the Materiality and Integrity of Structures and Architectural Authenticity” αντίστοιχα, δόθηκε έμφαση στη διασφάλιση της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς με ενίσχυση της αυθεντικότητάς της απέναντι στην κλιματική κρίση, τις φυσικές καταστροφές και την πανδημία με βιοασφάλεια. Εκτιμήθηκε ότι η προτεραιότητα να κρατηθεί η πολιτιστική κληρονομιά ζωντανή απαιτείται να τεθεί στο επίκεντρο μέτρων, πολιτικών και πρωτοβουλιών. Η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί συμβατότητα και επιτελεστικότητα υλικών και επεμβάσεων με τα ιστορικά υλικά και δομήματα, με βασικό κριτήριο τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής αυθεντικότητας.
Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 3 με θέμα “Resilience to Climate Change, Natural Hazards and Pandemic Risks – Biosafety” συντόνισε ο Καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, και συμμετείχαν ο Δρ. Γιώργος Αλεξανδράκης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, ο στρατηγός Κωνσταντίνος Αλεξόπουλος, από το Κυρίαρχο Ιπποτικό Τάγμα του Ναού των Ιεροσολύμων – μκο ΟΗΕ-, η Δρ. Αναστασία Χασάπη από την DNASequence Srl, ο Δρ. Ευάγγελος Γερασόπουλος από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου από το ΕΜΠ, η Giuseppina Padeletti από το Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών της Ιταλίας, ο Καθηγητής Βαγγέλης Παπαδάκης από το Πανεπιστήμιο Πατρών, ο Δρ. Emanuele Piaia από το Πανεπιστήμιο της Ferrara, και η Καθηγήτρια Φοίβη Κουντούρη από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Ένωσης Οικονομολόγων Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, η οποία και συνόψισε τη συζήτηση.
«Η πρόκληση αυτή απαιτεί διεπιστημονικότητα και πρόληψη, και η πρόληψη για να επιτευχθεί απαιτεί την κατάλληλη διάγνωση. Στην εποχή της πανδημίας η βιοασφάλεια είναι ισχυρή συνιστώσα της προστασίας. Στο συνέδριο λοιπόν συζητήσαμε για μεθόδους και τεχνικές οι οποίες είναι πάρα πολύ σύγχρονες και στηρίζονται στη διαχείριση των μεταδεδομένων του DNA. Είχαμε την πρωτοπόρο startup, την DNA Sequence, είχαμε τις πρωτοπόρες μελέτες των Πολυτεχνείων, του υπουργείου Πολιτισμού, για την προστασία και διαχείριση έναντι φυσικών καταστροφών και σεισμών. Όλα αυτά συνθέτουν τη διεπιστημονική διάγνωση και προστασία των μνημείων».
Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 4 με θέμα “Preserving Compatibility, the Materiality and Integrity of Structures and Architectural Authenticity” συντόνισε ο Καθηγητής Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Κοσμήτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, και συμμετείχαν η Ομότιμη Καθηγήτρια Ειρήνη Εφεσίου από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Βασιλική Ελευθερίου, Διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, ο Καθηγητής Άγγελος Παπαγεωργίου από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μαρία Φιλοκύπρου από το Πανεπιστήμιο της Κύπρου, η Καθηγήτρια Vlatka Rajčić από το Πανεπιστήμιο του Zagreb, ο Καθηγητής Παναγιώτης Σπαθής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Θεμιστοκλής Βλαχούλης, Διευθυντής Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και η Καθηγήτρια Παγώνα-Νόνη Μαραβελάκη από το Πολυτεχνείο Κρήτης, η οποία και συνόψισε της συζήτηση.
Στην καταληκτική Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης διακρίνονται ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, που συντόνισε το πάνελ, η Πρόεδρος του Συνεδρίου κ. Τώνια Μοροπούλου και η Δρ Πανεπιστημίου Σορβόνης Σοφία-Ελίζα Μπουράτση.
Η συμβολή των μη καταστροφικών μεθόδων
Κατά τη δεύτερη μέρα εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH, στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 5 με θέμα “Advanced non destructive and structural techniques for diagnosis, redesign and health monitoring”, διαπιστώθηκε η ανάγκη θέσπισης, τόσο σε επίπεδο πολιτείας, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, της παρακολούθησης και του ελέγχου με μη καταστρεπτικές τεχνικές της κατάστασης διατήρησης μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, πολιτικών υποδομών και δομημένου περιβάλλοντος. Τη συζήτηση συντόνισε ο Αντιπρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητής Ευάγγελος Σαπουντζάκης, και συμμετείχαν ο Καθηγητής Ahmad Osman από το Πανεπιστήμιο του Saarbrucken και το ΕΙ Fraunhofer, ο Ομότιμος Καθηγητής Βασίλης Χρηστάρας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Δρ. Γεώργιος Καραγιάννης από το Ίδρυμα «ΟΡΜΥΛΙΑ», ο Δρ. Κυριάκος Λαμπρόπουλος, ΕΔΙΠ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Θεόδωρος Λούτας από το Πανεπιστήμιο Πατρών και ο Καθηγητής Θεόδωρος Ματίκας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η συζήτηση οργανώθηκε στη μνήμη του πρωτοπόρου στις μη καταστρεπτικές τεχνικές, Καθηγητή Ιωάννη Πρασιανάκη, για το έργο του οποίου μίλησε η Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου.
«Οι μη καταστροφικοί έλεγχοι αποτελούν καινοτόμο τεχνολογικό εργαλείο που συμβάλλει στη διάγνωση, στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση έργων πολιτιστικής κληρονομιάς. Το έργο στον Πανάγιο Τάφο είναι υποδειγματικό από αυτή την άποψη, και συζητήθηκαν ευρέως οι εφαρμογές των μη καταστροφικών μεθόδων που επιτρέπουν να διαχειριστούμε δεδομένα σε τρισδιάστατα ψηφιακά σχέδια, ώστε να υπολογίσουμε, βάσει των ευρημάτων, τον σχεδιασμό των επεμβάσεων, με στόχο την ακριβή και έγκαιρη υλοποίηση των έργων», επισημαίνει η κ. Μοροπούλου.
Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 6 με θέμα “Earthquake and structural rehabilitation” διαπιστώθηκε η ανάγκη αποτίμησης της σεισμικής τρωτότητας και δομικής ακεραιότητας ιστορικών κτιρίων και μνημείων. Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 7 με θέμα “Archaeology – Archaeometry – Archaeogene” διαπιστώθηκαν οι μεγάλες δυνατότητες που δίνουν οι σύγχρονες τεχνολογίες της αρχαιομετρίας και της μεταγενομικής ιστορικών υλικών στην αρχαιολογική έρευνα στη βάση της διεπιστημονικής συνεργασίας. Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 8 με θέμα “Bridging Heritage Stakeholders, Science and Technology” διαπιστώθηκε ότι η συμμετοχή των φορέων διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με τους φορείς έρευνας, επιστήμης και της τεχνολογίας, καθώς και τους φορείς της βιομηχανίας (βιομηχανία υλικών, κατασκευή, κ.ά.) μπορεί να αποτελέσει μια σταθερή, αποτελεσματική και υγιή βάση για τη διάγνωση, το σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 9 με θέμα “Transdisciplinary dialogue for World Heritage at risk: The exemplary HagiaSophia”, με χαιρετισμό της UNESCO και συμμετοχή εκπροσώπων του ICOM και του ICOMOS συνομολογήθηκε η παραβίαση των διεθνών συμφωνιών με τη μονομερή αναγόρευση από τον Πρόεδρο Ερντογάν της Αγιά Σοφιάς σε τζαμί, και τονίστηκε η ιδιαίτερη σημασία που έχει η διεθνής διπλωματία, καθώς και η επιστημονική συνεργασία για την αποκατάσταση του διεθνούς καθεστώτος αναγνώρισης των μνημείων και στην περίπτωση αυτή.
Μια ολιστική προσέγγιση στην ψηφιακή κληρονομιά
Κατά την τρίτη μέρα εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH, στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 10 με θέμα «Digital Heritage a holistic approach”, διαπιστώθηκε ότι η ανάγκη για ολιστική προσέγγιση προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της ψηφιακής τεκμηρίωσης και αναπαράστασης των μνημείων μπορεί σήμερα να αρθρωθεί με κοινή διεπιστημονική γλώσσα με την υποστήριξη και των ψηφιακών μηχανών της τεχνητής νοημοσύνης. Τη συζήτηση συντόνισε ο Δρ. Μαρίνος Ιωαννίδης από το Πανεπιστήμιο της Κύπρου και την Έδρα UNESCO “Digital Cultural Heritage”, και συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ο Καθηγητής Ανδρέας Γεωργόπουλος από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, ο Καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τη Διεθνή Επιτροπή CIPA Heritage Documentation, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Δημοσθένης Κυριαζής από το Πανεπιστήμο Πειραιώς, ο Δρ. Άγγελος Αμδίτης από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Καθηγητής Roberto di Giulio από το Πανεπιστήμιο της Ferrara, ο Καθηγητής Ιωάννης Φούντος από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ο Καθηγητής Μιχάλης Ζερβάκης από το Πολυτεχνείο Κρήτης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Αναστάσιος Δουλάμης από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Alfredo Ronchi, ο οποίος και συνόψισε τη συζήτηση.
Στις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης 11, 12 και 13 με θέματα “Green and blue deal for local and regional Sustainable Development – Revealing and Preserving Cultural and Natural Assets for Isolated Areas Development with Social Participation”, “Sustainable Land Management, Rural and Urban Development through Preserving” και “Historic cities and centers: New Reuse and preservation strategies applying Circular Economy” αντίστοιχα, διαπιστώθηκε ότι για να μπορεί να υλοποιηθεί η πράσινη και γαλάζια συμφωνία για την αειφόρο τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη είναι απαραίτητη η αξιοποίηση των πολιτιστικών και φυσικών πόρων και μάλιστα με εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, ώστε η επανάχρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς να δημιουργεί πρόσοδο, που με τη σειρά του θα συμβάλει στη διατήρηση και προστασία.
«Η κυκλική οικονομία όπως τέθηκε στο συνέδριο είχε ευρύτερη σημασία και έννοια από αυτήν που αντιστοιχεί στην επανάχρηση των υλικών. Η επανάχρηση των υλικών αποτελεί ένα μικρό τμήμα μόνο. Η κυκλική οικονομία στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς συνδέεται με την εισαγωγή μιας στρατηγικής επανάχρησης ιστορικών κτιρίων και τόπων με τέτοιο τρόπο που να δημιουργεί πρόσοδο αλλά και να είναι συμβατή με τον χαρακτήρα και τις αξίες της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να δημιουργούνται κεφάλαια στο πεδίο της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δηλαδή πρόσοδος και το κεφάλαιο που να μπορεί να επενδυθεί να μπορεί να προστατεύσει την πολιτιστική κληρονομιά. Η κυκλική οικονομία συζητήθηκε έντονα στο πεδίο των ιστορικών πόλεων, με τη σύμβουλο του γενικού γραμματέα του διεθνούς οργανισμού των ιστορικών πόλεων, η κυρία Αμναϊδη, ενώ στο επίκεντρο τέθηκε η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου η οποία αποτέλεσε υπόδειγμα σύμπραξης τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής διοίκησης, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του Παγκόσμιου Οργανισμού, που σήμερα αριθμεί 400 πόλεις», σχολίασε η κυρία Μοροπούλου.
Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 14 με θέμα “Recapturing the World in Crisis through Culture” συντόνισε ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, και συμμετείχαν ο Καθηγητής Παναγιώτης Ροϊλός από το Πανεπιστήμιο του Harvard, η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου, η Πρόεδρος της Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA, Bonnie Burnham, ο Δρ. Σπύρος Παππάς, Δικηγόρος Ευρωπαϊκών Θεμάτων, ο Δρ. Fredrik Hiebert από τη National Geographic Society, ο Επίκουρος Καθηγητής Pieter de Vries από την Ευρωπαϊκή Ένωση Εκπαίδευσης Μηχανικών SEFI, o Αντικυβερνήτης της AHEPA Hellas, Χρήστος Καραπιπέρης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Κώστας Θεολόγου από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και η Σοφία Ελίζα Μπουράτση, Θεωρητικός Τέχνης και Σύμβουλος Πολιτιστικών Πολιτικών, η οποία και συνόψισε τη συζήτηση.
Στη καταληκτική Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 14 με θέμα “Recapturing the World in Crisis through Culture” επισημάνθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμα ανασυγκρότησης τη χρηματοδότηση των Ταμείων της Εκπαίδευσης και του Πολιτισμού. Όμως από όλους τους μετέχοντες διαπιστώθηκε η ανάγκη «επαναπροσδιορισμού της Ταυτότητας του Κόσμου σε κρίση, μέσα από τον Πολιτισμό», οι μεγάλες δυνατότητες που ανέδειξε πολύπλευρα το 2ο Διεθνές Συνέδριο TMM_CH στην κατεύθυνση αυτή και τελικά πως η μεγάλη δυναμική του Πολιτισμού μπορεί να δώσει το έναυσμα της Επανεκκίνησης. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η υπογράμμιση ότι η κατακερματισμένη κοινωνία και ο άνθρωπος της κρίσης, μπορούν να ξαναβρούν την ενότητα και το νόημά τους αποκαθιστώντας την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, αλλά και τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από τον Πολιτισμό που έτσι επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα του κόσμου σε κρίση.
Η κλιματική αλλαγή, στο παρελθόν μια σχετικά δευτερεύουσα ανησυχία για πολλούς παράγοντες του real estate, έχει περάσει στην κορυφή της ατζέντας. Πρόσφατα, οι διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί ανέλαβαν δεσμεύσεις για μηδενικές εκπομπές άνθρακα, οι ρυθμιστικές αρχές ανέπτυξαν πρότυπα αναφοράς, οι κυβερνήσεις ψήφισαν νόμους που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών, και οι επενδυτές ζήτησαν πιο βιώσιμα κτίρια. Ταυτόχρονα, οι επιταχυνόμενες φυσικές συνέπειες ενός μεταβαλλόμενου κλίματος γίνονται πιο έντονες καθώς οι κοινότητες αντιμετωπίζουν καταιγίδες, πλημμύρες, πυρκαγιές, υπερβολική ζέστη και άλλους κινδύνους.
Κάθε χρόνο, μόλις το 1% των κτιρίων στην Ευρώπη εντάσσεται στην «πράσινη» μετάβαση και ανακαινίζεται με σκοπό τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Η προώθηση των ανακαινίσεων έχει ρόλο-κλειδί στην απανθρακοποίηση του κτιριακού τομέα, στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Η πρωτοβουλία «Κύμα ανακαινίσεων για την Ευρώπη» στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κτίρια κατά 60% έως το 2030.
Σύμφωνα με τα άνωθεν, μην απορήσουμε αν θα δούμε ότι τα ακίνητα με μικρότερο κλιματικό αντίκτυπο θα επιβραβεύονται μέσω καλύτερων δανειακών όρων.
Τα «πράσινα» κτίρια της Ελλάδας
Ενδεικτικό της ανάγκης για επιτάχυνση της ανανέωσης του κτιριακού αποθέματος της Ελλάδας είναι και το πόσο μικρός είναι ο αριθμός των «πράσινων» κτιρίων, εξέλιξη που ωθεί τους επενδυτές να προχωρήσουν σε συνεργασίες, ώστε να αναπτύξουν οι ίδιοι τα ακίνητα που θα εντάξουν στο μελλοντικό τους χαρτοφυλάκιο. Σύμφωνα με στοιχεία της Arbitrage Real Estate, μέχρι και το 2011 στην Ελλάδα υπήρχαν μόλις δύο κτίρια με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά. Στο τέλος της δεκαετίας, το 2020, ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί σε 76. Ωστόσο, παρά τη βελτίωση, παραμένει «σταγόνα στον ωκεανό». Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, τα κτίρια στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 45% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε σύγκριση με το 40% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σημερινό κτιριακό δυναμικό στην Ελλάδα αποτελείται από περισσότερα από 4 εκατομμύρια κτίρια, από τα οποία 300.000 είναι επαγγελματικής χρήσεως (π.χ. γραφεία, καταστήματα κ.λπ.), με την πλειονότητα αυτών να έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, πριν υιοθετηθούν αυστηροί κανονισμοί θερμικής μόνωσης και εφαρμοστούν ευρέως τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακά αποδοτικά υλικά.
Ενδεικτικό χαρακτηριστικό της ενεργειακής απόδοσης στην Ελλάδα είναι το γεγονός ότι μόνο το 3,5% όλων των κτιρίων διαθέτει χαρακτηριστικά υψηλής ενεργειακής απόδοσης, ενώ περίπου το 60% αυτών ανήκει στις χαμηλότερες κατηγορίες ενεργειακής απόδοσης. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται κυρίως στην ηλικία των κτιρίων της χώρας. Άλλωστε, πάνω από το 70% των κτιρίων αυτών έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουν καμία θερμομόνωση. Αντίστοιχα, μόλις στο 8% των κτιρίων, δηλαδή όσα κατασκευάστηκαν από το 2001 και μετά, έχουν αρχίσει να ενσωματώνονται τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας.
Αυτές οι αλλαγές έχουν δημιουργήσει μια αίσθηση κατεπείγοντος στον κρίσιμο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι παίκτες της αγοράς ακινήτων στην κλιματική μετάβαση, την περίοδο έως το 2050 κατά την οποία ο κόσμος θα βιώσει τόσο τις φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής όσο και τις οικονομικές, κοινωνικές και ρυθμιστικές αλλαγές που είναι απαιτούνται για την απανθρακοποίηση. Η κλιματική μετάβαση όχι μόνο δημιουργεί νέες ευθύνες για τους παίκτες του real estate, αλλά προσφέρει επίσης ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων πηγών αξίας.
Τα ρίσκα για το real estate
Εκτός από την κλίμακα της συμβολής της στις συνολικές εκπομπές, η ακίνητη περιουσία είναι κρίσιμης σημασίας στις παγκόσμιες προσπάθειες απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα για λόγους που ενδέχεται να είναι επιτακτικοί για τους επενδυτές, τους ενοικιαστές και τις κυβερνήσεις. Σημαντικές μειώσεις των εκπομπών που σχετίζονται με την ακίνητη περιουσία μπορούν να επιτευχθούν μέσω τεχνολογιών που ήδη υπάρχουν. Για παράδειγμα, η αναβάθμιση σε πιο ενεργειακά αποδοτικά συστήματα φωτισμού και η τοποθέτηση καλύτερης μόνωσης έχουν θετικές οικονομικές αποδόσεις. Η πρόκληση για τους παίκτες είναι να καθορίσουν ποια περιουσιακά στοιχεία θα επηρεαστούν, με ποιους τρόπους και πώς να ανταποκριθούν. Υπάρχει επίσης ευκαιρία για επενδυτές που μπορούν να εντοπίσουν περιουσιακά στοιχεία με υποεκτιμημένες τιμές. Οι επενδύσεις που απαιτούνται αναμένεται να οδηγήσουν σε μια ιστορική ανακατανομή του κεφαλαίου. Αυτό θα αλλάξει τη δομή της οικονομίας μας και θα επηρεάσει την αξία των αγορών, των εταιρειών και των τοποθεσιών των εταιρειών.
Βήματα και δράσεις
Για να κατανοήσουν λοιπόν όλα τα μέρη της αγοράς ακινήτων τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στις αξίες των περιουσιακών στοιχείων, οι ιδιοκτήτες και οι επενδυτές μπορούν να αναπτύξουν τις ακόλουθες δυνατότητες για να κατανοήσουν και να ποσοτικοποιήσουν τους κινδύνους και τις ευκαιρίες:
Να δημιουργήσουν μια λεπτομερή αξιολόγηση του περιουσιακού στοιχείου ή του χαρτοφυλακίου τους.
Να προσδιορίσουν ποια κτίρια εκτίθενται σε κινδύνους.
Να αναλάβουν δράση στο πλαίσιο του ESG αλλά και να διαχειριστούν τις επενδύσεις τους με τρόπο που να προσελκύει νέα επενδυτικά κεφάλαια.
Πρόσφατες έρευνες της McKinsey εκτιμούν ότι περίπου 9,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια επένδυση θα απαιτηθούν παγκοσμίως για να υποστηριχθεί η «πράσινη» μετάβαση. Εάν ο κόσμος απανθρακοποιηθεί επιτυχώς, η οικονομία του 2050 θα είναι θεμελιωδώς διαφορετική από την τρέχουσα οικονομία. Εάν δεν επιτευχθούν οι προβλεπόμενοι στόχοι, ο κόσμος θα αντιμετωπίσει αυξανόμενους φυσικούς κινδύνους που θα καταπονήσουν τα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας και κοινωνίας. Για την απαλλαγή από τον άνθρακα, λοιπόν, οι παίκτες του κλάδου μπορούν να ακολουθήσουν τα ακόλουθα βήματα:
Κατ’ αρχάς να ποσοτικοποιήσουν τις βασικές εκπομπές κάθε κτιρίου.
Να καθορίσουν στόχους προκειμένου να ακολουθήσουν στοχευμένες προσεγγίσεις.
Να αναπτύξουν τους κατάλληλους μηχανισμούς που θα συμβάλουν στην επιδίωξη των στόχων. Αυτές οι κινήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την πραγματοποίηση αλλαγών στη χρηματοδότηση και τη διακυβέρνηση, αλλά και τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων (επενδυτές, εταίρους κοινοπραξίας, φορείς εκμετάλλευσης και μισθωτές).
Δημιουργώντας νέες πηγές κέρδους
Καθώς η οικονομία θα απελευθερώνεται από τις εκπομπές άνθρακα, τα εμπλεκόμενα μέρη στην αγορά ακινήτων μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις επιλογές τους προκειμένου να βελτιώσουν τις αξίες των περιουσιακών στοιχείων ή να ξεκινήσουν εντελώς νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως, π.χ., η παραγωγή και αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας.
Η επερχόμενη κλιματική μετάβαση θα δημιουργήσει σεισμικές αλλαγές στον κλάδο των ακινήτων, αλλάζοντας τις απαιτήσεις των ενοικιαστών και των επενδυτών, την αξία των μεμονωμένων περιουσιακών στοιχείων και τις συνθήκες για την ανάπτυξη και τη λειτουργία ακινήτων.
Σύμφωνα με τη θεωρία διαχείρισης κατασκευών, ένα εργοτάξιο είναι μια προσωρινή εγκατάσταση παραγωγής, που καθορίζεται από τον πελάτη, με στόχο την υλοποίηση ενός κατασκευαστικού έργου με τη βοήθεια εργατικού δυναμικού, μηχανημάτων και οικοδομικών υλικών. Οι συνεχείς αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον, το υψηλό σωματικό στρες, οι απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες και η συνεχής πίεση για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, έχουν ως αποτέλεσμα οι κατασκευαστές και οι εργαζόμενοι, κυρίως εκείνοι που χειρίζονται τα μηχανήματα, να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο. Σε σύγκριση με άλλους τομείς της οικονομίας, οι επαγγελματίες στον κατασκευαστικό κλάδο παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό ατυχημάτων και προβλημάτων υγείας.
Καταρχάς, όλοι όσοι ασχολούνται με την κατασκευή, εργάτες, αρχιτέκτονες, ειδικοί μηχανικοί, ή κατασκευαστές, υπόκεινται διαρκώς σε κινδύνους και επηρεάζονται εξίσου από τις συνθήκες ασφαλείας του εργοταξίου. Συνεπώς, προκειμένου να περιοριστούν όσο γίνεται περισσότερο τα ατυχήματα, η εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας και πρόληψης είναι μείζονος σημασίας. Εξίσου απαραίτητο είναι να γνωρίζουμε τις πηγές ατυχημάτων, ώστε να μπορούν να ληφθούν τα αναγκαία προστατευτικά μέτρα. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, η κατανομή των ατυχημάτων έχει ως εξής:
Μεταφορές και κυκλοφορία 30%
Εξόρυξη και κατασκευή 24%
Συντήρηση 14%
Αποσυναρμολόγηση 9%
Τρόποι λειτουργίας 6%
Στο πλαίσιο αυτό, η νομοθεσία έχει θεσπίσει διατάξεις στον Αστικό Κώδικα που θωρακίζουν την οδική ασφάλεια (BGB § 823 ευθύνη για αποζημίωση): «Όποιος […] παραβιάζει εξ αμελείας τη ζωή, το σώμα, την υγεία, την ελευθερία […] το άλλο πρόσωπο υποχρεούται να αποζημιώσει τη ζημιά που προέκυψε». Εν τούτοις, σε κανένα σημείο της παραγράφου δεν φαίνεται να υπάρχει μέριμνα για την οδική ασφάλεια εντός των εγκαταστάσεων του εργοταξίου.
Ειδικοί κανονισμοί υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία
Οι θεσπισμένοι κανόνες ασφαλείας δεν προστατεύουν μόνο την υγεία των εργαζομένων, αλλά παράλληλα συντελούν στον αξιόπιστο προγραμματισμό και στον ακριβέστερο υπολογισμό του χρόνου και του κόστους, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επιτυχία του έργου. Για να αποφευχθούν στο μέτρο του δυνατού ατυχήματα ή ασθένειες, έχει ψηφιστεί μία σειρά κανονισμών: ο νόμος για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (ArbSchG), το Διάταγμα στον Χώρο Εργασίας (ArbStättV), το Διάταγμα Βιομηχανικής Ασφάλειας (BetrSichV) και το Διάταγμα Εργοταξίου (BaustellV).
Ο νόμος περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (ArbSch), επιδιώκει να διασφαλίσει και να βελτιώσει την υγεία όλων των εργαζομένων μέσω κατάλληλων μέτρων. Μεταξύ άλλων, ο νόμος αναφέρεται στην εκπόνηση μίας μελέτης κινδύνου, η οποία θα περιλαμβάνει, εκτός από τις φυσικές, χημικές και βιολογικές επιπτώσεις στην υγεία, και τους κινδύνους που προκύπτουν από τον σχεδιασμό εκτέλεσης της κατασκευής. Από την άλλη πλευρά, το Διάταγμα για τους Χώρους Εργασίας (ArbStättV) ορίζει τι πρέπει να τηρεί ο εργοδότης κατά τη δημιουργία και τη λειτουργία των χώρων εργασίας, αναφορικά με την υγεία και την σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων. Στη συνέχεια, το Διάταγμα για τη Βιομηχανική Ασφάλεια και Υγεία (BetrSichV), ρυθμίζει την παροχή εξοπλισμού εργασίας από τον εργοδότη, τη χρήση ειδικού εξοπλισμού από τους εργαζόμενους και τη λειτουργία συστημάτων που απαιτούν παρακολούθηση, τα οποία δυνητικά θέτουν σοβαρούς κινδύνους, όπως έκθεση σε ατμό ή πίεση και φαινόμενα εκρήξεων ή πτώσεων. Ειδικότερα, το Διάταγμα Εργοταξίου (BaustellV) χρησιμεύει για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων στα εργοτάξια. Όπως προαναφέραμε, σε σύγκριση με άλλους τομείς οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου είναι περισσότερο ευάλωτοι σε ατυχήματα και πάσχουν συχνότερα από προβλήματα υγείας.
Στάδια σχεδιασμού
Το Διάταγμα για το Εργοτάξιο (BaustellV) ορίζει ότι η εκάστοτε εταιρεία είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια των εργαζομένων κατά τη διάρκεια των οικοδομικών εργασιών. Αλλά συνήθως, δεν δραστηριοποιείται μόνο μία εταιρεία σε ένα εργοτάξιο και καθεμία αναπτύσσει τα δικά της σχέδια προστασίας, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει μεγάλη σύγχυση και αναποτελεσματικότητα. Σύμφωνα με το ίδιο διάταγμα, ο πελάτης είναι υπεύθυνος για την τήρηση και την επίβλεψη των μέτρων ασφαλείας και έχει τη δυνατότητα να αναλάβει αυτοπροσώπως την υποχρέωση αυτή ή να την αναθέσει σε κάποιον εξωτερικό φορέα, ο οποίος είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για το ρόλο του συντονιστή (Συντονιστής Ασφάλειας και Προστασίας της Υγείας «SiGeKo»). Έτσι, ολόκληρο το εργοτάξιο μπορεί να αξιολογηθεί επισταμένα και να προσδιοριστούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι, με αποτέλεσμα τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας και πρόληψης να συντονίζονται πολύ πιο αποτελεσματικά. Το επίπεδο ασφαλείας αυξάνεται και οι επαγγελματίες δρουν σε ένα πιο φιλικό εργασιακό περιβάλλον.
Ο ορισμός ενός εξωτερικού συντονιστή πρέπει να γίνεται στην αρχή της φάσης σχεδιασμού του κατασκευαστικού έργου, έγκαιρα και ενυπόγραφα. Εάν αυτή η μεταβίβαση δεν πραγματοποιηθεί, ο κατασκευαστής έχει άμεση ευθύνη για τις συνθήκες ασφαλείας στο εργοτάξιό του. Το έργο πρέπει να αναφερθεί στην αρμόδια αρχή δυο βδομάδες πριν από την έναρξη των εργασιών, ενώ η προειδοποίηση πρέπει να εμφανίζεται εμφανώς στο εργοτάξιο.
Ο εντεταλμένος συντονιστής, παρουσιάζει αναλυτικό σχέδιο ασφαλείας και προστασίας της υγείας των εργαζομένων (σχέδιο SiGe), το οποίο περιέχει όλες τις σημαντικές διατάξεις και τους κανονισμούς που θα πρέπει να εφαρμόζονται στο εργοτάξιο. Η βάση για τα εν λόγω μέτρα προέρχεται από τους κανονισμούς DGUV, οι οποίοι εκδίδονται από τους ασφαλιστικούς φορείς ατυχημάτων. Όλες οι επιμέρους εργασίες στο εργοτάξιο εκτελούνται σύμφωνα με τους κανονισμούς DGUV των οικοδομικών επαγγελματικών ενώσεων και ανατίθενται στους αντίστοιχους τομείς δραστηριότητας. Σε περίπτωση μεταγενέστερων εργασιών στο κτίριο, θα πρέπει να συνταχθεί εκ των προτέρων νέο έγγραφο με τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Οι διαδικασίες αυτές αναφέρονται αναλυτικα και στην Προστασία της Ασφάλειας και της Υγείας των Εργαζομένων.
Φάση εκτέλεσης
Η σωστή εφαρμογή των εκτεταμένων μέτρων ασφαλείας, τα οποία προσδιορίστηκαν πριν από τον σχεδιασμό, θα βρίσκεται σε συνεχή επίβλεψη από τον Συντονιστή Ασφάλειας και Προστασίας της Υγείας (SiGeKo) καθ’ όλη τη διάρκεια των οικοδομικών έργων. Ο συντονιστής είναι υποχρεωμένος να διασφαλίζει ότι όλες οι εμπλεκόμενες εταιρείες συμμορφώνονται με τις προδιαγεγραμμένες απαιτήσεις. Από την πλευρά τους, οι εργοδότες με την υποστήριξη του συντονιστή, θα πρέπει να παρακολουθούν την άρτια εκτέλεση των εργασιακών διαδικασιών. Σύμφωνα με το αυστηρό πλαίσιο που θέτει η Εργοταξιακή Διάταξη, οι εργαζόμενοι ανεξαιρέτως υποχρεούνται να τηρούν τα ενδεδειγμένα μέτρα.
Είναι γεγονός, ότι οι συνθήκες και οι απαιτήσεις εργασίας αλλάζουν συνεχώς στο εργοτάξιο. Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες, απαιτούν από όλους τους εμπλεκόμενους να προσαρμόζονται καθημερινά σε διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα. Ενδεικτικοί παράγοντες που ενισχύουν την πιθανότητα ατυχημάτων είναι η εργασία σε μολυσμένες περιοχές, το ύψος, η πίεση χρόνου και προθεσμίας, καθώς και η χρήση ή μετακίνηση βαρέων μηχανημάτων και υλικών. Εάν οι συνθήκες αλλάξουν κατά την πορεία του κατασκευαστικού έργου (νέες εταιρείες, αλλαγές προσωπικού, αλλαγές στην κατασκευή κ.λπ.), ο συντονιστής πρέπει να προσαρμόσει το σχέδιο SiGe, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο. Οι αλλαγές πρέπει να ανακοινωθούν άμεσα και φυσικά να τηρηθούν από το σύνολο του προσωπικού.
Επιπλέον εάν είναι αναγκαίο, ο SiGeKo συντονίζει τις δράσεις των επιμέρους εταιρειών, ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη συνεργασία μεταξύ τους. Για να γίνει αυτό, προγραμματίζει συναντήσεις ασφαλείας και επιθεωρήσεις του χώρου, όποτε χρειάζεται.
Λίστες ελέγχου και εξοπλισμός εργοταξίου
Κάθε κατασκευαστικό έργο πρέπει να ελέγχεται ξεχωριστά για τη λήψη απαραίτητων μέτρων πρόληψης και προστασίας. Οι λίστες ελέγχου βοηθούν τους κατασκευαστές, τους επιχειρηματίες και τους συντονιστές στην επίβλεψη του εξοπλισμού του εργοταξίου.
Λίστα γενικών καθηκόντων:
Τήρηση των κανονισμών και των νομικών διατάξεων
Παράδοση ατομικών σχεδίων προστασίας για τη χρήση ειδικού εξοπλισμού στους εργαζόμενους
Μελέτη και προσδιορισμός των διαδικασιών εργασίας με γνώμονα πάντοτε την ασφάλεια του ανθρώπινου δυναμικού
Οι εργαζόμενοι είναι άρτια εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι σχετικά με τα καθήκοντα που έχουν αναλάβει
Υπάρχει γνώση πρώτων βοηθειών για καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης
Γίνονται τακτικοί έλεγχοι για την άρτια εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας και πρόληψης
Ειδικότερα για τα εργοτάξια που βρίσκονται σε εγκαταστάσεις εργοστασίου: εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν με τον φορέα εκμετάλλευσης
Ανακοίνωση των κανονισμών πυροπροστασίας, εάν υπάρχουν
Μέριμνα για χώρους αποθήκευσης και προγραμματισμός για την αποθήκευση επικίνδυνων υλικών
Διαχωρισμός των χωρών εργασίας από τις οδούς κυκλοφορίας οχημάτων
Τήρηση των ειδικών μέτρων στις επικίνδυνες περιοχές του εργοταξίου (π.χ. κατά την αποθήκευση υγρού αερίου) και των αποστάσεων ασφαλείας
Σχεδιάσμός της εσωτερικής μετακίνησης (π.χ. συντονισμός γερανών, προσωπικός εξοπλισμός παραλαβής, ανυψωτικά κατασκευής, αποστάσεις ασφαλείας για οχήματα, δρόμοι εργοταξίου κ.α.)
Προσδιορισμός των διαδικασιών μεταφοράς
Συντονισμός των χρόνων παράδοσης με ελαχιστοποίηση των χρόνων αναμονής και αποθήκευσης
Ύπαρξη οδηγών σε περίπτωση μειωμένης ορατότητας ή αναστροφής
Σχεδιασμός του χώρου του συνεργείου (συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού) ανάλογα με την πρόσβαση και τη ροή της κυκλοφορίας
Λίστα για ορισμό τοποθεσιών:
Ανυψωτικά, εναέριες πλατφόρμες εργασίας, ανυψωτικά κατασκευών και σιλό
Διατήρηση των απαραίτητων αποστάσεων από τις εναέριες γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος
Λίστα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος:
Εγκατάσταση και επισκευή των συστημάτων και του εξοπλισμού από εξειδικευμένους ηλεκτρολόγους
Χρήση ειδικών σημείων σίτισης
Σχεδιασμός φωτισμού και μέριμνα για φωτισμό ασφαλείας (φωτισμός έκτακτης ανάγκης)
Λίστα για τον σχεδιασμό κοινωνικών εγκαταστάσεων (δωμάτια υγιεινής, δωμάτια διαλειμμάτων και αναμονής, δωμάτια πρώτων βοηθειών και διαμονής) με βάση την πληρότητα του εργοταξίου:
Αίθουσες διαλειμμάτων, εάν είναι δυνατό με προθάλαμο στην είσοδο
Αποχωρητήρια ή πλυντήρια, εγκαταστάσεις τουαλέτας, αποδυτήρια
Τακτικός καθαρισμός των δωματίων
Λίστα για την κυκλοφοριακή ασφάλεια:
Το εργοτάξιο και οι οδοί κυκλοφορίας έχουν ασφαλιστεί
Κατάρτιση σχεδίου οδικής σήμανσης και οδικής νομοθεσίας για την περιοχή του εργοταξίου
Χρήση ρούχων υψηλής ορατότητας σε χώρους δημόσιων συγκοινωνιών
Τακτικός έλεγχος της κατάστασης των εγκαταστάσεων οδικής ασφάλειας
Σε περίπτωση σιδηροδρομικών εργασιών, εφαρμογή των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί με τον σιδηροδρομικό φορέα (π.χ. κλείσιμο τροχιάς, φύλακες)
Χρήση επαρκούς και άψογου υλικού φραγμού
Λίστα για την προστασία του περιβάλλοντος:
Απομάκρυνση των απορριμμάτων και αποθήκευση των διαφορετικών τύπων αποβλήτων
Ανακύκλωση των ΑΕΚΚ
Εφαρμογή μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος από το θόρυβο
Η ιδιαιτερότητα των τεχνικών έργων έγκειται στον μεταβαλλόμενο χώρο εργασίας, στην ποικιλία των εργασιών, στην ύπαρξη πολλών συνεργείων, σε διοικητικά θέματα, στην εργασιακή σχέση (εργολάβου, του υπεργολάβου), στην έκθεση σε καιρικές συνθήκες και στη διαφορετική κουλτούρα των εργαζομένων. Σύμφωνα με στοιχεία του OSHA, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εργαζόμενοι στα τεχνικά έργα είναι τρεις φορές πιο πιθανό να σκοτωθούν και δύο φορές πιο πιθανό να τραυματιστούν σε σχέση με τους εργαζόμενους άλλων επαγγελμάτων.
Οι υποχρεώσεις, τα καθήκοντα και τα προσόντα των εμπλεκομένων στα τεχνικά έργα, όπως του κύριου του έργου, του εργολάβουτου υπεργολάβου ολοκλήρου ή τμήματος του έργου, του επιβλέποντα, του μελετητή, του συντονιστή για θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας κατά την εκπόνηση της μελέτης και κατά την εκτέλεση του έργου, του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας, περιλαμβάνονται στην ισχύουσα νομοθεσία (Π.Δ. 305/1996, Ν.3850/2010). Ο καθένας από αυτούς έχει συγκεκριμένο πεδίο υποχρεώσεων κυρίως συμβουλευτικού, ελεγκτικού και συντονιστικού χαρακτήρα, χωρίς να απαλλάσσονται οι εργοδότες από τις ευθύνες τους για την προστασία των εργαζομένων.
Εργαλεία πρόληψης
Επίσης τα άρθρα του Π.Δ. 305/1996 περιέχουν σειρά εργαλείων με τη χρήση των οποίων διασφαλίζεται η πρόληψη των κινδύνων σε όλες τις φάσεις του σχεδιασμού και της εκτέλεσης. Τα εργαλεία πρόληψης περιλαμβάνουν τα εξής:
Ενσωμάτωση των γενικών αρχών πρόληψης σε θέματα ΥΑΕ, όπως αποφυγή και μείωση των κινδύνων στο μέγιστο εφικτό βαθμό, και αντιμετώπιση των δυνητικά επικίνδυνων παραγόντων στην πηγή τους. Παράλληλα, πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη λήψη συλλογικών μέτρων προστασίας. Τα μεμονωμένα μέτρα προστασίας (όπως π.χ. τα μέσα ατομικής προστασίας) έπονται των άλλων μέτρων.
Συντονισμό των φάσεων σχεδιασμού του έργου. Η ανάγκη συντονισμού από τις πρώιμες φάσεις σχεδιασμού της εκτέλεσης ενός έργου, επιβάλλεται από τις διάφορες συνθήκες, οι οποίες συνδέονται στενά με την ιδιαίτερη κατάσταση που περιβάλει τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των κατασκευών. Ο συντονισμός είναι ουσιαστικός παράγοντας, τόσο κατά τη φάση σχεδιασμού όσο και κατά τη φάση εκτέλεσης.
Εκπόνηση Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) με τα μέτρα, που πρέπει να ληφθούν στο εργοτάξιο για την προστασία των εργαζομένων κατά την εκτέλεση του έργου. Το ΣΑΥ είναι ένα δυναμικό εργαλείο για την επίτευξη ασφαλών και χωρίς κινδύνους ως προς την υγεία συνθηκών, κατά την εκτέλεση κατασκευαστικών εργασιών. Όταν τα μέτρα προστασίας έχουν προβλεφθεί και τεκμηριωθεί μέσα στο ΣΑΥ, η ποιότητα της υλοποιούμενης εργασίας διαρκώς βελτιώνεται.
Κατάρτιση Φακέλου Ασφαλείας και Υγείας με οδηγίες και χρήσιμα στοιχεία για την προστασία όσων επέμβουν κατά τη μετέπειτα ζωή του έργου κάνοντας εργασίες, όπως για παράδειγμα μετατροπές, συντηρήσεις, καθαρισμό, κλπ.
Στο εργοτάξιο επίσης τηρούνται: η εκ των προτέρων γνωστοποίηση, όπου απαιτείται, το ημερολόγιο μέτρων ασφάλειας, το βιβλίο γραπτών υποδείξεων τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, καθώς και η βεβαίωση ικριωμάτων. (Ν.3850/2010, Υ.Α.130646/1984, Π.Δ 305/1996, Π.Δ. 778/1980, Εγκ. 24120/1336/2014).
Πηγές μεγάλου κινδύνου
Tα μέτρα πρόληψης για τους κυριότερους κινδύνους στα τεχνικά έργα προκύπτουν από την ισχύουσα νομοθεσία, όπως παρατίθεται ενδεικτικά ανά κίνδυνο.
Οι κίνδυνοι μπορεί να σχετίζονται με πτώσεις από ύψος, συνήθως από ικριώματα, στέγες και φορητές σκάλες, αλλά και στο ίδιο επίπεδο, λόγω εμποδίων στα δάπεδα. (Π.Δ. 778/80, Π.∆. 1073/81, Π.Δ. 17/78, Π.Δ. 155/2004, Π.Δ. 16/96, Π.Δ. 225/1989). Επιπλέον, ατυχήματα προκαλούνται από το ηλεκτρικό ρεύμα, εξαιτίας του κακοσυντηρημένου ηλεκτρικού εξοπλισμού και της επαφής με αγωγούς διέλευσης ηλεκτρικού ρεύματος (Υ.Α. 101195/2021, ΥΑ 129600/2021, Π.Δ. 1073/81), από τα μηχανήματα έργων, κυρίως σε περιπτώσεις συγκρούσεων είτε μεταξύ τους είτε με κάποιον εργαζόμενο και από τα ανυψωτικά μηχανήματα, κατά την πτώση αντικειμένων από μεγάλο ύψος (Π.∆. 395/94, Π.∆. 89/99, Π.∆. 304/00, Π.Δ. 113/2012, Π.Δ. 57/2010, Π.Δ. 1073/1981). Άλλες αιτίες ατυχημάτων είναι η εργασία σε περιορισμένους χώρους, όπως φρεάτια, η καταπλάκωση λόγω αστάθειας πρανών (Π.Δ. 1073/1981), η πυρκαγιά από τη χρήση εύφλεκτων υγρών, η έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες, οι εκρήξιμες ατμόσφαιρες (Π.Δ. 42/2003, ΠΔ 1073/81), η εργασία με εκρηκτικές ύλες κ.λπ.
Οι κυριότεροι κίνδυνοι για την υγεία μπορεί να προέλθουν από την έκθεση σε θόρυβο (Π.Δ. 149/2006), τις δονήσεις ολοκλήρου του σώματος και των άνω άκρων (Π.Δ. 176/2005), την έκθεση σε χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες, την υγρασία, τους χημικούς παράγοντες (Ν. 3850/2010, Π.Δ. 90/1999, Κανονισμός 1907/2006), τους εργονομικούς παράγοντες, όπως η χειρωνακτική διακίνηση φορτίων (Π.Δ.397/1994), τις ακατάλληλες στάσεις σώματος, τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, όπως άγχος, κόπωση, εξουθένωση (N.4808/2021, N.3850/2010) και την εισπνοή σκόνης, όπως αμίαντου (Π.Δ. 212/2006).
Απαραίτητα μέτρα προστασίας
Οι παρεμβάσεις για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων στις κατασκευές θα πρέπει να περιλαμβάνουν:
Τεχνικά μέτρα όπως: μηχανικοί έλεγχοι, σήμανση ασφαλείας (Π.Δ.105/95), συντήρηση, εξοπλισμοί ατομικής προστασίας (Π.Δ.396/1994, Υ.Α. 105248/2018) κ.λπ., όπως αυτά προκύπτουν από την ισχύουσα νομοθεσία.
Οργανωτικά μέτρα: συστήματα διαχείρισης ασφάλειας και υγείας, διαδικασίες, κανόνες και μέτρα προσωπικής συμπεριφοράς, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση ασφάλειας, αναγνώριση κινδύνων, προγράμματα ασφάλειας, συναντήσεις κ.λπ. Το κοινωνικό περιβάλλον των εργαζομένων στις κατασκευές, έχει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της ασφαλούς συμπεριφοράς. Εάν ένας εργαζόμενος εργάζεται σε περιβάλλον που η ασφάλεια αξιολογείται θετικά, θα συμπεριφερθεί ανάλογα.
Ένα κατασκευαστικό έργο είναι μια σταδιακή διαδικασία και αποτελείται γενικά από φάσεις ή στάδια έργου (σχεδιασμός, υλοποίηση και λειτουργία). Υπό αυτή την άποψη, οι ανάγκες ασφαλείας πρέπει να ανήκουν και να ενσωματώνονται στην ομάδα του έργου, από τους σχεδιαστές και τους μηχανικούς έως τους (υπερ)εργολάβους και τους εργαζομένους τους. Οι ταχέως εξελισσόμενες τεχνολογίες και τα υψηλά επίπεδα καινοτομίας μπορούν να περιορίσουν τους κινδύνους ατυχημάτων.
Μέχρι και την Τρίτη 17 Μαΐου 2022 και ώρα 10:00 θα κατατίθενται οικονομικές προσφορές στον μειοδοτικό διαγωνισμό που έχει δημοσιευτεί για την ενεργειακή αναβάθμιση των υποδομών του 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών. Με το νοσοκομείο-πυλώνα της υγειονομικής υποστήριξης του Ελληνικού Στρατού, ξεκινά το φιλόδοξο πρόγραμμα της ενεργειακής αναβάθμισης των ελληνικών νοσοκομείων, με σκοπό την εξοικονόμηση κατανάλωσης ενέργειας στις δημόσιες δομές υγείας, όπως το είχαν εξαγγείλει οι υπουργοί Υγείας και Ανάπτυξης και Επενδύσεων στις 30 Μαρτίου και είχε γράψει το Build.
Τι περιλαμβάνει το έργο
Το έργο περιλαμβάνει την ενεργειακή αναβάθμιση και θερμομόνωση των κτιρίων 12 και 9Ι του στρατιωτικού νοσοκομείου, τα οποία αντίστοιχα περιλαμβάνουν τα γραφεία της οικείας διεύθυνσης υγειονομικού και την Α’ Κλινική, πλήρης από κλίνες ασθενών. Η θερμομόνωση θα γίνει στις εξωτερικές επιφάνειες των κτιρίων με χρήση πολυστερίνης και στη συνέχεια, θα γίνει θερμομόνωση και στις ταράτσες και τα δώματα των κτιρίων, κάτι που σωρευτικά αναφέρεται στη διακήρυξη του έργου ως “αναβάθμιση εξωτερικού κελύφους” των κτιρίων. Θα ακολουθήσει αντικατάσταση των κουφωμάτων με αντίστοιχα ενεργειακά, τοποθέτηση μαγνητικών επαφών για την αυτόματη διακοπή λειτουργίας του συστήματος ψύξης – θέρμανσης, όταν είναι ανοικτά τα παράθυρα και εγκατάσταση συστημάτων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ΣΗΘΥΑ), μαζί με εγκατάσταση συστήματος τελευταίας τεχνολογίας για την ενεργειακή διαχείριση του κάθε κτιρίου συγκεντρωτικά.
Προβλέπονται προκαταβολή στον ανάδοχο και πριμ μειωμένου χρόνου παράδοσης
Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 4.996.318,35 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Οι προσφορές που θα κατατεθούν, θα αποσφραγιστούν την Πέμπτη 19 Μαΐου 2022 και ώρα 09:00. Φορέας χρηματοδότησης του έργου είναι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Στο αντικείμενο της κατασκευαστικής εργολαβίας περιλαμβάνεται και κάθε εργασία ή προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού που είναι αναγκαία για την ολοκληρωμένη κατασκευή και την άρτια και αποδοτική λειτουργία του.
Για το έργο, έχει προβλεφθεί χορήγηση προκαταβολής 5% στον οριστικό ανάδοχο, ύψους €201.464,45, πλέον ΦΠΑ κι ακόμη, χορήγηση πριμ κατά 1% του ποσού της τελικής μειοδοτικής προσφοράς προ ΦΠΑ, εφόσον ο χρόνος παράδοσης είναι κατά 10% μικρότερος από τους 13 μήνες της συνολικής προθεσμίας εκτέλεσης από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης, που ορίζει η διακήρυξη του έργου. Η εγγύηση έναντι υποβολής προσφοράς στον μειοδοτικό διαγωνισμό έχει οριστεί στα €80.585,78.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletterBuild
Έτος ανασυγκρότησης ήταν για την Άβαξ το 2021, λόγω της στρατηγικής απόφασης της διοίκησης της εταιρείας για εστίαση στις δραστηριότητες των κατασκευών και των παραχωρήσεων/ΣΔΙΤ, με τη χρονιά να κλείνει με αυξημένο τζίρο, αλλά μειωμένη κερδοφορία. Ειδικότερα, ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του ομίλου Άβαξ από συνεχιζόμενες δραστηριότητες αυξήθηκε το 2021 κατά 28%, σε 592,2 εκατ. ευρώ, έναντι 462,7 εκατ. ευρώ το 2020. Σε ενοποιημένη βάση, λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες, ο όμιλος Άβαξ παρουσίασε καθαρό κέρδος μετά φόρων ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ το 2021, έναντι κέρδους 10,5 εκατ. το 2020.
Τα κέρδη ΕΒΙΤDA του ομίλου από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθαν σε 51 εκατ. ευρώ το 2021, έναντι 62,3 εκατ. στο προηγούμενο έτος. Ο περιορισμός της κερδοφορίας του ομίλου αποδίδεται από τη διοίκηση στην επίπτωση στο κατασκευαστικό κόστος από τη διεθνή ανατίμηση των δομικών υλικών, του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, των καυσίμων και των μεταφορικών εξόδων, από τους τελευταίους μήνες του 2020 μέχρι και σήμερα.
Αυξήσεις τιμών έως και 70%
Οι αυξήσεις τιμών κυμαίνονται μεταξύ 25% και 70%, χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ότι το φαινόμενο αυτό θα αντιστραφεί τους επόμενους μήνες. Τα έργα της εταιρείας στο εξωτερικό δεν καλύπτονται από αναθεωρήσεις τιμών, και εκτιμάται ότι η επίδραση στο μεικτό αποτέλεσμα της εταιρείας ανέρχεται σε 26 εκατ. ευρώ τουλάχιστον. Το ποσό αυτό αφορά το οδικό έργο στην Κροατία, τα κτιριακά έργα Casino Resort και Trilogy στην Κύπρο, το ενεργειακό έργο στο Ιράκ και τον αγωγό φυσικού αερίου IGB στη Βουλγαρία. Στο εσωτερικό, η επίδραση αφορά κυρίως στο έργο στο σταθμό ενέργειας στον Άγιο Δημήτριο της ΔΕΗ και ανέρχεται σε τουλάχιστον 4 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι τα υφιστάμενα έργα θα ολοκληρωθούν μέχρι το 3ο τρίμηνο του 2022, έχει απορροφηθεί περίπου το 70% των ανατιμήσεων με ημερομηνία αναφοράς την 31η Δεκεμβρίου του 2021. Παρ’ όλα αυτά, έχουν κατατεθεί αιτήματα αποζημίωσης καθότι οι συνθήκες αφορούν σε έκτακτες καταστάσεις.
Για τα δημόσια έργα, στις συμβάσεις προβλέπονται όροι για την αναπροσαρμογή τιμών. Δεδομένου όμως ότι οι αναθεωρήσεις αφορούν σε εργασίες οι οποίες περιλαμβάνουν εργατικά, μισθώσεις, καύσιμα και υλικά τα οποία βασίζονται στον μέσο όρο ανατιμήσεων, οι αναπροσαρμογές είναι μικρότερες των πραγματικών αυξήσεων καθώς μέχρι στιγμής αφορούν μόνο σε υλικά και καύσιμα. Γίνεται προσπάθεια και διαπραγματεύσεις με τα αρμόδια υπουργεία ούτως ώστε αυτά τα υλικά με την μεγάλη ανατίμηση να πληρώνονται απολογιστικά.
Στα 2,2 δισ. το ανεκτέλεστο
Στο τέλος του 2021, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο του ομίλου έφτανε τα 1,4 δισ. ευρώ περίπου, έναντι 1 δισ. στο τέλος του 2020. Εντός του 2022, ο όμιλος έχει υπογράψει νέες συμβάσεις, ενώ υπάρχουν και αρκετές συμβάσεις προς υπογραφή, συνολικής αξίας που προσεγγίζει τα 800 εκατομμύρια ευρώ. Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω έργα, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο ανέρχεται σε 2,2 δισ. ευρώ περίπου.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletterBuild
Νέες επενδυτικές κινήσεις που αγγίζουν τα 10 εκατομμύρια ευρώ για την προσθήκη δύο νέων γραμμών παραγωγής που αφορούν σε ειδικά προϊόντα, υλοποιεί αυτή την περίοδο η Mapei Hellas, όπως αναφέρει στο Build o Σπύρος Παπαγιαννάκης, Γενικός Διευθυντής της εταιρείας. Στις συγκεκριμένες επενδυτικές δαπάνες περιλαμβάνεται και ο διπλασιασμός των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων της επιχείρησης. Θυμίζουμε ότι η εταιρεία είχε υλοποιήσει ήδη επενδύσεις ύψους 5,88 εκατ. ευρώ για την δημιουργία νέας μονάδας παραγωγής στη Ριτσώνα, στον τομέα επεξεργασίας του ανθρακικού ασβεστίου, επεκτείνοντας τις υπάρχουσες υποδομές της.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα αποτελεί για τον όμιλο Mapei στρατηγικό πυλώνα της δραστηριότητάς του. Θυμίζουμε ότι στη χώρα μας δημιουργήθηκε πρόσφατα ένα από τα κέντρα Έρευνας και Ανάπτυξης που διατηρεί παγκοσμίως o όμιλος Mapei, με στόχο την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Με τον νέο κύκλο επενδύσεων που υλοποιεί η Mapei Hellas θα ενισχύσει περαιτέρω την παραγωγική της δυναμική στη χώρα μας. Η ολοκλήρωση των συγκεκριμένων επενδύσεων αναμένεται σε περίπου ένα έτος από σήμερα, ενώ η επένδυση έχει ενταχθεί στις διατάξεις του αναπτυξιακού νόμου.
Αγορά δομικών υλικών: Ζητήματα στη διαθεσιμότητα και στα κόστη πρώτων υλών και λειτουργίας
Ο κύριος Παπαγιαννάκης αναφερόμενος στην πορεία της εγχώριας αγοράς, τη χαρακτηρίζει ως δραστήρια σε επίπεδο εξέλιξης των έργων, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι μπορεί να κινηθεί ακόμα καλύτερα. «Ωστόσο το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε επίπεδο παραγωγής και κόστους λειτουργίας, το οποίο πιέζει εντονότερα τις μικρότερες επιχειρήσεις στον τομέα των οικοδομικών υλικών». Όπως επισημαίνει ο ίδιος, αυτή τη στιγμή το ζήτημα στην προμήθεια πρώτων υλών δεν παρουσιάζεται μόνο στην αύξηση των τιμών αλλά και στις ελλείψεις που υφίστανται διεθνώς. «Οι δυσχέρειες στον τομέα των πρώτων υλών είναι ένα συνολικό ζήτημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η αγορά.
Για παράδειγμα υπάρχουν προβλήματα στην τροφοδοσία προϊόντων όπως οι ρητίνες ή τα χημικά χωρίς ωστόσο να αποτελούν τις μοναδικές πρώτες ύλες που συμπαρασύρονται από τις διεθνείς εξελίξεις και τις αρρυθμίες στην εφοδιαστική αλυσίδα». Σύμφωνα με τον ίδιο το 2022 για τη Mapei Hellas εκτιμάται ότι θα κινηθεί εντονότερα ανοδικά κατά περίπου 20% σε ό,τι αφορά το τζίρο, κάτι που σημαίνει ότι θα αγγίξει τα 27 εκατ. ευρώ, έναντι 23 εκατ. ευρώ που ήταν ο κύκλος εργασιών για το 2021, καταγράφοντας διαρκή ανάπτυξη πωλήσεων κατά την τελευταία εξαετία.
Η Mapei Hellas έχει προβεί σε ανατιμήσεις προϊόντων της κατά περίπου 7%-8% από τις αρχές του έτους, προκειμένου να αντιμετωπίσει το αυξημένο κόστος λειτουργίας. «Παρακολουθούμε απολύτως αυτοματοποιημένα την εξέλιξη του κοστολογίου μας και προβαίνουμε σε κυλιόμενες ανατιμήσεις, πολύ συνετά και σε συχνότητα, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο», εξηγεί ο γενικός διευθυντής της Mapei Hellas. Η επιχείρηση εξάγει προϊόντα από την Ελλάδα σε χώρες της Μεσογείου όπως ο Λίβανος, το Ισραήλ, η Μάλτα, ενώ μέρος των προϊόντων της διοχετεύεται και στην αλβανική αγορά. Οι εξαγωγές τις αντικατοπτρίζουν το 20% του κύκλου εργασιών της και το υπόλοιπο 80% των πωλήσεων αφορά στην εγχώρια αγορά.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletterBuild
Η έναρξη των εργασιών. Στο πάνελ διακρίνονται η Πρόεδρος του Συνεδρίου Καθηγήτρια ΕΜΠ κ. Τώνια Μοροπούλου, ο Πρύτανης του ΕΜΠ, Καθηγητής κ. Ανδρέας Μπουντουβής. Αριστερά της Προέδρου η Bonnie Burnham, Ιδρύτρια και Επίτιμη Πρόεδρος του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων, ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντής, Πρόεδρος του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου. Δεξιά του Πρυτάνεως ο Καθηγητής ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος, Μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του ICOMOS, και ο Δρ Μαρίνος Ιωαννίδης, επικεφαλής της έδρας της UNESCO για Digital Cultural Heritage στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Στη συζήτηση με θέμα «Πράσινη και Γαλάζια Συμφωνία για τοπική και περιφερειακή αειφόρο ανάπτυξη», διακρίνονται ο Γ.Γ. Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Δημήτριος Παπαγιαννίδης, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου, Αντώνης Γιαννικουρής, η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Τώνια Μοροπούλου, ο Γ.Γ. Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, ο Επίτιμος Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Σύμβουλος του Πρωθυπουργού σε θέματα της Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Κρεμλής, η Πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, Αθηνά Χατζηπέτρου, και ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Φραγκάκης.
Στην καταληκτική Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης διακρίνονται ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, που συντόνισε το πάνελ, η Πρόεδρος του Συνεδρίου κ. Τώνια Μοροπούλου και η Δρ Πανεπιστημίου Σορβόνης Σοφία-Ελίζα Μπουράτση.
