Η αύξηση του κύκλου εργασιών και της λειτουργικής κερδοφορίας (προσαρμοσμένα EBITDA) αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά των οικονομικών αποτελεσμάτων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, κατά το εννεάμηνο του 2021, στο οποίο καταγράφηκαν καθαρά κέρδη από συνεχιζόμενη δραστηριότητα 31,7 εκατ. ευρώ έναντι καθαρών κερδών από συνεχιζόμενη δραστηριότητα 27,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Αξιοσημείωτη είναι η σημαντική ενίσχυση του κατασκευαστικού ανεκτέλεστου του Ομίλου, το οποίο με τα προς υπογραφή έργα θα ανέλθει στο ιστορικό υψηλό επίπεδο των 4,5 δισ. ευρώ.
Το επενδυτικό πρόγραμμα του Ομίλου συνεχίζεται εντατικά σε όλους τους τομείς δραστηριότητάς του (υποδομές, παραχωρήσεις – ΣΔΙΤ, παραγωγή κι αποθήκευση ενέργειας, κυκλική οικονομία – έργα περιβάλλοντος), με τις συνολικές επενδύσεις που προωθεί ή στις οποίες συμμετέχει ο Όμιλος να υπερβαίνουν σε αξία τα 6,5 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων των έργων της παραχώρησης της Εγνατίας Οδού και του Ολοκληρωμένου Τουριστικού Συγκροτήματος με Καζίνο στο Ελληνικό, όπου αναμένεται η οριστικοποίηση της ανάθεσής τους σε επενδυτικά σχήματα στα οποία συμμετέχει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ).
Τα ενοποιημένα οικονομικά μεγέθη του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για το εννεάμηνο του 2021 διαμορφώνονται ως εξής:
– Οι ενοποιημένες πωλήσεις του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ διαμορφώθηκαν στα 700,7 εκατ. ευρώ (261,3 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 658,5 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (238,6 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020), σημειώνοντας αύξηση 6,4%.
– Τα Λειτουργικά αποτελέσματα προ τόκων και φόρων (ΕΒΙΤ)1 διαμορφώθηκαν σε 113,3 εκατ. ευρώ (45,7 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 95,6 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (38,7 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020), σημειώνοντας αύξηση 18,5%.
– Η λειτουργική κερδοφορία (προσαρμοσμένο EBITDA)[1] διαμορφώθηκε στα 212,7 εκατ. ευρώ (76,4 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 181,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (67 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020) σημειώνοντας αύξηση 17,0%.
– Τα καθαρά αποτελέσματα του εννεαμήνου του 2021 από συνεχιζόμενες δραστηριότητες που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής διαμορφώθηκαν σε κέρδη 4,9 εκατ. ευρώ (13,7 εκατ. ευρώ το γ’ τρίμηνο 2021) έναντι κέρδη 3,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (1,6 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
Αναλυτική πληροφόρηση αποτελεσμάτων για τους βασικούς λειτουργικούς τομείς δραστηριότητας του Ομίλου
Κατασκευές
Τα βασικά οικονομικά μεγέθη του τομέα των Κατασκευών κατά το εννεάμηνο του 2021 έχουν ως εξής:
– Ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 398,8 εκατ. ευρώ (150,8 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 390,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (136 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Τα Λειτουργικά αποτελέσματα προ τόκων και φόρων (ΕΒΙΤ)1 διαμορφώθηκαν σε 29,4 εκατ. ευρώ (6,5 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 7,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (8,0 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Η λειτουργική κερδοφορία (προσαρμοσμένο EBITDA)1 διαμορφώθηκε στα 38,4 εκατ. ευρώ (10,5 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 16,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (10,4 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
Το κατασκευαστικό υπογεγραμμένο ανεκτέλεστο του Ομίλου ανήλθε σε περίπου 2,4 δισ. ευρώ, διατηρώντας τις προοπτικές μίας υγιούς κατασκευαστικής δραστηριότητας την επόμενη περίοδο. Με την προσθήκη των προς υπογραφή νέων συμβάσεων, το ανεκτέλεστο διαμορφώνεται στο ιστορικό υψηλό επίπεδο των 4,5 δισ. ευρώ.
Ηλεκτρισμός από ΑΠΕ από συνεχιζόμενες δραστηριότητες
Στον τομέα της ενέργειας από ΑΠΕ, τα βασικά οικονομικά μεγέθη κατά το εννεάμηνο του 2021 έχουν ως εξής:
– Ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 150,6 εκατ. ευρώ (52,1 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 138,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (46,6 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Τα Λειτουργικά αποτελέσματα προ τόκων και φόρων (ΕΒΙΤ)1 διαμορφώθηκαν σε 72,2 εκατ. ευρώ (26,1 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 70,7 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (22,3 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Η λειτουργική κερδοφορία (προσαρμοσμένο EBITDA)1 διαμορφώθηκε στα 104,2 εκατ. ευρώ (36,8 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 97,4 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (30,7 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
Το σύνολο των Κεφαλαιουχικών Δαπανών στις 30.09.2021 ανήλθε στο ποσό των 130,6 εκατ. ευρώ (61 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021). Αξίζει να τονιστεί ότι το επενδυτικό πρόγραμμα της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ που υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ, εξελίσσεται απρόσκοπτα και με εντατικούς ρυθμούς σε όλους τους τομείς δραστηριότητάς της Εταιρείας. Στόχος παραμένει η συνολική εγκατεστημένη ισχύς να προσεγγίσει τα 3.000 MW μέσα στη επόμενη πενταετία.
Παραχωρήσεις
Στον τομέα των Παραχωρήσεων, τα βασικά οικονομικά μεγέθη κατά το εννεάμηνο του 2021 έχουν ως εξής:
– Ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 124,2 εκατ. ευρώ (54,4 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 117,5 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (50,2 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Τα Λειτουργικά αποτελέσματα προ τόκων και φόρων (ΕΒΙΤ) διαμορφώθηκαν σε 31,0 εκατ. ευρώ (18,8 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 33,3 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (14,1 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Η λειτουργική κερδοφορία (προσαρμοσμένο EBITDA)1 διαμορφώθηκε στα 81,8 εκατ. ευρώ (35,6 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 79 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (29,1 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
Υπενθυμίζεται πως η ένωση προσώπων ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – EGIS, ανακηρύχθηκε Προτιμητέος Επενδυτής για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού και των τριών κάθετων οδικών αξόνων για διάστημα 35 ετών, σηματοδοτώντας την περαιτέρω σημαντική διεύρυνση του χαρτοφυλακίου έργων Παραχώρησης του Ομίλου.
Παράλληλα, εγκρίθηκε το νέο Master Plan για το αεροδρόμιο του Καστελίου, βάσει του οποίου θα επιταχυνθεί η υλοποίηση του έργου.
Επιπρόσθετα, αναφορικά με το έργο Integrated Resort Casino (IRC) στο Ελληνικό, σημειώνεται ότι εξελίσσονται οι διαδικασίες για την ανάληψη του έργου, στο οποίο συμμετέχει ο Όμιλος.
Ηλεκτρισμός από θερμική ενέργεια και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας
Στον τομέα της θερμικής ενέργειας και εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας, τα βασικά οικονομικά μεγέθη κατά το εννεάμηνο του 2021 έχουν ως εξής:
– Στο λειτουργικό τομέα της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας, ο κύκλος εργασιών κατά το εννεάμηνο του 2021 διαμορφώθηκε στα 69,4 εκατ. ευρώ (42,9 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 26,5 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (10,2 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Τα Λειτουργικά αποτελέσματα προ τόκων και φόρων (ΕΒΙΤ)1 διαμορφώθηκαν σε μείον 0,2 εκατ. ευρώ (0,3 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021), έναντι 0,7 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (0,2 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
– Η λειτουργική κερδοφορία (προσαρμοσμένο EBITDA)1 κατά το εννεάμηνο του 2021 διαμορφώθηκε σε μείον 0,2 εκατ. ευρώ (0,4 εκατ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2021) έναντι 0,6 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 (0,2 εκ. ευρώ αφορούν στο γ’ τρίμηνο του 2020).
Σημειώνεται πως ο Όμιλος προέβη σε συμφωνία για την απόκτηση του 75% και 50% των εταιρειών ΗΡΩΝ ΙΙ και ΗΡΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, αντίστοιχα. Εντός του Οκτωβρίου 2021 και μετά την έγκριση των αρμόδιων αρχών ολοκληρώθηκε η απόκτηση του επιπλέον 75% των μετοχών της ΗΡΩΝ ΙΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ. Μετά την έγκριση εκ μέρους των αρμοδίων αρχών της συμφωνίας για το 50% της εταιρείας ΗΡΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, ο Όμιλος θα έχει στην κατοχή του το 100% και των δυο εταιρειών. Η υλοποίηση της εν λόγω συμφωνίας αυξάνει το αποτύπωμα της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην παραγωγή και εμπορία ενέργειας, σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο, ενισχύοντας τις προϋποθέσεις για έναν σημαντικό ρόλο του Ομίλου στην μεταβαλλόμενη ελληνική αγορά ενέργειας.
Οι Όμιλοι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ ανακοίνωσαν στις 11.06.2021 τη συνεργασία τους για την από κοινού ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία του νέου υπερσύγχρονου Αεριοστρόβιλου Σταθμού Συνδυασμένου Κύκλου με καύσιμο το φυσικό αέριο, εγκατεστημένης μικτής ισχύος 877 MW, στη ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες επενδύσεις στην ελληνική αγορά ενέργειας, ύψους 375 εκατ. ευρώ, που θα δημιουργήσει περίπου 500 θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της περιόδου κατασκευής και 100 κατά την περίοδο λειτουργίας.
Βασικά στοιχεία Κατάστασης Οικονομικής Θέσης Ομίλου την 30.09.2021
Όσον αφορά στα μεγέθη της ενοποιημένης Κατάστασης Οικονομικής Θέσης:
Το σύνολο του Ενεργητικού του Ομίλου κατά την 30.09.2021 ανήλθε στο ποσό των 4.090 εκατ. ευρώ αυξημένο κατά 86,3 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο ποσό της 30.06.2021. Το Καθαρό Χρέος1 του Ομίλου (δανειακές υποχρεώσεις μείον χρηματικά διαθέσιμα) διαμορφώθηκε την 30.09.2021 σε περίπου 1.268,9 εκατ. ευρώ, έναντι 1.226,4 εκατ. ευρώ την 30.06.2021. Να σημειωθεί ότι τα χρηματικά διαθέσιμα του Ομίλου ανέρχονταν σε 1.023,8 εκατ. ευρώ στο τέλος του εννεαμήνου του 2021.
Τα Ίδια Κεφάλαια του Ομίλου την 30.09.2021 ανήλθαν σε 755,4 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 19,7 εκατ. ευρώ σε σχέση με την 30.06.2021.
Πληροφορίες για την επίπτωση της πανδημίας του Covid-19 και της ενεργειακής κρίσης στον Όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Παρά τις νέες συνθήκες που έχει διαμορφώσει η πανδημία του Covid-19, οι δραστηριότητες του Ομίλου συνεχίζονται όσο το δυνατόν ομαλότερα, με δεδομένο ότι οι βασικοί τομείς δραστηριότητάς του (ΑΠΕ και Παραχωρήσεις) εμφανίζουν σημαντικά αμυντικά χαρακτηριστικά. Ο Όμιλος έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να συνεχιστεί η εξέλιξη των βασικών δραστηριοτήτων του (Κατασκευή, ΑΠΕ, Παραχωρήσεις) και το επενδυτικό του πρόγραμμα στους κλάδους της ενέργειας και των παραχωρήσεων. Συγκεκριμένα, στον Λειτουργικό Τομέα των Κατασκευών αν και υπήρξαν καθυστερήσεις κατά την περίοδο του lockdown, οι κατασκευαστικές εργασίες συνεχίζονται χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα εντός του 2021, ενώ δεν διακρίνεται κίνδυνος μη τήρησης συμβατικών χρονοδιαγραμμάτων καθώς οι σχετικές προθεσμίες παρατείνονται αντίστοιχα. Στον τομέα ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, δεν έχει υπάρξει διακοπή λειτουργίας των εγκαταστάσεων, ενώ για τις επενδύσεις στις υπό κατασκευή εγκαταστάσεις δεν έχει προκληθεί καθυστέρηση και ο εκτιμώμενος χρόνος ολοκλήρωσης και θέσης σε λειτουργία των έργων δεν έχει μεταβληθεί. Τέλος στον Λειτουργικό Τομέα των Παραχωρήσεων, ο Όμιλος είναι επαρκώς προστατευμένος.
Αναφορικά με την ενεργειακή κρίση, η Διοίκηση εκτιμά διαρκώς την κατάσταση και τις πιθανές επιπτώσεις αυτής, όπως οι πρόσφατες ανατιμήσεις βασικών υλικών, εξοπλισμού και υπηρεσιών -μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα υλικά κατασκευής προκειμένου να διασφαλίσει ότι λαμβάνονται έγκαιρα όλα τα αναγκαία και δυνατά μέτρα και ενέργειες για την ελαχιστοποίηση τυχόν επιπτώσεων στις δραστηριότητες του Ομίλου. Σημειώνεται ότι ο Όμιλος ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ δεν έχει επηρεαστεί από τη ενεργειακή κρίση δεδομένου του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται και της δομής των συμβολαίων πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε συνέχεια των ανωτέρω και σύμφωνα με τη μεταβολή των Αποτελεσμάτων και των βασικών στοιχείων της χρηματοοικονομικής θέσης του Ομίλου για το γ’ τρίμηνο του 2021, τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη και οι προοπτικές της χρηματοοικονομικής κατάστασης του Ομίλου, δεν έχουν επηρεαστεί ουσιωδώς από την εξάπλωση του Covid-19 και την έως τώρα εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης.
Αύξηση κατέγραψε ο κύκλος εργασιών του ομίλου Ελλάκτωρ στο γ’ τρίμηνο του έτους. Ειδικότερα, τα έσοδα του ομίλου ενισχύθηκαν κατά 7% σε σχέση με το περυσινό γ’ τρίμηνο, και κατά 22% σε σχέση με το β’ τρίμηνο του έτους και ανήλθαν στα 244 εκατ. ευρώ στο εξεταζόμενο διάστημα. Σε επίπεδο 9μήνου ο τζίρος του ομίλου κατέγραψε πτώση 4% σε ετήσια βάση, διαμορφούμενος στα 638 εκατ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή, ο όμιλος επανήλθε στο γ’ τρίμηνο σε κερδοφορία προ φόρων ύψους €8 εκατ. μετά από 6 τρίμηνα αρνητικών αποτελεσμάτων.
Ο όμιλος Ελλάκτωρ κατέγραψε παράλληλα σημαντική ενίσχυση Λειτουργικής Κερδοφορίας στο Γ’ τρίμηνο, με Κέρδη προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων (EBITDA) στα €48,8 εκατ. (+25% σε ετήσια βάση) Κέρδη προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων (EBITDA) 9Μ 2021 στα €98,5 εκατ. (-11,5% σε ετήσια βάση). Επίσης, εμφάνισε ενίσχυση των συγκρίσιμων Κερδών προ Φόρων, Τόκων και Αποσβέσεων 9Μ 2021 κατά 12% σε €125 εκατ.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ευθύμης Μπουλούτας δήλωσε: Κατά τη διάρκεια Εννεαμήνου του ’21, οι κύριοι τομείς δραστηριότητας του Ομίλου, παρουσίασαν υγιείς ρυθμούς ανάπτυξης τόσο σε επίπεδο κύκλου εργασιών όσο και λειτουργικής κερδοφορίας, παρά τις προκλήσεις λόγω των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Στον κλάδο Κατασκευής, ο κύκλος εργασιών του Γ΄ τριμήνου ’21 κινήθηκε υψηλότερα σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του ’20 (+9%), ενώ παρατηρήθηκε κάμψη στην λειτουργική κερδοφορία του εννεαμήνου, ως αποτέλεσμα της σταδιακής αποδέσμευσης από μη κερδοφόρες αγορές και δραστηριότητες, ενώ επιπρόσθετα υπήρξε επιβάρυνση των αποτελεσμάτων συνεπεία της αρνητικής έκβασης διαιτησίας για έργο στο Κατάρ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Όμιλος σε επίπεδο αποτελεσμάτων προ φόρων πέρασε σε κερδοφορία στο Γ’ Τρίμηνο ’21 (+€8 εκατ.) μετά από 6 τρίμηνα αρνητικών αποτελεσμάτων. Τα συγκρίσιμα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων του ομίλου διαμορφώθηκαν σε €125 εκατ. παρουσιάζοντας άνοδο 12%, συγκρινόμενα με το 9Μ του ’20. Στο πλαίσιο της λειτουργικής και χρηματοοικονομικής αναδιοργάνωσης του Ομίλου, συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς και ορατά αποτελέσματα ο περιορισμός των εξόδων λειτουργίας, ενώ η επιτυχής ολοκλήρωση της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου ύψους €120,5 εκατ., θωρακίζει την κεφαλαιακή δομή και ενισχύει τη ρευστότητα, θέτοντας τις βάσεις για κερδοφόρο ανάπτυξη στο σύνολο των δραστηριοτήτων.”
Με δυναμική άνοδο του όγκου πωλήσεων κατά 17,2%, του κύκλου εργασιών κατά 38,8% και με Οργανική κερδοφορία (a-EBITDA) στα 130,4 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 25,7% έναντι του 9Μ’20, έκλεισε το εννεάμηνο της τρέχουσας χρήσης η ElvalHalcor.
Η ανοδική πορεία των εργασιών που ξεκίνησε το τελευταίο τρίμηνο του 2020, διατηρήθηκε και το τρίτο τρίμηνο του 2021 με ιδιαίτερα έντονη την ανάκαμψη των αγορών του κατασκευαστικού κλάδου, της αυτοκινητοβιομηχανίας και των μεταφορών, οι οποίοι είχαν υστερήσει κατά την προηγούμενη χρήση, επηρεάζοντας κυρίως τον κλάδο αλουμινίου. Έτσι, οι όγκοι πωλήσεων στο εννεάμηνο σημείωσαν αύξηση κατά 17,2%, οδηγούμενοι κυρίως από τα προϊόντα έλασης αλουμινίου, χαλκού και κραμάτων, ενώ για το τρίτο τρίμηνο του 2021 σημείωσαν αύξηση 18,5% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2020.
Η αισιοδοξία στις αγορές και η υψηλή ζήτηση, οδήγησαν σε ραγδαία άνοδο τις τιμές των μετάλλων στο LME, με τη μέση τιμή του χαλκού να διαμορφώνεται σε 7.684 ευρώ ανά τόνο (αύξηση 48,1% σε σχέση με το 9Μ’20) και τη μέση τιμή του αλουμινίου να διαμορφώνεται σε 1.995 ευρώ ανά τόνο (αύξηση 37,5% σε σχέση με το 9Μ΄20). Ο συνδυασμός του ανοδικού όγκου πωλήσεων και των τιμών των μετάλλων διαμόρφωσε τον κύκλο εργασιών σε ιστορικά υψηλά στα 2.082,5 εκατ. ευρώ για το 9Μ’21, αυξημένο κατά 38,8% από τα 1.500,4 εκατ. ευρώ του 9Μ’20.
Η αύξηση των όγκων πωλήσεων και η θετική επίδραση των αυξημένων αναλώσεων σκραπ αναχαίτισαν τις αρνητικές επιδράσεις από την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα τα αναπροσαρμοσμένα ενοποιημένα κέρδη της ElvalHalcor πριν από φόρους, τόκους, αποσβέσεις, αποτέλεσμα μετάλλου και λοιπά έκτακτα έξοδα (a-EBITDA), τα οποία απεικονίζουν καλύτερα την οργανική και ταμειακή κερδοφορία της Εταιρείας, να αυξηθούν κατά 25,7% στο εννεάμηνο στα 130,4 εκατ. ευρώ έναντι 103,8 εκατ. ευρώ την προηγούμενη αντίστοιχη περίοδο, ενώ για το τρίτο τρίμηνο το a-EBITDA ανήλθε σε 45,2 εκατ. ευρώ έναντι 35,9 εκατ. ευρώ για την περυσινή τριμηνιαία περίοδο.
Η άνοδος των τιμών των μετάλλων, είχε ως αποτέλεσμα λογιστικά κέρδη μετάλλου, τα οποία έφτασαν τα 50,0 εκατ. ευρώ για το 9Μ’21 έναντι ζημίας 8,7 εκατ. ευρώ για το 9Μ’20, με τα τριμηνιαία μεγέθη για το αποτέλεσμα μετάλλου να ανέρχονται σε κέρδη 8,6 εκ ευρώ για το τρίτο τρίμηνο ’21 έναντι κερδών 4 εκατ. ευρώ για το τρίτο τρίμηνο ’20. Το αποτέλεσμα του μετάλλου επέδρασε θετικά και στα μικτά κέρδη που ανήλθαν σε 187,4 εκατ. ευρώ έναντι 99,8 εκατ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2020. Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό όλες οι ενέργειες για τη διαφύλαξη της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και συνεργατών της Εταιρείας από την πανδημία, με τα ενοποιημένα αποτελέσματα να περιλαμβάνουν σχετικές δαπάνες ύψους 3,1 εκατ. ευρώ έναντι 2,8 εκατ. ευρώ για το εννεάμηνο του 2020. Στο περιβάλλον αυτό, τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν στα 175,7 εκατ. ευρώ έναντι 90,9 εκατ. ευρώ για την αντίστοιχη περίοδο του 2020.
Στον αντίποδα, οι αυξημένες τιμές των μετάλλων αύξησαν το κεφαλαίο κίνησης του Ομίλου, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση του καθαρού δανεισμού κατά 107 εκατ. ευρώ σε σχέση με το κλείσιμο της 31.12.2020, με την αρνητική επίδραση του τελευταίου να προκαλεί αύξηση του χρηματοοικονομικού κόστους, με το Καθαρό Xρηματοοικονομικό αποτέλεσμα να ανέρχεται σε 22,1 εκατ. ευρώ για το εννεάμηνο έναντι 18,7 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020, παρά το σταδιακά μειούμενο κόστος δανεισμού που επιτυγχάνει ο Όμιλος.
Τέλος, τα κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε 117,9 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένης και της θετικής επίδρασης αποτίμησης 22 εκατ. ευρώ των μετοχών της Cenergy Holdings που λογιστικοποιήθηκε στο πρώτο εξάμηνο ’21) έναντι κερδών 25,0 εκατ. ευρώ του 9Μ’20, με τα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας να ανέρχονται σε 115,4 εκατ. ευρώ για το 9Μ’21 ή 0,3075 ευρώ ανά μετοχή από 24,1 εκατ. ευρώ για το 9Μ’20 ή 0,0642 ευρώ ανά μετοχή.
Κλάδος αλουμινίου
Κατά το εννεάμηνο του 2021, ο κλάδος του αλουμινίου πέτυχε αύξηση των όγκων πωλήσεων κατά 23,6%, με τον κύκλο εργασιών να διαμορφώνεται, αυξημένος κατά 33,6%, στα 964,9 εκ. ευρώ. Ο κλάδος επηρεάστηκε θετικά από την ανάκαμψη της αυτοκινητοβιομηχανίας και των μεταφορών καθώς και του κατασκευαστικού κλάδου, ενώ κατόρθωσε να εκμεταλλευτεί σταδιακά την αυξημένη δυναμικότητα από την ενσωμάτωση του νέου θερμού ελάστρου στην παραγωγή. Τα κέρδη του κλάδου πριν από φόρους ανήλθαν σε 54,3 εκατ. ευρώ έναντι 19,7 εκατ. ευρώ, την αντίστοιχη περίοδο του 2020, ενώ το a-EBITDA ανήλθε στα 85,5 εκατ. ευρώ στο 9Μ’21 έναντι 63,5 εκατ. ευρώ για την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Σχετικά με το επενδυτικό πρόγραμμα μετά τη λειτουργία του νέου τετραπλού θερμού ελάστρου, έχει ήδη ξεκινήσει η δεύτερη φάση του επενδυτικού προγράμματος, με τις νέες επενδύσεις να ανέρχονται στα 83 εκατ. ευρώ για πάγιο εξοπλισμό, από τις οποίες 62,2 εκατ. ευρώ αφορούν στις παραγωγικές εγκαταστάσεις της έλασης αλουμινίου της μητρικής Εταιρείας στα Οινόφυτα.
Κλάδος χαλκού
Στο κλείσιμο του εννεαμήνου του 2021, ο κλάδος χαλκού παρουσίασε αύξηση του όγκου πωλήσεων κατά 6,8%, με την ανοδική πορεία να τροφοδοτείται από τη διψήφια αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων έλασης χαλκού και κραμάτων χαλκού, αλλά και την πλήρη ανάκαμψη των προϊόντων διέλασης κραμάτων χαλκού που ξεπέρασαν και τις αντίστοιχες προ πανδημίας πωλήσεις.
Ο κύκλος εργασιών, ενισχυμένος έντονα από τις αυξημένες τιμές του χαλκού στις διεθνείς αγορές, ανήλθε σε 1.117,5 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 43,7%. Τα αποτελέσματα πριν από φόρους ανήλθαν σε κέρδος 71,3 εκατ. ευρώ, έναντι 10,7 εκατ. ευρώ της αντίστοιχης περιόδου του 2020, επηρεασμένα και από το θετικό αποτέλεσμα μετάλλου αλλά και τη θετική επίδραση αποτίμησης των μετοχών της Cenergy Holdings, ενώ το a-EBITDA βελτιώθηκε και ανήλθε στα 44,9 εκατ. ευρώ στο εξάμηνο του 2021 έναντι 40,2 εκατ. ευρώ για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.
Αναφορικά με τις επενδύσεις, το 9Μ’21, διατέθηκαν περί τα 11,1 εκατ. ευρώ για την ολοκλήρωση των επενδυτικών προγραμμάτων, με το ποσό 5,3 εκατ. ευρώ να κατευθύνεται στις εγκαταστάσεις της μητρικής στα Οινόφυτα, ενώ επενδύσεις 3,7 εκατ. ευρώ πραγματοποιήθηκαν από τη θυγατρική Sofia Med για την υλοποίηση αναβαθμίσεων με στόχο τη διεύρυνση της προϊοντικής της γκάμας σε προϊόντα έλασης.
Προοπτικές για το υπόλοιπο του 2021
Για το υπόλοιπο του έτους, και παρά το γεγονός ότι υπάρχει ακόμα αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας, η ElvalHalcor βρίσκεται σε κατάλληλη θέση για να αξιοποιήσει το διαφοροποιημένο προϊοντικό χαρτοφυλάκιο, καθώς και τα στρατηγικά της πλεονεκτήματα, όπως η πελατοκεντρική φιλοσοφία, και ο διεθνής προσανατολισμός με πωλήσεις εκτός Ελλάδας άνω του 91% του κύκλου εργασιών, τα οποία της δίνουν τη δυνατότητα να μπορεί να αξιοποιήσει κάθε μελλοντική ευκαιρία. Σε αυτό συμβάλλουν καίρια οι σημαντικές επενδύσεις οι οποίες είτε ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, είτε βρίσκονται σε εξέλιξη.
Οι επενδύσεις αυτές, επικεντρωμένες σε τομείς και προϊόντα με προοπτικές δυναμικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, αυξάνουν περαιτέρω την παραγωγική δυναμικότητα αλλά και την δυνατότητα αξιοποίησής της επιτρέποντας στην ElvalHalcor να διατηρήσει την ανοδική της πορεία.
Οι ανοδικές τάσεις των τιμών της ενέργειας αναμένεται να κάνουν περισσότερο εμφανή την επίδρασή τους στο τελευταίο τρίμηνο, οπότε και σημειώθηκαν ιστορικά υψηλές τιμές, ιδιαίτερα στην τιμή του αερίου TTF, ωστόσο οι συνθήκες της ζήτησης παραμένουν θετικές, επιτρέποντας την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων.
Χθες Δευτέρα 29/11, ο Όμιλος ΆΒΑΞ προχώρησε σε ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του εννεαμήνου του 2021, στα οποία υπογραμμίζεται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο η αναπτυξιακή πορεία του Ομίλου.
Αναλυτικότερα, ο κύκλος εργασιών του Ομίλου ανήλθε στα 521 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 38,7%, σε σχέση με 375,7 εκατ. ευρώ της αντίστοιχης περιόδου. Ειδικά στο γ’ τρίμηνο του 2021 ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε 196,7 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 70%, έναντι 115,7 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2020.
Αύξηση κατέγραψε και το EBITDA, το οποίο διαμορφώθηκε σε 40,2 εκατ. ευρώ έναντι 34,5 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο εννεάμηνο του 2020, ενώ στο γ΄ τρίμηνο συγκεκριμένα ανήλθε σε 8,1 εκατ. ευρώ έναντι 7,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.
Αντίστοιχα, το λειτουργικό κέρδος προ φόρων και χρηματοοικονομικών εξόδων του Ομίλου ΑΒΑΞ στο εννεάμηνο του 2021 αυξήθηκε κατά 10,5%, φτάνοντας τα 25,2 εκατ. ευρώ έναντι 22,8 εκατ. ευρώ το 2020, ενώ τα κέρδη προ φόρων του Ομίλου ανήλθαν σε 6,7 εκατ. ευρώ έναντι 5,4 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020.
Σε επίπεδο δανεισμού και υποχρεώσεων από συμβάσεις leasing του Ομίλου, αυτά μειώθηκαν κατά 21,6 εκατ. ευρώ, στα 569,7 εκατ. ευρώ, κατά τη διάρκεια του γ’ τριμήνου του 2021, ενώ στην Εταιρεία σημειώθηκε μείωση κατά 19,7 εκατ. ευρώ, στα 473,1 εκατ. ευρώ, έναντι της 30.06.2021.
Τέλος, σημαντική συμβολή στην αύξηση του ανεκτέλεστου υπολοίπου στο γ’ τρίμηνο του έτους είχε η υπογραφή της σύμβασης για τη νέα Γραμμή 4 του Αττικού Μετρό. Στη διάρκεια του δ’ τριμήνου του έτους ο Όμιλος ΑΒΑΞ έχει υπογράψει μικρό αριθμό νέων συμβάσεων, ενώ υπάρχουν και συμβάσεις σημαντικής αξίας προς υπογραφή στους επόμενους μήνες, έχοντας ήδη μειοδοτήσει στους σχετικούς διαγωνισμούς. Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω έργα, και μη λαμβάνοντας υπόψη την εκτέλεση έργων μετά την 30.09.2021 η οποία δεν έχει ακόμη καταγραφεί, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο του Ομίλου ανέρχεται σε 1,68 δισ. ευρώ.
Η αξιοσημείωτη αναπτυξιακή πορεία του Ομίλου πάρα τις επιπτώσεις της πανδημίας, αναδεικνύουν την επιτυχημένη εφαρμογή του επιχειρηματικού πλάνου του Ομίλου, που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη και κερδοφορία.
Μεταξύ 2,60% και 2,95% καθορίστηκε το εύρος απόδοσης των ομολογιών του Κοινού Ομολογιακού Δανείου έως 100 εκατ. ευρώ της Noval Property, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΧΑΕ και της ίδιας της εταιρείας.
Η τελική απόδοση και το Επιτόκιο θα γνωστοποιηθούν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και θα δημοσιευθούν στον διαδικτυακό τόπο της Εκδότριας και του Χ.Α. το αργότερο την επόμενη εργάσιμη ημέρα μετά την ολοκλήρωση της Δημόσιας Προσφοράς.
Κύριε Αρβανίτη, είστε ο επικεφαλής του τμήματος R&D της Europa από το 1995. Μιλήστε μας για τη σταδιοδρομία σας στην εταιρεία.
Η εισαγωγή μου στον χώρο του μηχανολογικού και βιομηχανικού σχεδιασμού έγινε μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μου ως Ναυπηγός Μηχανικός στην Αθήνα το 1992. Ξεκίνησα την επαγγελματική μου καριέρα στα Ναυπηγεία Αυλίδας και ασχολήθηκα με project υψηλών απαιτήσεων. Tο 1995 μετακινήθηκα στην Europa, αρχικά ως τεχνικός σύμβουλος. Το 1997 ανέλαβα ως R&D Manager το «Γραφείο Μελετών Νέων Προϊόντων», όπως ονομαζόταν τότε, και παρέμεινα σε αυτήν τη θέση έως το 2013. Ήταν σημαντικό ότι ανέλαβα εκείνη την εποχή τη συγκεκριμένη θέση, σε μια εταιρεία, η οποία είχε πρώτη εισαγάγει την ιδέα των επώνυμων συστημάτων αλουμινίου στην αγορά, και στα πρώτα βήματα μιας εποχής μεγάλης ακμής του κλάδου των κατασκευών. Αυτό μου έδωσε τη δυνατότητα να έχω ηγηθεί του σχεδιασμού, του συνόλου των συστημάτων της εταιρείας μας για μια μεγάλη περίοδο. Από το 2014 και για λίγα χρόνια έγινε η μετακίνησή μου σε άλλη εταιρεία του κλάδου με την ίδια ιδιότητα. Ωστόσο από το 2019 και μέχρι σήμερα επέστρεψα στις «ρίζες» μου ως R&D Director της Europa και μέλος του Δ.Σ. της εταιρείας μας.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η κατασκευή του νέου εργοστασίου της εταιρείας στα Οινόφυτα; Ποια πλεονεκτήματα προσφέρει στην ίδια την εταιρεία;
Οι επενδύσεις στην εταιρεία μας είναι συνεχείς, αλλά ειδικά στην παρούσα συγκυρία υλοποιείται ένα τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα που αφορά τόσο σε εγκαταστάσεις όσο και σε μηχανολογικό εξοπλισμό. Το επενδυτικό πλάνο που κατατέθηκε από την εταιρεία μας εγκρίθηκε τον Απρίλιο και εντάχθηκε στο καθεστώς ενισχύσεων Γενικής Επιχειρηματικότητας του Νόμου 4399/2016. Η συγκεκριμένη επένδυση αναμένεται να ανεβάσει κατακόρυφα τις παραγωγικές δυνατότητες ενσωματώνοντας τεχνολογίες αιχμής που αυτοματοποιούν πλήρως τις διαδικασίες παραγωγής. Παράλληλα, θα συνεχίσουμε να έχουμε μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αφού οι νέες μας αυξημένες ανάγκες στη διαχείριση των επικινδύνων υγρών αποβλήτων καλύπτονται πλήρως από το πλεόνασμα ενέργειας που παράγει το υφιστάμενο φωτοβολταϊκό μας πάρκο. Οι επενδύσεις αναμένονται να έχουν ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021 με αρχές του 2022.
Το Tμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της Europa στελεχώνεται από έμπειρους επιστήμονες που σχεδιάζουν και παράγουν καινοτόμα και εργονομικά προϊόντα. Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό το δυναμικό τμήμα της εταιρείας του οποίου ηγείστε.
Το Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης μαζί με το Εργαστήριο Δοκιμών και Πιστοποιήσεων απαρτίζεται από έμπειρα στελέχη τα οποία λειτουργούν ανά ομάδες σε ποικίλα projects. Κάθε στέλεχος είναι επιλεγμένο με προσεκτικά κριτήρια και διαθέτει τις δικές του ικανότητες και δεξιότητες, ενώ φροντίζουμε για την εκπαίδευσή του σε συγκεκριμένους τομείς ευθύνης. Οι περισσότεροι άνθρωποι που βρίσκονται εκτός κλάδου, πολλές φορές και οι πελάτες μας, δεν γνωρίζουν τις υψηλές σχεδιαστικές απαιτήσεις που εφαρμόζουμε για τον σχεδιασμό ενός πλήρους αρχιτεκτονικού συστήματος αλουμινίου. Για αυτό απαιτείται υψηλή εξειδίκευση από μέρους των μηχανικών και τεχνικών μας που αναλαμβάνουν κομμάτια της σχεδίασης και των δοκιμών. Πέραν τούτου, το τμήμα λειτουργεί σε ιδιαίτερο χώρο πάνω από 250 τ.μ. εντός της εταιρείας, προκειμένου να εξασφαλίζει στα στελέχη του ηρεμία και «καθαρό χρόνο» για να μπορέσουν να υλοποιήσουν τα έργα που τους έχουν ανατεθεί. Μια φιλοσοφία και μια κουλτούρα που διαφέρει αισθητά από τις καθημερινές απαιτήσεις που έχουν άλλα τμήματα της εταιρείας που είναι πιο «κοντά στην αγορά». Βέβαια, όλα τα στελέχη μας φροντίζουμε να έχουν εικόνα της αγοράς και των απαιτήσεών της, καθώς η σχεδίαση προϊόντων στην Europa δεν κοιτάζει το παρόν, αλλά το μέλλον! Αυτό είναι άλλωστε ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά για τα οποία ξεχώρισε η εταιρεία στην Ελλάδα, δηλαδή η πρωτοπορία.
Συνεπώς πρέπει να είμαστε και εμείς ως επαγγελματίες πιο «μπροστά» από την εποχή μας. Σε επίπεδο ενημέρωσης λοιπόν έχουμε στραμμένη την προσοχή μας στην αγορά, παρά τη διαφορετική φύση της δουλειάς μας.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες δραστηριότητες του τμήματός σας και τι εξοπλισμό διαθέτει;
Οι βασικές λειτουργίες του τμήματος χωρίζονται σε δύο κατηγορίες στις οποίες εντάσσονται τα projects. Η πρώτη είναι η σχεδίαση νέων προϊόντων, σύμφωνα με όλες τις σύγχρονες τάσεις της αρχιτεκτονικής, που ενσωματώνουν τις πιο πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στον κλάδο. Η δεύτερη είναι η αναβάθμιση των υπαρχόντων συστημάτων της εταιρείας μας. Ο κύκλος ζωής του προϊόντος μας είναι τέτοιος που η αναβάθμιση υπαρχόντων προϊόντων είναι κεντρικό σημείο σχεδιασμού, ωστόσο η έμφασή μας τα τελευταία χρόνια στην Europa είναι η σχεδίαση νέων προϊόντων που εισάγουν την εταιρεία σε μια νέα εποχή. Σημαντικό τμήμα ευθύνης μας αποτελεί και η πιστοποίηση των συστημάτων, το οποίο εντάσσεται συνολικά στη σφαίρα της ποιότητας του προϊόντος.
Το τμήμα χρησιμοποιεί ένα μεγάλο εύρος εργαλείων, ψηφιακών και μη, που ανταποκρίνονται στις υψηλές απαιτήσεις του κλάδου. Τα ψηφιακά προγράμματα σχεδίασης Autodesk που χρησιμοποιούμε, καθώς και τα μηχανήματα ταχείας πρωτοτυποποίησης που διαθέτουμε όπως 3D printers και laser CNC cutter, μας βοηθούν να επιτυγχάνουμε απόλυτη ακρίβεια στον σχεδιασμό και εξαιρετικούς χρόνους περάτωσης του κάθε project. Τέλος, διαθέτουμε ιδιόκτητους θαλάμους δοκιμών και προγράμματα θερμικών αναλύσεων, ώστε να μπορούμε εντός της εταιρείας να πιστοποιούμε τα συστήματα που παράγουμε σε συνεργασία με διεθνώς κοινοποιημένα ινστιτούτα (π.χ. IFT Rosenheim, κ.ά.).
Τα συστήματα αλουμινίου της Europa διακρίνονται για την ποιότητα και τη λειτουργικότητά τους. Πώς συμβάλλουν σε αυτό το αποτέλεσμα ο ποιοτικός έλεγχος, οι πιστοποιήσεις αλλά και το δίκτυο κατασκευαστών;
Εδώ θα ήθελα αρχικά να δώσω μια εξήγηση στον τελικό καταναλωτή αναφορικά με τα αρχιτεκτονικά συστήματα αλουμινίου, δηλαδή το πού τελειώνει η ευθύνη της διέλασης και που αρχίζει εκείνη του κατασκευαστή αλουμινίου. Η επιλογή κατασκευαστή είναι πολύ σημαντικό κομμάτι του τελικού αποτελέσματος καθώς είναι εκείνος που θα κατασκευάσει το τελικό προϊόν, δηλαδή το κάθε κούφωμα ξεχωριστά. Είναι γεγονός, ωστόσο, ότι η Europa απολαμβάνει ευρείας αναγνώρισης από το δίκτυο κατασκευαστών αλουμινίου, και περίπου δύο χιλιάδες κατασκευαστές σε όλη την Ελλάδα έχουν εισαγάγει τα προϊόντα μας στην κατασκευαστική τους γκάμα. Αυτό είναι αποτέλεσμα, σε μεγάλο βαθμό, της ποιότητας της Europa τόσο σε προϊόντα όσο και σε συνοδευτικές υπηρεσίες. Όπως ήδη ειπώθηκε, το Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης φροντίζει για την πιστοποίηση των προϊόντων, ωστόσο υπάρχει και ένα ξεχωριστό τμήμα, αυτό του Ελέγχου Ποιότητας το οποίο ελέγχει όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας και μεριμνά για τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις. Στην Europa φροντίζουμε να έχουμε πιστοποιήσεις σε όλα τα επίπεδα, καθώς και πολλές συνοδευτικές υπηρεσίες που ταιριάζουν απόλυτα στις ανάγκες κάθε κατηγορίας κοινού μας, όπως για παράδειγμα ο Ποιοτικός και Τεχνικός Έλεγχος σε οικίες, ή η κατάρτιση προδιαγραφών έργων για μηχανικούς από το Τμήμα Έργων. Στόχος μας είναι να ξέρει ο τελικός καταναλωτής, κατά το εφικτά δυνατόν, τι αγοράζει. Αντίστοιχη ενημέρωση παρέχεται και από τη Γραμμή Εξυπηρέτησης Ιδιωτών, από τη Γραμμή Τεχνικής Υποστήριξης για τους κατασκευαστές αλουμινίου καθώς και από το Τμήμα Έργων για τους μηχανικούς και εργολάβους.
Αντιλαμβάνομαι πως ένας από τους στόχους της εταιρείας είναι η επένδυση στη γνώση και την εξέλιξη. Πώς εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα The LAB;
Το Europa The Lab φέρνει μια επανάσταση στον κλάδο. Για πρώτη φορά φέρνει τόσο κοντά τη διέλαση και τον κατασκευαστή αλουμινίου, πέρα από τεχνικό επίπεδο και σε ακαδημαϊκό-επιμορφωτικό. Η Europa και ο εκάστοτε κατασκευαστής αλουμινίου αποτελούν κρίκους μιας αλυσίδας που συνθέτει το τελικό προϊόν. Είμαστε και οι δύο μέρος μιας αλυσίδας αξίας για τον τελικό μας πελάτη. Το τελικό προϊόν είναι τόσο ισχυρό όσο ο πιο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας και, συνεπώς, εμείς ως εταιρεία πρέπει να παρέχουμε, και παρέχουμε, όλα όσα είναι εφικτά σε αυτό το πεδίο, δηλαδή ποιοτικά προϊόντα, αλλά και ο εκάστοτε κατασκευαστής πρέπει στον δικό του τομέα ευθύνης να έχει άρτιο αποτέλεσμα. Αυτό το όραμα που είχε η Διοίκηση της Europa, κυρία Ανούς Τζιρακιάν, συναντήθηκε με το όραμα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βιοτεχνών Αλουμινίου Σιδήρου (ΠΟΒΑΣ) και τον Πρόεδρό της, κ. Θεόφιλο Παγιάτη, και έτσι γεννήθηκε το Europa The Lab. Στόχος του είναι η εκπαίδευση των κατασκευαστών αλουμινίου σε όλα τα επίπεδα και η ποιοτική τους αναβάθμιση όχι μόνο σε κατασκευαστικό επίπεδο, αλλά συνολικά σε επαγγελματικό επίπεδο. Φυσικά, το όραμα αυτό δεν αφορά μόνο τους κατασκευαστές των συστημάτων Europa, αλλά απευθύνεται σε όλο τον κλάδο. Στόχος μας είναι να καταστήσουμε τους κατασκευαστές αλουμινίου, όχι απλά πολύ καλούς κατασκευαστές, αρκετοί άλλωστε είναι ήδη, αλλά επαγγελματίες που διαπρέπουν σε όλα τα επίπεδα.
Η έκθεση Xenia έχει αναδειχθεί σε μια από τις μεγαλύτερες διοργανώσεις του ξενοδοχειακού κλάδου, και όχι μόνο. Πόσο σημαντική τη θεωρείτε για τη βιομηχανία του αλουμινίου και πώς τη στηρίζετε ως Europa;
Ο κ. Γιάννης Αρβανίτης στον χώρο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Europa The Lab»
Και για το 2021 η Europa συμμετέχει στην έκθεση Xenia. Είναι η τέταρτη συνεχόμενη χρονιά συμμετοχής μας στην έκθεση και αναμένουμε για ακόμη μια χρονιά εξαιρετικά αποτελέσματα. Σκοπός της συμμετοχής μας είναι να έρθουν πιο κοντά οι επαγγελματίες του κλάδου φιλοξενίας στην Europa, να γνωρίσουν τις λύσεις που παρέχουμε και την εταιρεία μας ιδίοις όμμασι.
Η φετινή Xenia θα έχει και πάλι ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για εμάς, όσο και για το καταναλωτικό κοινό, αλλά εν τέλει και για τους κατασκευαστές αλουμινίου, καθώς θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά σε πραγματικό έκθεμα το νέο Europa Minimal Frame. Το Europa Minimal Frame αποτελεί μια απαίτηση της αγοράς, για συνδυασμό της minimal αισθητικής συνοδευόμενο από το όνομα και την ποιότητα της Europa. Όταν αναφερόμαστε σε minimal αισθητική στον χώρο μας, εννοούμε το μικρότερο δυνατόν εμφανές πλαίσιο αλουμινίου που «χάνεται» στην τοιχοποιία και στο πάτωμα, επιτρέποντας περισσότερο φως, απρόσκοπτη θέα και διέλευση στον χώρο, ιδιαίτερα όταν έχουμε πολύ μεγάλα ανοίγματα. Το σύστημα έχει καινοτόμο σχεδιασμό και κάποιες ιδιαίτερες λεπτομέρειες που προσδίδουν απεριόριστες δυνατότητες και πλεονεκτήματα έναντι των αντίστοιχων παλαιότερων συστημάτων της αγοράς, τόσο για τον αρχιτέκτονα-μηχανικό, όσο και για τον κατασκευαστή αλουμινίου. Τέσσερις (4) διαφορετικές τυπολογίες, από τις οποίες έκαστη καλύπτει μια διαφορετική αισθητική και λειτουργική απαίτηση. Μεγάλη ποικιλία συνοδευτικών προϊόντων (σητών και αυτοματισμών) έρχονται για να καταστήσουν το σύστημα ιδανικό για κάθε περίπτωση και κάθε άνοιγμα. Το σύστημα είναι εντυπωσιακό, και η Xenia αποτελεί μια από τις καλύτερες ευκαιρίες για να το πλησιάσει η αγορά, παρότι το σύστημα έχει ήδη περατωμένες κατασκευές σε μεγάλα έργα που υλοποιήθηκαν εντός του έτους.
Παράλληλα στην έκθεση θα κάνει την πρώτη του εμφάνιση και το νέο σύστημα Europa Pergola. Το νέο σύστημα παρέχει περισσότερες δυνατότητες και ολοκληρωμένες λύσεις από το προηγούμενο. Ισχυρά προφίλ κινητών πτερυγίων για μεγάλα ανοίγματα κατασκευών, μεγάλους συλλέκτες υδάτων με κανάλια απορροής εσωτερικά του σκελετού και υποδομές για κρυφό φωτισμό με led αλλά και για προσθήκη θερμαντικών σωμάτων για καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Απεριόριστες δυνατότητες συνδυασμού με πληθώρα συστημάτων, από πτυσσόμενα, συρόμενα, σήτες και δυνατότητες συνδυασμού με κάθε είδους ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Για πρώτη φορά, επίσης, θα παρουσιαστεί το νέο προϊόν μας, το Europa Element. Το σύστημα αποτελεί λύση με πολλές εφαρμογές σε επίπεδο σκίασης, διαχωριστικού χώρων και εξωτερικής επένδυσης, προσδίδοντας αισθητική και απεριόριστες δυνατότητες σε συνδυασμό και με άλλα αρχιτεκτονικά συστήματα αλουμινίου.
Η έκθεση Xenia αποτελούσε το χρονικό σημείο της παρουσίασης των νέων μας προϊόντων στην αγορά. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα νέα προϊόντα έχουν την τιμητική τους στην έκθεση. Κατά τη συμμετοχή μας στη συγκεκριμένη έκθεση το 2019 έγινε η παρθενική παρουσίαση της οικογένειας των ανοιγόμενων συστημάτων EOS και των συρόμενων ESS, συστήματα επάνω σε νέες πλατφόρμες σχεδίασης με δυναμικά χαρακτηριστικά, τα οποία αποτέλεσαν τα πρώτα συστήματα τα οποία σχεδιάσαμε με την επάνοδό μου στην εταιρεία. Μια οικογένεια συστημάτων που σαν στόχο είχαν να συνδυάσουν δύο αισθητικές επιλογές, τη μοντέρνα των ίσιων γραμμών και την κλασική των σπαστών γραμμών με εξαιρετικούς συντελεστές επιδόσεων και πιστοποιήσεις σε όλα τα επίπεδα. Δεν είναι τυχαίο ότι το ανοιγόμενο σύστημα EOS 90PH.SI. κατέχει την πρώτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο σε θερμική συμπεριφορά και είναι κατάλληλο για «παθητικά κτίρια» και όχι μόνο. Κάθε προϊόν της οικογένειας διαθέτει ιδιαίτερες επιδόσεις, δημιουργώντας ουσιαστικά μια κλίμακα που καλύπτει κάθε απαίτηση. Αντίστοιχα, ως προς το εμφανές πλαίσιο, άλλες σειρές έχουν λεπτά προφίλ και μικρό εμφανές πλαίσιο, άλλες μεγαλύτερο και πιο εμφανές, πάντα ανάλογα και με τις μηχανικές ιδιότητες που απαιτούνται στα έργα. Τέλος, κάθε σειρά μπορεί να κατασκευάσει πολλαπλές τυπολογίες προσφέροντας λύση σε κάθε κατασκευαστική ανάγκη. Για εμάς, όλα τα συστήματα, είναι μια «οικογένεια». Γιατί χρησιμοποιούν κοινά προφίλ και εξαρτήματα, εξυπηρετώντας τον κατασκευαστή αλουμινίου σε όλα τα επίπεδα, από την κατασκευή του συστήματος έως τη διαχείριση των αποθεμάτων του.
Τα ανωτέρω αναφερόμενα είναι μερικά από τα προϊόντα που θα παρουσιαστούν στην έκθεση, αλλά δεσμευόμαστε να εκπλήξουμε τους επισκέπτες της και με πολύ περισσότερα. Επέλεξα να μιλήσω συγκεκριμένα για τα ανωτέρω, καθώς έχουν ήδη παρουσιαστεί ως προϊόντα σε επικοινωνιακό υλικό της εταιρείας ενώ παράλληλα έχουν ήδη υλοποιήσει έργα πολύ υψηλών απαιτήσεων. Θα υπάρξουν εφαρμογές και συστήματα τα οποία θα αποτελέσουν έκπληξη της έκθεσης. Είναι βέβαιο πως οι επισκέπτες, θα εντυπωσιαστούν από το περίπτερό μας και τα νέα συστήματα της Europa, και τους καλούμε όλους να το επισκεφθούν.
Κύριε Κουτσούκο, αρχικά θα ήθελα να μου περιγράψετε τους στόχους σας από τη θέση του επικεφαλής της Hellastron. Ποιο είναι το όραμά σας και πώς θα γίνει εφικτό;
Η Hellastron συνέβαλε αποφασιστικά στην ολοκλήρωση του νέου σύγχρονου δικτύου αυτοκινητοδρόμων στην Ελλάδα. Με συνολικό μήκος 2.145,3 χλμ., οι σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι των μελών της Hellastron αποτελούν ένα πρωτοποριακό δίκτυο για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα, φέρνοντας όλους τους προορισμούς στην Ελλάδα πιο κοντά από ποτέ. Με κατασκευή που ανταποκρίνεται, και πολλές φορές ξεπερνά, τις πιο πρόσφατες ευρωπαϊκές τεχνικές προδιαγραφές και με διεθνή πρωτοπορία στον τομέα της λειτουργίας, το δίκτυο προσφέρει ένα υψηλότατο επίπεδο οδικής ασφάλειας, μαζί με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, αξιοπιστία και άνεση σε κάθε μετακίνηση.
Από τη ίδρυσή της μέχρι σήμερα οι διαχρονικοί στόχοι της Hellastron είναι:
Η συνεχής βελτίωση των οδικών υποδομών και των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους χρήστες.
Η προώθηση της οδικής ασφάλειας.
Η προώθηση και υποστήριξη της έρευνας σε θέματα μεταφορών μέσω συνεργασιών με σχετικούς Φορείς και Ινστιτούτα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η ανάπτυξη της επιστήμης της κατασκευής και διαχείρισης οδικών υποδομών.
Η δημιουργία ικανών και ενημερωμένων στελεχών και η ανταλλαγή ανάλογης τεχνογνωσίας.
Η συμμετοχή στους αντίστοιχους φορείς στην Ευρώπη και ανά τον κόσμο.
Η ανάδειξή της σε Θεσμικό συνομιλητή σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Στα πλαίσια αυτά και συνεχίζοντας το πολύτιμο έργο των προκατόχων μου στη θέση αυτή και της Ένωσής μας, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα σε θέματα όπως:
Η συνεχής βελτίωση του επιπέδου ταξιδιωτικής εμπειρίας για τους χρήστες του δικτύου της Hellastron μέσω της εφαρμογής και χρήσης ενός ενιαίου τετραψήφιου αριθμού έκτακτης ανάγκης για όλους τους αυτοκινητόδρομους, της παροχής on-line πληροφόρησης για τις κυκλοφοριακές συνθήκες που επικρατούν στο δίκτυο της Hellastron, και τη χρήση νέων καινοτόμων υπηρεσιών στους συνδρομητές των υπηρεσιών ηλεκτρονικής πληρωμής τέλους διοδίου.
Η άμεση και ουσιαστική προώθηση της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας, με στόχο την επόμενη διετία να υπάρχει ένας τουλάχιστον σταθμός φόρτισης ανά 54 χιλιόμετρα στο δίκτυο της Hellastron. Σήμερα υπάρχουν σε λειτουργία περισσότεροι από 30 σταθμοί φόρτισης, ενώ 18 σταθμοί προγραμματίζονται για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και 40 επιπλέον σταθμοί βρίσκονται στο στάδιο της μελέτης.
Η προώθηση της οδικής ασφάλειας με ουσιαστικές ενέργειες και στοχευμένες δράσεις σε συνεργασία με φορείς που έχουν σημαντική παρουσία και ενεργή δράση για το συγκεκριμένο θέμα, όπως το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Παύλος Μυλωνάς». Στα πλαίσια αυτά στηρίζουμε ενεργά το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Οδική Ασφάλεια 2021-2030 που ανακοίνωσε το Υπουργείο
Υποδομών και Μεταφορών η υλοποίηση του οποίου έχει ύψιστη σημασία για τη χώρα μας. Ενδεικτικά θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί περισσότερες από 450 δράσεις για θέματα οδικής ασφάλειας από τα μέλη της Hellastron.
Η ανάδειξη της Hellastron σαν θεσμικός συνομιλητής σε θέματα οδικών υποδομών, οδικής ασφάλειας, βιώσιμης κινητικότητας, καθώς και αναπτυξιακών στρατηγικών.
Αντιλαμβάνομαι πως οι αυτοκινητόδρομοι βρίσκονται σε ένα κομβικό σημείο. Λόγω του Green Deal, η Ε.Ε. στρέφεται στα σιδηροδρομικά έργα και σταματά τη χρηματοδότηση μεγάλων οδικών έργων. Πώς κρίνετε τη συγκεκριμένη απόφαση;
Για την επίτευξη μιας Βιώσιμης Κινητικότητας (Sustainable Mobility) σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς και για την υποστήριξη της αναπτυξιακής πορείας της χώρας μας, είναι απαραίτητη τόσο η ολοκλήρωση του βασικού εθνικού οδικού δικτύου όσο και η ανάπτυξη των σιδηροδρομικών (και όχι μόνο) υποδομών στη χώρα μας. Άλλωστε, το σιδηροδρομικό και το οδικό δίκτυο είναι συμπληρωματικές υποδομές που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που απολαμβάνει ο τελικός χρήστης καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Η ολοκλήρωση του βασικού οδικού δικτύου της χώρας μας έχει ήδη δρομολογηθεί τόσο με την ανάθεση κατασκευής των εκκρεμών τμημάτων όπως το βόρειο τμήμα του E65 ή το τμήμα Πάτρα-Πύργος, όσο και με την ολοκλήρωση των προπαρασκευαστικών εργασιών για την κατασκευή των νέων οδικών υποδομών όπως αυτό του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).
Όμως στα πλαίσια της Βιώσιμης Κινητικότητας η χώρα μας έχει να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις που σχετίζονται με τη χρήση των αυτόνομων και διασυνδεδεμένων οχημάτων, η λειτουργία των οποίων απαιτεί σημαντικές επενδύσεις για την ανάπτυξη και λειτουργία των οδικών υποδομών τόσο του δικτύου της Hellastron όσο και του λοιπού οδικού δικτύου. Ως εκ τούτου, μελλοντικά θα δούμε «Μεγάλα Έργα» που σχετίζονται με την ανάπτυξη των προαναφερόμενων οδικών και τεχνολογικών υποδομών μιας και η Ε.Ε. έχει αποφασίσει να στηρίξει έμπρακτα δράσεις που συμβάλουν στη Βιώσιμη Κινητικότητα. Τα έργα αυτά θα σχετίζονται με θέματα αυτοματισμού και χρήσης νέων τεχνολογιών όπως το 5G, της βελτίωσης της αποδοτικότητας των οδικών υποδομών, τη μείωση του τελικού αποτυπώματος που αφήνουν στο περιβάλλον, κ.ά.
Παράλληλα, η Ε.Ε. στηρίζει δράσεις και θα συνεχίσει να στηρίζει δράσεις και έργα οδικών υποδομών που σχετίζονται με τα θέματα οδικής ασφάλειας τόσο στη χώρα μας όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι για τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα υλοποιηθούν παρεμβάσεις που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια του δικτύου της χώρας μας συνολικού ύψους 470 εκατομμυρίων ευρώ που χρηματοδοτούνται κατά 50% από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Ο κοινός πομποδέκτης για όλα τα διόδια είναι γεγονός. Πώς εκτιμάτε τα αποτελέσματα του συγκεκριμένου μέτρου;
Η διαλειτουργικότητα επιτεύχθηκε τον Νοέμβριο του 2020 και είναι ένα από βασικά βήματα για την εναρμόνιση των προσφερόμενων υπηρεσιών στους χρήστες του δικτύου της Hellastron. Πρόκειται για ένα μεγάλο και καθόλου εύκολο εγχείρημα. Όλοι οι παραχωρησιούχοι εργάστηκαν συστηματικά για πάνω από έναν χρόνο, δαπανήθηκαν αρκετά χρήματα και το χρονοδιάγραμμα τηρήθηκε πιστά, παρά τις δυσκολίες που υπήρξαν λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας.
Μέχρι στιγμής, όλα δουλεύουν ομαλά, με τους χρήστες να αντιλαμβάνονται ήδη τα ουσιαστικά οφέλη της διαλειτουργικότητας, αφού με έναν πομποδέκτη μπορούν να διασχίζουν και τα 2.145 χλμ. των αυτοκινητοδρόμων στην Ελλάδα. Η επιτυχία της πρώτης αυτής φάσης αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι έναν χρόνο μετά την επίτευξη της διαλειτουργικότητας οι κινήσεις σε σταθμούς διοδίων με πομποδέκτες άλλων εταιρειών από αυτή που λειτουργεί τον σταθμό (διαλειτουργικές διελεύσεις) αυξήθηκαν κατά 98%, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκαν!
Θα μπορούσε στο πλαίσιο της καινοτομίας και της τεχνολογικής πρωτοπορίας, να δούμε και σταθμούς αυτο-παραγωγής ηλεκτρισμού (τύπου net-metering) στο οδικό δίκτυο;
Στα πλαίσια της αντιμετώπισης των θεμάτων περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) τα μέλη της Hellastron υλοποιούν σημαντικά επενδυτικά προγράμματα που έχουν σαν στόχο τη μείωση της απαιτούμενης ενέργειας για τη λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων χωρίς όμως αυτό να έχει επιπτώσεις στο επίπεδο της προσφερόμενης υπηρεσίας προς τον τελικό χρήστη. Ενδεικτικά, τα μέλη της Ηellastron υλοποιούν τη σταδιακή αντικατάσταση των κοινών λαμπτήρων που χρησιμοποιούνται για τον φωτισμό των υποδομών τους με λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας τεχνολογίας LED που μειώνουν δραματικά τις ανάγκες σε ενέργεια.
Στα στρατηγικά σχέδια των μελών της Hellastron περιλαμβάνονται και δράσεις που σχετίζονται με το net-metering και μάλιστα τα πρώτα πιλοτικά έργα έχουν εγκατασταθεί και βρίσκονται στο στάδιο της αξιολόγησης. Ως εκ τούτου, η αξιοποίηση της αυτο-παραγωγής ηλεκτρισμού ή ακόμα και της εικονικής αυτο-παραγωγής ηλεκτρισμού (virtual net metering) βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των στρατηγικών στόχων των μελών μας. Μέσα στην επόμενη διετία είναι σίγουρο ότι θα δούμε σημαντικά επενδυτικά προγράμματα προς αυτή την κατεύθυνση, κάτι που θα πολλαπλασιάσει τις συνολικές επενδύσεις που πραγματοποιούν τα μέλη μας και οι οποίες σήμερα ξεπερνούν τα 158 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.
Άλλωστε οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί την παρούσα χρονική στιγμή με την εκτίναξη του κόστους της ενέργειας για τη λειτουργία και συντήρηση των αυτοκινητοδρόμων επιβεβαιώνει τη σκοπιμότητα και την αναγκαιότητα υλοποίησης προγραμμάτων αυτο-παραγωγής ηλεκτρισμού.
Θα ήθελα να επιμείνω στο θέμα των διοδίων και να σας ρωτήσω πόσο εφικτό είναι, κατά τη γνώμη σας, να δούμε στην Ευρώπη και στη χώρα μας διόδια που θα λειτουργούν με βάση τις περιβαλλοντικές χρεώσεις.
Στο ελληνικό οδικό δίκτυο κυκλοφορεί ένας μεγάλος αριθμός οχημάτων -κυρίως βαρέα οχήματα- τα οποία ρυπαίνουν υπέρμετρα το περιβάλλον σε σχέση με τα πρότυπα και τα όρια που έχει θέσει η Ε.Ε. Στα πλαίσια αυτά η επιβολή ενός περιβαλλοντικού τέλους (όπως έχει γίνει σε πολλές χώρες της Ε.Ε.), θα αποτελούσε πράγματι ένα σημαντικό κίνητρο για την αντικατάσταση αυτών των οχημάτων, σταθμίζοντας πάντα και τις πιθανές επιπτώσεις που θα είχε η εφαρμογή του μέτρου στην ελληνική οικονομία.
Σε ό,τι αφορά στο τέλος διοδίου που πληρώνεται στους αυτοκινητόδρομους του δικτύου της Hellastron, τα έσοδα από αυτό χρησιμοποιούνται τόσο για την κάλυψη του κόστους λειτουργίας και συντήρησης του αυτοκινητόδρομου όσο και για την αποπληρωμή του κόστους κατασκευής ή βελτίωσής τους. Επίσης, στην τιμή του διοδίου που πληρώνει ο τελικός χρήστης περιλαμβάνεται και ένα ιδιαίτερα σημαντικό ποσόν που αντιστοιχεί στη φορολογική επιβάρυνση όπως αυτή προκύπτει από το υπάρχον φορολογικό πλαίσιο στη χώρα μας. Ως εκ τούτου, το τέλος διοδίου που εφαρμόζεται στο δίκτυο της Hellastron δεν μπορεί να καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από περιβαλλοντικούς όρους. Ακόμα και αν το περιβαλλοντικό τέλος ήταν κάτι πρόσθετο στο υπάρχον τέλος διοδίου, σήμερα δεν υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου και χρέωσης του κάθε οχήματος με το ανάλογο περιβαλλοντικό τέλος, στους σταθμούς διοδίων από τους λειτουργούς.
Για τους λόγους αυτούς και σε ό,τι αφορά στο όποιο πρόσθετο περιβαλλοντικό τέλος, θα μπορούσε να αναπτυχθεί εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός καταγραφής οχημάτων και είσπραξης περιβαλλοντικών τελών για το σύνολο του οδικού δικτύου της χώρας μας, σύμφωνα π.χ. με τα ευρωπαϊκά πρότυπα (Euro 5, Euro 6, κ.λπ.). Η χρέωση των περιβαλλοντικών τελών θα μπορούσε να γίνεται βάση της διανυόμενης απόστασης (distance based) ή της κυκλοφορίας των οχημάτων σε προκαθορισμένες χωρικές ζώνες (zone based), όπως άλλωστε εφαρμόζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Με ποιες ενέργειες διασφαλίζονται η συντήρηση, η ορθή λειτουργία και η ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις ακραίες καιρικές συνθήκες που επικρατούν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης;
Η άρτια λειτουργία και συντήρηση ενός αυτοκινητόδρομου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον αρχικό σχεδιασμό και την ποιότητα κατασκευής του έργου, και η κατασκευή των οδικών υποδομών του δικτύου της Hellastron ανταποκρίνεται, και πολλές φορές ξεπερνά, τις πιο πρόσφατες ευρωπαϊκές τεχνικές προδιαγραφές εφαρμόζοντας πρωτοποριακές πρακτικές στον τομέα της λειτουργίας και συντήρησης.
Η εφαρμογή αυτών των πρωτοποριακών πρακτικών για τη λειτουργία και συντήρηση του οδικού δικτύου της Hellastron σε συνδυασμό με την συμμετοχή άρτια εκπαιδευμένου προσωπικού και την προμήθεια του απαιτούμενου υλικοτεχνικού εξοπλισμού διασφαλίζει στον μέγιστο δυνατό βαθμό την αδιάλειπτη λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων.
Η ύπαρξη περισσοτέρων από 100 περιπόλων οδικής ασφάλειας που κυκλοφορούν και εποπτεύουν το σύνολο του δικτύου σε συνδυασμό με τη λειτουργία περισσότερων από 20 κέντρων διαχείρισης κυκλοφορίας (ΚΔΚ) τα οποία λειτουργούν αδιάλειπτα 24 ώρες το 24ωρο 365 ημέρες τον χρόνο, διασφαλίζει την άμεση ενεργοποίηση των μηχανισμών αντιμετώπισης οποιουδήποτε συμβάντος και την άμεση προστασία των χρηστών του δικτύου.
Σε ό,τι αφορά στη διατήρηση των υποδομών σε άριστη κατάσταση έχει αναπτυχθεί από τα μέλη μας ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός για την άμεση αντιμετώπιση πιθανών βλαβών ή ζημιών στην υποδομή καθώς και για την έγκαιρη και προγραμματισμένη συντήρηση του συνόλου των στοιχείων που συνθέτουν το κάθε έργο. Άλλωστε, πιστεύουμε ότι αυτή η συνεχής και καθημερινή μας ενασχόληση για τη λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων δημιουργεί την απαιτούμενη προστιθέμενη «Αξία» για τα διόδια που πληρώνουν οι χρήστες μας.
Όμως υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ακραίες καιρικές συνθήκες μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρά ζητήματα στη λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων, όπως συνθήκες βαριάς και συνεχούς χιονόπτωσης, έντονων πλημμυρικών φαινομένων ή και δασικών ή αστικών πυρκαγιών όπως αυτά που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία τρία χρόνια και θα αντιμετωπίσουμε και στο μέλλον. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το κύριο μέλημα των λειτουργών είναι η προστασία των χρηστών και των οχημάτων τους, η άμεση πληροφόρηση των χρηστών, ο περιορισμός των επιπτώσεων και η άμεση αποκατάσταση της λειτουργίας της υποδομής μετά την υποχώρηση της σφοδρότητας των φαινομένων αυτών. Η παρουσία ακραίων φαινόμενων τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχει δώσει τη δυνατότητα στους λειτουργούς των υποδομών να προσαρμόσουν ανάλογα τις διαδικασίες και τους μηχανισμούς αντίδρασής τους εξασφαλίζοντας τη συνεχή βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους. Παράλληλα, έχουν καταγραφεί και οι ανάγκες για πρόσθετα έργα προστασίας σε ευαίσθητα σημεία των αυτοκινητοδρόμων, ενώ παράλληλα προτείνεται και η ενσωμάτωση νέων πρακτικών και μέτρων στους Εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς Όρους των αυτοκινητοδρόμων για το άμεσο μέλλον.
Πόση σημασία αποδίδουν οι εταιρείες-μέλη της Hellastron στις έννοιες της Εταιρικής Υπευθυνότητας και του ESG;
Τα μέλη της Hellastron δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης, εκπονώντας ολοκληρωμένες στρατηγικές και υλοποιώντας δράσεις που καλύπτουν όλους τους σχετιζόμενους τομείς, που είναι η Κοινωνία, το Περιβάλλον, οι Εργαζόμενοι στα έργα και η συνεισφορά τους στην ελληνική Οικονομία.
Οι στρατηγικές εστιάζουν σε θέματα όπως αυτά της:
Οδικής ασφάλειας και υπευθυνότητας απέναντι στην ανθρώπινη ζωή με πάνω από 450 δράσεις τα τελευταία χρόνια,
Διασφάλισης υψηλού επιπέδου ταξιδιωτικής εμπειρίας για τους χρήστες του δικτύου της Hellastron,
Προστασίας του περιβάλλοντος με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ηλεκτρικών οχημάτων, νέων υλικών φιλικών προς το περιβάλλον, συστηματικής ανακύκλωσης υλικών, εγκατάστασης και λειτουργίας υποδομών βιολογικού καθαρισμού, κ.ά.
Υποστήριξης, ανάπτυξης και ανάδειξης των τοπικών κοινωνιών,
Συνεχούς επένδυσης σε ένα ανθρωποκεντρικό εργασιακό περιβάλλον.
Για όλα αυτά τα θέματα έχουν υλοποιηθεί εκατοντάδες δράσεις με μετρήσιμα αποτελέσματα που επικυρώνουν τον κεντρικό ρόλο της καινοτομίας στη λειτουργία των αυτοκινητοδρόμων-μελών της Hellastron.
Πόσο βιώσιμοι είναι οι ευρωπαϊκοί αυτοκινητόδρομοι; Διαβάζοντας την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) μένουμε με την εντύπωση πως η Ε.Ε. προωθεί την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών δικτύων έναντι των αυτοκινητόδρομων. Πόσο αληθές είναι αυτό; Η Ε.Ε. «εγκαταλείπει» την επένδυση στους μεγάλους οδικούς άξονες;
Αν και οι σιδηρόδρομοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για το μελλοντικό σύστημα μεταφορών της Ευρώπης, δεν εγκαταλείπουμε τους οδικούς άξονες. Η ευρωπαϊκή Στρατηγική για Έξυπνες και Βιώσιμες Μεταφορές, που υιοθετήσαμε τον Δεκέμβριο του 2020, στηρίζεται στην αρχή πως κάθε μέσο έχει έναν ξεχωριστό ρόλο καθώς το σύστημα μεταφορών συνολικά πρέπει να γίνει πιο έξυπνο, πιο ανθεκτικό και πιο βιώσιμο. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, μια πλειάδα προγραμμάτων παρέχει υποστήριξη για τις μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των οδικών έργων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης καθώς και το Ταμείο Συνοχής μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, καθώς και τα δύο δίνουν προτεραιότητα σε μια πιο πράσινη και χωρίς άνθρακα Ευρώπη.
Η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF) εστιάζει κυρίως σε επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, ιδίως σε βιώσιμους τρόπους μεταφοράς, όπως ο σιδηρόδρομος ή η εσωτερική ναυσιπλοΐα. Τούτου λεχθέντος, η CEF εξακολουθεί να επιτρέπει τη χρηματοδότηση του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Επιλέξιμες είναι δράσεις που αφορούν σε κράτη μέλη χωρίς σιδηροδρομικό δίκτυο εγκατεστημένο στην επικράτειά τους ή κράτη-μέλη με απομονωμένο δίκτυο χωρίς σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Αυτό περιλαμβάνει χώρες όπως η Ιρλανδία, η Μάλτα ή η Κύπρος. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένα βασικά οδικά τμήματα ΔΕΔ-Μ που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, καθώς παρουσιάζουν στρατηγικό ενδιαφέρον για ποικίλους λόγους, όπως η ολοκλήρωση ενός διασυνοριακού τμήματος που λείπει ή για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας.
Επιπλέον, βλέπουμε ότι τα κράτη-μέλη αφιερώνουν σημαντικά τμήματα της χρηματοδότησης στο πλαίσιο των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στις οδικές μεταφορές, με την πλειοψηφία να αφιερώνεται σε επενδύσεις βιωσιμότητας. Η πρόσφατα εγκριθείσα πρότασή μας για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων ενθαρρύνει περαιτέρω τέτοιες επενδύσεις, για να εξασφαλίσει τη δημιουργία των απαραίτητων σταθμών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού, τους οποίους χρειαζόμαστε για να ανταποκριθούμε στην αυξανόμενη ζήτηση και για να ενθαρρύνουμε περισσότερα άτομα και επιχειρήσεις να στραφούν σε οχήματα που θα χρησιμοποιούν για καύσιμο ηλεκτρική ενέργεια ή κυψέλες υδρογόνου.
Εδώ και χρόνια εκτυλίσσεται μια συζήτηση για την πιθανή χρήση εναλλακτικών υλικών στην κατασκευή και λειτουργία των αυτοκινητόδρομων, που θα είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Ποια είναι η άποψή σας όσον αφορά αυτές τις εναλλακτικές επιλογές; Υπάρχουν κάποια σχετικά παραδείγματα; Τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον;
Το δομημένο περιβάλλον έχει σημαντικό αντίκτυπο στη φιλοδοξία μας να γίνουμε η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Απαιτεί τεράστιες ποσότητες πόρων και ευθύνεται για πάνω από το 35% της συνολικής παραγωγής απορριμμάτων της ΕΕ. Ως εκ τούτου, είναι καίριας σημασίας να αξιοποιηθεί το δυναμικό του κλάδου για την αύξηση της αποδοτικότητας των υλικών και τη μείωση των κλιματικών επιπτώσεων. Υπάρχουν πολλά υποσχόμενα παραδείγματα ήδη εκεί έξω, για παράδειγμα οδοστρώματα από ανακυκλωμένα υλικά ή ασφαλτικά μείγματα που όχι μόνο μειώνουν τις εκπομπές άνθρακα, αλλά συχνά και τους κινδύνους θορύβου και οδικής ασφάλειας. Η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια νέα ολοκληρωμένη στρατηγική για ένα βιώσιμο δομημένο περιβάλλον, όπως ανακοινώθηκε στο νέο μας σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, με στόχο τη δημιουργία μιας κλιματικά ουδέτερης, αποδοτικής ως προς τους πόρους και ανταγωνιστικής οικονομίας.
Στην Ελλάδα ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα η χρήση ενός ενιαίου πομποδέκτη (e-pass) για όλους τους αυτοκινητόδρομους. Έχοντας κατά νου τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας, πόσο εφικτό είναι να δούμε διόδια με τιμολόγηση βάσει της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης; Με ποιες παραμέτρους θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτή η πλατφόρμα και ποιες τεχνικές δυσκολίες ενδέχεται να προκύψουν;
Εργαζόμαστε για την εφαρμογή των λεγόμενων αρχών «ο χρήστης πληρώνει» και «ο ρυπαίνων πληρώνει», και ένα από τα κύρια μέσα μας για αυτό είναι η αναθεωρημένη οδηγία για την «Ευρωβινιέτα». Αυτό το καλοκαίρι, οι Ευρωπαίοι νομοθέτες κατέληξαν σε μια προσωρινή συμφωνία για αυτή την αναθεώρηση που εισάγει διόδια με βάση τις εκπομπές CO2 για βαρέα επαγγελματικά οχήματα σε ολόκληρη την ΕΕ, βασικό πυλώνα της δέσμευσής μας να επιτύχουμε την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Η προσωρινή συμφωνία επεκτείνει επίσης το πεδίο εφαρμογής σε όλα τα βαρέα και ελαφρά οχήματα και προβλέπει πιο αναλογικά τέλη κυκλοφορίας και για τα αυτοκίνητα. Οι μελλοντικές χρεώσεις για φορτηγά και λεωφορεία θα αφορούν εκπομπές CO2 και άλλων ρύπων, και η αναθεωρημένη οδηγία θα εισαγάγει επίσης την επιλογή χρέωσης για ταξίδια σε ευαίσθητες περιοχές . Τα έσοδα από αυτές τις πρόσθετες χρεώσεις θα χρησιμοποιούνται προς όφελος της βιώσιμης οικονομίας.
Η ηλεκτροκίνηση, αναμφισβήτητα, κατέχει σημαντική θέση στην ατζέντα της Ε.Ε. Σε ποιο στάδιο όμως βρίσκεται η επέκταση του δικτύου σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρώπη; Πώς θα μπορούσαν οι αυτοκινητόδρομοι και οι εταιρείες που είναι υπεύθυνες για τη λειτουργία τους, να συμβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση;
Στο τέλος του 2020, είχαμε περίπου 225.000 σημεία επαναφόρτισης για 2,1 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα. Αν και αυτό ήταν σε μεγάλο βαθμό αρκετό, ο αριθμός των εγγεγραμμένων οχημάτων σχεδόν διπλασιάστηκε το 2020, ενώ ο αριθμός των σημείων επαναφόρτισης αυξήθηκε μόνο κατά μέσο όρο 20%.
Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί, κινδυνεύουμε να μην έχουμε επαρκείς υποδομές επαναφόρτισης για να υποστηρίξουμε το πλήθος των ηλεκτρικών οχημάτων που πιθανότατα θα αυξηθούν σύμφωνα με τα αναθεωρημένα πρότυπα απόδοσης εκπομπών CO2. Αυτό θα θέσει σε κίνδυνο τη μετάβαση προς την καθαρή κινητικότητα. Για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, υπάρχει εξίσου επείγουσα ανάγκη να διασφαλιστεί ότι αυτό το δίκτυο φόρτισης είναι σε θέση να καλύψει τη ζήτηση από τα επερχόμενα οχήματα μηδενικών εκπομπών, των οποίων το μερίδιο στην αγορά αναμένεται να αυξηθεί γρήγορα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτείνουμε δεσμευτικούς στόχους για σημεία επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού ελαφρών και βαρέων επαγγελματικών οχημάτων στο πλαίσιο του πρόσφατα προτεινόμενου Κανονισμού για την Ανάπτυξη Υποδομής Εναλλακτικών Καυσίμων (AFIR). Ο εν λόγω Κανονισμός έχει επίσης σχεδιαστεί για την τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων και οι εταιρείες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του CEF II, με προϋπολογισμό 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Ηυλοποίηση ενός έργου, είτε πρόκειται για μεγάλο τεχνικό έργο είτε για υποδομή, είναι μια διαδικασία που χαρακτηρίζεται από ένταση κινδύνου και ευθύνης. Ανθρώπινα λάθη, τυχαία γεγονότα και καιρικές συνθήκες είναι παράγοντες που δεν μπορούν να εκμηδενιστούν και, εν δυνάμει, είναι δυνατό να προκαλέσουν ζημιές και να κοστίσουν ακριβά. Έτσι, είναι προφανές πως η ασφάλιση είναι αναγκαία και έχει μεγάλη σημασία για την επιτυχή ολοκλήρωση ενός έργου.
Η σημασία των επιθεωρήσεων
Σύμφωνα με τον Γιώργο Χριστοφορίδη, Διπλ. Μηχανολόγο Μηχανικό και Γενικό Διευθυντή της «Σαμαράς & Συνεργάτες ΕΠΕ», οι επιθεωρήσεις προεκτίμησης ασφαλιστικών κινδύνων, καθώς και οι επιθεωρήσεις όσο διαρκεί η ασφάλιση, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να βελτιώσει εξαρχής το επίπεδο ασφάλειας του έργου. Όπως επισημαίνει, «οι επιθεωρήσεις προεκτίμησης ασφαλιστικών κινδύνων, όπως και οι επιθεωρήσεις κατά τη διάρκεια ισχύος της ασφάλισης στα τεχνικά έργα είναι πολύ σημαντικές και βοηθούν αφενός την ασφαλιστική εταιρία και αφετέρου την ασφαλιζόμενη επιχείρηση. Τη μεν πρώτη καθώς, λαμβάνοντας μια αναλυτική τεχνική έκθεση με την περιγραφή των ασφαλιζομένων δραστηριοτήτων και εγκαταστάσεων, την ανάλυση και αξιολόγηση των βασικών κινδύνων και την εκτίμηση της μέγιστης δυνατή ζημιάς, μπορεί να υπολογίσει ένα πιο αντικειμενικό και «δίκαιο» ασφάλιστρο με μικρότερη αβεβαιότητα. Τη δε ασφαλιζόμενη επιχείρηση καθώς θα έχει στη διάθεσή της μια έκθεση, η οποία θα αποτυπώνει το επίπεδο ασφάλειας που βρίσκεται αλλά και προτάσεις για τη λήψη προστατευτικών μέτρων. Συνεπώς, ένα χρήσιμο εργαλείο που θα μπορεί να αξιοποιήσει για να βελτιώσει εξαρχής το επίπεδο ασφάλειας του έργου και να μειώσει τις πιθανότητες, αλλά και τις συνέπειες ενός ενδεχόμενου ατυχήματος. Βέβαια, έχει μεγάλη σημασία και το ποιος διενεργεί την επιθεώρηση. Δεν μπορεί να ανταπεξέλθει ο κάθε πραγματογνώμονας που ασχολείται πχ με πραγματογνωμοσύνες τροχαίων ατυχημάτων. Απαιτείται εξειδίκευση στο αντικείμενο της ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας, εμπειρία από διαχείριση ατυχημάτων σε τεχνικά έργα και ευρεία γνώση των τεχνικών θεμάτων που σχετίζονται με ένα τεχνικό έργο».
Τα ρίσκα
Τα ρίσκα που παρουσιάζονται στα μεγάλα έργα είναι διάφορα και προφανώς σχετίζονται (και) με το είδος του έργου. Η Ανδρομάχη Πασσαλίδου, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός και Επικεφαλής Διεύθυνσης Ασφαλίσεων του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, δηλώνει πως «το κάθε έργο ή δραστηριότητα που επιθυμούμε την ασφάλισή του έχει τις ιδιαιτερότητές του και τα χαρακτηριστικά του, όπως πολυπλοκότητα και ειδικές κατασκευές που ενδεχομένως περιλαμβάνει, ειδική τοποθεσία ανάπτυξης και χρονική περίοδο ανάπτυξης. Το κάθε ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελούν και τα κριτήρια για την ταυτοποίηση της επικινδυνότητας –τα ρίσκα που λέμε. Στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ποια είναι η επικινδυνότητα, και άρα η εμφάνιση ζημιών σε μεγαλύτερο βαθμό από έναν κίνδυνο συγκριτικά με άλλον κίνδυνο, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε στατιστικά στοιχεία των τελευταίων 10 ετών παγκοσμίως ότι στα μεγάλα (ή και μικρά) έργα υποδομής, τόσο για την κατασκευή τους όσο και για την λειτουργίας τους, σημαντικό ρόλο παίζουν, και έχουν την μερίδα του λέοντος στις ζημιές, οι φυσικές καταστροφές – καιρικά φαινόμενα, η συχνότητα και σφοδρότητα των οποίων βαίνει ανοδικά κλιμακούμενη με γεωμετρική πρόοδο λόγω της κλιματικής κρίσης. Θα ακολουθήσουν οι ζημιές που οφείλονται στην ειδική κατασκευή του έργου (ιδιαίτερη μεθοδολογία / σωστές μελέτες/σωστή κατασκευή από τον κατασκευαστή βάσει προδιαγραφών). Τέλος, σε χαμηλό ποσοστό, θα παρουσιασθούν ζημιές που είναι εξωγενείς και τυχαίοι (π.χ. μετάδοση φωτιάς, η εστία της οποίας δεν έχει καμία σχέση με το έργο). Στα βιομηχανικά έργα, και γενικά στα έργα ανάπτυξης και τεχνολογίας, τόσο για την κατασκευή τους όσο και για την λειτουργία τους, σημαντικό ρόλο και την μερίδα του λέοντος στις ζημιές έχουν οι μηχανικές βλάβες του μηχανολογικού εξοπλισμού (ηλεκτρομηχανολογικού – Η/Μ) που ενδεχομένως οφείλονται στη λειτουργίας τους ατυχηματικής φύσεως – αστοχίας, όσο όμως και στα ελαττώματα σχεδιασμού και παραγωγής αυτού του εξοπλισμού από τους κατασκευαστές τους κατά την διάρκεια παραγωγής τους. Θα ακολουθήσουν ζημιές όπως και στα λοιπά έργα υποδομής που αναφέραμε ανωτέρω με την ίδια σειρά».
Η Μαρία Κιουμουρτζίδου, Προϊσταμένη Τμήματος Ασφαλίσεων του Ομίλου ΑΒΑΞ, στέκεται και στα πρόσθετα ρίσκα που συνδέονται με έργα όπως το μετρό. «Τα ρίσκα ποικίλουν ανάλογα με τη φύση του έργου (υποδομής, οικοδομικό ή άλλο), τις ιδιαιτερότητες και τη μεθοδολογία της κατασκευής, την τοποθεσία, τη χώρα. Κοινοί κίνδυνοι αποτελούν οι φυσικές καταστροφές, ιδιαίτερα με την κλιματική κρίση, αστοχίες μελέτης ή υλικού, τυχαία γεγονότα (φωτιά, κλοπή, ανθρώπινο σφάλμα), περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, ζημιές σε τρίτους, εργατικά ατυχήματα. Έργα μετρό, ενεργειακά, βιομηχανικά, περιβαλλοντικά υπόκεινται σε πρόσθετους κινδύνους κατά την κατασκευή (γεωτεχνικά, τεχνολογία ειδικού εξοπλισμού κλπ.), όπως και έργα σε χώρες υψηλού κινδύνου με πολιτικούς κινδύνους, τα οποία, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες τους, απαιτούν ειδική αντιμετώπιση για τον μετριασμό του ρίσκου. Παρά την επιμέλεια, τα αυστηρά κριτήρια επιλογής εξοπλισμού/υλικών, το εξειδικευμένο προσωπικό-συνεργάτες, την τήρηση μέτρων ασφαλείας-προδιαγραφών, μπορεί να επέλθουν κίνδυνοι ή απρόβλεπτα γεγονότα προκαλώντας σοβαρή οικονομική ζημιά ή αναστολή των εργασιών», επισημαίνει.
Φώτης Γιόφτσιος, Δ/νων Σύμβουλος Ten Brinke Hellas
Ο Φώτης Γιόφτσιος, Δ/νων Σύμβουλος της Ten Brinke Hellas, στέκεται και στην τοποθεσία του έργου, καθώς τα ρίσκα είναι διαφορετικά όταν το οικόπεδο βρίσκεται π.χ. κοντά σε ρέμα σε σύγκριση με ένα έργο στο κέντρο της Αθήνας. «Οι κίνδυνοι είναι ανάλογοι με τη φύση και την τοποθεσία του έργου. Αν, για παράδειγμα, το οικόπεδο είναι κοντά σε ρέμα, οφείλουμε να συμπεριλάβουμε την ασφάλιση έναντι πλημμυρών. Ιδίως τώρα, με την κλιματική κρίση, τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι συχνά και εντάσσονται μόνιμα πια στις ασφαλιστικές μας καλύψεις. Σε οικιστικό έργο το οποίο βρίσκεται υπό ανάπτυξη σε επικλινές έδαφος και υπήρχε ο κίνδυνος ανατροπής κατά τις εργασίες εκσκαφής, αυτός καλύφθηκε με εξειδικευμένες ρήτρες. Σε διαφορετικό έργο μας όπου έπρεπε να πάμε σε πολύ μεγάλο βάθος, προχωρήσαμε σε ειδική ασφάλιση για την πρόκληση ζημιών όμορων κτηρίων και παρακείμενων περιουσιών. Μεγάλος ασφαλιστικός «πονοκέφαλος», ας μου επιτραπεί η έκφραση, είναι τα ακίνητα τα οποία προέρχονται από πλειστηριασμό. Αυτά, ασφαλίζονται πάντα για ζημίες από κακόβουλες ενέργειες. Ενώ, τέλος, χαρακτηριστικό παράδειγμα ρίσκου λόγω τοποθεσίας αποτελούν τα έργα μας στην καρδιά της Αθήνας, όπου υπήρχαν φόβοι για βανδαλισμό ή ακόμη και για τρομοκρατικό χτύπημα λόγω εγγύτητας σε πρεσβείες ή/και προξενικές αρχές. Όλα αυτά έπρεπε να προβλεφθούν», τονίζει.
Ο Αννίβας Βασιλόπουλος, Ιδρυτής & Δ/νων Σύμβουλος της ANICON, ξεχωρίζει πως «από την πλευρά των κατασκευαστών, μπορεί να μη συμβαδίζουν οι μελέτες και στη συνέχεια να μη γίνεται κατάλληλο follow up από τους μελετητές. Συχνά μπορεί να εμφανιστούν απρόσμενες ελλείψεις στο έργο. Από την πλευρά των υπεργολάβων, κατά πόσο ακολουθούν τις συμβάσεις τους, τα χρονοδιαγράμματα και τα μέτρα προστασίας, υγείας και ασφάλειας. Η καθυστέρηση στα υλικά, η ελλιπής τεχνολογία, η αδυναμία στην τεχνογνωσία της ομάδας αλλά και δυσκολίες στο cash flow, μπορούν επίσης να αποτελούν ρίσκα στα έργα αυτά. Για την πρόληψη ατυχημάτων, χρειαζόμαστε πρόληψη στην πράξη. Στην ΕΕ, οι κατασκευές είναι ο κλάδος με τον μεγαλύτερο κίνδυνο ατυχημάτων, όπου σημειώνονται περισσότερο από 1.000 θάνατοι ετησίως οι οποίοι οφείλονται σε ατυχήματα εργαζομένων στις κατασκευές. Παγκοσμίως, οι εργαζόμενοι στις κατασκευές έχουν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν θανατηφόρο ατύχημα και 2 φορές περισσότερες πιθανότητες να τραυματιστούν σε σύγκριση με εργαζομένους άλλων κλάδων. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι περιλαμβάνουν εργασίες που εκτελούνται σε μεγάλο ύψος, εκσκαφές και κατά την διάρκεια μετακινήσεων φορτίων. Είναι ύψιστης σημασίας να δίνεται προτεραιότητα και πόροι σε μέτρα εξάλειψης ή μείωσης και επίβλεψης στην πηγή του κινδύνου και να παρέχεται συλλογική προστασία».
Νατάσα Λαζαρίδου, Εμπορική Δ/νση ΕΛΙΝ ΤΕΧΝΙΚΗ
Η Νατάσα Λαζαρίδου, Μηχανολόγος Μηχανικός, Εμπορική Διεύθυνση της ΕΛΙΝ ΤΕΧΝΙΚΗ, ξεχωρίζει και αυτή τα ακραία φυσικά φαινόμενα, τις κλοπές καθώς και την κλιματική αλλαγή. Για την ίδια, «η υλοποίηση των τεχνικών έργων αποτελεί τη σύνθεση πολλών δραστηριοτήτων ταυτόχρονα. Είναι μια διαδικασία η οποία ενέχει αρκετούς κινδύνους, όπως ακραία φυσικά φαινόμενα, φωτιά, κλοπή, ελλαττωματικά υλικά κ.α. Η εταιρεία μας εφαρμόζει ως πάγια τακτική την ασφάλιση όλων των έργων της, οποιουδήποτε μεγέθους, πάντα με μεμονωμένα ξεχωριστά συμβόλαια. Αυτό εξασφαλίζει τον καλύτερο εντοπισμό όλων των ιδιαιτεροτήτων του κάθε τεχνικού έργου ξεχωριστά και την σωστότερη ασφάλισή του. Κάποια από τα έργα μας αναλαμβάνει να τα ασφαλίσει ο πελάτης από μόνος του, κάτι το οποίο αποδεχόμαστε, αφού πρώτα εξετάσουμε όλους τους όρους ασφάλισης και κυρίως τις εξαιρέσεις. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που δεν καλυφθήκαμε από το συγκεκριμένο συμβόλαιο και εκδώσαμε συμπληρωματική ασφάλιση. Η πολιτική της εταιρείας μας είναι να προβαίνουμε σε ένα συμβόλαιο το οποίο να προστατεύει τους ανθρώπους μας, το τεχνικό έργο και το κόστος του. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πως η κλιματική αλλαγή έχει ως αποτέλεσμα να συμβαίνουν πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία μπορούν να πλήξουν έργα που βρίσκονται σε ενδιάμεση φάση κατασκευής, με αυξημένο κίνδυνο κατάρρευσης και ατυχημάτων. Επίσης, έργα αυξημένου κινδύνου είναι και αυτά τα οποία κατασκευάζονται μέσα σε πυκνό αστικό ιστό και απαιτείται κατεδάφιση και ταυτόχρονη ανέγερση».
Οι ασφαλιστικές καλύψεις
Σε ό,τι αφορά τις ασφαλιστικές καλύψεις, η κα Πασσαλίδου (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) τονίζει πως «η ταυτοποίηση των κινδύνων οδηγεί και στην ανάγκη τοποθέτησης ασφαλιστηρίου συμβολαίου που να καλύπτει -στον μεγαλύτερο βαθμό και διαθεσιμότητα της ασφαλιστικής και αντασφαλιστικής αγοράς- αυτόν τον κίνδυνο. Παγκοσμίως, οι ασφαλιζόμενοι επιθυμούν την αύξηση των ορίων κάλυψης για καιρικά φαινόμενα και σεισμούς στα έργα τους και την κάλυψη συνεπειών από λάθος μελέτη/κακή κατασκευή/ελαττωματικό σχεδιασμό και κατασκευή Η/Μ εξοπλισμού. Το κρίσιμο στις ημέρες μας, όμως, δεν είναι τι ζητά ο ασφαλιζόμενος αλλά τι μπορεί να διαθέσει η ασφαλιστική και αντασφαλιστική αγορά για το συγκεκριμένο έργο/ασφαλισμένο -τόσο σε καλύψεις όσο και έως ποιου ορίου».
Η κα Κιουμουρτζίδου (ΑΒΑΞ) υπογραμμίζει πως «βασική προτεραιότητα της ΑΒΑΞ είναι η εξασφάλιση της πληρέστερης ασφαλιστικής κάλυψης. Για τον σκοπό αυτό, παρακολουθεί εσωτερικά στενά τις εξελίξεις και τάσεις της διεθνής ασφαλιστικής και αντασφαλιστικής αγοράς και ενημερώνεται για τη διαθεσιμότητα πρότυπων ασφαλιστικών λύσεων. Για τη διεξαγωγή έρευνας στην τοπική και διεθνή ασφαλιστική αγορά προηγείται εσωτερικά ανάλυση των κινδύνων και ευθυνών (συχνότητα, βαρύτητα, επίπτωση) που απορρέουν από τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε έργου, τις συμβατικές υποχρεώσεις ή το νομοθετικό πλαίσιο έργων εξωτερικού, βάσει της οποίας προδιαγράφεται το απαιτούμενο πλαίσιο ασφάλισης με διαμόρφωση πρότυπων όρων σε ασφαλιστήρια CAR (τα οποία είναι ευρέως αποδεκτά). Η συμφωνία επί πρότυπων όρων (αντί standard Munich Re λεκτικού), διασφαλίζει πληρέστερη κάλυψη και περιορίζει ασάφειες σε απαιτήσεις αποζημιώσεων. Πέραν των πρότυπων όρων ασφάλισης, συνάπτονται “tailor made” ασφαλιστήρια συμβόλαια σε έργα μετρό, ενεργειακά, έργα ΣΔΙΤ ή παραχωρήσεις. Εκτός των συμβατικά απαιτούμενων ασφαλίσεων (CAR, Αστική Ευθύνη, Εργοδοτική), τηρούνται πρόσθετες ασφαλίσεις, όπως επαγγελματικής ευθύνης, περιβαλλοντικής ευθύνης, μεταφορών, μηχανολογικού εξοπλισμού, πολιτικών κινδύνων (εκκένωση εργοταξίου, επαναπατρισμό προσωπικού) και άλλες προς πληρέστερη εξασφάλιση».
Ο κ. Γιόφτσιος (Ten Brinke Hellas) ανέτρεξε στην εμπειρία της εταιρείας για να μας απαντήσει στο ερώτημα περί ασφαλιστικών καλύψεων. Έτσι, αναφέρει πως «πέραν του CAR, κατά παντός κινδύνου, της εργοδοτικής ευθύνης και αστικής ευθύνης υπέρ τρίτων, που αποτελούν τη βάση των ασφαλιστικών μας συμβολαίων, έχουμε συμπεριλάβει κατά καιρούς καλύψεις έναντι τρομοκρατικών ενεργειών, ζημιών από θεομηνίες -και ιδιαίτερα από πλημμύρες και σεισμούς, καθιζήσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κι άρα να ενταχθούν στην μελέτη και τον σχεδιασμό. Ιδιαίτερη κάλυψη έγινε σε project μας όπου βρισκόταν κοντά σε ρέμα για την εκκαθάριση συντριμμάτων, δηλαδή άμμου, μπάζων και λάσπης που παρασύρθηκαν από νερά κατά τη διάρκεια έντονης βροχόπτωσης».
Ο κ. Βασιλόπουλος (ANICON) υπογραμμίζει πως «υπάρχει ένα εύρος ασφαλιστικών καλύψεων που ξεκινά από υλικές ζημιές έργου, αστική ευθύνη προς τρίτους, καλύψεις για ανεγέρσεις και καλύψεις για ανακαινίσεις. Είναι εξαιρετικά σημαντική η αρτιότητα και πληρότητα του ασφαλιστηρίου. Η ασφάλιση κατά παντός κινδύνου, καλύπτει όλους εκείνους που συμμετέχουν στην κατασκευή, από τον χρηματοδότη – κύριο του έργου, τον εργολάβο κατασκευαστή, τους υπεργολάβους αλλά και τους προμηθευτές, για τυχόν ζημιές στο έργο, σε προϋπάρχοντα/παρακείμενα/όμορα κτίρια, καθώς επίσης για την Αστική Ευθύνη έναντι Τρίτων. Πολλές φορές, μπορεί να συνδυαστεί και με την ασφαλιστική κάλυψη των οικονομικών συνεπειών στα πλαίσια ατυχημάτων στο απασχολούμενο εργατοτεχνικό προσωπικό (Αστική Ευθύνη Εργοδότη)».
Η κα Λαζαρίδου (ΕΛΙΝ ΤΕΧΝΙΚΗ) δίνει έμφαση στο ότι «οι ασφαλιστικές καλύψεις -από την ανάληψη ενός έργου μέχρι την οριστική παράδοσή του- είναι συγκεκριμένες και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στο να μελετηθεί σωστά το έργο και να αναλυθούν/προβλεφθούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι. Μεγάλη προσοχή, επίσης, πρέπει να δίνεται στις εξαιρέσεις κάθε συμβολαίου οι οποίες θα πρέπει να αναλύονται σε βάθος. Όπως εξήγησα, το κάθε έργο έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και πρέπει να αναλύεται διεξοδικά και η ασφάλισή του να αποτελεί εργαλείο για την πρόοδό του. Η μακρόχρονη πορεία της μητρικής μας εταιρείας ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε., σε έναν κλάδο μεγάλης επικινδυνότητας, κληροδότησε στην ΕΛΙΝ ΤΕΧΝΙΚΗ τεχνογνωσία και σωστές συνεργασίες με τον ασφαλιστικό κλάδο».
Τα κριτήρια επιλογής ασφαλιστικής εταιρείας
Για την κα Πασσαλίδου (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), «τα βασικά κριτήρια επιλογής ασφαλιστή/αντασφαλιστή είναι η φερεγγυότητά του, η δυνατότητα ανάληψης μεγάλου ποσοστού του έργου, το “capacity” που λέμε συνήθως, και η δυνατότητά και διάθεσή του να καλύψει με υψηλότερα όρια τους κινδύνους που επιθυμεί ο ασφαλισμένος. Η φερεγγυότητα είναι πάρα πολύ σημαντική, γιατί τον ασφαλιστή/αντασφαλιστή τον θέλεις να είναι εκεί μέχρι το τέλος της περιόδου ασφάλισης δίπλα σου, να μην κινδυνεύεις να χρεωκοπήσει, να μην κινδυνεύεις να μη γράφει πια τον εν λόγω κίνδυνο και να θελήσει να αποχωρήσει από την ασφάλιση εντός της περιόδου αυτής, και να μπορεί να αποζημιώνει τις ζημιές που τυχόν εμφανισθούν στο διάβα του χρόνου. Το capacity επίσης είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί επιθυμείς ο ασφαλιστής/αντασφαλιστής που έχεις επιλέξει να μπορεί να αναλάβει το 100% του κινδύνου, ή εάν δεν είναι αυτό εφικτό να κρατά ικανό ποσοστό συμμετοχής στον κίνδυνο, ώστε να είναι ο ηγέτης (leader) σε ένα συνασφαλιστικό σχήμα. Η δυνατότητα και διάθεσή του να καλύψει με υψηλότερα όρια τους κινδύνους που επιθυμεί ο ασφαλισμένος, το οποίο ναι μεν είναι αποτέλεσμα των δύο ανωτέρω συνδυαστικά, είναι και αποτέλεσμα επικρατουσών συγκυριών τη στιγμή της ασφάλισης παγκοσμίως. Για παράδειγμα, μετά από μεγάλες καταστροφές παγκοσμίως (ο μεγάλος σεισμός στη Χιλή, τρομοκρατικό χτύπημα στην Νέα Υόρκη Αμερικής και άλλα τέτοιας κλίμακας γεγονότα), οι ασφαλιστές/αντασφαλιστές είναι διστακτικοί να παρέχουν υψηλά όρια για τους εν λόγω κινδύνους -ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν ήταν οι ίδιοι οι ασφαλιστές/αντασφαλιστές που εκλήθησαν να αποζημιώσουν σε αυτά τα γεγονότα. Εν κατακλείδι, ο κόσμος των ασφαλίσεων/αντασφαλίσεων είναι ένας κόσμος γεμάτος προκλήσεις, εναλλάσσεται με γρήγορους ρυθμούς και -μέσα σε αυτό το περιβάλλον- ο ασφαλισμένος καλείται (τουλάχιστον να προσπαθήσει) να πετύχει τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα προς όφελός του».
Σύμφωνα με την την κα Κιουμουρτζίδου (ΑΒΑΞ), «στα βασικά κριτήρια επιλογής της ασφαλιστικής εταιρίας ή του αντασφαλιστή περιλαμβάνεται η φερεγγυότητα, τεχνογνωσία, εμπειρία/ευελιξία στελεχών, capacity & risk appetite ανάληψης κινδύνων, διαφάνεια, αμοιβαία εμπιστοσύνη, γρήγορη εξυπηρέτηση, δίκαιος διακανονισμός ζημιών. Σημαντικό ρόλο έχει και ο ασφαλιστικός ή αντασφαλιστικός μεσίτης, ο οποίος πρέπει να είναι φερέγγυος και να διαθέτει αντίστοιχα τεχνογνωσία, καλή γνώση των συνθηκών/τάσεων της αγοράς, διαπραγματευτική δύναμη και επιρροή στην αγορά ώστε να δρα συμβουλευτικά σε θέματα risk management με προτάσεις κατάλληλων ασφαλιστικών λύσεων, και να διεκπεραιώνει άμεσα και αποτελεσματικά ασφαλιστικά θέματα καθώς και απαιτήσεις αποζημιώσεων καθόλη τη διάρκεια του έργου».
Ο κ. Γιόφτσος (Ten Brinke Hellas) δηλώνει πως «πρωτεύοντα ρόλο έπαιξε φυσικά η φερεγγυότητα της ασφαλιστικής εταιρείας αλλά και η αμεσότητα στην εξυπηρέτηση των αιτημάτων μας. Προφανώς, η τεχνογνωσία και η ποιότητα των υπηρεσιών εξετάζονται εκ των ων ουκ άνευ. Στο τελικό στάδιο επιλογής, συγκρίναμε την ειδική μελέτη η οποία συμπεριλαμβάνει τις καλύψεις, απαλλαγές και rate τιμής των ασφαλιστικών εταιρειών που κάλυπταν τα παραπάνω αναφερθέντα ποιοτικά μας standards».
Για τον κ. Βασιλόπουλο (ANICON), «η εμπειρία στην ασφάλιση κατασκευών, προηγούμενη καλή συνεργασία και οι συστάσεις, είναι για εμάς κρίσιμα κριτήρια στην επιλογή ασφαλιστικής εταιρείας. Η εταιρεία θα πρέπει να ενημερώνει σωστά για τους κινδύνους και την ασφάλισή τους, να διαπραγματεύεται το κόστος ελέγχοντας τους όρους ασφάλισης και να διευθετεί αποτελεσματικά τις τυχόν ζημιές ή απαιτήσεις αποζημίωσης», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Είναι γεγονός ότι δρομολογούνται μεγάλα έργα (Ελληνικό, Ταμείο Ανάκαμψης κλπ.) τα οποία έχουν ιδιαίτερες και αυξημένες κατασκευαστικές απαιτήσεις, κάτι που συνεπάγεται και αυξημένες απαιτήσεις ως προς την ασφάλισή τους. Είναι η ασφαλιστική αγορά έτοιμη να ανταποκριθεί σε αυτές τις αυξημένες απαιτήσεις; Ο Φώτης Πουλής, Υπεύθυνος Πωλήσεων & Δραστηριοτήτων Ασφαλιστικής Διαμεσολάβησης, Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ. OTE ΑΣΦΑΛΙΣΗ, απαντάει καταφατικά. «Η ελληνική ασφαλιστική αγορά, με βασικούς πυλώνες τις Ασφαλιστικές Εταιρείες, τους Ασφαλιστικούς Πράκτορες και τους Μεσίτες Ασφαλίσεων, είναι σε θέση να καλύψει πλέον άρτια και αποτελεσματικά οποιοδήποτε τεχνικό έργο, ανεξαρτήτως μεγέθους ή/και απαιτήσεων. Η εμπειρία και η τεχνογνωσία έχει κερδηθεί από τις προηγούμενες δεκαετίες, την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, όπου υπήρχε η απαίτηση για την κάλυψη μεγάλων τεχνικών έργων όπως η επέκταση του Μετρό, τα Ολυμπιακά Ακίνητα και άλλα σημαντικά έργα οδοποιίας. Με την πάροδο του χρόνου και την τριβή με νέες ασφαλιστικές εργασίες, η γνώση αυτή εξελέγχθηκε καταλυτικά. Οι ασφαλιστικές εταιρείες, σε σχήματα με τις μητρικές τους εταιρείες, ή τους αντασφαλιστές τους, αξιοποιούν ουσιαστικά τη δυναμική τους, ανταποκρινόμενες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις αυξημένες ανάγκες των πελατών. Η συνδρομή της ασφαλιστικής αγοράς, κρίνεται ουσιώδους σημασίας και αξίας σε όλα τα στάδια ενός τεχνικού έργου. Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα εφαρμογής:
Συμβουλευτική στο λεκτικό των τεχνικών προκηρύξεων των έργων, για την έγκυρη αποφυγή μελλοντικών αστοχιών.
Εγγυητικές επιστολές διαφόρων τύπων, μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων, βάσει της πιστοληπτικής διαβάθμισης εκδότη εγγυητικής που απαιτείται ανά περίπτωση.
Αναζήτηση, εύρεση και τοποθέτηση της βέλτιστης ασφαλιστικής πρότασης, για τη σωστότερη κάλυψη των κινδύνων του έργου.
Διαχείριση πιθανών γεγονότων αποζημίωσης».
Αθανάσιος Ράμμος, Director PPP Projects & Advisory Services Hill International Inc.
Ο Αθανάσιος Ράμμος, Director PPP Projects & Advisory Services της Hill International Inc., κινείται στο ίδιο μήκος κύματος και δηλώνει πως «η παραγωγή κατασκευαστικού έργου στην Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει επιτυχώς και στο παρελθόν αυξημένες απαιτήσεις αριθμού και αξίας συμβάσεων με σύνθετες ή εξειδικευμένες υποχρεώσεις. Η ασφαλιστική αγορά υποστήριξε τις κατασκευαστικές απαιτήσεις της χώρας και ωρίμασε μέσα από αυτήν τη διαδικασία κάλυψης των κλασικών και εξειδικευμένων ασφαλιστικών συμβάσεων. Ως δείγμα της ωριμότητας της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, θα μπορούσε να αναφερθεί ο υψηλός βαθμός εσωτερικού ανταγωνισμού αλλά και η έμφαση των εταιρειών του κλάδου στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η ωριμότητα πάντα αποδεικνύεται και βελτιώνεται ενσωματώνοντας τα μαθήματα από τα προβλήματα, τους ενθουσιασμούς αλλά και τις κρίσεις που έχει αντιμετωπίσει, αλλά και την μεταφορά της εμπειρίας στις νεότερες γενιές. Θεωρείται σημαντικό στην κατασκευή του έργου, η κατανόηση και κατανομή των κινδύνων, ειδικά των έργων που συνδέονται με επενδύσεις και μακρά περίοδο λειτουργίας και αποπληρωμής. Η ασφαλιστική αγορά θα πρέπει να συνυπολογίσει τις τεχνολογικές εξελίξεις που έχουν ενσωματωθεί στην παραγωγή έργου όπως και τις αυξημένες απαιτήσεις κάλυψης αποζημιώσεων λόγω καθυστερήσεων και περιβαλλοντικών κινδύνων».
Τέλος, πηγές από την πλευρά της MYTILINEOS σχολιάζουν πως «η ‘σωστή’ ασφάλιση των τεχνικών έργων είναι απαραίτητη -τόσο από πλευράς ικανοποίησης συμβατικών και ουσιαστικών δεσμεύσεων όσο και από πλευράς σωστού risk management. Η ασφαλιστική κάλυψη δεν διασφαλίζει ούτε επηρεάζει ουσιαστικά το θέμα της ‘ποιότητας’ του παραδοτέου Έργου. Αυτό είναι ευθύνη της αναδόχου εταιρείας. Η MYTILINEOS αναλαμβάνει πάντα να παραδώσει τα έργα που αναλαμβάνει με το ανώτατο επίπεδο ποιότητας, όπως ορίζουν οι συμβατικές της υποχρεώσεις και μέσα στο χρονικό πλαίσιο που έχει τεθεί κατά περίπτωση».
Κατά την έναρξη του συνεδρίου, αφού έγινε μία σύντομη παρουσίαση των επιμέρους ενοτήτων, που θα αναλυθούν στη συνέχεια, ακολούθησαν οι χαιρετισμοί. Μέσα από τα λόγια των ομιλητών μάς δόθηκε μια περιεκτική εικόνα για τις συνθήκες που επικρατούν στην κατασκευαστική αγορά και για τον ρόλο που θα διαδραματίσει το ΒΙΜ τα επόμενα χρόνια.
O Γιώργος Καραγιάννης, Υφυπουργός Υποδομών, δεν κατάφερε ο ίδιος να παραστεί στο συνέδριο λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων, ωστόσο μέσω επιστολής απηύθυνε τον χαιρετισμό του στους συμμετέχοντες. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι το ΒΙΜ αποτελεί την αιχμή της τεχνολογίας στην παραγωγή σύγχρονων υποδομών. Η πανδημία μέσα σε όλα αποτέλεσε τον κινητήριο άξονα για την ψηφιοποίηση της χώρας, με συνέπειες να απλοποιηθούν πολλές κοστοβόρες και χρονοβόρες διαδικασίες. Στο πλαίσιο της ψηφιοποίησης, το ΒΙΜ καθιστά τη μελέτη, κατασκευή και λειτουργία των δημόσιων υποδομών αποδοτικότερη και πιο κερδοφόρα, μειώνει τα σφάλματα σχεδιασμού και εκμηδενίζει τις αποκλίσεις από το χρονοδιάγραμμα παράδοσης των έργων. Τα επόμενα χρόνια, αναμένεται να υπάρξει σπουδαία ανάπτυξη του κατασκευαστικού κλάδου, καθώς έχουν δρομολογηθεί δημόσια έργα, αξίας πάνω από 13 δισ. Επί της παρούσης το μεγαλύτερο έργο που υλοποιείται με ΒΙΜ είναι η γραμμή 4 του μετρό. Πρόθεση είναι η ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε όλες τις δημόσιες κατασκευές και μόλις ωριμάσει η αγορά να γίνει υποχρεωτικό και στον ιδιωτικό τομέα.
Γιώργος Στασινός, Πρόεδρος Τεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου
Έπειτα στο βήμα ανέβηκε ο Γιώργος Στασινός, Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, ο οποίος επισήμανε ότι η συνεχής ενημέρωση για το ΒΙΜ είναι άκρως απαραίτητη. Μέσα από την τριβή με τις τελευταίες εξελίξεις του κλάδου και την κατάρτιση σε νέες μεθόδους και εργαλεία, επιτυγχάνεται ουσιαστική βελτίωση των μηχανικών. Σε κάθε κλάδο είναι απαραίτητο να υπάρχει διεπιστημονικός διάλογος, ώστε να υπάρχει και πρόοδος. Η ψηφιοποίηση ίσως να μοιάζει ασύλληπτη στους παλαιότερους μηχανικούς και να υπάρχει δυσκολία στην έμπρακτη εφαρμογή της, όμως προσφέρει πολλές ευκαιρίες. Το ΒΙΜ είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, που συμβάλλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό των κατασκευών, προσφέρει πολλά οφέλη στο κόστος και στον χρόνο υλοποίησης και συντελεί στη μείωση του ενεργειακού αντίκτυπου των κτιρίων. Μεγάλη καινοτομία θα είναι η σύνδεση του ΒΙΜ με ψηφιακές υπηρεσίες, ώστε τα αντίστοιχα πιστοποιητικά να βγαίνουν γρήγορα και αυτοματοποιημένα. Το ΤΕΕ προτείνει θεσμικές ρυθμίσεις, που κρίνονται απαραίτητες και με τις δράσεις του καλεί όλους τους μηχανικούς να ανταποκριθούν στα δεδομένα της νέας εποχής.
Αργός ρυθμός ανάπτυξης και προβληματισμοί
Σε πάνελ διαλόγου που διεξήχθη κατά την τρίτη ενότητα του συνεδρίου ΒΙΜ, οι θεσμικοί φορείς τοποθετήθηκαν επί των επικείμενων εξελίξεων στον κατασκευαστικό κλάδο και επισήμαναν ότι η χώρα μας πρέπει να κινηθεί αποφασιστικά προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό του.
Εμμανουήλ Βράιλας, Β’ Αντιπρόεδρος Δ.Σ. του ΣΤΕΑΤ
Ο διάλογος ξεκίνησε με τον Εμμανουήλ Βράιλα, Β’ Αντιπρόεδρο του Δ.Σ. ΣΤΕΑΤ, ο οποίος ανέφερε, ότι το ΒΙΜ θεωρείται πλέον απαραίτητο σε κάθε κτιριακό έργο υποδομής με μεγάλο κύκλο ζωής. Με τη χρήση του λογισμικού, κερδίζεται πολύτιμος χρόνος και αποφεύγονται οι κοστοβόρες παρατάσεις. Για να απολαύσουμε τα μέγιστα οφέλη του ΒΙΜ, δεν θα πρέπει αυτό να χρησιμοποιείται μόνο στην κατασκευή, αλλά και στη μελέτη, στη λειτουργία και στη συντήρηση του έργου. Αναμφίβολα οι μηχανικοί χρειάζονται εκπαίδευση, την οποία θα πρέπει να αναλάβουν τα πανεπιστήμια. Στην ελλιπή κατάρτιση αποδίδεται και το χάσμα μεταξύ μελετητών και κατασκευαστών, των οποίων η συνεργασία είναι καίριας σημασίας για την υλοποίηση ποιοτικών έργων. Αξιοσημείωτο είναι, ότι προς ώρας δεν υπάρχουν πρωτοβουλίες από τις κυβερνήσεις για μεταβατικούς θεσμούς, καθώς όλες οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού γίνονται από την Ευρώπη. Για να κινητοποιηθεί ο κατασκευαστικός κλάδος, πρέπει να υπάρξει υποχρεωτικότητα του ΒΙΜ στα δημόσια έργα και να δοθούν κινητήριες χρηματοδοτήσεις. Η λύση είναι ο εποικοδομητικός διάλογος κράτους και μηχανικών.
Μιχαήλ Δακτυλίδης, Πρόεδρος ΠΕΔΜΕΔΕ
Στη συνέχεια ο Μιχαήλ Δακτυλίδης, Πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ, επεσήμανε ότι η πολιτεία δεν είναι σε θέση να αναλάβει την εκπαίδευση των μηχανικών διότι είναι δυσκίνητη και στερείται του γνωστικού υποβάθρου. Τα προγράμματα ΕΣΠΑ και γενικότερα οι προσπάθειες κατάρτισης θα πρέπει να υλοποιούνται από εξειδικευμένους φορείς, ώστε να επιτευχθεί η επιτάχυνση της διαδικασίας και η εξασφάλιση έγκυρων αποτελεσμάτων. Εδώ και χρόνια σε πολλά κράτη του εξωτερικού, το ΒΙΜ είναι βασικό μάθημα στα πολυτεχνεία, κάτι που πρέπει να υιοθετηθεί και στη χώρα μας. Ανασταλτικός παράγοντας είναι ότι οι παλαιότεροι καθηγητές δεν έχουν καλή επαφή με το ΒΙΜ και ενδεχομένως να χρειάζονται νεότεροι διδάσκοντες με εξειδίκευση στην εν λόγω τεχνολογία. Το ΒΙΜ αφορά όλες τις κατασκευαστικές, μικρές και μεγάλες, διότι αναμένεται να γίνει υποχρεωτικό τα επόμενα χρόνια. Στην Ευρώπη έχει πολλάκις υπογραμμιστεί η ανάγκη ψηφιοποίησης του κατασκευαστικού κλάδου και, επομένως, πρέπει να γίνουν γοργά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ιωάννης Λαδόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Δέκτης Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε.
Έπειτα τον λόγο πήρε ο Ιωάννης Λαδόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Δέκτης Σύμβουλοι Μηχανικοί A.Ε., ο οποίος τόνισε ότι υπάρχει μία αδυναμία προσαρμογής στις νέες εξελίξεις. Έχει χαθεί πολύς χρόνος, όμως ακόμα η Ελλάδα προλαβαίνει να ανταποκριθεί στα καινούργια δεδομένα. Το ΒΙΜ, όπως έχει συμβεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, πρόκειται να γίνει υποχρεωτικό. Η εκπαίδευση των μηχανικών θα πρέπει να γίνει το συντομότερο και να πραγματοποιηθεί από τα αρμόδια πανεπιστήμια, αφού οι μεμονωμένες προσπάθειες των υπόλοιπων φορέων δεν επαρκούν. Το μόνο βέβαιο είναι ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα από το κράτος, μέσω θεσμών και ειδικών χρηματοδοτήσεων. Η υποχρεωτικότητα του ΒΙΜ ίσως είναι και η μοναδική λύση για να προχωρήσουν παραπέρα οι μηχανικοί. Στο εξωτερικό, εξίσου μελετητές και κατασκευαστές προωθούν και χρησιμοποιούν το ΒΙΜ στα έργα τους, χωρίς να υπάρχει ρήξη στη συνεργασία τους. Είναι γεγονός ότι πολλοί νέοι του κλάδου, φεύγουν για το εξωτερικό, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες. Το ΒΙΜ, όμως, ανοίγει επαγγελματικές ευκαιρίες, παρέχοντας καλύτερους μισθούς και εμπλοκή με υψηλού επιπέδου έργα.
Θετικό ισοζύγιο κόστους – οφέλους
Το ΒΙΜ είναι μια δαπανηρή επένδυση η οποία όμως μακροπρόθεσμα μπορεί να φέρει τεράστια κέρδη στις κατασκευαστικές εταιρείες, ανάλογα με το επίπεδο ωρίμανσης στη χρήση του. Το μοντέλο κόστους – οφέλους είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, που με μετρήσιμους δείκτες παρουσιάζει αν αξίζει να υλοποιήσουμε κάποιο έργο με ΒΙΜ.
Λιάνα Αναγνωστάκη, Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της EU BIM Task Group
Η Λιάνα Αναγνωστάκη, Member of the Steering Committee / EU BIM Task Group, τόνισε ότι η Ευρώπη δίνει βαρύτητα στον κατασκευαστικό κλάδο, διότι κατέχει σημαντικό ποσοστό του συνολικού ΑΕΠ. Το ΒΙΜ είναι ένα πρωτοποριακό εργαλείο, το οποίο παράγει έξυπνα μοντέλα και μπορεί να απεικονίζει τα έργα ψηφιακά. Επιπρόσθετα βοηθά στη λήψη αποφάσεων, περιορίζοντας το επιχειρηματικό ρίσκο, ενώ επιταχύνει αισθητά τις διαδικασίες μελέτης και κατασκευής. Με την εν λόγω τεχνολογία μπορούν να παραχθούν πιο βιώσιμα κτίρια και να γίνει εξοικονόμηση χρημάτων έως και 10%. Βέβαια εξίσου σημαντικά είναι και τα κοινωνικά οφέλη, που προκύπτουν από την ύπαρξη νέων ειδικοτήτων, όπως είναι οι ΒΙΜ experts και οι ΒΙΜ administrators. Το λογισμικό μπορεί να αξιοποιηθεί στις καινούργιες κατασκευές, αλλά και σε ανακαινίσεις και αναπαλαιώσεις.
Αδιαμφισβήτητα, υπάρχουν και κάποιοι ανασταλτικοί παράγοντες, που καθυστερούν τη διάδοση του ΒΙΜ στην Ελλάδα. Ο κυριότερος είναι ότι το ΒΙΜ αποτελεί μία δαπανηρή επένδυση, η οποία θα αποφέρει το προσδοκώμενο κέρδος μακροπρόθεσμα και όχι άμεσα, όπως θα επιθυμούσαν, κυρίως οι μικρότερες εταιρείες. Επιπλέον, εξαιτίας της περιπλοκότητας του λογισμικού, χρειάζεται υψηλού επιπέδου κατάρτιση του προσωπικού. Εντούτοις, αν εφαρμοστεί το ΒΙΜ από τα πρώτα στάδια υλοποίησης ενός έργου, εκτιμάται, ότι γίνεται απόσβεση του κόστους εκκίνησης σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η κ. Αναγνωστάκη τόνισε τη σημασία των θεσμικών αρχών στην προώθηση του ΒΙΜ, το οποίο αναμένεται να γίνει σύντομα υποχρεωτικό στα δημόσια έργα, σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια δεκάδες κράτη του εξωτερικού έχουν εντάξει το ΒΙΜ στις κατασκευαστικές διαδικασίες, με μεγάλη επιτυχία. Το ίδιο παράδειγμα πρέπει να ακολουθήσει και η χώρα μας, όσο υπάρχει ακόμα περιθώριο. Σε κάθε άλλη περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος οι ελληνικές κατασκευαστικές να αποκλειστούν από τη διεθνή αγορά. Μάλιστα, η ΕU BIM Task Group έχει συνάψει ένα εγχειρίδιο, το οποίο έχει μεταφραστεί σε 21 γλώσσες και καταγράφονται οι εμπειρίες των κρατών που έχουν χρησιμοποιήσει το ΒΙΜ.
Το πιο πρόσφατο επίτευγμα της ΕU BIM Task Group είναι η ανάλυση κόστους – οφέλους, όπως προκύπτει από την εφαρμογή του ΒΙΜ σε μελέτες περίπτωσης. Για τις ανάγκες της έρευνας δημιουργήθηκε ένα εργαλείο, το οποίο μπορεί να παρουσιάζει με μετρήσιμα δεδομένα, αν αξίζει να προβούμε στην κατασκευή ενός κτιρίου με τη χρήση της εν λόγω τεχνολογίας. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι ότι ακόμα και από το πρώτο επίπεδο ωριμότητας ΒΙΜ, υπάρχει μικρό κέρδος, το οποίο εκτοξεύεται στα μεγαλύτερα επίπεδα. Τα πορίσματα της ανάλυσης κόστους – οφέλους αποσκοπούν στην ανάδειξη των πλεονεκτημάτων, που προσφέρει το λογισμικό, στους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Σημαντική είναι η συνεργασία μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων, με χρηματοδοτήσεις των επαγγελματιών, που θέλουν να εκσυγχρονίσουν τις μεθόδους τους.
Το ΒΙΜ κινητήριος μοχλός για τα δημόσια έργα
Το ΒΙΜ πρόκειται να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάληψη κάποιου δημόσιου έργου, αναφέρουν οι εκπρόσωποι των αναθετουσών αρχών, που έλαβαν βήμα στο συνέδριο. Ήδη σε πολύ μεγάλα project, οι ανάδοχοι χρησιμοποιούν το ΒΙΜ σε επίπεδο κατασκευής και μελέτης, αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά πλεονεκτήματα που προσφέρει.
Ο Χρήστος Βίνης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ΕΡΓΟΣΕ, υπογράμμισε την αναγκαιότητα για ψηφιακό μετασχηματισμό της εταιρείας. Μεγάλο κίνητρο αποτελεί η εναρμόνιση με τις κοινοτικές οδηγίες και η επιδίωξη κατασκευής αρτιότερων έργων με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Η πολιτική αυτή μεταφέρεται στους αναδόχους, εφόσον υπάρχει η απαίτηση όλα τα νέα έργα να υλοποιούνται με ΒΙΜ. Τα οφέλη από αυτή τη διαδικασία είναι σημαντικά, επειδή εντοπίζεται η βέλτιστη τεχνική μέθοδος για την περάτωση ενός έργου και μειώνεται το κόστος κατασκευής. Οι επικείμενες αλλαγές, αποτυπώνονται ψηφιακά και καθίσταται εφικτός ο ακριβής υπολογισμός της δαπάνης παραμετροποίησης. Επιπλέον διευκολύνεται η συντήρηση των έργων, διότι προσδιορίζονται τα κρίσιμα και πιο ευαίσθητα σημεία της κατασκευής. Συνεπώς, από τη στιγμή που περιορίζονται οι περιττές μελέτες και διαδικασίες, εξοικονομείται χρόνος και χρήμα και δημιουργούνται υποδομές με θετικό ενεργειακό αντίκτυπο. Η προστασία του περιβάλλοντος με την ύπαρξη βιώσιμων κατασκευών, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και ακολουθεί άρρηκτη πορεία με το ΒΙΜ.
Νικόλαος Κουρέτας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. και Διευθύνων Σύμβουλος Αττικό Μετρό Α.Ε.
Ακολούθως, ο Νικόλαος Κουρέτας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνων Σύμβουλος της Αττικό Μετρό Α.Ε., υποστήριξε ότι η κατασκευή της γραμμής 4 του μετρό αποτελεί το μεγαλύτερο δημόσιο έργο σε ΒΙΜ. Χάρη στο ΒΙΜ, γίνεται εύκολη η πρόσβαση και η ηλεκτρονική διαχείριση των πληροφοριών, ενώ επιτυγχάνεται ακριβής συντονισμός και βελτιστοποίηση του σχεδιασμού, σε σύγκριση με παλαιότερα. Επιπλέον, ελαχιστοποιούνται οι τεχνικές αντιφάσεις και γίνονται αξιόπιστες εκτιμήσεις κόστους σε πραγματικό χρόνο. Στα μακροπρόθεσμα οφέλη ανήκει η αποτελεσματικότερη και πιο οικονομική συντήρηση του έργου και η διαχείριση των επί μέρους ανταλλακτικών. Το ΒΙΜ αναβαθμίζει την ίδια την εταιρεία, αφού η πλειονότητα των γραφειοκρατικών διαδικασιών γίνεται ηλεκτρονικά, εξασφαλίζοντας πιο ασφαλή αρχεία σε λιγότερο χρόνο. Το ΚΕΛ και οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις της γραμμής 4 θα γίνουν με ΒΙΜ, όπως και όλα τα μελλοντικά έργα της Αττικό Μετρό. Ενδεικτικά, μελετάται επέκταση της γραμμής 2 προς τη Γλυφάδα και τον Άγιο Νικόλαο, διακλάδωση της γραμμής 1 με το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και επεκτάσεις της γραμμής 4 προς Μαρούσι και Πετρούπολη.
Η αγορά «σε ρυθμούς» ΒΙΜ
Η ελληνική αγορά και οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου έχουν κατανοήσει τη σημασία και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το ΒΙΜ και με καίριες δράσεις προετοιμάζονται για τις επικείμενες προκλήσεις του αύριο.
Ο Κωνσταντίνος Κολέτσος, Marketing Manager της Knauf Γυψοποιία ΑΒΕΕ, υπογράμμισε τη σημασία του ΒΙΜ για τους αρχιτέκτονες, τους ιδιοκτήτες, τους επενδυτές ακινήτων και φυσικά για τους κατασκευαστές. Ωστόσο, ανέφερε ότι η τεχνολογία δεν έχει επεκταθεί ακόμη στο κομμάτι της χρήσης – λειτουργίας του κτιρίου, ούτε είναι επαρκώς διαδεδομένη στους υπεργολάβους. Στη συνέχεια, παρουσίασε το Knauf planner suite, μία εφαρμογή που θα δίνει στον χρήστη πληροφορίες για τα προϊόντα της εταιρείας και θα μπορεί να αξιοποιήσει τα αρχεία των προϊόντων, με τις προδιαγραφές που τα συνοδεύουν, στον σχεδιασμό ΒΙΜ. Η εφαρμογή θα μπορεί να εγκατασταθεί ως plug in στο revit ή θα είναι διαθέσιμη διαδικτυακά. Είναι εύκολη στη χρήση, παρέχει συστάσεις προϊόντων ανάλογα με τις ανάγκες του οικοδομήματος και έχει πρόσβαση στα πιστοποιητικά των υλικών. Η σουίτα αναμένεται να είναι έτοιμη το 2022 και να αποτελέσει ένα σπουδαίο εργαλείο για τους συντελεστές των κατασκευών.
Εμμανουήλ Μπόγρης, επικεφαλής του αρχιτεκτονικού γραφείου EB architects
Στο πάνελ διαλόγου Professionals’ & Market Aspect, ο Εμμανουήλ Μπόγρης του γραφείου ΕΒ architects υποστήριξε ότι με το ΒΙΜ μπορεί να γίνει προσομοίωση ενός έργου σε ψηφιακό περιβάλλον. Κατά αυτόν τον τρόπο γίνονται πιο ακριβείς μελέτες και μειώνεται το ρίσκο στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, ενώ παράλληλα η βελτιστοποίηση στον σχεδιασμό συμβάλλει σημαντικά στον ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και στη απόκτηση πράσινων πιστοποιήσεων. Εντούτοις επεσήμανε ότι υπάρχει μεμπτός κίνδυνος απώλειας κρίσιμων πληροφοριών, κατά τη μετάφραση των ψηφιακών μοντέλων σε παραδοσιακά σχέδια. Η χρήση του ΒΙΜ πρέπει να γίνει νοοτροπία σε όλους τους μηχανικούς και η υποχρεωτικότητα δια νόμου σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση.
Γρηγόριος Πενέλης, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της ΕΥΑΘ Α.Ε.
Στο ίδιο πάνελ ο Γρηγόριος Πενέλης, Πολιτικός Μηχανικός στην Penelis Consulting Engineers SA και Αντιπρόεδρος ΔΣ ΕΥΑΘ Α.Ε., υποστήριξε ότι οι ελληνικές κατασκευαστικές είναι αρκετά ανεπτυγμένες ώστε να υποστηρίξουν το ΒΙΜ, όμως για να υπάρχουν πραγματικά οφέλη από την εν λόγω τεχνολογία πρέπει να υπάρχει μία κρίσιμη μάζα. Η αγορά της χώρας μας είναι πολύ μικρή συγκριτικά με το εύρος για το οποίο προορίζεται το ΒΙΜ. Το ΒΙΜ, κατά τον Γ. Πενέλη, είναι ένα ακόμη εργαλείο, το οποίο διευκολύνει τον μηχανικό, αλλά δεν επαρκεί από μόνο του. Επί του παρόντος, μεγάλο πρόβλημα είναι το ότι όλοι οι συντελεστές των έργων δεν χρησιμοποιούν τα 3D μοντέλα. Επομένως είναι σημαντικό η εκπαίδευση στο νέο λογισμικό να ξεκινά από τα πανεπιστήμια και καταλυτικός παράγοντας για την επίτευξη αυτού του στόχου θα είναι η δράση του ΤΕΕ.
Νικόλαος Δήμος, Managing Director της iTekton
Με τη σειρά του ο Νικόλαος Δήμος, Managing Director της iTekton, ανέφερε ότι ενώ το ΒΙΜ αρχικά χρησιμοποιούνταν στο εξωτερικό κυρίως για μεγάλα έργα, σταδιακά άρχισε να αξιοποιείται σε κάθε κατασκευή. Το ΒΙΜ δεν είναι μόνο ένα εργαλείο, αλλά μια φιλοσοφία που διέπει το έργο σε όλα τα στάδια. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη ενός συγκροτημένου θεσμικού πλαισίου, που θα προσδιορίζει με ακρίβεια τις προδιαγραφές των κτιρίων με γνώμονα το ΒΙΜ. Πρέπει να γίνουν γοργά βήματα στην εκπαίδευση των μηχανικών, διότι οι κατασκευές στο εξωτερικό ήδη υλοποιούνται με ΒΙΜ και το ίδιο αναμένεται να συμβεί και στην Ελλάδα.
O Γιώργος Μάνος, Certifications Engineer & CTS της Elval Colour, τόνισε τη σημασία του ΒΙΜ στην κατασκευαστική διαδικασία και πιο συγκεκριμένα στη διαμόρφωση των προσόψεων. Σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους σχεδιασμού, το ΒΙΜ σε επίπεδο προμελέτης προφέρει αξιόπιστες προβλέψεις κόστους και χρόνου, διευκολύνοντας τη λήψη αποφάσεων. Επιταχύνει τα κατασκευαστικά βήματα, που είναι απαραίτητα για μία ορθή εγκατάσταση και διευκολύνει τον παραμετρικό σχεδιασμό, ενημερώνοντας όλο το ψηφιακό μοντέλο για κάθε υφιστάμενη αλλαγή. Χάρη στο ΒΙΜ, μπορεί να γίνει υψηλής ακρίβειας απεικόνιση της πρόσοψης ενός έργου, ενώ ταυτόχρονα όλες οι τεχνικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή και συγκεντρωμένες σε ένα σημείο, ενημερωμένες σε πραγματικό χρόνο.
Φαίδων Περράκης, Project Manager της Hill International
Έπειτα τη σκυτάλη πήρε ο Φαίδων Περράκης, Project Manager της Hill International, ο οποίος είπε ότι το ΒΙΜ, παρόλο που απαιτεί δαπανηρό εξοπλισμό και υψηλή κατάρτιση των μηχανικών, μακροχρόνια αποφέρει πολλαπλά οφέλη. Οι παραπάνω παράγοντες συνδυαστικά με το μέγεθος της ελληνικής αγοράς και τη μακρά οικονομική κρίση, αποτρέπουν τη διάδοση του ΒΙΜ στη χώρα μας. Μέσω του συγκεκριμένου λογισμικού επιτυγχάνεται ο οπτικοποιημένος σχεδιασμός, γίνονται ακριβείς μελέτες, μειώνονται τα σχεδιαστικά λάθη, επιτυγχάνεται η βέλτιστη ενεργειακή απόδοση του κτιρίου και γίνονται έγκυρες προβλέψεις κόστους και χρόνου, εξαλείφοντας το επιχειρηματικό ρίσκο. Επιπλέον, επιλέγονται οι καταλληλότεροι μέθοδοι κατασκευής, ελαχιστοποιούνται οι απρόσμενοι επανασχεδιασμοί και διευκολύνεται η διαχείριση και η μετέπειτα συντήρηση του κτιρίου. Σύντομα αναμένεται ο project manager να αναλαμβάνει τον ρόλο του ΒΙΜ συντονιστή καθ’ όλη την πορεία της κατασκευής.
Την ενότητα του συνεδρίου Professionals & The Market έκλεισε ο Αστέριος Τζίργας, συντονιστής IsZEB, ο οποίος έκανε λόγο για το πρότυπο IsZEB. Η IsZEB αναζητά λύσεις για την υλοποίηση κτιρίων μηδενικού και θετικού ενεργειακού ισοζυγίου. Υπό το πρίσμα αυτό, το προαναφερόμενο πρότυπο παρέχει ένα πλήθος ψηφιακών εργαλείων, δίνει συμβουλές και κατευθυντήριες γραμμές και αξιολογεί τα κτίρια, κατατάσσοντάς τα σε κατηγορίες, με κριτήριο τη βιωσιμότητά τους. Το πρότυπο αυτό είναι δυναμικό και εξελίσσεται παράλληλα με τις απαιτήσεις του κατασκευαστικού κόσμου. Τα πιστοποιητικά IsZEB σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση, με την ευφυή ετοιμότητα του κτιρίου και με την έκδοση βαθμολογίας IsZEB. Για την έκδοση των πιστοποιητικών αξιοποιούνται τα δεδομένα ΒΙΜ, με αποτέλεσμα η διαδικασία να γίνεται αυτοματοποιημένα και σε ελάχιστο χρόνο.
Οι εξελίξεις στον κατασκευαστικό κλάδο προωθούν τη χρήση ΒΙΜ σε δημόσια και ιδιωτικά έργα, ενώ σε κάποιες χώρες έχει καταστεί ήδη υποχρεωτική. Ο σχεδιασμός κατά ΒΙΜ ελαχιστοποιεί τους απαιτούμενους πόρους, ενώ παράλληλα εξασφαλίζει τη μέγιστη απόδοση και ποιότητα, με τον πιο βιώσιμο και αποτελεσματικό τρόπο, δήλωσε η Μαρία Τσιτουρίδου, Technical Marketing Engineer της Isomat, και συμπλήρωσε: «Η παρουσίαση του υπολογισμού κόστους και οφέλους για τη χρήση της μοντελοποίησης των κατασκευών, που πραγματοποιήθηκε στο BIM Conference, ήταν η απόδειξη όλων των ανωτέρω. Παράλληλα, η γνωριμία με έργα που έχουν πραγματοποιηθεί με BIM μας παρουσίασε τη νέα πραγματικότητα, όπου το έργο κατασκευάζεται πιλοτικά πριν την πραγματική έναρξή του. Η Isomat, αναγνωρίζοντας την ανάγκη υιοθέτησης του ΒΙΜ στις κατασκευές, είναι μια από τις πρώτες εταιρείες στην Ελλάδα που έχει αναπτύξει ολοκληρωμένα συστήματα των προϊόντων της για περιβάλλον ΒΙΜ και συμμετείχε ως υποστηρικτής στο συνέδριο. Το ΒΙΜ θα κατέχει σημαντική θέση στον κατασκευαστικό κλάδο τα επόμενα χρόνια. Ας το υιοθετήσουμε το συντομότερο δυνατόν».
ISO 19650, θεωρητικό πλαίσιο και η αξία της εκπαίδευσης/πιστοποίησης
Ένα από τα θέματα που αναδείχθηκαν σε πάρα πολλές ομιλίες/παρουσιάσεις του BIM Conference ήταν η σημασία της εκπαίδευσης και της κατανόησης του πλαισίου του ΒΙΜ, το οποίο, όπως τονίστηκε πολλές φορές, δεν αποτελεί απλά ένα λογισμικό. Έτσι, αυτή η ενότητα του συνεδρίου έριξε πιο… στοχευμένο φως στο πλαίσιο που λειτουργεί το BIM, αναδεικνύοντας την ανάγκη της (επαν)εκπαίδευσης και πιστοποίησης.
Η Νικολέτα Παναγιωτίδου, Architect MSc, PHD candidate, Founder & director BIM Design Hub, μίλησε για τον στρατηγικό ρόλο των διεθνών στάνταρ στο ΒΙΜ, κάνοντας μια εισαγωγή στο ISO 19650. Το ISO 19650 εφαρμόζεται σε πολλές αγορές του κόσμου όπως στην Αυστραλία και την Αμερική, ενώ στην Ευρώπη το ενδιαφέρον αυξάνεται διαρκώς. Η σημασία του είναι μεγάλη, καθώς συμβάλλει στην υιοθέτηση του ΒΙΜ διεθνώς, δημιουργώντας ένα κοινό έδαφος για την εφαρμογή του στις παγκόσμιες κατασκευαστικές αγορές. Ένα πετυχημένο αποτέλεσμα της υιοθέτησης των διαδικασιών στο ΒΙΜ σύμφωνα με το ISO 19650 έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: σαφής προσδιορισμός των πληροφοριών, επαρκής ποσότητα και ποιότητα της πληροφορίας, αποτελεσματική μεταφορά πληροφορίας και ενημερωμένη και έγκαιρη λήψη αποφάσεων.
Δρ. Ελένη Παπαδονικολάκη, Associate Professor, UCL
Η Δρ. Ελένη Παπαδονικολάκη, Associate Professor at University College London (UCL), επεσήμανε πως το ΒΙΜ δεν είναι κάτι καινούργιο, δεν έχει εμφανιστεί τα τελευταία 10 χρόνια. Συνέχισε λέγοντας πως βασίζεται σε μοντελοποίηση πληροφορίας/δεδομένων, χωρίς να εννοούμε μόνο την τρισδιάστατη μοντελοποίηση, προϋποθέτει αφαίρεση της πραγματικότητας και έχει να κάνει με έναν δομημένο τρόπο αναπαράστασης της πληροφορίας. Ουσιαστικά, το ΒΙΜ αποτελεί μια βάση δεδομένων μοντελοποίησης που, εκτός από γεωμετρία, προσφέρει και άλλα δεδομένα όπως ιδιότητες των υλικών, κόστος κ.α., ενώ δεν αφορά μόνο αρχιτέκτονες ή μηχανικούς αλλά πάρα πολλές ειδικότητες στην κατασκευή. Τέλος, ανέφερε πως το ΒΙΜ λειτουργεί σε ένα υβριδικό κοινωνικοτεχνολογικό πλαίσιο, παρέχει εργαλεία για τη στήριξη αποφάσεων, ενώ πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πως οι τεχνολογίες θα συνδέονται όλο και περισσότερο.
Όλγα Βενετσιάνου, εκπρόσωπος ΤΕΕ & ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ στο Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων της Ευρώπης
Η Όλγα Βενετσιάνου, Δρ. Αρχιτέκτων, Εκπρόσωπος ΤΕΕ & ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ στο Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων της Ευρώπης (Architects’ Council of Europe), ομάδα εργασίας BIM, παρουσίασε 4 ενδιαφέρουσες εφαρμογές του ΒΙΜ στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση -συγκριμένα στο Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Όπως είπε, η λογική σε αυτά τα μαθήματα είναι ότι υπάρχει ένα κέλυφος κτιρίου και οι φοιτητές σχεδιάζουν το εσωτερικό. Στο πλαίσιο αυτών των μαθημάτων, λοιπόν, οι φοιτητές, σε σχέση με τα ψηφιακά εργαλεία, χρησιμοποιούν και εργαλεία ΒΙΜ. Η λογική είναι να εξοικειωθούν με τα διάφορα ψηφιακά εργαλεία, δηλαδή τι δίνει η κάθε προσέγγιση, και να μάθουν και το ΒΙΜ και πώς μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για ποιοτικότερο σχεδιασμό. Το θέμα, υπογράμμισε, είναι πώς συνδυάζεται με τις άλλες μεθόδους του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού όπως το σκίτσο, η μακέτα και οι άλλοι τρόποι διερεύνησης και οπτικοποίησης του χώρου.
Από την πλευρά του, ο Βιργίνιος Βουδούρης, Διευθυντής Πιστοποίησης Προσώπων TÜV Hellas (TÜV Nord), μίλησε για την εκπαίδευση και την πιστοποίηση επαγγελματιών και το νέο σχήμα πιστοποίησης Certified Expert BIM. Όπως προέκυψε από την παρουσίαση, το σχήμα που προσφέρει η εταιρεία χωρίζεται σε 5 διακριτά υποσχήματα βάσει προδιαγραφών (BIM Foundation, BIM Engineers & Specialists, BIM Coordinators, BIM CDE – Managers, BIM Managers), ενώ υπάρχει αναλυτική περιγραφή των tasks κάθε ρόλου προκειμένου ο επαγγελματίας να ξέρει σε τι πρέπει να εκπαιδευτεί και να πιστοποιηθεί (mapping εργασιακών καθηκόντων) καθώς και syllabus, δηλαδή οι απαραίτητες γνώσεις για να ανταποκριθεί στο περιβάλλον εργασίας και τις εξετάσεις. Στη συνέχεια, παρουσίασε τα στάδια της διαδικασίας, τα οποία είναι: τεχνική εκπαίδευση, αίτηση πιστοποίησης, δημιουργία εξέτασης, θεωρητική εξέταση, πρακτική εξέταση (όπου απαιτείται), έκδοση πιστοποιητικού και επαναπιστοποίηση & επανεκπαίδευση. Κλείνοντας, ο κ. Βουδούρης τόνισε πως το πιστοποιητικό που εκδίδεται προσδίδει αξία, αναγνωρισιμότητα και ποιότητα στην τελική ταυτότητα του επαγγελματία.
Που είμαστε, τι έρχεται
Αν και σε αρκετές χώρες, όπως η Ελλάδα, το BIM είναι μια φιλοσοφία που τώρα τη γνωρίζει ο -τεχνικός και μη- κόσμος, ήδη υπάρχουν τα στοιχεία εκείνα που δείχνουν τον δρόμο για το μέλλον. Στοιχεία που αφορούν το μέλλον του BIM καθαυτό αλλά και στοιχεία, όπως τα digital twins, στα οποία το ΒΙΜ παίζει τον ρόλο της «γέφυρας» ανάμεσα στο σήμερα και το αύριο.
Απόστολος Κωνσταντινίδης, επικεφαλής BuildingΗow Team
O Απόστολος Κωνσταντινίδης, πολιτικός μηχανικός, μηχανικός λογισμικού και συγγραφέας, επικεφαλής BuildingΗow Team, στάθηκε -μεταξύ άλλων- στις δυνατότητες που προσφέρει το ΒΙΜ. Προέκρινε τη δυνατότητα δημιουργίας του χρονοδιαγράμματος κατασκευής του έργου (το λεγόμενο 4D BIM) και τη δυνατότητα δημιουργίας της αναλυτικής κοστολόγησης του έργου (5D). Επίσης, τόνισε πως δύο βασικές μελέτες για την ακριβή κοστολόγηση ενός κτιρίου είναι η αντισεισμική μελέτη (θα μπορούσε να είναι το 6D) και η ενεργειακή μελέτη καθώς είναι κρίσιμες μελέτες για τη μελλοντική ζωή ενός κτιρίου, επηρεάζοντας σημαντικά το περιβάλλον για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία. Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντινίδη, βάσει του ορισμού του ΒΙΜ, οι τυχόν αλλαγές και τροποποιήσεις κατά τη διάρκεια της κατασκευής καταχωρούνται πολύ εύκολα και ενημερώνονται ακαριαία οι 2D, 3D, 4D, 5D και 6D διαστάσεις του κτιρίου. Τότε, ανά πάσα στιγμή, θα υπάρχει το “as built” μέχρι εκείνη τη στιγμή -και φυσικά το τελικό “as built”. Έτσι, θα υπάρχει και το τελικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα του έργου, δεδομένου ότι θα είναι καταγεγραμμένα όλα τα κατασκευαστικά στοιχεία (το λεγόμενο 7D BIM). Ταυτόχρονα, επισήμανε πως στο 7D θα υπάρχουν και όλες οι πληροφορίες για τη συντήρηση ενός κτιρίου κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τέλος, διευκρίνισε πως έχουν ξεκινήσει προσπάθειες για “BIM” άλλων κατασκευών, π.χ. γεφυρών, αλλά ακόμη δεν μπορούν να υποσχεθούν ωριμότητα. Σίγουρα κάποια στιγμή θα ωριμάσουν χωρίς να έχουν σχέση με το κτιριακό ΒΙΜ, θα είναι δηλαδή ξεχωριστά αυτόνομα λογισμικά.
Ο Δρ. Ιωάννης Μπριλάκης, Laing O’Rourke Reader in Construction Engineering Director, Construction Information Technology Laboratory LOR Centre, Engineering Department, Cambridge University, ξεκίνησε την ομιλία του τονίζοντας πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός έρχεται στο επίκεντρο, με την Covid-19 να αναδεικνύεται σε καταλύτη αυτού του μετασχηματισμού. Στη συνέχεια, σημείωσε πως τα digital twins (ψηφιακά δίδυμα) είναι ο πυρήνας του ψηφιακού μετασχηματισμού, και ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι μπορούν να βοηθήσουν κάθε είδους στοιχείο (γέφυρες, κτίρια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οδικά δίκτυα κ.ά.) να βελτιώσουν όλα τα KPIs τους όπως κόστος, χρόνος, ασφάλεια, βιωσιμότητα και απόβλητα. Σε ό,τι αφορά τα digital twins και γιατί δεν είναι τόσο διαδεδομένα όσο τα physical twins, στάθηκε -μεταξύ άλλων- στο ότι ακόμα ανακαλύπτουμε τα digital twins, κάτι που χρειάζεται πολύ R&D, και τις διαδικασίες τους, ενώ στη συνέχεια έδειξε διαγραμματικά πώς σχετίζονται με το BIM.
Τέλος, ο Δρ. Μπριλάκης παρουσίασε από τι αποτελούνται τα 3 επίπεδα των digital twins (L1 – πληροφορία, η οποία παράγεται από δομημένα και μη δομημένα δεδομένα, L2 – γνώση, η οποία παράγεται από την πληροφορία, L3 – σοφία/διορατικότητα, η οποία παράγεται από την πληροφορία και τη γνώση), για να καταλήξει πως όλα αυτά αποτελούν περιπτώσεις χρήσης ΑΙ.
