Ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Πάρις Μπίλλιας, περιγράφει τη σημασία του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ArXellence 2 της Alumil για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και τα οδικά έργα και τις αναπλάσεις με προστιθέμενη αξία για την περιοχή. Επίσης, σχολιάζει το πρόσφατο θέμα με τα αρχαία του Σταθμού Βενιζέλου, σημειώνοντας πως η πόλη σύντομα θα διαθέτει έναν σταθμό-μουσείο.

Το 2021 ολοκληρώθηκαν τα βραβεία του διαγωνισμού ArXellence 2, που διοργάνωσε η Alumil με τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων, για την ανάπτυξη του δυτικού παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης. Πώς κρίνετε τις ιδέες και τον στόχο του εν λόγω διαγωνισμού;

Κατ’ αρχάς, μιλάμε για έναν επιτυχέστατο διαγωνισμό, ο οποίος έλαβε εξαιρετικές κριτικές από την παγκόσμια αρχιτεκτονική κοινότητα. Η Alumil απηύθυνε διεθνές κάλεσμα στον αρχιτεκτονικό κόσμο, ο οποίος έσπευσε να καταθέσει τις ιδέες του σχετικά με το μέλλον της συγκεκριμένης περιοχής και τον επανασχεδιασμό της, με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου επιχειρηματικού κέντρου, με κτίρια μικτών χρήσεων. Οι συμμετοχές ξεπέρασαν κάθε προσδοκία, καθώς υπήρξαν περισσότερες από 1.450 εγγραφές από 90 χώρες, ενώ κατατέθηκαν 173 αρχιτεκτονικές προτάσεις προς αξιολόγηση.

Η περιοχή είναι ιστορική και στο παρελθόν φιλοξένησε σημαντικές εγκαταστάσεις βιομηχανίας και αναψυχής, πολλές από τις οποίες αποτελούν σήμερα διατηρητέα οικοδομήματα και, παρότι η θέση της είναι κομβική, καθώς εξυπηρετείται τόσο από την Περιφερειακή Οδό και τη Δυτική Είσοδο, όσο και από τον ΠΑΘΕ, βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι και απέχει μόλις 1,5 χιλ. από την πλατεία Δημοκρατίας, τελικά παρήκμασε και υποβαθμίστηκε. Επομένως, ο στόχος του διαγωνισμού, που ήταν η επανεκκίνηση της συζήτησης γύρω από τον αστικό επανασχεδιασμό μίας σημαντικής περιοχής της Θεσσαλονίκης, θέτοντας τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού κέντρου, με κτίρια εμπορικής και οικιστικής χρήσης, ήταν πραγματικά σημαντικός. Όσο για τις ιδέες που κατατέθηκαν, είναι εξαιρετικές, προσφέροντας στη Θεσσαλονίκη μία πλατφόρμα καινοτόμων προτάσεων.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα για να πάρει σάρκα και οστά η σύλληψη του διαγωνισμού ArXellence 2; Και με ποια άλλα έργα θα μπορούσε να διασυνδεθεί;

Σήμερα στην περιοχή μας υπάρχει βηματισμός από τους εμπλεκόμενους φορείς για το μεγαλύτερο, σπουδαιότερο και πλέον εμβληματικό έργο για τη Θεσσαλονίκη της νέας εποχής: την ενοποίηση, ανάπλαση και αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου της πόλης, από το Καλοχώρι έως το Αγγελοχώρι, σε μήκος 40 χιλιομέτρων. Πρόκειται για ένα τεράστιο έργο, το οποίο ξεκίνησαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, οι επτά παράκτιοι Δήμοι της Θεσσαλονίκης και το ΤΕΕ/ΤΚΜ. Η ενοποίηση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα επίπονο και χρονοβόρο εγχείρημα, το οποίο για να προχωρήσει πρέπει να ξεπεραστούν πολλά εμπόδια, ωστόσο η «προίκα» του είναι σημαντική, καθώς το στηρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, με προεξάρχοντα τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, που το έχει στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων του.

Για να προχωρήσει, βέβαια, απαιτούνται πολλές μελέτες και χρήματα, για την υλοποίηση σημαντικών παρεμβάσεων. Το έργο, ενδεικτικά, περιλαμβάνει τη δημιουργία δύο μητροπολιτικών πάρκων, ένα στη δυτική και ένα στην ανατολική πλευρά της πόλης, την ανάδειξη υγροτόπου, αναπλάσεις, περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές, αλιευτικά καταφύγια, αθλητικό κέντρο, βοτανικό κήπο, ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη. Και μέσα σε αυτά τα 40 χιλιόμετρα συμπεριλαμβάνεται και η περιοχή για την οποία διοργάνωσε διαγωνισμό η Alumil. Επομένως, ανοίγεται πεδίον δόξης λαμπρό για τα αποτελέσματα του διαγωνισμού ArXellence 2, ώστε να διασυνδεθεί με την συνολική ανάπλαση του παραλιακού μετώπου. Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός, εξάλλου, μπορεί να διασυνδεθεί και με παλαιότερη μελέτη για τη βέλτιστη πολεοδομική ανάπτυξη και αξιοποίηση της περιοχής των Λαχανόκηπων, στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης. Πιστεύω ότι, έχοντας ως αφετηρία το σπουδαίο αρχιτεκτονικό παρελθόν της, μπορούν να γίνουν θαύματα στην περιοχή.

Πιστεύετε ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η Θεσσαλονίκη έχουν ανάγκη από περισσότερους παρόμοιους διαγωνισμούς;

Εμείς στη Θεσσαλονίκη, στο παρελθόν, συνηθίζαμε να λέμε ότι η Θεσσαλονίκη είναι η καλύτερα μελετημένη πόλη της Ελλάδας. Το λέγαμε με παράπονο, θέλοντας να στείλουμε το μήνυμα ότι υπάρχουν ιδέες και προτάσεις για την υλοποίηση έργων, τα οποία όμως έμεναν στα χαρτιά. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Σήμερα στην περιοχή βρίσκονται στη γραμμή εκκίνησης σημαντικά έργα, και υποδομών και αστικών αναπλάσεων, τα οποία τα επόμενα χρόνια θα αλλάξουν το τοπίο. Οπότε πλέον αποτελεί αδήριτη ανάγκη η διενέργεια σχετικών διαγωνισμών, όπως ο διαγωνισμός της Alumil, και η κατάθεση φρέσκων προτάσεων και ιδεών που μπορούν να δώσουν νέο αέρα.

Πώς εξελίσσονται τα μεγάλα οδικά έργα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας;

Σήμερα υπάρχουν σημαντικά έργα τα οποία προωθούνται στην περιοχή, τόσο από το Υπουργείο Υποδομών, όσο και από την Περιφέρεια. Το μεγαλύτερο, ενδεχομένως, είναι η αναβάθμιση της ανατολικής περιφερειακής οδού της Θεσσαλονίκης με την κατασκευή υπερυψωμένης ταχείας λεωφόρου, το γνωστό πια flyover. Ήδη άρχισε η δεύτερη φάση του διαγωνισμού και μέχρι το τέλος του έτους εκτιμάται ότι θα υπάρχει προσωρινός ανάδοχος, ώστε το 2022 να αρχίσουν οι εργασίες.

Το σημαντικό αυτό έργο θα δώσει απάντηση στις αυξημένες ανάγκες μετακίνησης στην περιοχή της Θεσσαλονίκης για τα επόμενα 30 χρόνια και θα υλοποιηθεί μέσω Σύμπραξης Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα. Το flyover, σε συνδυασμό με το μετρό, θα αλλάξουν, μέσα σε λίγα χρόνια, την εικόνα της Θεσσαλονίκης.

Μέσω ΣΔΙΤ, επίσης, θα χρηματοδοτηθεί ο οδικός άξονας Θεσσαλονίκη – Έδεσσα. Το έργο θα επιφέρει σημαντικά κοινωνικά, οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη, καθώς η Έδεσσα θα έρθει πιο κοντά στη Θεσσαλονίκη, μέσω ενός δρόμου ευρωπαϊκών προδιαγραφών, ο οποίος θα διευκολύνει χιλιάδες οδηγούς. Επιπλέον, πριν από λίγες εβδομάδες υπεγράφη η σύμβαση σύνδεσης του 6ου προβλήτα του λιμένα Θεσσαλονίκης με την ΠΑΘΕ και την Εγνατία Οδό. Με τη νέα σύνδεση, η κυκλοφορία από ΠΑΘΕ/Εγνατία Οδό προς τον 6ο προβλήτα και αντιστρόφως, θα διεξάγεται μέσω οδογέφυρας απρόσκοπτα, χωρίς ισόπεδους κόμβους και σηματοδότες.

Στην ίδια περιοχή, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται τα συμπληρωματικά έργα στον Κ16, τον ανισόπεδο κόμβο στην περιοχή της Λαχαναγοράς. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα οδικά έργα που υλοποιούμε στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Με τα έργα που εκτελούνται αυτό το χρονικό διάστημα, εκτός των άλλων θα αποκατασταθεί η επικοινωνία των παρόδιων δρόμων που συνδέουν τις γύρω επιχειρήσεις με τον ΠΑΘΕ και την περιφερειακή οδό.

Στα οδικά έργα πρέπει να προστεθεί το «ορφανό» χιλιόμετρο της Ποτίδαιας, το οποίο έχει ξεμπλοκάρει, ενώ φως στον ορίζοντα υπάρχει και για το τμήμα Θέρμη – Γαλάτιστα.
Εξάλλου, στην Αντιπεριφέρεια Υποδομών και Δικτύων σχεδιάζουμε νέο οδικό δίκτυο για την τουριστική ατμομηχανή της Κεντρικής Μακεδονίας, τη Σιθωνία. Επιπλέον, αρχίζουμε σημαντικές μελέτες για την κατασκευή δύο ανισόπεδων κόμβων, στη συμβολή της επαρχιακής οδού Θεσσαλονίκης – Περαίας με τον δρόμο του αεροδρομίου ο ένας και στην περιοχή του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος» ο άλλος. Ακόμα, μελετάται ήδη η κατασκευή παράπλευρου οδικού δικτύου στην Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης – Νέων Μουδανίων, στο τμήμα από τον Κ12 έως την Καρδία, καθώς και η κατασκευή της Ενωτικής Οδού Σίνδου. Τέλος, εκπονείται μελέτη για την ολοκλήρωση της διάνοιξης της οδού Λαγκαδά, στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης.

Θέλω όμως να αναφερθώ επιγραμματικά σε ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο για την ανάπτυξη της περιοχής, τις αστικές αναπλάσεις. Ήδη έχουν δρομολογηθεί τρία εξαιρετικά σημαντικά πρότζεκτ: 1) Ανάπλαση του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου της Θεσσαλονίκης, 2) ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, 3) νέο γήπεδο του ΠΑΟΚ και συνολική ανάπλαση της Αλάνας της Τούμπας.

Πώς σχολιάζετε τις αντιδράσεις που έχουν προκύψει αναφορικά με τα αρχαία του Σταθμού Βενιζέλου, στο μετρό της Θεσσαλονίκης;

Στη Θεσσαλονίκη έχουμε… πείρα στις αντιδράσεις. Όμως πλέον υπάρχει μία συγκεκριμένη απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας, για την προσωρινή απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων, την κατασκευή του σταθμού του μετρό Βενιζέλου και την επανατοποθέτησή τους. Με τη λύση αυτή θα έχουμε και μετρό και αρχαία. Τώρα πια είναι στο χέρι της Αττικό Μετρό να «τρέξει», ώστε το μετρό να ολοκληρωθεί και το 2023 η Θεσσαλονίκη να διαθέτει επιτέλους υπόγειο μέσο σε σταθερή τροχιά. Όσο για τις αντιδράσεις, είναι καιρός οι μειοψηφίες να μάθουν να σέβονται τόσο τις δικαστικές αποφάσεις, όσο και τη βούληση της πλειοψηφίας των πολιτών, που επιζητούν την ολοκλήρωση του μετρό, ώστε να πάψει να αποτελεί ένα σύγχρονο γεφύρι της Άρτας. Κι επειδή έχω δει τις μελέτες, είμαι βέβαιος ότι μόλις ολοκληρωθεί η κατασκευή του Σταθμού Βενιζέλου, όσοι αντιδρούν σήμερα θα το μετανιώσουν, καθώς η πόλη θα διαθέτει έναν σταθμό-μουσείο, έναν σταθμό κόσμημα για όλους τους πολίτες, με τα αρχαιολογικά ευρήματα να δεσπόζουν και να τα χαιρόμαστε όλοι.